RECENSIE - Op uitnodiging van Sargasso bespreekt filosoof en jurist Marc Schuilenburg, docent aan de afdeling Strafrecht en Criminologie van de Vrije Universiteit te Amsterdam, de Zomergastenuitzending met Inez Weski.
Inez Weski is geboren in Rotterdam en noemt zichzelf een ‘controlfreak’. Ze is sinds 1978 strafrechtadvocaat en is de raadsvrouw van Ridouan Taghi. In het persbericht van de VPRO vertelde Weski dat ze fragmenten zou vertonen uit de sciencefiction klassieker 2001: A Space Oddysey van Stanley Kubrick en The Fantastic Mr. Fox van Wes Anderson. Ook zou ze ingaan op de behoefte aan wraak en het straffen van de ander.
Dat zijn interessante films en thema’s en toch zag ik tegen de uitzending op. Ik heb de fascinatie in de media voor advocaten nooit goed begrepen. Met Bénédicte Ficq, Richard Korver, Bram Moszkowicz, Geert Jan Knoops, Gerard Spong en Peter Plasman behoort Weski tot de categorie bekende Nederlanders. Met vaste regelmaat schuiven deze advocaten aan in talkshows om hun mening over alles te geven. Ik snap dat hun populariteit te maken heeft met onze fascinatie voor misdaad, geweld en bad guys. Maar, zo redenerend, zou je ook kunnen stellen dat artsen en geneeskundigen wel wat vaker in het Hilversumse Mediapark aan bod mogen komen. We maken ons ook enorm druk over onze gezondheid. Maar er is een coronapandemie voor nodig om op televisie verstandige woorden te horen van wetenschappers als virologe Marion Koopmans.
Weski trapte de avond af met The Fantastic Mr. Fox, een stop-motion film, gebaseerd op een kinderverhaal van Ronald Dahl, over een vos die niet meer ondergronds wil leven. Weski herkent in de hoofdpersoon de menselijke aard van steeds vooruit willen, de grote drang voorwaarts. Tegelijk maakt de film ons erop attent dat de vos een medebewoner is van onze planeet. Helaas maken we van dieren, zo zegt Weski, objecten en behandelen we hen zelden goed. Ook mensen zien we vaak als wegwerpproducten. Dat blijkt uit de documentaire Dawson City van Bill Morrison. Aan de hand van zwartwit beelden van de Noordwest-Canadese goudstad Dawson City vertelt Weski hoe deze stad kon floreren over de ruggen van de verdreven Indiaanse bevolking.
Vroeg op de avond wordt duidelijk dat Weski weinig kwijt wil over haar leven. Na veel aandringen vertelt ze dat ze thuis vijf katten heeft en een groot liefhebber is van Russische literatuur. Ze vindt dat ze een buitenbeentje is en ook iemand die nogal breedsprakig is. Maar ze wil niet zeggen wat haar ouders voor werk deden. Ze wil ook niet vertellen welke verhalen ze voorleest aan haar drie kleinkinderen. Hoe Janine Abbring ook aandringt, Weski houdt haar persoonlijke leven op slot. We moeten dus kijken naar de fragmenten zonder persoonlijke informatie hierover. Dit hoeft geen probleem te zijn, maar voor mij schuilt de aantrekkingskracht van Zomergasten juist in de mix van het persoonlijke verhaal en de beelden die de hoofdpersoon heeft uitgekozen.
Als een rode draad door de uitzending loopt het thema ‘groepsdynamiek’. Weski spreekt over de gevaren van massahysterie en laat aan de hand van beelden van Mussolini zien waarom personen zich graag achter leiders willen scharen. De rauwe film This is England gaat over Shaun, een 12-jarige jongen, die bij een groep skinheads wil horen die wordt aangevoerd door de racist Combo. Indringende beelden, maar het is duidelijk dat Abbring worstelt met haar gast. Ze moet veel moeite doen om het allemaal een beetje begrijpelijk te houden. Zo heeft Weski de neiging om van de hak op de tak te springen. In haar uitleg van This is England gaat het binnen een paar minuten over globalisering, desinformatie, de handel in angst, en de risico’s van algoritmen.
Halverwege de uitzending komen de doelen van de gevangenisstraf aan bod. Weski stelt terechte vraagtekens bij het feit dat vergelding het belangrijkste strafdoel is geworden. ‘Is er nog een eerlijk proces mogelijk?’, vraagt ze zich retorisch af. Weski waarschuwt voor politici die onjuiste informatie geven over het nut van straffen en ze is teleurgesteld over het afkalvende draagvlak voor resocialisatie. Helaas vraagt Abbring hierop niet door. Zo weten we al jaren dat ons land objectief steeds veiliger wordt – thuis, op straat, onder alle bevolkingsgroepen, overal. Maar veel mensen vinden die lijstjes met dalende criminaliteitscijfers helemaal niet belangrijk. Hoe komt het toch dat emoties steeds vaker ons boven het hoofd lijken te groeien als het gaat om criminaliteit en straffen?
Aan de hand van een prachtig fragment uit 2001: A Space Oddysey van regisseur Stanley Kubrick komen algoritmen en de controlerende overheid ter sprake. Mij is altijd bijgebleven dat de boordcomputer HAL-9000 begint door te draaien wanneer zijn opponent David Poole een verkeerde zet doet in het schaakspel dat ze met z’n tweeën spelen. De eerste zetten in het spel komen namelijk overeen met de beroemde partij van de spelers Roesch en Schlage uit 1910. Op een gegeven moment doet Poole een slordige zet, waarop HAL-9000 zegt: ‘I can’t let you do that, Dave.’ Hierop neemt HAL-9000 de controle van het ruimteschip over en blijkt nogal onbetrouwbaar te zijn. In navolging van Kubrick waarschuwt Weski voor het gevaar dat publieke taken en beslissingen steeds meer worden gedelegeerd aan algoritmische beslismodellen. Als te veel publieke taken worden gedelegeerd aan de computer, wordt de overheid onzichtbaar – met alle gevaren van dien.
Het gesprek tussen Weski en Abbring schuurt voortdurend. In de tocht langs recht en rede klinken veel waarschuwingen, van ‘don’t follow leaders’ tot ‘wantrouw de overheid’. Weski wil ook hoop bieden en toont een fragment waarin een kleine jongen zich juist niet identificeert met de meerderheid van de groep. Hoop klinkt ook door in het nummer The Chain van Fleetwood Mac uit de film Guardians of the Galaxy. Er is altijd hoop op beter, zo besluit Weski de avond, zelfs als alles er hopeloos uitziet.
Weski is een boeiende spreker en heeft sterke fragmenten uitgekozen. Maar van de persoonlijke ervaringen die hebben geleid tot haar wereldbeeld, komen we weinig te weten. Dat maakt de uitzending voor de kijker soms lastig. Zo zou ik graag willen horen waar haar opvattingen over onrecht vandaan komen. De documentaire over beeldhouwer Ossip Zadkine had hiervoor een mooi opstap kunnen zijn. Weski spreekt vol passie over zijn beroemde beeld in Rotterdam: De verwoeste stad. Zadkine, een vluchteling uit Wit-Rusland, blijkt ook familie te zijn van Weski. Maar privacy is een te belangrijk onderwerp voor Weski, over haar familiegeschiedenis wil ze verder niets vertellen. De boodschap van Weski is duidelijk, de emoties daarachter niet.
Reacties (30)
Echt heel pijnlijk hoe Abbring maar toespelingen bleef maken op het feit dat Weski joods is, en dat min of meer weggaf, terwijl Weski al expliciet, en waarschijnlijk ook voor de uitzending al, gezegd had dat ze daar niet over wou praten.
Beetje als het tegen zijn wil outen van iemand die homo is.
pff alsof je met een tragische familiegeschiedenis nodig hebt als motivatie om je in te zetten voor recht & rechtvaardigheid. Kun je niet beter naar GTST kijken dan naar zomergasten als je liever een melodramatisch cliché hebt dan een goed onderbouwd verhaal over iemands’ levensfilosofie?
‘ja ze is joods en die zijn vermoord in de 2e wereldoorlog dus daarom strijdt ze nu tegen onrecht’. Rot toch op man. Het is duidelijk dat ze juist een systeem van universele waarden wilde verdedigen ipv mee te gaan met de identiteitspolitiek, waarin iedereen uitputtend gedefinieerd wordt door zijn eigen (liefst zo zielig mogelijke) etnische/gender/sexuele achtergrond.
Maar dat is aan jou blijkbaar niet besteed.
Maar maak je geen zorgen, volgende week is er vast weer iemand die voor de camera huilt.
Ik kijk zomergasten nu terug. Ik voel de spanning van Janine Abbring.
Wat ze de leiding nam bij Glenn (Typhoon) in gesprek, lijkt zei nu op voorhand al beïnvloed te zijn door de eigenzinnigheid en de intelligentie (niet verkeerd bedoeld)van Inez. Mevrouw Inzez is heel duidelijk in wat ze wil zeggen maar jammer dat Janine Abbring niet oppakt wat zij door de regels heen zegt en dat juist op in kan haken. Jammer. ….
@2: Goeie en scherpe recensie die ik van het begin tot het eind onderschrijf. Het persoonlijke verhaal is voor een programma als Zomergasten belangrijk omdat dit verklaart waarom fragmenten zijn gekozen; dat is het format van het programma. Hoe dan ook, Weski’s fragmenten waren meer dan boeiend genoeg om te blijven kijken, maar haar betoog was, waarschijnlijk door onwil of onmacht om een en ander persoonlijk toe te lichten, inderdaad vaak rommelig. Maar wanneer zij over het Recht sprak, kon het niet duidelijker! Bij het fragment over Neurenberg kun je alleen maar zwijgen.
Janine Abbring maakte een ongelooflijke uitglijder toen ze sprak over de rechtbank en het gerechtshof die Weski op haar vingers hebben getikt omdat zij in haar pleidooien ‘onbegrijpelijke en ongrammaticale’ zinnen zou gebruiken. Op Weski’s verweer dat dit slechts twee keer is voorgekomen (en volgens haar onterecht), antwoordde Abbring dat zij met gemak 10 collega’s van Weski kon bellen die de mening van de rechtbank en het hof zouden onderschrijven. Wat een schandalige journalistieke uitglijder was dat. Weski hield, ook na deze opmerking, de regie.
Theo K.
@5: Waarom was het een “schandalige journalistieke uitglijder” ?
Het is niet de taak van een journalist om een gast te bewieroken.
(ik weet natuurlijk niet of het functioneren van mev. Weski als advokaat onderwerp van het gesprek zijn moest, en 10 anonieme advokaten zijn natuurlijk geen sterke bron)
Blijkbaar bent u gewend dat mensen op televisie hun hele privé-bedoening tentoonstellen en verwacht u dat ook. Ik vind het juist gênant als mensen dat doen en wil dan niet langer kijken.
Maar ja, ik woon in Duitsland en hier doen ze dat niet.
@6: Met ‘journalistieke uitglijder’ bedoel ik inderdaad het gebruikmaken van anonieme bronnen zónder deze te kunnen noemen. Was geen fraai moment.
Van mij hoeft het hoereren van privéleven en gevoelens ook niet zo. Is inderdaad helaas nogal in de mode. Bij elke talkshow, sportief event, nieuwsuitzending krijgen mensen een microfoon onder hun neus geduwd en wordt verlekkerd gepeurd naar de diepste gewaardwordingen, hoe uitbundiger of uitzonderlijker hoe beter schijnbaar.
Het is Roald Dahl, geen Ronald. Verder heb ik geen inhoudelijke reactie want ik heb het programma niet gezien.
@7: Als je instemt om ruim drie uur lang geïnterviewd te worden, dan is het op zijn minst opmerkelijk dat je nog niet de geringste snipper informatie over je persoonlijke drijfveren kwijt wil. Voor het programma Zomergasten is de levensgeschiedenis van de geïnterviewde relevant wanneer deze inzicht geeft in het hoe en waarom van een beroepskeuze. Dat betekent niet dat je je ‘hele privé-bedoening’ op tafel moet leggen.
Inez Weski heeft een autobiografie geschreven; uit frustratie begon Janine Abbring daaruit voor te lezen. De advocaat gaf de regie echter niet uit handen. ‘Het is zoals het is’, zei Weski daar later zelf over.
Abbring wist al van tevoren dat Weski zich geen privé-informatie zou laten ontfutselen. En toch maar proberen en haar gast vaak niet uit laten praten. Het gaf vaak ongemakkelijke momenten, terwijl Weski vriendelijk voet bij stuk hield.
Het was al wat, dat Weski vertelde familie te zijn van Zadkine, dan weet je toch al genoeg? En kan de rest wel invullen…
Maar niet Abbring met haar onterechte frustraties.
Waarom Weski daar dan ging zitten, vroegen wij ons af. Wellicht omdat ze ook een wereldverbeteraar is in deze puinhoopwereld…? En vooral zélf blijven nadenken hè, daarom hebben we ook indiv. hersenen meegekregen bij de geboorte….
@5: De opmerking van Abbring van 10 collega’s was zeer ongepast en vooral ongefundeerd.
Het was vooral ondermaats om als interviewer zo je gelijk proberen te halen. Ik dacht toen al: dit wordt geen topavond, topgesprek…
en zo is het ook gegaan, doel uit het oog verloren.
Was wel een goede zomergast.
Dat mevrouw Weski een beetje haar afkomst geheim hield is dat ze naar mijn indruk niet gelovig is.
Ze gaf ook een goede analyse hoe en waarom religies bedacht zijn door de mens.
Ook dat er bijna nooit in de media naar de oorzaak van iets gekeken wordt was voor mij een teken van herkenning.
Zou weleens een keer een hapje met haar willen eten.
@1: Ik ben erg onder de indruk geraakt van mevrouw Weski. Ik kreeg regelmatig de indruk dat mevrouw Abbring Weski niet kon volgen. Het verschil tussen de geïnterviewde en interviewer was gewoon te groot. Hierdoor kon Abbring gewoon niet de juiste vragen bedenken.
@12: “En toch maar proberen”
Ja, vooral dat blijven proberen ging steeds meer irriteren.
Ik was erg onder de indruk wat mevr. Weski zei. Hoe zei sprak over rechtvaardigheid, over de invloed van kunst etc., het recht.
Het gaat ons helemaal niets aan hoe haar privé-leven er uit ziet. Dat voegt niets toe. Een goede kijker en luisteraar heeft genoeg aan de inhoud van haar films en waarom zij deze keuze maakte.
@1: Dat vond ik dus ook en fijn, dat ze haar zin niet kreeg.
Jeroen Krabbé heeft in zijn serie over Chagall het dorp Vibersk, ook het geboortedorp van Zadkine, laten zien en de wreedheden waren toen enorm. Dat hoeft niet nog een keer.
Als Abbring wijs was geweest, had ze zich als leerling opgesteld t.o.v. Weski, dan had ze wat geleerd en was het een beter programma geworden dan deze tweestrijd met soms chagrijn van Abbring, ten onrechte.
Ik vond dat het al grof begon: als Weski met “u” aangesproken wil worden, dan heb je dat maar te doen naar de gast.
Ik vond het sterk dat Weski opkomt voor mensen en feiten die voor haar grote waarden hebben. Chapeau! Ze mag eruit zien als een lid van de Adamsfamily, maar dat is slechts buitenkant. Als musicus onderschrijf ik haar visie op kunst en zie de kracht van deze sterke vrouw.
@14: Volgens mij niet. Ze bewaakt haar eigen grenzen en dat is haar goed recht. We leven in een emotioneleel exhibitionistische tijd
en het is goed dat mensen zichzelf en hun naasten daartegen beschermen.
@18: Vitebsk, natuurlijk.
@18: O, Abbring heeft er zeker lering uit getrokken. Dat bleek al uit haar dank/slotwoord en het zal bij haar ook zeker nog wel even nagisten.
Alleen ging het hier en daar van au en zag je het in haar hoofd knetteren.
Maar dat is ook de charme van Zomergasten. Je haalt soms een kaliber in huis dat voor de interviewer van dienst een maat te groot is. Het is Jelle Brandt Corstius en Thomas Erdbrink ook overkomen.
Geen enkele aanmerking op de slotfilm : “Midnight Cowboy. Waarom niet?. Niet genoeg bekend in Nederland. En waarom Midnight Cowboy voor mevr Wesky?. Ga maar eens lekker nadenken.
Inez Weski speelde met verve het door haar gecreëerde personage Inez Weski. Dat is haar keuze en Abbring kon daar niet veel mee. Ik vraag me wel af hoe de persoonlijke voorbereiding van Abbring en de redactievergaderingen er uit hebben gezien.
@23die vraag over de redactie kwam ook in me op.
@15 Nee, ze kon het inderdaad niet volgen.
En daardoor ging het niet de diepte in, bleef het oppervlakkig.
Het is geen punt vind ik dat Abbring kennis en expertise mist voor het vak van Weski, die het in veertig jaar of langer heeft opgebouwd, maar ik vond Abbring knap arrogant, door zo te sturen en te trekken omtrent diens privé-leven en Joods-zijn, beide delicate onderwerpen en dat wist ze.
Op internet staat al wat informatie over Weski en verder is bekend, dat de vrouw haar privé-leven beschermt en gelijk heeft ze!
Als je nu weet, dat je een topadvocaat aan tafel hebt, ga je toch niet de strijd aan en dat verschillende keren in één gesprek?
Nogal domme keuze was dit een paar maal, die de sfeer en andere informatie aantastte. Ik vond Weski standvastig, beheerst en vriendelijk, ondanks dat. Of Abbring er iets van leert, is haar eigen keuze.
@23 ieder mens bouwt een personage op om daarmee zichzelf in en tegen de buitenwereld te beschermen, dat begint al heel jong, dus dat Weski dat ook heeft, is niet bijzonder. Met zo’n leven in de openbaarheid is dat juist onontbeerlijk, in een wereld die lange tijd uitsluitend door mannen werd gedomineerd en die soms ronduit gevaarlijk is met haar clientèle.
@17 Waarom ze de film koos, vind ik ook niet boeiend, het verhaal is dat wel. Het dank-/slotwoord op het eind, was logisch en beleefd, niks meer, niks minder.
Als de uitgenodigde gast niet over haarzelf wil spreken, dan zou de redactie van de VPRO haar moeten schrappen van de lijst. Er is duidelijk miscommunicatie geweest tussen Weski, Abbring en redactie. Zonde van de uitzending. Het was alsof Weski in de verkeerde rechtszaal zat.
@25: Ik vind het juist mooi als iemand zegt: stop met dat psychologische sociale gegraaf, ik ben wie ik ben en als je wil weten waar ik voor sta dan kijk je naar de fragmenten en de film die ik heb uitgekozen en fantaseer er dan maar op los.
Van 999 van de 1000 BN’ers wil ik sowieso niet weten of ze geen connectie met hun vader hadden of last van jeugdpuistjes of PVV/FvD stemmen.
Wordt het werk van Van Gogh beter of slechter als je weet van zijn psychische en financiële problemen?
Wordt Madonna’s muziek beter of slechter als ze net zo’n complotdenker blijkt te zijn als Lange Frans?
Wat niet weet wat niet deert.
@25 Dat is al heel lang bekend van Weski, dus dat wist men al, rondje redactie.
De enige miscommunicatie kwam van Abbring, die zich niet wenste te schikken in de uitdrukkelijke wensen van Weski, niet meer.
Verder is het iemands goed recht om te zwijgen, want dan zou iedereen vogelvrij zijn op de tv.? Lijkt me niet, de gast heeft altijd het laatste woord. Bij zo iemand als Pfeiffer binnenkort, is er weer het andere uiterste: die loopt leeg als er een camera in de buurt is,
dat is het tegenovergestelde. Dus geef mij Weski maar, want ik wil ook al die dingen niet weten (die ze niet wil vertellen!).
Het heet niet voor niets:privé-leven….
Als je het aan Inez zou vragen, zou zij denk ik stellen dat zij een zeer persoonlijk verhaal deed. Over recht, reden en gevoel, over de massa en het individu. En inderdaad niet (nauwelijks) over haar privé leven sprak, maar persoonlijk was het wel degelijk.
Haar wel doordachte bevlogenheid spreekt boekdelen.
Inderdaad had Abbring zich als “leerling” op moeten stellen en mevrouw Weski minder vaak in de reden moeten vallen.
Een onvoldoende voor de interviewtechniek.
Waren er maar meer als Inez Weski.
@28 wat men onder “persoonlijk” verstaat is inderdaad bij iedereen anders, dus subjectief. Het feit dat Weski op tv verschijnt, is geen vrijbrief om haar maar alles te vragen en antwoorden te eisen.
Wat voor waarde heeft het nu te weten welke boekjes Weski aan haar kleinkinderen voorleest e.i.d. Haar inzichten vind ik boeiender!
Abbring is journaliste van beroep, maar had weinig onderzoekends in haar houding vorige week. Zich als leerling opstellen, schreef ik al, niet onderdanig, maar nieuwsgierig, was beter geweest.
Juist vanwege het kaliber van Weski.
@29: Je zou bijna denken dat Anna@999 een alter ego van Weski is ;)