Na de schietpartij van David K. in Praag vlak voor kerst die aan veertien mensen het leven kostte deed de Tsjechische minister van Binnenlandse Zaken Vít Rakušan een verzoek om af te zien van de traditionele vuurwerkshows bij de jaarwisseling. In Tsjechië organiseren gemeentes zelf vuurwerkspektakels. 'Na de schok die we hebben moeten doorstaan, kan het zeker geen kwaad om minder lawaai en vuurwerk te hebben.' Sommige gemeentebesturen hebben het vuurwerk inderdaad afgelast uit solidariteit met de nabestaanden van de slachtoffers op de Karlsuniversiteit, maar anderen trokken zich er niets van aan. 'Het vuurwerk is een van de weinige dingen die de mensen aan het begin van het jaar een beetje opbeuren, gezien het negatieve nieuws dat hun kant op komt,' zei de burgemeester van een stadsdeel in Plzeň. Het is een sterke traditie die nog wel even gehandhaafd zal worden. Alleen in Praag is sinds 2020 alle vuurwerk verboden vanwege veiligheidsredenen. Een onderwerp dat in de nasleep van het drama in Praag zeker tot veel nieuwe discussies zal leiden is de liberale wapenwetgeving in Tsjechië. Ook een traditie, schrijft The Guardian. Het land heeft een van de meest tolerante wetten op wapenbezit in de EU. Het “recht om vuurwapens te verwerven, te houden en te dragen” wordt erkend in de Tsjechische vuurwapenwetgeving, terwijl een grondwetswijziging die onlangs in 2021 in het Handvest van de grondrechten is aangebracht, juridisch “het recht garandeert om het eigen leven of dat van een andere persoon te verdedigen met een wapen". Die laatste wijziging is doorgevoerd na een petitie, ondertekend door 102.000 burgers, die was georganiseerd in oppositie tegen een voorstel van de Europese Commissie om vuurwapenbezit in de hele EU te beperken. In 2020 telde Tsjechië 307.000 legale wapenbezitters op een bevolking van 10,6 miljoen (ter vergelijking: In Nederland zijn er op de 17 miljoen inwoners slechts 70.000 wapenvergunningen). Het wapenbezit is in Tsechië verbonden met een trotse traditie van de Tsjechische wapenproductie. Arsenaal We dachten altijd dat dit iets was dat ons niet aanging”, vertelde de burgemeester van Praag op de Tsjechische televisie. “Nu blijkt dat onze wereld helaas ook aan het veranderen is en dat ook hier het probleem van de individuele schutter opduikt.” Maar dat lijkt een wat al te naïeve reactie gegeven de tradities in zijn land. Tsjechië was tot nu toe ontsnapt aan een dergelijke aanslag, zou je kunnen zeggen. De context waarin zoiets kon plaatsvinden was er wel degelijk. De Praagse politie heeft bekend gemaakt dat David K. over een heel arsenaal aan wapens beschikte. Het proces-verbaal van de politie spreekt over twaalf wapens, waaronder verschillende pistolen, een jachtgeweer, een semi-automatisch geweer en vier geluiddempers. Hij bracht ook een koffer vol munitie mee naar de universiteit. Een Tsjechische krant meldt dat K. een lening van een miljoen kronen heeft afgesloten waarmee hij zijn wapens kon aanschaffen. De krant vraagt zich af hoe het mogelijk is dat een 24-jarige student zoveel kon lenen. Het is niet duidelijk of die lening ook meegenomen wordt in het politieonderzoek. Patriottisme Strengere wapenwetgeving is in Oost-Europa nogal omstreden. Ondanks fatale schietpartijen. Na twee moordpartijen in Servië nam president Vucic het initiatief voor een massale inzameling van (illegale) wapens en strengere controles op wapenbezit. De Serviërs leverden vorig jaar binnen een maand 78.000 illegale wapens in. Er zouden echter nog een miljoen illegale wapens in omloop zijn, in een land met slechts 6,6 miljoen inwoners. De EU heeft een paar jaar geleden de Vuurwapenrichtlijn aangepast. Dat zou moeten onder andere moeten leiden tot een betere registratie van het particuliere bezit van vuurwapens. Die richtlijn is in de lidstaten op verschillende manieren uitgewerkt. In veel Oost-Europese landen domineert de klassieke Amerikaanse redenering: wapens maken het land voor iedereen veiliger. Onder de PiS-regering voerde Polen een liberalisering van het wapenbezit in. "Dat Polen wapens mogen dragen, hoort bij het idee van het Poolse patriottisme", volgens de indieners van het wetsontwerp dat zonder slag of stoot werd aangenomen. In Tsjechië was oud-politieman Pavel Cerny een van de initiatiefnemers van bovengenoemde succesvolle petitie die de Europese wetgeving in dat land fors heeft afgezwakt. Terrorisme gold voor de EU als een belangrijk motief. 'Maar,' zei Cerny tegen Trouw, 'terroristen gebruiken geen legale wapens, meent Cerny. 'Ze vallen steeds vaker soft targets aan. Geen zwaarbewaakte vliegvelden, maar een café. Bij ons zit statistisch gezien in elke metro iemand met een wapen die een gangster, een terrorist of een geestelijk gestoorde kan stoppen. Bij jullie niet.' Het is een redenering die in bepaalde kringen aanslaat. Amerikaanse toestanden kunnen in Europa daarom niet uitgesloten worden. Geen vrolijk vooruitzicht gegeven de toename van drugsgerelateerd geweld. En de stijging van gewelddadige extreem-rechts gemotiveerde misdrijven zoals die in Duitsland vorig jaar is waargenomen. En daarbovenop dan nog die frustraties van mannen die lijden onder een gebrek aan waardering voor hun typisch mannelijke eigenschappen, zoals het vertoon van kracht, desnoods uit de loop van een geweer.
Social Distortion is een Californische punkrockband die inmiddels alweer 45 jaar bestaat. De formatie werd in 1978 opgericht door de huidige zanger, Mike Ness, die de Sex Pistols en de Rolling Stones bewonderde.
Midden jaren tachtig was de band een tijdje uit elkaar omdat Ness een paar jaar afwisselend in gevangenissen en afkickklinieken zat. In 1990 brak de band door in het alternatieve circuit met het album Social Distortion.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
RECENSIE - Geweldloze campagnes tegen gehate regiems zijn tweemaal zo effectief als gewelddadig verzet. Die opmerkelijke conclusie trekt Harvard professor Erica Chenoweth in haar boek ‘Vredelievend verzet’ op basis van jarenlang onderzoek. Hoe zit dat? In het Vredesmagazine bespreekt Willem de Haan haar visie op verzet en geweld.
Een bijzonder verhaal vooraf. Begin 1986 zijn de Filipijnen het toneel van aanhoudende straatprotesten tegen het regiem van president Ferdinand Marcos. Het land balanceert op de rand van chaos, met muitende legereenheden tegen de gehate dictator. Kardinaal Sin roept burgers op om de straat op te gaan. Honderdduizenden mensen geven gehoor aan die oproep en werpen zich op als menselijk schild tegen de troepen van Marcos. Legereenheden laden hun wapens om op de burgers te schieten. Op dat moment knielen in het wit geklede nonnen voor de tanks van de militairen. Ze dagen de militairen uit op hen te schieten in plaats van op de burgers. Maar de militairen laten hun wapens zakken, en lopen grotendeels over naar de oppositie. Marcos verliest de steun van de militairen, kort daarop treedt hij af.
Het is één van de vele voorbeelden die Chenoweth (1980) noemt in haar studie naar de effectiviteit van geweldloos verzet. Hiervoor verzamelde ze uiteindelijk 627 grootschalige campagnes waarmee tussen 1900 en 2019 geprobeerd werd een einde te maken aan onrecht of dictatoriaal bestuur. In 303 gevallen was sprake van gewapende strijd, 324 campagnes waren geweldloos. Geweldloze campagnes slaagden in de helft van de gevallen, van gewelddadige campagnes slaagde slechts een kwart. Chenoweth concludeert al doende dat geweldloze campagnes twee keer zo effectief zijn als gewelddadige.
Het is een cliché, maar daarom niet minder waar, dat elk onderzoek eindigt met een roep om méér onderzoek. Voor een deel is die roep gewoon terecht. De wetenschap is nooit ‘af’, en dus is het niet meer dan logisch om als onderzoeker na te denken over wat een logisch vervolg zou zijn. Maar soms hebben wetenschappers ook belang bij vervolgonderzoek. Immers, veel geld komt onze hoger onderwijs- en onderzoeksinstellingen binnen door ‘onderzoek in opdracht’. En ja, als je van dat geld afhankelijk bent (voor je voortbestaan als onderzoekseenheid, of als wetenschapper voor je bevordering naar een betere functie of het behouden van je baan), dan is een vervolgopdracht natuurlijk wel erg prettig – niet anders dan bijvoorbeeld in de consultancy.
Dus, het risico nemend dat één of andere cynicus gaat roepen dat ik als onderzoeker natúúrlijk vervolgonderzoek wil, ga ik het hier hebben over mogelijke interessante paden voor méér onderzoek en experimenten naar de bijstand. Want die paden die zijn er, heel veel, zoals ik ook hier al aanstipte. De bijstandsexperimenten van de afgelopen jaren hebben een hoop opgeleverd. Zowel kennis over de bijstand, als over hoe je dit soort experimenten in de toekomst (nog) beter kan houden zodat er nog meer van geleerd kan worden. En op die kennis kan worden voortgebouwd.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Dat ‘hair metal’ nog niet helemaal dood is, bewijzen de heren van Wings of Steel, een heavy metal-band uit Los Angeles. Het muziekensemble werd in 2019 opgericht door zanger Leo Unnermark en gitarist Parker Halub.
In 2022 brachten ze hun debuut-EP uit en vorig jaar hun eerste langspeelplaat, getiteld ‘Gates of Twilight’.
Vlak voor Kerst 2023 kwamen de Europese Raad en het Europees Parlement tot een akkoord voor een nieuw Europees migratiepact.
“Een overeenkomst die de Europese asielwetgeving voor tientallen jaren zal terugdraaien” (Amnesty International). “Het gevolg? Overvolle vluchtelingenkampen en illegale en gewelddadige push-backs” (Vluchtelingenwerk Nederland). “Het lost problemen niet op zoals het verminderen van de druk op landen van eerste binnenkomst” (IRC – International Rescue Committee).
Maar hoe is het eigenlijk nu, bijvoorbeeld, op Lesbos. Na de brand in kamp Moira, drie jaar geleden, kwam er een nieuwe locatie: kamp Mavrovouni. Net als bij Moira bieden tal van NGO’s en vrijwilligers allerlei hulp, van medische hulp tot taallessen, Van activiteiten voor kinderen tot het uitdelen van winterjassen.
Hieronder een verslag van Nederlandse vrijwilligers die medische bijstand verlenen. Anoniem, want de Griekse autoriteiten doen erg moeilijk tegen organisaties die ook kritische geluiden naar buiten brengen. Naam van de auteur is bij de redactie bekend.
Het kamp is weer overvol, meer dan 5500 vluchtelingen, waarvan 33% kinderen. 60 % Afghanen waaronder veel vrouwen en kinderen, 20 % mensen uit Eritrea , 12 % Arabisch sprekenden vooral uit Palestina en Yemen, overige mensen uit Oost-Afrika en Congo dus Soedan, Ethiopië, Somalië, landen waar veel geweld heerst.
OPINIE - een gastbijdrage van Ginny Mooy, eerder verschenen op haar eigen website.
“Je moet erboven staan. Je moet ERBOVEN STAAN!” Ik zie hem nog zo goed voor me, al is het nu meer dan drie decennia geleden. Zijn halflange, rode haar driftig wapperend, zijn knalrode wangen, hoeveel moeite hij moest doen om zijn stem kalm te houden, zijn hete adem in mijn gezicht. Zijn neusvleugels, wijd opengesperd, spraken boekdelen. Kalm was hij zeker niet. Maar ik kwam niet om hem heen, hij hield me vast, versperde me de weg, trok me terug als ik toch dreigde te ontsnappen. “JE MOET ERBOVEN STAAN!”
Daar stonden we, bij het houten bankje naast de zandbak tegenover mijn huis. Zijn kleine pupillen stonden strak op mij gericht, terwijl ik alleen maar naar dat bankje kon blijven staren. ‘Gin’ stond daar in mijn handschrift. Met een grote, dikke streep erdoorheen. En daaronder stond in koeienletters gekalkt: “GA TERUG NAAR JE EIGEN LAND.” Wáár moest ik boven staan? Ik wilde nergens boven staan. Daar verderop liep hij, mijn buurjongen, ik wilde hem vragen waarom, misschien wilde ik hem wel slaan, weet ik veel, gewoon de confrontatie aangaan. Maar ik mocht niet. Ik moest ‘erboven staan’. Nou was ik 12 en had ik geen idee wat dat betekende, maar ik wist genoeg. Meneer ‘erboven staan’ was 14 en mijn buurjongen 15. De angst was gewoon te ruiken en het was niet de mijne.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Richie Kotzen (wat een naam…) zat in bands als Poison, Mr. Big en hardrockband The Winery Dogs. Hij speelt volgens eigen zeggen zo’n beetje alles tussen rock, jazz en soul.
Het vorige jaar, hoe lang is dat al weer geleden?, bewees: van mensen moet de mensheid het niet hebben. Daarom wordt 2024 het jaar van de dieren.
Om te beginnen met de habitat van menig beestenspul: het bos.
In november 2023 al aangekondigd door stikstofminister Van der Wal en de directeur van Staatsbosbeheer: ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van Staatbosbeheer wordt 2024 het Jaar van het Bos.
Dat is voor sommige mensen misschien wat veel om te behappen. Geen nood: 2024 wordt ook het jaar met de focus op enkele dieren.
Er zijn mensen die er niets van moeten hebben, maar dan ontgaat ze de waarde van de wesp. EIS Kenniscentrum Insecten heeft daarom 2024 uitgeroepen tot het Jaar van de Wesp. In samenwerking met Naturalis Biodiversity Center, de Wespenstichting, de Nederlandse Entomologische Vereniging en de jeugdbonden JNM en NJN.
De Vogelbescherming heeft 2024 bevorderd tot het Jaar van de Huismus. U denkt misschien: maar het gaat toch goed met de mus? Dat is maar schijn, stelt de Vogelbescherming. Sinds de zeventiger jaren zijn ze in aantal gehalveerd.
De teloorgang van de mus lijkt een halt toegeroepen dankzij natuurinclusief bouwen en creëren van nestgelegenheden in steden, maar voor ene goed herstel van de huismuis is meer nodig.
Feesten en partijen, je moet er van houden. Of niet. Maar voor degene die het eten klaar moet maken en de gasten moet entertainen brengt het een boel corvee met zich mee.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.