Een van de eigenaardige aspecten van de taalzuiveringsvoorstellen in de brochure Waarden voor een nieuwe taal is de grote aandacht die erin wordt besteed aan het verschil tussen zelfstandig en bijvoeglijk naamwoorden, zonder dat de schrijver de moeite heeft genomen uit te zoeken hoe die termen op school ook weer werden uitgelegd. De ondertitel van de brochure is Een veilige, inclusieve en toegankelijke taal voor iedereen in de kunst- en cultuursector. Hij is dan ook een goed, helder en uitgewerkt voorbeeld van wat mensen die voor ‘veiligheid’ en ‘inclusiviteit’ staan willen van de taal. Voor de duidelijkheid: dat streven roept bij mij niet meteen weerstand op. Ik wil best wit zeggen in plaats van blank, al ben ik ook weer niet geneigd om er bij anderen op aan te dringen om datzelfde te doen. Maar het gehannes met die naamwoorden is verbazingwekkend. Kun je je als je over taal schrijft niet een klein beetje verdiepen? Laten we zeggen op het niveau waarop de stof in de basisschool wordt uitgelegd. De brochure is niet de enige die een obsessie heeft voor de naamwoorden. De auteur verwijst naar een artikel dat vol vuur betoogt dat gehandicapte geen zelfstandig maar een bijvoeglijk naamwoord is, en dat je dus niet moet zeggen dat iemand een gehandicapte is, maar dat die gehandicapt is, of een gehandicapte persoon, zoals hij ook aansluit bij de vraag om niet te spreken over slaven maar de (genominaliseerde) vorm tot slaaf gemaakten te gebruiken. In dat artikel klopt het terminologisch dan nog. De redenering (die impliciet blijft) is, geloof ik, dat je iemand niet moet reduceren tot een enkele toevallige eigenschap. Het is in ieder geval zeker waar dat er een verschil is tussen: Hij is dronken / boos / lief Hij is een dronkenlap / bozerik / lieverd De vorm als zelfstandig naamwoord drukt geen tijdelijke eigenschap uit, wat het bijvoeglijk naamwoord wel kan (iemand die nu even dronken, boos of lief is, is niet per se een dronkenman, bozerik of lieverd). In die zin moet je denk ik het verschil tussen een gehandicapte tegenover gehandicapt zien, al moet ik erbij zeggen dat gehandicapt inherent zo’n permanente eigenschap is, dat ik het verschil tussen de twee niet kan navoelen. (Overigens wil de brochure zelf liever dat we niet gehandicapt schrijven, maar met een beperking. Daar vind ik wel weer volkomen evident dat het heel onaardig zou zijn om iemand een beperkte te noemen.) Krantenlezer Vreemd is in dat licht de volgende passage: Duid het gender van transgender personen niet aan als een gevoel of beleving. Een mens voelt zich geen christen, homoseksueel, socialist, veganist of krantenlezer maar is dat. Een transgender persoon voelt zich dus geen man of vrouw maar is man of vrouw Hier is het dus juist wél belangrijk of in ieder geval toegestaan om mensen met een zelfstandig naamwoord aan te duiden. Een krantenlezer is weliswaar normaliter iemand die meer dan incidenteel een krant leest, maar het is toch ook weer niet zo dat je als je iemand een krantenlezer noemt, net doet of die persoon geen andere liefhebberijen heeft. (Dat het mal is om te zeggen dat iemand zich krantenlezer voelt, lijdt geen twijfel. De reden is dat dit impliceert dat de spreker denkt dat de persoon in kwestie eigenlijk niet écht een krantenlezer is.) Lesbisch filmfestival Het gaat dus geloof ik vooral om woorden met een negatieve associatie die niet als zelfstandig naamwoord gebruikt moeten worden. Toch is in wéér een andere passage juist het bijvoeglijk naamwoord dat het moet ontgelden: Maak van mensen (en bevolkingsgroepen) geen bijvoeglijk naamwoord of scheldwoord. Een klein collegiaal onderonsje of borrel waarin iets (al dan niet grappend) ‘een nichtenstreek’, ‘turkenjas’ of ‘pottenkapsel’ wordt genoemd zorgt al voor een onveilige werksfeer. De discusie wordt nu natuurlijk ingewikkeld gemaakt doordat geen van de genoemde voorbeelden een bijvoeglijk naamwoord bevat. Hier wreekt zich mogelijk de nogal angelsaksisch ingestelde visie van de auteur – in het Engels schrijf je dit soort samenstellingen los van elkaar, en dan kun je het eerste lid als een soort bijvoeglijk naamwoord zien. Maar eigenlijk geldt hier natuurlijk vooral dat alle genoemde woorden duidelijk negatief bedoeld zijn. Het zou een beetje vreemd zijn om laten we zeggen ‘een Antilliaans feestje’, ‘Joodse kinderen’ of ‘een lesbisch filmfestival’ te willen vermijden. En wat te denken van transgender in een transgender persoon? De brochure is eerder besproken door onder anderen Jamal Ouariachi in Trouw en Marc Kregting op zijn blog De Honingpot. Dit artikel verscheen eerder hier.
Welbeschouwd is het nogal smakeloos de veldslag bij Waterloo – 40.000 doden – te gebruiken als metafoor voor een vrouw die overgeeft zich aan een nieuwe geliefde. Maar “the history books on the shelf” spreken duidelijke taal: ABBA won er het songfestival mee, op 6 april 1974, morgen zevenenveertig jaar geleden.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Het gruwelijke verhaal van monster van Frankenstein kent iedereen. Toch valt er meer te lezen in de klassieke horrorroman dan alleen een griezelverhaal. Frankenstein geeft een waarschuwing af over de kracht van technologie, kan gezien worden als feministische kritiek én laat ons op een andere manier naar onze eigen samenleving kijken.
Frankenstein kennen we als het beroemde verhaal van een gekke geleerde die een levend monster schept uit overgebleven lichaamsdelen. Het boek van Mary Shelley liet het publiek voor het eerst kennis maken met de mogelijkheden van technologie en sprak mede daarom enorm tot de verbeelding. Nu, ruim 200 jaar later, is Frankenstein nog steeds een icoon in popcultuur. In de serie Cover to Cover vertelt mediawetenschapper dr. Dan Hassler-Forest (UU) hoe je het ook boek met een feministische blik kunt lezen. Wat is de rol van de vrouw in de samenleving? En hoe houdt science fiction genderstereotypen in stand? Wat is de relatie tussen mens en technologie? De bestseller is een product van de tijd waarin het geschreven is, maar behandelt vraagstukken die ook nu relevant zijn.
Mary Shelley was pas 18 jaar toen ze Frankenstein schreef. Wat begon als een verhalenwedstrijd op een stormachtige avond, groeide uit tot een horrorklassieker én markeerde het begin van het science fiction genre. Wie cultuurproducten dieper analyseert, ziet dat ze vaak onderliggende verhoudingen in de samenleving weerspiegelen én de manier waarop we naar de wereld kijken vormen. Volgens Hassler-Forest is Frankenstein zo veel meer dan een griezelverhaal. Het is een belangrijk tegengeluid in een wereld gedomineerd door mannen en hun liefde voor technologie en controle. “De onverantwoordelijke wetenschapper maakt een wezen waarvan hij niet zo goed wist wat het was en waar geen plek voor was in de wereld van toen.” legt hij uit. Mary Shelley, een uitgesproken feminist in haar tijd, verwoordt hiermee de frustratie over het feit dat zij als vrouw geen plek had in de samenleving. Daarnaast is het boek een reflectie van de tijd waarin zij leefde. Frankenstein komt uit in 1818, een roerig jaar want het was het begin van de industriële revolutie. Technologie kreeg een steeds grotere rol in de samenleving en Mary Shelley beschrijft de verwarring, onzekerheid maar ook verwondering die hoorden bij die verschuiving. Het verhaal biedt een kijkje in de toekomst van technologie en dat slaat direct aan. Frankenstein groeit uit tot een bestseller waarvan de invloed en symboliek zelfs vandaag nog merkbaar is.
Het is natuurlijk geen toeval dat Kunst op Zondag nogal eens samenvalt met een of ander mystiek gebeuren. Dat komt omdat het “zo geschreven staat”.
Pasen heet een lentefeest te zijn. Beter bekend als de jaarlijkse meubelboulervarddag. Althans voor degenen die zijn vergeten dat op deze zondag de opstanding van Jezus wordt gevierd.
Tot op vandaag is het idee dat er leven na de dood zou zijn, voor sommigen mensen de motivatie om er op los te leven als waren ze van god los.
Daar mag u de rest van Pasen over reflecteren. Gaan we ondertussen de opstanding eens nader bekijken.
Volgens Piero della Francesca (1415 – 1492) stapte Jezus doodleuk uit zijn graf alsof-ie uit een dutje ontwaakte. Fresco uit 1460.
Schilder en beeldhouwer Pericle Fazzini (1913- 1987) kreeg de opdracht om voor de pauselijke auditiëntiezaal in Vaticaanstad de opstanding te verbeelden. In het Vaticaanmuseum is een voorbereidende studie te zien.
Uiteindelijk ziet het beeldhouwwerk er zo uit:
Op veel ‘opstandings’-schilderijen zien we Jezus afgebeeld terwijl het lijkt, alsof hij al naar de hemel vliegt. Maar zo zou dat niet zijn gegaan. Volgens de Bijbel (Lucas 24:13-35) zou Jezus op Paasdag zich aan twee discipelen vertoond hebben. Zij waren op weg naar het dorp Emmaüs.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Humanisme is eigenlijk gewoon geseculariseerd christendom, stelt de wereldberoemde geschiedsverteller Tom Holland. Oud-tweedekamerlid (D66) en voormalig voorzitter van het Humanistisch Verbond Boris van der Ham geeft daar nog maar eens blijk van in bovenstaand poplied, dat veel weg heeft van een seculier kerkgezang.
Van der Ham schreef het lied vier jaar geleden tijdens een treinreis, maar uitgerekend vandaag is het wel toepasselijk – op Paaszondag, midden in de coronacrisis, met een vaccinatieprogramma dat niet loopt en een formatie die op z’n gat ligt. In het kader van de Lijdensweek bracht hij het afgelopen woensdag ter gehore bij een viering van de Remonstrantse Broederschap in Amsterdam.
COLUMN - gastbijdrage van Joyce Hes
Dialoog tussen Mark Rutte en zijn huisarts:
Mark: ‘Kijk, dit bezoekje moet volstrekt vertrouwelijk blijven, dat in de eerste plaats!
Ik zit hier eigenlijk alleen maar omdat Sigrid dat als voorwaarde stelde en wil dat ik een CGA laat maken.
Dat schijnt een afkorting te zijn van iets wat ik even vergeten ben’.
Huisarts: ‘Comprehensive geriatic assesment’.
Mark: ‘O, ja zoiets… Een onderzoek in elk geval naar mijn hersens. Sigrid is bang dat ik lijd aan een vroege alzheimer, maar dat is onzin hoor. Zit niet in de familie en trouwens ik heb helemaal geen geheugenproblemen, eerlijk waar.
Wat mij opbreekt, is, dat er iedere keer een verkeerd beeld ontstaat naar aanleiding van iets wat ik gezegd heb. En het is ook erg vervelend dat het er zich telkens zo op gaat concentreren. Nu weer die Omtzigtaffaire. Ik bedoelde daar helemaal niets mee.
Wordt gewoon verkeerd uitgelegd’.
Huisarts: ‘Even ter correctie: Een CGA is een multidisciplinair onderzoek naar zowel lichamelijke als geestelijke functies.
En in dat verband: Hebt u wel vaker de indruk dat men een verkeerd beeld van u heeft, dat u gaat achtervolgen?’
Mark: ‘Nou ik herinner me wel, ziet u met mijn geheugen is niks mis hoor, een gevalletje uit 2009. Ik had iets over Holocaustontkenning gezegd in het kader van vrijheid van meningsuiting. Totaal verkeerd begrepen!!
En nu weer die Jesse Klaver, die notabene dolgraag met mij wil regeren en dan houdt hij me voor dat ik herhaaldelijk last van mijn geheugen had en heb: bonnetjesaffaire, toeslagenaffaire en nog zowat, ben ik vergeten’.
Huisarts: ‘En dat was volgens u niet zo?’
Hoewel zijn mentor, die hem destijds de Tweede Kamer in begeleidde, nu hem dringend adviseerde op te stappen, herinnerde Rutte zich ineens dat 1,9 miljoen kiezers op hem hebben gestemd. Ja, zo moet hij gedacht hebben, dan ben ik wel verplicht aan te blijven.
U snapt dat de VVD-kandidaten die naast Rutte nog 301.479 stemmen bij elkaar sprokkelden, nederig de grote leider zullen volgen. Die nederigheid zou de voltallige VVD-fractie, Rutte incluis, beter passen, want er zijn nog altijd ruim acht miljoen kiezers die niet op Rutte of de VVD hebben gestemd.
Voor wie de zaken graag relativeert:
Rutte gaat dit Paasweekend reflecteren hoe hij zich de komende vier jaren gaat verhouden tot de parlementaire democratie. Alsof er geen coronacrisis is. Ach, laten wij ook eens wat fantaseren….
Wat als er geen kiesdrempels en kiesdelers worden gehanteerd en alleen de 150 kandidaten met het hoogst aantal stemmen in de Tweede Kamer zouden zitten? We stemmen immers op personen en niet op partijen (meen ik mij te herinneren)?
De top-150 is goed voor 93,75% van het totaal aantal geldige stemmen. Laten we eens nader kijken naar dit ‘wat als’-parlement.
Er zouden geen 17 maar 27 partijen in de Tweede Kamer zitten. Acht eenmens-fracties er bij en twee partijen die 2 zetels halen en alsnog in de Kamer hadden kunnen komen.
D66 zou de grootste partij worden, Een meerderheidscoalitie is haalbaar met VVD, D66 en CDA, aangevuld Groenlinks en PvdA.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Partijen moeten zich niet met personeelsbeleid van anderen bemoeien.
Deze geprikkelde reactie van Mark Rutte komt nadat Gert-Jan Segers van de Christen Unie heeft gezegd niet meer met hem, maar nog wel met zijn partij te willen samen werken. Dezelfde Mark Rutte dus die een paar dagen lang ontkende over een ‘functie elders‘ voor Pieter Omtzigt te hebben gesproken met de verkenners voor de formatie van een nieuwe regering. Hoeveel boter heb je dan op je hoofd? De hele boterberg van de jaren ’60 en ’70?
Lekkere Hongaarse hardrock. Depresszió, met Lásd!
De musical/film Jesus Christ Superstar begint met de Overture en eindigt met John Nineteen: Forty-One. Oftewel, Johannes 19 vers 41. Muziek: Andrew Loyd Webber en, altijd een beetje ondergewaardeerd gebleven, tekst van Tim Rice. Er is dus besloten om het verhaal over Jezus te laten stoppen op Goede Vrijdag, bij de dood van Jezus. Bij de dood van Jezus aan het kruis. Terwijl met Pasen de opstanding gevierd wordt. Maar die zit er dus niet bij. Misschien komt er ooit nog een Part Two – Jesus The Ressurection.