Met welke tevredenheid legt Netanyahu zich des avonds te ruste? Weer vijftig kinderen vermoord, potentiële bedreigers van zijn kleinkinderen? En Poetin? Vandaag maar honderd moeders die hun zonen in lijkzakken terugkrijgen? Doen al die protesten hun niets? Of… Het knappe van de Antigone van Nina Spijkers bij Het Nationale Theater is de twijfel die ze bij me doet toeslaan over goed en kwaad. Hoe vanzelfsprekend is immers de keuze voor Navalny of de weerloze hulpverleners in Gaza of Beiroet? Evenzeer het ontbreken van het geringste begrijpen van het handelen van moordzuchtige heersers. Het verhaal van Antigone, kort: beoogde troonopvolgers van Thebe, de twee zonen van Oedipus, Eteocles en Polynices, doden elkaar in een broederstrijd. Hun oom Kreon krijgt de macht in handen. Hij gunt Eteokles als held de hoogste staatsbegrafenis, maar verordonneert het lijk van Polynices op de plaats van sterven te laten rotten een aanvreten door roofvogels. Wie poogt dat lot te tarten, wacht de dood. De twee zussen, Antigone en Ismene, dochters van Oedipus, willen hun andere broer wel begraven. Antigone voegt de daad bij het woord door hem met aarde te bestrooien, en trekt de uiterste consequentie te moeten sterven. Kreon ziet zich gedwongen om het besluit daartoe te nemen omwille van het volk en te handhaven eigen gezag. Navalny en XR De sympathie gaat logischerwijs uit naar de uitdager, de idealist Antigone die onverschrokken haar hart volgt en de uiterste consequentie zal dragen. Of zoals Nina Spijkers Yela de Koning (Antigone) vooraf zeiden, is hun hedendaagse inspiratie te halen uit klimaatactivisten als Gretha Thunberg of Hanah Prins (XR), Lale Gül versus de islam en bovenal Aleksej Navalny die terugkeerde naar Rusland in de wetenschap te zullen sterven. In de oorspronkelijke tragedie van Sophocles (442 v.Chr.) is Antigone de held die met morele en emotionele principes de boventoon voert versus Kreon die louter de macht handhaaft op grond van de rechten die hem zijn toebedeeld. Jean Anouilh bracht in zijn bewerking van 1942 spanning en evenwicht door twijfel te zaaien over de pure slechtheid van Kreon en onverbloemde goedheid van de keuze van Antigone. Zo erg, dat de Duitse bezetter van Frankrijk de opvoering van het stuk goedkeurde. Wat Anouilh uiteraard op beschuldigingen kwam te staan van goedkeuring van het Vichy-bewind dat met de Nazi’s heulde. Juist deze spanning voert Nina Spijkers nog een tandje op, op prachtige wijze. De twintig minuten dialoog tussen pragmatische heerser Kreon (Mark Rietman) en zijn idealistische uitdager Antigone (Yela de Koning) deden me op het puntje van de stoel zitten. Rotzakken en zielige probleempjes Zo maakt Kreon Antigone duidelijk dat de broers niet het pure goed en kwaad vertegenwoordigden, maar dat hij slechts het volk paait met die absolute beeldvorming. Dat wil nu eenmaal simpele oordelen. Ook Polynices was een rotzak die evenals zijn broer Eteocles hun vader Oedipus een kopje kleiner wilde maken om zelf de macht te nemen. Antigone moet huilen, maar herneemt spoedig haar rol van uitdager van de macht. En tart Kreon, raakt hem in de ziel. Immers, ze is ook de verloofde van zijn zoon Haemon. Waarmee ze behalve de macht de emotie van Kreon tart, die het uitschreeuwt: “Iemand moet het doen. Wie moet het dan doen? Als ik het niet doe.” En in rustiger bewoordingen maakt hij zijn nichtje duidelijk dat de kapitein het roer moet nemen als het schip stuurloos dreigt te worden als het “het water van alle kanten naar binnen lekt”. Het echte probleem is de druk van het volk dat “het ruim wil plunderen”. Nog krachtiger: “Degenen met geld en macht zijn enkel bezig om een reddingsboot voor zichzelf te bouwen…niemand denkt aan het grote geheel, iedereen denkt alleen maar aan zijn eigen hachje, zijn eigen comfort en zijn eigen zielige tijdelijke probleempjes Denk jij dat er ik tijd en ruimte heb om te filosoferen over ethiek, om gevoelig en verfijnd te blijven…om je af te vragen of je jezelf morgen nog wel in de ogen kijken? Nee! Je kunt je die luxe helemaal niet permitteren, je moet gewoon het roer pakken, je rug recht houden…en je hoeft niet in alles de diepere betekenis te zoeken. Sterker nog, die is er helemaal niet!” Antigone wil niet begrijpen. Ze wist altijd dat Kreon haar ter dood zou brengen: “Heb geen medelijden met me. Doe wat ik doe. Doe je werk. Maar als je een mens bent, doe het dan snel.” Kreon: “Ik wil je redden.” Antigone: “Jij bent de koning en je bent almachtig. Maar je kunt mij redden noch tegenhouden. Alleen dit kun je doen: me laten doden. Kreon: “Ik kan je laten martelen.” Antigone: “Waarom zou je dat doen? Om me te zien huilen! Om me om genade te horen smeken? Of zweren wat je wilt, en dan opnieuw beginnen?” Macron en Thatcher Een schitterende snijdende tekst. Ik kon online enkel deze Engelstalige tekst van de Antigone van Anouilh vinden, de dialoog van Antigone en Kreon vanaf pagina 44. Voor mij refereert Kreon van Anouilh en Spijkers deels aan de Poetins en Nethanyahu’s ondanks hun “hoge tolerantie voor extreme hoeveelheden burgerslachtoffers, vooral als het gaat om doelwitten van grote waarde” (Amerikaanse analist dit weekend). Te denken valt wellicht meer aan bijvoorbeeld Emmanuel Macron of eerder Margareth Thatcher. Ze staan voor een praktische missie en idealisten snappen dat volgens hen niet. Mark Rutte misschien, gezien het liegen? Of ik kijk nog even naar mijn getypte scriptie over De Vorst van Machiavelli van de geschiedenisstudie van precies veertig jaar geleden. Hij werd bekend met “Het doel heiligt de middelen”. Dat werd gezien als goed excuus voor macht uitoefenen zonder scrupules. Echter, Machiavelli’s theorieën over uitoefening van macht waren complexer dan veelal aangenomen. Hij benadrukte noodzakelijke deugden van de vorst om de steun van het volk te houden. Althans, tenminste de schijn ophouden dat je “medelevend, betrouwbaar, sympathiek, eerlijk en religieus” bent; maar als je macht dreigt te verliezen, de tegengestelde eigenschappen omarmen. Toont Kreon die deugden en souplesse van wisselen tussen deugden en ondeugden? Niet echt (helaas). Het is Kreons zoon Haemon, beoogd echtgenoot van Antigone die zijn vader attendeert op zijn meedogenloosheid die het volk tegen hem in het harnas zal jagen. En tenslotte ervoor kiest om met geliefde Antigone te sterven. Kreon staat met lege handen, met louter nog de macht. Cultuurfilosoof George Steiner schreef in 1983 een prachtige analyse van Antigone met de hele geschiedenis van vertalingen en interpretaties die zijn getekend door het tijdsgewricht waarin ze speelden. Met steeds wisselende afwegingen, die Nina Spijkers laat terugkeren in haar stuk: de machthebber die zijn ethiek opzij zet versus de uitdager, die afwisselend een verwende puber en enige moreel juiste persoon is. Dit stuk behoort tot “de blijvende, iconische kunstwerken in de geschiedenis van ons filosofische, literaire en politieke bewustzijn”, schrijft Steiner in het voorwoord. Antigone is even ‘eeuwig’ als altijd actueel. (hele tekst) Gezien wat Pierre Bokma recent in Zomergasten zei over recensenten ben ik terughoudend met een mening over het stuk. Dat is persoonlijk, N=1. Ik vond Antigone een fantastisch toneelstuk van Het Nationale Theater, een cadeau en genot om te mogen ondergaan. Het tengere postuur van Yela de Koning versus het imposante lijf van Mark Rietman, beiden met geweldig spel met een perfecte timing en dictie die de spanning voelbaar maken. Betty Schuurman al even indrukwekkend als Euridyce, vrouw van Kreon. En ik mag Emma Buysse (Ismene, zus van Antigone), Sander Plukaard (Haemon), Mike Zanting (wachter) en Sayo Cadmus (assistent) niet vergeten te prijzen. Het decor met prachtig (zon)licht was perfect, de muziek – die in een paar jaar tijd een volwaardige plaats in het toneel van HNT kreeg – was perfect gekozen om onze emoties te voeden. En het duurde niet te lang, 1,5 uur. (Eerlijk gezegd: ik had wel 1,5 uur lang naar de dialoog tussen Antigone en Kreon kunnen luisteren...) Gezien: Antigone van het Nationale Theater, Koninklijke Schouwburg, 28 september 2024; nog te zien tot 28 november in een zware tournee langs Utrecht, Amsterdam, Deventer, Gouda, Amersfoort, Enschede, Zaandam, Kerkrade, Tilburg, Drachten, Rotterdam, Meppel, Alphen a/d Rijn, Leeuwarden, Delft, Alkmaar, Nijmegen, Groningen, Venlo, Maastricht, Zwolle, Eindhoven, Leiden, Breda, Hoorn, Middelburg, Dordrecht, Apeldoorn, Amstelveen, Den Bosch, Haarlem en weer Den Haag Foto: Bart Grietens
Of dit nu werkelijk een meesterwerk is, valt nog te bezien. Maar vermakelijk is het wel, metalcore met een vrouwelijke leadzangeres. Nou ja, als je dit zingen kunt noemen natuurlijk.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
China zet al ruim tien jaar sterk in op CO2-arme technieken voor elektriciteitsproductie. Het gaat daarbij om waterkracht, windenergie, zonne-energie en kernenergie. De grote groei zit hem daarbij al 13 jaar in waterkracht, wind- en zonne-energie. De elektriciteitsproductie van waterkracht, wind- en zonne-energie is exponentieel, terwijl kernenergie al 13 jaar een lineaire lijn omhoog vertoont. Ook de recente aankondiging van 10 nieuwe kerncentrales gaat daaraan weinig veranderen.
De Tsjechische president en oud-NAVO generaal Petr Pavel heeft in een interview met de New York Times gezegd dat Oekraïne “realistisch moet zijn” over zijn vooruitzichten om het door Rusland bezette gebied terug te krijgen. De president heeft zich altijd een warm voorstander van steun aan Oekraïne getoond. Nu zegt hij: “De meest waarschijnlijke uitkomst van de oorlog,” zei hij, “zal zijn dat een deel van het Oekraïense grondgebied tijdelijk onder Russische bezetting zal blijven.” Hij merkte echter op dat deze “tijdelijke” situatie jaren zou kunnen duren. In een speech voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties deed Pavel een beroep op China als bemiddelaar in dit conflict.
In Oekraïne is fel gereageerd op de suggesties van Pavel . “Tijdelijke oplossingen zullen geen blijvende vrede brengen, maar alleen de oorlog uitstellen,” aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken. Pavel antwoordde daarop: “Ik heb nooit in twijfel getrokken dat we Oekraïne moeten steunen bij het herstellen van zijn territoriale integriteit, dat dit het uiteindelijke doel is. We moeten gewoon realistisch zijn over de tijdshorizon en de kosten om dat doel te bereiken. Rusland verslaan in Oekraïne ten koste van het doden van de helft van de Oekraïense bevolking is waarschijnlijk geen overwinning.” Noch Moskou noch Kyiv kunnen een volledige overwinning verwachten en daarom zal gezocht moeten worden naar ‘een einde dat ergens in het midden ligt’.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Volgens Eddie van Halen liep ‘ie begin jaren tachtig al met een rudimentaire melodie rond voor Right Now, maar wilde niemand er iets mee. Sammy Hagar was blij dat hij eindelijk ergens anders over kon schrijven dan seks.
ACHTERGROND - door Puck Füsers
In december gaat een nieuwe Europese wet van kracht, die ontbossing moet voorkomen. De wet heeft ingrijpende gevolgen voor de koffie-industrie. JDE Peet’s, het moederbedrijf van onder andere Douwe Egberts trekt daarom aan de bel. Niet alleen kan de wet de koffieprijs verhogen, het kan import vanuit landen als Ethiopië bijna onmogelijk maken. Hoe zit dat?
De nieuwe Europese wetgeving tegen ontbossing – de EUDR – geldt voor allerlei grondstoffen en producten die vaak ontbossing veroorzaken. Denk aan hout, palmolie, soja, rubber en dus ook koffie. Deze producten mogen vanaf 30 december niet meer op de markt gebracht worden als er niet wordt aangetoond dat ze geen ontbossing veroorzaken. Voor de koffiesector is dit een ingewikkelde maatregel, omdat het in de praktijk betekent dat koffiebedrijven precies moeten kunnen aantonen waar hun koffie vandaan komt. Dit is lastig vanwege de manier waarop koffie geteeld en geoogst wordt. In veel koffieproducerende landen, zoals Ethiopië, wordt koffie geoogst door kleine koffieboeren. Die verschillende oogsten worden dan gesorteerd door tussenpersonen op grootte en kwaliteit, niet op herkomst. Eén koffiepartij kan daardoor bonen van wel duizend koffieboeren bevatten. Logischerwijs kunnen bedrijven dan niet aan de EU-regelgeving voldoen. Gert van der Bijl, die voor ontwikkelingsorganisatie Solidaridad al lange tijd met de wet bezig is, stelt dat er niet genoeg geld wordt gestoken in de ondersteuning van koffieproducerende landen om transparantie in de koffieketen te organiseren. Voldoen die landen niet aan de regels, dan kunnen Europese koffieproducenten plotseling niet meer importeren uit die landen – dat zou rampzalig zijn voor de economie van die landen, én voor de koffieprijs.
COLUMN - van Prof.Dr. Joop van den Berg
Het regeerprogramma van het kabinet-Schoof bevat een uitgebreid hoofdstuk over migratie, of eigenlijk: immigratie. Over emigratie wordt niet gesproken, hoewel dat voor een evenwichtig oordeel over immigratie van belang zou zijn.
Onmiskenbaar groeit de Nederlandse bevolking al jaren dankzij immigratie. Zonder dat zou het inwonertal zijn gekrompen. Die immigratie wordt maar voor een beperkt deel veroorzaakt door de zgn. ‘asielmigratie’. Veel meer mensen komen als arbeidsmigrant naar Nederland, voornamelijk afkomstig uit andere lidstaten van de Europese Unie. Daarnaast is er jaarlijks sprake van een belangrijke instroom aan studiemigranten, jonge mensen die in Nederland een academische of hogere beroepsopleiding willen volgen. Iedere vorm van migratie schept zijn eigen mogelijkheden en problemen.
Een rapport van de Staatscommissie demografische ontwikkelingen 2050 deed dit voorjaar een serieuze poging om zowel duidelijkheid als evenwicht in de discussie over migratie te brengen. [1] Bij het kabinet is dat niet erg gelukt: daar domineert nog steeds vooral het verschijnsel van de asielmigratie, alsof dat veruit het belangrijkste en meest urgente migratieprobleem is dat wij kennen.
Merkwaardige ironie: staatsraad Richard van Zwol was voorzitter van de staatscommissie die zulk knap werk verrichtte met zijn rapport. Maar, hij was ook informateur van het nu tot stand gekomen kabinet-Schoof dat asielmigratie weer verhief tot hèt probleem van onze samenleving. Alsof Van Zwol zijn eigen rapport niet had gelezen. Dat getuigt van een geestelijke souplesse die je niet elke dag te zien krijgt.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Joe Satriani is de bestverkochte instrumentele rockgitarist aller tijden. Sinds 2008 speelt hij in supergroep Chickenfoot met leden van Van Halen.
Surfing with the Alien was zijn doorbraakalbum uit 1987.
De zanger van Trivium kwam hier eerder wel eens langs met zijn soloproject, maar die eer viel Trivium zelf nog niet ten deel. Bij deze dus, dit alleraardigste nummer wordt visueel ondersteunt met beelden uit de game The Elder Scrolls Online. Goede keuze, want het past prima bij elkaar zo, iets van dat geheel dat meer wordt dan de som der delen enzo.
Eric Moore is een drummer die op het hoogste niveau opereert, zoals hij met deze drumcover van Missy Elliot laat zien. Moore maakte naam bij bands als Suicidal Tendencies en Infectious Grooves.
Tegenwoordig doet hij vooral zijn eigen ding, en dat doet hij goed.
