Voorpagina

Zoekresultaten voor

'kernenergie '

Foto: Tom Davidson (cc)
Foto: Kim Hansen (cc)

De ondraaglijke politiekheid van het CPB

, door

ANALYSE - Nou, dat was even schrikken zeg: het Centraal Planbureau CPB spuugde in het NOS journaal zijn gal over het voornemen windparken op zee te bouwen. Tel uit je verlies: liefst 5 miljard zouden de windparken de Nederlandse samenleving per saldo kosten. Het begeleidende bericht op de NOS site stemde al evenmin tot vrolijkheid.

Het bleek te gaan om een rapport van Decisio en Witteveen+Bos, dat overigens al een dikke week openbaar was voor het journaal er over repte. Maar dat onderzoek was helemaal niet opgezet om antwoord te geven op de vraag ‘Is wind op zee een economisch verstandig idee?’ maar op de vraag: ‘Is het beter voort te gaan op het pad van aanvragen voor vergunningen en subsidies zoals marktpartijen die hebben voorbereid, of om de ontwikkelingen te bundelen op drie zoekgebieden relatief dicht bij de kust’? Niettemin besprak CPB-zegsvrouw Annemiek Verrips het rapport als ware het een antwoord op de eerste vraag.

Zelf een eigen agenda neerzetten (‘wind op zee is niet verstandig’) als reactie op een studie met een ander oogmerk is inderdaad niets anders dan politiek bedrijven in plaats van wetenschap. Minister Kamp snapte dat al snel.

Op zich niks nieuws. Economen, die bij het CPB voorop, zijn er een ster in normatieve, politieke voorkeuren in ogenschijnlijk neutrale getallen te verstoppen.

Foto: Thawt Hawthje (cc)

Wie zou wat moeten weten van energie?

, door

OPINIE - Gisteren verscheen op Sargasso de bijdrage Lachen: kernenergie om onafhankelijk te worden van de Russen. Het artikel bevat twee elementen. Ten eerste wil het aantonen waarom kernenergie niet het goede antwoord is op de vraag: ‘Hoe worden wij minder afhankelijke van Rusland voor onze energie?’ Ten tweede probeert de auteur, Jan Paul van Soest, antwoord te geven op de vraag ‘Wat zouden politici eigenlijk van energie moeten weten om tot weloverwogen besluiten te komen?’

Nu wil ik voornamelijk op het eerste punt ingaan. Waarom is het belachelijk voor kernenergie te kiezen om minder afhankelijk te worden van Rusland? Nederland importeert slechts 6% van haar gas uit Rusland. Dat tikt niet aan. Het uranium wat nodig zou zijn voor kerncentrales zal vermoedelijk ook uit Rusland komen, omdat dit land ook een van de grotere producenten daarvan is, of anders uit diens ‘satellietstaat’, Kazachstan. Lood om oud ijzer dus.

De afhankelijkheid van Nederland van Rusland zit hem voornamelijk in de geïmporteerde olie, al valt voor mij zo-even niet te achterhalen hoeveel dat precies is. Voor de hele EU geldt dat 33% van de olie uit Rusland komt. Daarnaast wordt het gas in Nederland volgens van Soest niet gebruikt voor de opwekking van elektriciteit, maar voornamelijk voor warmte. Twee verschillende dingen dus.

Bestrijd ik deze cijfers? De meeste niet. Wel bestrijd ik de context waarin van Soest ze (al dan niet naar aanleiding van Buma) plaatst. Russisch gas gaat door verschillende landen alvorens hier aan te komen. En met veel van die landen zitten wij in een Unie. Mijn punt: 24 (p. 63) tot 42% van het geïmporteerde gas in de EU komt uit Rusland. En hoewel van Soest ook betoogt dat landen binnen de EU (helaas) een eigen energiebeleid zullen gaan volgen, lijkt mij dat geheel onrealistisch.

Foto: Ivy Dawned (cc)

Klimaatscepsis en conservatisme (2): de neoliberale strategie

, door

ANALYSE - In het vorige deel werd uitgelegd wat de (neoliberale) ideologische basis is van de klimaatscepsis bij liberalen en conservatieven. In dit deel vraag ik me af in hoeverre het rapport van de Teldersstichting neoliberaal genoemd mag worden en beschrijf ik de neoliberale oplossing van het klimaatprobleem.

Externaliteiten

Als op de markt niet de juiste prijs voor een product wordt berekend dan spreekt men over marktfalen. Hiermee wordt onder andere bedoeld dat schade of overlast aan derden of aan de publieke ruimte niet in de kostprijs van een product is verwerkt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan milieuvervuiling. Deze schade noemt men een externaliteit. De energiemarkt voor fossiele brandstoffen heeft de grootste externaliteit die de mensheid ooit gekend heeft: door de verhoging van het CO2-gehalte in de atmosfeer wordt het wereldklimaat veranderd.

Hoe moeten we dit marktfalen corrigeren? De traditionele oplossing voor marktfalen – die ook in het rapport wordt besproken – is het heffen van milieubelasting. Deze belasting heeft twee functies: de hogere prijs zal de handel ontmoedigen en het geld kan worden gebruikt om de schade compenseren.

Een belasting op iedere ton uitgestoten CO2 die bij de prijs van een product wordt inbegrepen en even hoog is als de veroorzaakte marginale sociale kosten! (p. 91)

Foto: Günter Hentschel (cc)

Angst… dat de Duitse Energiewende zal slagen

, door

Het Instituut of Energy Research (IER) stelt dat angst een belangrijke drijfveer is voor de Duitse ‘Energiewende’. Een energietransitie die, zo wordt verder beweerd, gedoemd is te falen in het reduceren van CO2-emissies indien geen gebruik zal worden gemaakt van kernenergie en schaliegas. Craig Morris stelt echter dat het erop lijkt dat sommige critici zelf bang zijn; bang dat de Duitsers hun energietransitie voor elkaar krijgen zonder inzet van schaliegas of kernenergie.

Het IER schrijft in zijn commentaar Germany’s Angst Over Hydraulic Fracturing and Emissions Targets:

[…] if Germany does insist on meeting its own CO2 goals, banning hydraulic fracturing would close the country off to a source of relatively low-emission energy and make meeting its stated targets more difficult.

Er valt niks weinig af te dingen op die zin, maar veel meer op stellingen elders – te beginnen met de titel.

Beschuldigingen van Duitse angst ploppen op zoals in het spel Whack-A-Mole. Ze zijn gemakkelijk te weerleggen, zeker als we rekening houden met de reactie van andere landen op nucleaire incidenten.

Zorgen over de risico’s van kernenergie speelden een hoofdrol in het Duitse debat na het ongeluk in Tsjernobyl in 1986, toen Duitse ambtenaren het publiek waarschuwden voor de risico’s. In reactie daarop implementeerde Duitsland haar eerste uitfasering van kernenergie – zestien jaar later, in 2002. De regering die de uitfasering implementeerde trad aan in 1998 en besteedde vier jaar aan het plannen en uitonderhandelen van de details van de uitfasering met experts en eigenaren van kerncentrales. Zo’n tijdsplanning klinkt eerder als professioneel, dan als paniekvoetbal.

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Wat is de rol voor kolen in de Duitse energietransitie?

, door

ANALYSE - Bouwt Duitsland kolencentrales om haar kerncentrales te vervangen? En als Duitsland zijn CO2-doelstellingen wil halen, hebben deze kolencentrales dan toekomst? Begin juni is een studie gepubliceerd die deze onderwerpen onderzoekt en de uitkomsten zijn in lijn met een beoordeling van Deutsche Bank later die maand.

In een nieuwe studie van de Böll Foundation getiteld German Coal Conundrum (het Duitse kolen raadsel) heb ik samen met mijn collegas Arne Jungjohann en Thomas Gerke (die regelmatige lezers van Renewables International al kennen) onderzocht wat de rol is van kolencentrales in de Duitse energietransitie. We hebben een historisch perspectief gekozen, waarbij we hebben onderzocht waarom intelligente topmannen uit het bedrijfsleven het afgelopen decennium zoveel kolencentrales hebben gepland; onze aanname was dat het om slimme mensen gaat die hiervoor goede redenen gehad moeten hebben.

Vandaag de dag kennen we allemaal de uitkomsten, een dramatisch grote overcapaciteit ondanks de onverwachte sluiting van zo’n 8 GW aan kerncentrales in 2011. De energiebedrijven zelf geven inmiddels ook toe dat ze de situatie verkeerd hebben ingeschat. Het historisch perspectief is bedoeld om te begrijpen welke markt- en beleidsprikkels er voor zorgen dat zulke slimme mensen het verkeerde pad kiezen, zodat in de toekomst dergelijke misleidende signalen voorkomen kunnen worden. Het is niet de bedoeling om deze mensen af te kraken.

Waan van de dag

België zoekt nieuwe energiebronnen

, door

Nu het land afstapt van kernenergie.

Een oplossing: naast overstappen op zonne-energie gebruik maken van de overcapaciteit in andere landen waaronder Nederland en Duitsland:

Essent wil een stroomkabel van zijn energiecentrale in het Limburgse Maasbracht trekken naar het elektriciteitsnetwerk in België. Dinsdag dingt het bedrijf mee naar een Belgische subsidie van enkele honderden miljoen euro’s, zo meldt het FD.

De link naar België moet de problemen van zowel België als RWE, het Duitse moederbedrijf van Essent, oplossen. RWE kan gebruik maken van het Belgische stroomtekort, doordat het met overcapaciteit blijft zitten omdat het zijn elektriciteit steeds moeilijker kan slijten.

Foto: nispi2002 (cc)

Hoe staat het met de Duitse de-industrialisatie?

, door

ACHTERGROND - De voorspelde negatieve gevolgen van de Duitse energietransitie op de industrie blijven uit.

Naar verwachting worden de nieuwe amendementen op de Duitse duurzame energiewet in augustus van kracht. Een van de doelen van deze wijzigingen is om een belangrijk – maar niet-bestaand – bijeffect van de Duitse energietransitie aan te pakken: industrie die het land uit wordt gejaagd. Nieuwe cijfers van Deutsche Bank tonen hoe erg de Duitse industrie ‘lijdt’.

Zoals iedereen weet is een van de belangrijkste doelstellingen van de Duitse energietransitie om de economie te ruïneren. Dat is althans het beeld dat ik krijg bij het lezen van internationale rapporten. Afgaande op de laatste data van Deutsche Bank (pdf) behaalt de energietransitie deze doelstelling echter niet.

‘Capaciteitsbenutting is momenteel hoog,’ schrijven de analisten van Deutsche Bank in hun rapport en ze voegen er aan toe dat ze verwachten dat de reële industriële productie in Duitsland in 2014 met 4% zal groeien. De export naar West-Europa stijgt, maar de wereldwijde groei blijft achter. Dat zorgt ervoor dat de inflatie laag blijft op 1,1% in de eerste helft van 2014, ondanks de ‘goede arbeidsmarktsituatie’.

Deutsche Bank

Bron: Deutsche Bank

Vergeleken met andere landen in de Eurozone heeft Duitsland (op Ierland na) de hoogste verwachte economische groei, een lage inflatie en als enige begrotingsevenwicht (Luxemburg heeft dat ook, maar is niet weergegeven).

Foto: Michaela (cc)

Duitse export van elektriciteit waardevoller dan import

, door

ANALYSE - De elektriciteit die Duitsland in 2013 exporteerde was 6,3% duurder per MWh dan de elektriciteit die het land importeerde. De realiteit is dus precies tegenovergesteld aan het veelgehoorde verhaal dat Duitsland haar overschot aan duurzame elektriciteit tegen dumpprijzen verkoopt in omliggende landen.

Vooral voor Frankrijk is de situatie ongunstig; de Duitse elektriciteit die wordt geïmporteerd is 24,4% duurder dan de elektriciteit die Frankrijk naar Duitsland exporteert.

Trek dus maar 2,8 miljard Euro af van de kosten van de Energiewende in 2013. Dit bedrag verdiende Duitsland dat jaar met de export van energie.

De algemene aanname is dat Duitsland haar overtollig geproduceerde duurzame elektriciteit (een gevolg van ‘onberekenbare’ wind- en zonne-energie) dumpt in omliggende landen. Dit zou dan betekenen dat de elektriciteit die Duitsland exporteert minder waard moet zijn dan de waarde van de elektriciteit die Duitsland – naar wordt aangenomen op zon- of windloze dagen – importeert.

Dat lijkt een logische conclusie, maar als we naar de data kijken, ontstaat een heel ander verhaal.

Zo zijn in Frankrijk de stroomprijzen vaak flink negatiever dan in Duitsland. (Negatieve stroomprijzen worden berekend wanneer, met name in daluren, veel overtollige energie op het elektriciteitsnet wordt gedumpt – bijvoorbeeld door een teveel aan wind of zon, maar ook door de relatief hoge kosten van het naar beneden schakelen van conventionele kern- of kolencentrales.)

Foto: Didier Misson (cc)

Hoe grote multinationals EU-burgers er met TTIP opnieuw in proberen te luizen

, door

OPINIE - TTIP wordt vaak een vrijhandelsverdrag tussen de VS en de EU genoemd. De Piratenpartij heeft niks tegen vrije handel. Toch nemen wij als een van de weinige partijen duidelijk stelling tegen TTIP. Het is namelijk niets meer dan een lobbydeal waarmee de belangen van grote multinationals boven mensenrechten worden gesteld, schrijft Matthijs Pontier, Lijsttrekker Piratenpartij bij de Europees Parlementsverkiezingen.

Het lobbyparadijs in de EU

We zijn de enige internationale politieke partij. Samen met de Piratenpartijen in andere landen denken we daarom dus ook vaak na hoe we dingen internationaal kunnen oplossen. Ook denken we dus graag na hoe we door internationale afspraken te maken, effectiever handel kunnen bedrijven.

We zien echter grote problemen in hoe de Europese politiek nu werkt. Er ligt te veel macht bij te weinig mensen. Er wordt niet transparant geopereerd en er is een gebrek aan democratische controle. Hierdoor is de EU een lobbyparadijs geworden. Grote multinationals schrijven met hulp van een leger aan lobbyisten wetsvoorstellen die vaak letterlijk worden overgenomen door de Europese Commissie. NGO’s en ‘gewone burgers’ hebben vaak geen tijd en geen geld om op een zelfde manier de politiek naar hun hand te zetten.

Zeker nu de EU na een mislukt referendum met het verdrag van Lissabon via de achterdeur alsnog een politieke unie is geworden en landen een groot deel van hun wetgeving uit Europa krijgen opgelegd, is dit een steeds groter wordend probleem. Belangen van grote multinationals komen boven de belangen van de kiezers te staan, die politici in de EU zouden moeten representeren.

Foto: Uwe Hiksch (cc)

Duitse ‘Energiewende’ kost een paar centen, maar dan heb je ook wat

, door

ACHTERGROND - Op de dag dat we (dochter Heleen van Soest en ondergetekende) terugkwamen van een studiereis door Duitsland om de Energiewende in het wild te bestuderen, bracht het conservatieve blog De Dagelijkse Standaard een bericht over Duitsland’s Groene Nachtmerrie (sic).

Merkwaardig. Ging het om het zelfde Duitsland waar wij zojuist waren? En over dezelfde Energiewende waarover wij ons net geïnformeerd hadden?

Waar zelfverklaard klimaat- en energie-expert Hans Labohm in de Dagelijkse Standaard rept over stijgende energieprijzen en verlies aan concurrentiekracht bij de Duitse industrie, en over lastenverzwaringen die de geïndoctrineerde bevolking lijdzaam draagt, komt uit onze gesprekken met betrokkenen en instituten en uit boekenkasten vol diepgravende rapporten een heel ander beeld tevoorschijn. Een beeld van vastberadenheid, ingenieurstrots en uitdagingen.

De steun voor de Energiewende is onverminderd groot, bleek onlangs uit een enquête die door de vereniging van industriële energie- en waterverbruikers BDEW was uitgezet: 89 procent van de ondervraagden staat achter de doelen van de Energiewende, maar om en nabij de helft van hen meent wel dat het veranderingsproces beter en slimmer gemanaged moet worden.

De Energiewende is een interessante cocktail van doelstellingen: los komen van de invloed van energiegrootmachten zoals Poetins Rusland, autarkie en autonomie (de wens om de toekomst zelf in de hand te nemen zonder afhankelijk te zijn van grote, onpersoonlijke energiebedrijven), het tegengaan van klimaatverandering, de mogelijkheid om een eigen duurzame energie-industrie op te bouwen, aansluitend bij de beste tradities van de Duitse maakindustrie en ingenieurscultuur, de wens de uitgaven voor energie niet naar het buitenland te zien wegspoelen, maar in lokale gemeenschappen in omloop te brengen en te houden, en nicht zuletzt de brede aversie tegen kernenergie.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Energieconsumptie neemt af in EU, maar toe in Nederland

, door

DATA - De energieconsumptie in de EU is tussen 2006 en 2012 met 8,1% afgenomen. In diezelfde periode groeide de energieconsumptie in Nederland met 2,9%. Dat blijkt uit cijfers die Eurostat deze week publiceerde.

Vanaf 1990 tot 2006 groeide de energieconsumptie in de EU-28 van 1670 Mtoe (million tonnes of oil equivalent) tot 1830 Mtoe. In 2012 lag het niveau in datzelfde gebied op 1680 Mtoe, en was daarmee bijna gelijk aan het niveau in 1990.

Eurostat maakte de volgende grafiek.

Bron: Eurostat

Bron: Eurostat

De snelle afname in energieconsumptie na 2006 is opvallend, maar de grootste val is te zien rond 2008, toen de economische crisis begon.

In de periode 2006-2012 nam de energieconsumptie in 24 landen af, in vier ander landen nam de consumptie toe: Estland (+11,6%), Nederland (+2,9%), Polen (+0,8%) en Zweden (+0,4%).

Energieafhankelijkheid

Binnen de EU was er in 2012 één netto exporteur van energie: Denemarken. Nederland is samen met Polen, Estland, Roemenië, Tsjechië en Zweden het minst afhankelijk van energie-import. Malta, Luxemburg en Cyprus waren het meest afhankelijk van energie-import. Van de grote Europese landen was Italië het meest afhankelijk.

NB: Een percentage boven de 100 geeft aan dat het land energieproducten heeft opgeslagen.

Foto: James (cc)

Wat gaan we doen als het gas op is?

, door

OPINIE - ‘De industriepolitiek, die in de jaren ’70 nog werkte, heeft geen toekomst meer,’ schrijft GroenLinks-kamerlid Liesbeth van Tongeren.

Bestuurders en bewoners in Groningen zijn boos. “Onze huizen zijn geen stuiver meer waard, we lijken wel een wingewest” en “We zijn door Den Haag in de steek gelaten omdat het Rijk de inkomsten belangrijker vindt dan bewoners.” Onderzoek van minister Kamp concludeert dat er geen sprake is van waardevermindering van de huizen in Noord-Groningen. Ondertussen gaan bodemdaling en gasbevingen gewoon door en vallen bedrijven in de regio om; zoals recent aluminiumsmelter Aldel. Waarom zijn er eigenlijk energievretende aluminiumsmelters in Nederland gevestigd? Waarom worden er in Nederland nog nieuwe kolencentrales gebouwd?

Begin jaren ’70 was het een begrijpelijke strategie om vanwege de enorme gasbel en de ‘belofte’ van kernenergie energie-intensieve bedrijven aan te trekken en zo werkgelegenheid te creëren. Energiegrootverbruikers zoals olieraffinaderijen, de chemische sector en staal-, zink- en aluminiumproducenten floreerden met hulp van de staat. Ten behoeve van het inmiddels ook failliete aluminiumbedrijf Zalco werd de kerncentrale Borssele neergezet en Aldel werd bovenop het aardgas gebouwd. De zware industrie deed het goed in Nederland en creerde werkgelegenheid en welvaart.

Oliecrisis

Er waren plannen voor veel meer kerncentrales, maar kernenergie bleek toch niet zo goedkoop en plannen voor 35 kerncentrales langs de Nederlandse kust werden geschrapt. Door de oliecrisis gingen ook de olie- en gasprijzen omhoog. En nu zet Groningen grote vraagtekens bij de gaswinning. De toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen, zegt dat de winning snel teruggebracht moet worden.

Vorige Volgende