Een van de (vele) misverstanden over migratie is dat het hier om een verschijnsel gaat dat zijn oorsprong vindt in recente ontwikkelingen zoals de globalisering van de economie en de toegenomen communicatiemogelijkheden. Voor de correctie op dit beeld hoef je niet ver te gaan. Maar geschiedenis is helaas voor velen geen bron meer voor een adequate beoordeling van de oorzaak en betekenis van wat er vandaag gebeurt. In het boek van Richard Evans De eeuw van de macht; Europa 1815-1914, een dikke pil van ruim 1000 bladzijden over de geschiedenis van de 19e eeuw, vond ik twee noties die in het debat over de huidige migratie naar Europa helaas nogal onderbelicht zijn gebleven. Allereerst het feit dat Europa nog niet zo lang geleden een gebied was waaruit mensen in groten getale emigreerden. Evans schrijft onder de titel ‘De grote uittocht’ dat vrijwel geen enkel deel van Europa gevrijwaard bleef van emigratie van miljoenen mensen. Koplopers waren Ierland en Duitsland. In Ierland nam de bevolking af van 8,5 tot 6 miljoen. Uit Duitsland vertrokken tussen 1820 en 1914 ruim 5 miljoen mensen naar de VS. De VS en Canada waren de belangrijkste bestemmingen. Daarnaast vertrokken ook vele Europeanen naar Australië, Nieuw-Zeeland, Argentinië en Brazilië. De belangrijkste reden voor vertrek was van economische aard, vooral na de ‘hongerige jaren veertig’ toen vooral Ierland geteisterd werd door een aardappelziekte. Voor sommige emigranten, zoals Russische Joden, golden ook politieke en sociale motieven. Daarnaast stimuleerden de verhalen van de eerste groepen emigranten vele familieleden om ook de stap te wagen. ‘Hier kun je verder komen, hier kun je bouwen aan een goede toekomst’. Dat was aanvankelijk een nogal rooskleurig beeld, zoals we bijvoorbeeld kunnen lezen in de sociaal-realistische romans van Upton Sinclair over de vleesfabrieken van Chicago (die overigens opvallend veel lijken op bedrijven die hier en nu in het nieuws zijn vanwege de uitbuiting en slechte woonomstandigheden van de arbeiders). Maar ook op dat punt verschillen hedendaagse Noord-Afrikaanse immigranten nauwelijks van onze voorouders die zich –toen geheel legaal- inscheepten voor de overtocht over de Atlantische Oceaan. Ik maak me geen illusies dat dit besef direct kan leiden tot meer begrip, maar het is wel opvallend dat deze historische vergelijking in het publieke debat zo zelden wordt gehoord. Mijn tweede punt is dat voor hedendaagse Europeanen ‘het bouwen aan een goede toekomst’, de zoektocht naar meer welvaart en in het algemeen vooruitgang veel minder waarde lijken te hebben dan voor de immigranten die hun leven wagen om een plek in Europa te krijgen. De 19e eeuw en vooral de tweede helft staat volledig in het teken van de vooruitgang. Evans schrijft uitvoerig over de industriële revolutie, de bouw van nieuwe steden, huizen met stromend water, riolering die besmettelijke ziektes terugdrong, alle nieuwe communicatietechnieken zoals telegraaf en telefoon, de revolutie in het vervoer met stoomschepen, automobielen en vliegmachines. Het geloof in de vooruitgang, in kansen op een beter leven is door de eeuwen heen een belangrijke drijfveer geweest voor alle migranten. Europeanen hoopten het vroeger te vinden aan de overkant van de Atlantische Oceaan. Ambitieuze Afrikanen hopen het nu te vinden in Europa. Hun streven sluit aan bij wat volgens een klassiek concept heet de ‘revolution of the rising expectations’. Mensen die in de grootste armoede leven emigreren niet. Het is een middenklasse die de weg naar boven al gevonden heeft en over voldoende middelen beschikt, die bij gebrek aan perspectief thuis de kans waagt in een ander deel van de wereld. Ook dat was in het verleden niet anders. In plaats van migratie alsmaar hoger te zetten op de agenda van urgente problemen in Europa zou enige relativering met verwijzing naar de geschiedenis naar mijn mening op z’n plaats zijn. Migratie is al eeuwenlang een gegeven waar je moeilijk voor of tegen kunt zijn, volgens Hein de Haas die in zijn boek Hoe migratie echt werkt ook laat zien hoe onzinnig het is om van een ‘migratiecrisis’ te spreken. ‘De mondiale migratiecijfers zijn namelijk al decennia relatief stabiel. Hoewel migratie naar rijke landen als Nederland is toegenomen, wordt die toename hoofdzakelijk verklaard door toenemende arbeidstekorten, niet door crises in herkomstlanden.’ Het probleem in het hedendaagse publieke debat over migratie is dat wat al eeuwenlang plaatsvindt nu door xenofobe nationalisten wordt geframed als een bedreiging voor ‘onze’ cultuur. En de ophef daarover krijgt veel te veel ruimte in de media ten koste van een nuchtere beschouwing over oplossingen voor een arbeidsmarktvraagstuk en de opvang van vluchtelingen. Angst, dreiging en nostalgie beheersen het debat. Waar is het vooruitgangsgeloof gebleven dat onze voorouders perspectief en vertrouwen gaf in de toekomst? Hoe zouden we het ressentiment van degenen die ‘Nederland’ willen ‘teruggeven aan de Nederlanders’ kunnen ombuigen naar zoiets als het geloof van hun (over)grootouders in de emancipatie van iedereen die tekort komt? Richard Evans, De eeuw van de macht; Europa 1815-1914. Uitgeverij Hollands Diep, 2016 Hein de Haas, Hoe migratie echt werkt. Uitgeverij Spectrum, 2023
Deze gitarist hadden we al wel eens eerder voorbij zien komen, met een filmpje waarbij hij Qawwali-legende Nusrat Fateh Ali Khan van een rockomlijsting voorziet.
Hier geeft hij een onlangs uitgebracht Beatles-liedje een herinterpretatie in de stijl van Muse. En hij blijkt verdorie nog uitstekend te kunnen zingen ook!
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
De nieuwe regering is er nog niet eens, maar vorig weekeinde lichtte de toekomstige premier al een tipje van de sluier op over de manier waarop zijn regering de leescrisis te lijf gaat. Met het socialemediaplatform X! Dat ‘emancipeert en bevrijdt de massa’s’. Want kennelijk krijgen we een sociaal-democratische regering die gaat doen aan arbeidersverheffing. Dankzij X zullen binnenkort onze jongeren weer lezen als een tierelier.
Nu kom ik uit een traditioneel PvdA-milieu waarin mijn opa probeerde zijn positie als medewerker in de chemische industrie iets te verbeteren door ’s avonds cursussen scheikunde of Frans te volgen, of in ieder geval een goed boek te lezen. Zodat hij uiteindelijk een kantoorbaan kon krijgen. Toen de radio kwam, werden er door de linkse “intellectuelen” van de VARA lezingen gegeven die allerlei ingewikkelde onderwerpen voor arbeiders verklaarden. Dat soort zaken kregen later een plaats bij de Teleac. Ik heb er in de jaren tachtig nog een cursus Indonesisch gedaan. Zo waren er ook cursussen Moderne Sterrenkunde en Portrettekenen en -Schilderen. Helaas bestaat dat niet meer. De publieke omroep heeft nog steeds een paar programma’s, bijvoorbeeld om laaggeletterden te helpen.
Mijn eigen voorkeur zou zijn om de publieke omroep zodanig te hervormen dat er weer meer ruimte komt voor dit soort educatie. Zorgvuldig ontwikkelde cursussen op allerlei gebied die door grote groepen tegelijkertijd kunnen worden gevolgd. Emancipatie en bevrijding komt door studie en kennis! Wat fijn dat onze toekomstige premier dat ook inziet. Gooi alle onzin aan de kant en besteed een belangrijk deel van je leven aan proberen te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit – daar wordt je zelf beter van en daar wordt de samenleving beter van.
NIEUWS - In de eerste twee maanden van dit nieuwe jaar zijn er aan aantal museale tentoonstellingen die de laatste trends in de hedendaagse kunst laten zien. Voor Kunst op Zondag bezocht ik Ai Weiwei in de Kunsthal, Yayoi Kusama in het Stedelijk Museum Schiedam en Nan Goldin in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Tot slot is er de Art Fair in Naarden van 25 t/m 28 januari 2024.
Ai Weiwei In Search of Humanity © collage Wilma Lankhorst.
De Kunsthal Rotterdam presenteert de grote tentoonstelling “In Search of Humanity” van de Chinese kunstenaar, mensenactivist en criticus Ai Weiwei (1957). Dit is de meest volledige overzichtstentoonstelling van Ai Weiwei tot nu toe. Je ontdekt een indrukwekkend overzicht van werken, gemaakt in de ruim veertig jarige carrière van de kunstenaar. Ik zag schilderijen, culturele readymades, LEGO-werken, sculpturen, installaties, fotografie en videokunst. Het team van de Kunsthal wist de hand te leggen op belangrijke werken uit verschillende fasen in het oeuvre van deze kunstenaar.
Ai Weiwei in de Kunsthal Rotterdam © collage Wilma Lankhorst.
Om de ruim 120 werken te verkennen, heb je zeker twee uur nodig. De zaalteksten zijn compact en helder en geven goede achtergrondinformatie over elke creatieve fase. Ik ontdekte bekende en minder bekende werken zoals het veel getoonde Forever Bicycles (2003): een sculptuur van stuurloze fietsen. Hiermee benadrukt Ai Weiwei dat we niet zelf bepalen waar we naartoe fietsten. Hij verwijst hiermee ook naar het dominante Chinese regime. In de volgende ruimte is de vloer bezaaid met ruim duizend kilo handgeverfde porseleinen zonnebloempitten. Met Sunflower Seeds (2010) daagt Ai Weiwei het ‘Made in China’ mantra uit waar China om bekend staat.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Pacifica is een vrouwelijk poprockduo uit Argentinië dat inmiddels een aardige fanbase heeft opgebouwd. Ze maken dan ook lekkere covers op hun Youtube-kanaal.
De kern van Epiktetos’ leer wordt goed samengevat in het volgende citaat, dat overigens niet van hem is:
Maak gebruik van wat in je macht ligt, en aanvaard het overige zoals het komt. Sommige dingen zijn aan ons om te doen en andere dingen zijn niet voor ons weggelegd. Onze meningen zijn van onszelf, net als onze impulsen, verlangens, afkerigheden. Onze lichamen zijn niet van ons, evenmin als onze bezittingen, onze reputaties of onze openbare ambten. (Encheiridion 1.1)
Volgens Epiktetos zijn er dus twee scenario’s: soms zijn we bij machte dingen te veranderen en soms liggen dingen buiten onze macht. Aan de dingen die buiten ons vermogen liggen kunnen we vaak maar weinig doen. Maar binnen onze macht ligt onder andere onze houding tegenover die omstandigheden. Dus stel, je breekt je been op een heel onhandig moment. Dan kun je je daar wel over lopen opwinden, of bij de pakken neerzitten, maar je kunt de situatie zoals die is toch niet veranderen. Wat je wél kunt doen is er het beste van maken, bijvoorbeeld door te genieten van de voorgeschreven rust.
Je verzetten tegen zaken waar je geen invloed op hebt, is het ultieme recept voor ongeluk. Waar we echter wel invloed op kunnen hebben, zijn dus in de eerste plaats onze eigen emoties.
‘De grootste staking in vijftig jaar’, kopte Sky Nieuws gisteren. Meer dan 100.000 ambtenaren, onderwijzers en werknemers in de zorg en het openbaar vervoer legden gisteren het werk neer uit protest tegen de politieke impasse die het land al twee jaar verlamt. Er is geen regering sinds de Unionisten er in februari 2022 uitstapten en weigerden na de daaropvolgende verkiezingen een nieuwe coalitie te vormen met Sinn Féin waarin zij de tweede viool zouden moeten spelen. Sindsdien ligt het land stil. Een van de gevolgen is een grote loonachterstand in de publieke sector (hier een lijstje met vergelijkende cijfers). Noord-Ierse docenten hebben al drie jaar geen salarisverhoging gekregen. Wachtlijsten in de zorg zijn nog langer dan in andere delen van het VK. Ambtenaren passen op de winkel onder verantwoordelijkheid van de minister voor Noord-Ierse zaken Chris Heaton-Harris. Maar zij kunnen geen politieke besluiten nemen. Daardoor kunnen bijvoorbeeld gevallen van ernstige milieuvervuiling niet worden aangepakt.
Het conflict over de handelsgrens tussen EU en VK in de Ierse Zee, een residu van de Brexit, is nog steeds niet opgelost. De eisen van de Unionistische DUP zijn overdreven, volgens een hoge functionaris van de partij. Er zit geen enkele vooruitgang in de onderhandelingen over het beëindigen van de omstreden grens, een voorwaarde voor de DUP om weer mee te doen aan regeringsvorming. De partij is het niet eens met het aanvullende VK/EU akkoord uit maart vorig jaar waarin onder meer werd vastgelegd dat de douanegrens in de Ierse Zee alleen nog zal gelden voor goederen die via Noord-Ierland worden doorgevoerd naar de Europese markt. Voor alle goederen die in Noord-Ierland blijven, zou de grens vervallen. De DUP wil geen enkele grens. Noord-Ierland moet zonder enige beperking deel blijven uitmaken van het Verenigd Koninkrijk. Ondertussen kan Sinn Féin de verkiezingsoverwinning van twee jaar terug nog steeds niet omzetten in regeringsmacht. De conservatieve regering in Londen laat het allemaal gaan en houdt haar kolonie financieel kort. Volgens de afspraken zou Londen het bestuur moeten overnem en nieuwe verkiezingen moeten uitschrijven als de Noord-Ieren er zelf niet in slagen een regering te vormen. Verwacht wordt dat Londen met een noodwet komt om de deadline daarvoor nog een keer op te schuiven.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Anna Moss is een multi-instrumentalist in New Orleans die thuis is in tal van genres, van ‘beatnik porch jazz’ tot folk.
De klarinet die u hoort bespeelt ze zelf, voor het eerst op plaat.
Father why are all the children weeping?
They are merely crying, son…
Oh, are they merely crying, father?
Yes, their weeping is yet to come.
Een ijzersterke tekst in al z’n onderkoelde eenvoud. Maar is het ook waar?
Soms overtreft een cover het origineel. Zo ook deze interpretatie van Elvis Costello’s Watching the Detectives door Duran Duran.
Nou ja, vind ík dan, want over smaak valt wel te twisten, maar weinig onomstotelijk te bewijzen.