Ook zelfliefde is niet te koop

COLUMN - We hebben inmiddels vastgesteld dat Valentijnsdag vooral een commerciële bende is, toch? En dat geen valentijnscadeaus kopen geen afbreuk doet aan je liefde. Liefde is ook niet iets wat je alleen met je romantische partner deelt, het kan ook andere vormen aannemen. En dan is er nog zelfliefde of, hipper in het Engels, self-love. Dat is de bron der liefde die in jezelf leeft en die je voor jezelf voelt. Tevens de nieuwste bron van Valentijnsdag-commercie.

Begin februari word je volop aangemoedigd om uit zelfliefde cadeaus voor jezelf te kopen. Er zijn natuurlijk zat mensen die erg hard voor zichzelf zijn en zichzelf daarom (te) weinig genot gunnen. Zij zouden zeker mogen leren om liever voor zichzelf te zijn, om meer liefde voor zichzelf te voelen en om zichzelf meer ontspanning en genot te gunnen. Helemaal mee eens. Het is echter maar zeer de vraag of Valentijnsdag-marketing en het kopen van spullen met rode hartjes hierbij gaan helpen. Mijn gok is van niet.

Zelfliefde is niet te koop

Net als intermenselijke liefde niet te koop is (behalve met liefdevol bereid verrukkelijk eten misschien!) is ook zelfliefde niet te koop. Als het je niet lukt om je liefdevol naar jezelf te voelen, gaan spullen – die je in een opwelling voor Valentijnsdag hebt gekocht – je daar zeer waarschijnlijk niet bij helpen. Waarschijnlijk heb je dan iets anders nodig, iets immaterieels zoals aandacht en tijd voor jezelf.

Winkels verwijzen al snel naar momentjes voor jezelf creëren die je dan kan aankleden met allerlei beauty- of wellness-producten die je allemaal niet écht nodig hebt. En als je toch dat soort spullen wilt, wat helemaal prima is, kan je die net zo goed ergens anders kopen dan bij die specifieke winkel. Zoals bij een winkel waar je je echt goed bij voelt. En op het moment dat je daar echt zelf zin in of behoefte aan hebt, in plaats van plichtsgetrouw in februari.

Je kunt wel cadeautjes kopen, zoals sieraden om jezelf te versieren, maar het is nog steeds aan jou om jezelf te waarderen en lief te hebben. Dat gaan die sieraden niet voor je doen. Het is zoals in het gezegde: al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een aap. En het is aan die aap om al dan niet blij en liefdevol met zichzelf te zijn.

Het is nog steeds aan jezelf om te voelen ‘dat je het waard bent’ of eigenlijk dat je waardevol bent, ongeacht welke pretentieuze of leuke spulletjes je gedurende je leven verzamelt. Spullen kunnen wel een gevoel bij je oproepen, maar zelfwaardering is toch iets dat los staat van spullen.

Kopen uit zelfliefde

Je kunt ook wel zelfliefde voelen en vanuit die liefde cadeaus voor jezelf en anderen kopen. Dat zullen bedrijven ook aanmoedigen. Maar zelfliefde is geen excuus voor uitbuiting of milieuvervuiling. Of je iets koopt zogenaamd uit zelfliefde maakt voor het productieproces helemaal niks uit, dat verandert niet opeens. Dat jij jezelf ervan overtuigt dat je dat ene product toch écht uit liefde voor jezelf koop, zal de rest van de wereld een worst wezen.

En blijkbaar, als jij ‘uit zelfliefde’ een product koopt waar uitbuiting en milieuvervuiling aan te pas komt, kan de rest van de wereld jou geen moer schelen. Reikt die zelfliefde dan echt niet verder dan jezelf? Is het dan wel echte liefde?

Kan je het naar jezelf verantwoorden dat jouw cadeaus voor jezelf anderen schade toedoen? Het blijft namelijk jouw verantwoordelijkheid welke aankopen je wel en niet doet. Het zijn nog steeds jouw aankopen met jóuw impact, ook als jij er in je hoofd een ander label aanhangt, zoals een roze met hartjes. Liefdevol troep kopen is nog steeds troep kopen. En hoe liefdevol is het eigenlijk als het de wereld vervuilt met nog meer troep? [*]

Dit geldt zowel voor cadeaus die je voor jezelf koopt als cadeaus die je voor een ander koopt. Ook de bos rode rozen voor je liefdespartner bevat niet ineens minder gif op Valentijnsdag. Tenzij je er bewust voor kiest om een cadeau zonder gif te kopen.

Liefdevolle cadeaus

Bij die betere keuzes komt misschien een ander soort liefde kijken. Liefde voor anderen, voor de wereld. Naar mijn idee is het één pot nat, liefde. Zelfliefde is in essentie dezelfde liefde als die je voor andere wezens, dingen, etc. voelt. Het is op dat moment alleen ergens anders op gericht, en wellicht heeft het een iets andere vorm. Maar liefde is liefde.

Zelfliefde kan prima een drijfveer zijn. Je mág liefdevol naar jezelf zijn en jezelf cadeaus geven. Maar kies dan zo veel mogelijk voor cadeaus die ook liefdevol gemaakt zijn, waar iedereen in de keten goed behandeld wordt, en waar je zelf ook echt langdurig plezier van hebt. Daar word ook jij gelukkiger van.

Zelfliefde in de marketing

Ik vind zelfliefde helemaal mooi. Natuurlijk vind ik dat, wie niet? Maar in het jaar dat ik op Instagram zat, het bewuste jaar 2020, heb ik een allergie opgedaan tegen dit soort semi-spirituele termen waar hele marketingcampagnes omheen worden gebouwd. Zodra er geld aan verdiend moet worden, verliest het voor mij een beetje z’n waarde. Dan verandert de uitlating van ‘zelfliefde is mooi en voor jezelf’ in zoiets als: ‘zelfliefde is mooi en koop vooral mijn product’. Dat voelt toch anders.

En dat is dan nog tot daar aan toe als het gaat om liefdevol gecreëerde producten of diensten. Ook deze moeten via marketing hun weg naar de consument weten te vinden en daar kan een dag als Valentijnsdag dan een leuke rol in spelen. Maar als er in de productieketen geen liefde te bekennen is, maar bijvoorbeeld uitbuiting en milieuvervuiling, dan is er volgens mij van liefde of zelfliefde geen sprake. [**]

Het is aan onszelf om te bepalen of we iets kopen uit liefde of dat er toch andere gevoelens achter zitten. We moeten ons niet gek te laten maken door campagnes zoals die rondom Valentijnsdag die ons doen afvragen of we wel genoeg liefde voelen of genoeg cadeaus kopen. Valentijnsdagreclames zijn niet uniek; winkels spelen sowieso in op onze persoonlijke behoeftes die niet te vervullen zijn met spullen. We worden continu aangemoedigd om spullen te kopen, het hele jaar door. De reclames rondom Valentijnsdag zijn slechts één verschijningsvorm daarvan.

In de naam der zelfliefde

Dus of je nou in de naam der zelfliefde spullen koopt of spullen koopt in de hoop er zelfliefde aan over te houden, het werkt niet als je niet écht liefde cultiveert en daarnaar handelt. Als je al iets uit liefde voor jezelf wilt kopen, ga dan voor liefdevol geproduceerde spullen. Dan weet je dat je met jouw aankoop bijdraagt aan het bestaan van een liefdevolle keten en dus meer liefde in de wereld.

Dus hoewel ik themadagen leuke campagnes vind, moeten ze niet aanzetten tot meer consumentisme. Daar hebben we niet meer aanmoediging voor nodig. We hebben mogelijk wel meer aanmoediging nodig om écht uit liefde te handelen en meer liefdevolle keuzes te maken als het op onze aankopen aankomt. Daar doe ik graag mijn best voor. Dus bij dezen.

Echt zelfliefde cultiveren, omdat je het waard bent.

[*] Met ’troep’ bedoel ik zoiets als: spullen die je kort gebruikt en dan weer afdankt, die dan niet hergebruikt worden en slecht recyclebaar zijn en bijvoorbeeld op een vuilnisbelt belanden. Of spullen die je misschien wel zelf houdt maar die eigenlijk je eigen huis maar liggen te vervuilen, omdat je er toch niet echt blij mee bent. Ook kunnen productieprocessen van producten vervuiling (met giftige stoffen) met zich mee brengen, en die vervuiling zou je ook ’troep’ kunnen noemen. Je mag zelf invullen wat je onder troep verstaat natuurlijk.

[**] Ik schrijf het hier alsof het heel zwart/wit is: liefdevolle en liefdeloze producten, maar zo is het natuurlijk niet. Echter, steeds meer bedrijven doen echt hun best om positieve verandering teweeg te brengen door in de hele keten te kiezen voor milieu-, mens- en diervriendelijke opties. Terwijl er ook veel bekend is over bedrijven die dit juist niet doen en vooral winst aan het maximaliseren zijn; de schandalen van dit soort praktijken stapelen zich op. Dus hoewel je als consument geen zicht hebt op de hele keten, kan je wel uitzoeken welke bedrijven de betere optie zijn wat jouw waarden betreft. Dit wordt steeds makkelijker.