Weinig politieke systemen lijken zo veel op Nederland als Finland: een verdeeld electoraat, veel politieke tegenstellingen en heel veel ongeveer even grote partijen. Er is een belangrijk verschil: de Groenen regeren al sinds 1995 regelmatig mee in verschillende coalitiekabinetten.
De huidige regeringspartners van de Groene Liga zijn de Nationaal Conservatieve Partij, een pro-europese centrum-rechtse partij en twee min-of-meer liberale partijen: de Centrumpartij, een voormalige boerenpartij met euroskeptische en groene neigingen en een centrum-rechts economisch profiel en de Zweedse Volkspartij, een pragmatische partij die het traditioneel opneemt voor de Zweedse minderheid. Deze partij heeft een sterk progressief, multicultureel profiel. Naast deze twee centrum-rechtse partijen zijn er nog twee kleinere rechtse partijen in het Finse parlement: de orthodox christelijke christen-democraten en de rechts populistische Ware Finnen.
Op links zijn er nog twee grote krachten: de sociaal-democratische SDP en de de Linkse Alliantie. De SDP is een brede centrum-linkse sociaal-democratische partij van Scandinavische signatuur. De Linkse Alliantie is een radicaal, linkse, euroskeptische partij, die voortkomt uit de communistische partij die lange tijd nauwe banden onderhield met de Sovjetunie. Nog steeds is deze partij in haar retoriek radicaal links, maar zelfs deze partij heeft regeringsverantwoordelijkheid gedragen.
De Groene Liga is een gematigde Groene partij. Sinds 1995 neemt ze dus regelmatig deel aan brede regeringscoalities. Sinds 2007 zit zij in een centrum-rechts kabinet met conservatieven en liberalen. Programmatisch is de Groene Liga echter een typische West-Europese groene partij: vooruitstrevend groen, centrum-links op sociaal-economische vraagstukken, pro-europees en voorstanders voor een open samenleving. Net als GroenLinks combineert de Liga dus een groen, sociaal en tolerant programma met pragmatisme en realisme.
Er zijn, zoals gezegd, veel gelijkenissen tussen Nederland en Finland, zelfs de individuele partijen lijken op elkaar: naast Groenen (Groene Liga/GroenLinks) zijn er socialisten (Linkse Alliantie/SP), sociaal-democraten (SDP/PvdA), conservatieven (Nationaal-Conservatieve Partij/CDA), orthodoxe christenen (christen-democraten/CU en SGP), rechtse populisten (Ware Finnen/PVV) en liberalen van verschillende snit (Centrumpartij en Zweedse Volkspartij/D66 en VVD). Echter terwijl GroenLinks al sinds 1989 roept dat zij klaar is om te regeren heeft de Groene Liga er al tien jaar regeringsverantwoordelijkheid op zitten met succes. Wat de Groene Liga wel en wat GroenLinks mist?
Er zijn twee structurele oorzaken die dit verschil kunnen verklaren: alhoewel er in Finland dus twee liberale partijen zijn lijken deze allebei meer op D66 dan op de VVD. Op economische vraagstukken zijn deze partijen centrum-rechts, maar op andere onderwerpen (milieu, culturele openheid) zijn deze partijen juist links. Dus is het gemakkelijker voor een progressieve groene partij om met deze liberalen samen te werken, dan dat het voor GroenLinks is om samen te werken met een rechtse partij als de VVD. Daarnaast is er geen grote dreiging van extreem-rechts in Finland. De Ware Finnen komen bij de verkiezingen niet boven de 10% uit. Terwijl de Groenen bij de laatste Europese verkiezingen in Finland op ruim 12% stonden. Zonder rechtse dreiging kunnen de Finse centrum-rechtse partijen meer op links leunen dan dat zij naar rechts hoeven te kijken. Deze twee factoren zorgen ervoor dat rechts in Finland een stuk progressiever is dan in Nederland. Helaas voor GroenLinks laten deze factoren zich lastig exporteren.
Dit artikel verscheen ook in de OverDWARS lente 2010.
Reacties (7)
Weer een interessante vergelijking. Ik zou alleen de VVD niet als liberaal typeren, van de liberale vleugel die ze ooit hadden is niet veel meer over.
Dat is niet de goede vraag. De vraag moet zijn, waarom rechts in Finland wel met links samen wil werken en in Nederland niet. Toen 4 jaar geleden de SP 25 zetels haalde en een regering gevormd kon worden, was een coalitie met 99 zetels, waarbij CDA en PvdA heel met 74 zetels gemakkelijk ook buiten de SP om nog coalities konden smeden, nog niet voldoende om een links georiënteerde regering op te zetten. Nu konden VVD en CDA echter niet meer om de PVV heen, want de PVV heeft 24 zetels, en de minderheidsregering heeft dankzij hun gedoogsteun een meerderheid van 76 zetels….
Maar goed, we kunnen de mensen nu uitleggen, dat ze weten waar ze op stemmen de volgende keer. Een stem op Wilders is geen proteststem, want als het even kan, wordt die meteen uitgenodigd om mee te regeren. Als je een proteststem wil laten horen, kun je beter op de SP stemmen. Daar weet je tenminste zeker, dat de ‘linkse elite’ niets van die partij wil weten. De politieke top schrikt niet van de PVV, maar wel van de SP.
PS: de redenering, dat CDA en VVD hier op moeten passen voor rechts, en dat dat het verschil verklaart, gaat dus niet op, want daar was 4 jaar geleden geen sprake van.
Bij veel partijen moet nog iets dieper gekeken worden. De Zweedse minderheid bestaat bijv. voornamelijk uit (conservatieve) elite (hoogopgeleid, goede banen, oud geld). Dat zegt iets meer dan “opkomen voor de Zweedse minderheid”.
Afgezien daarvan mis ik hier vooral een vergelijking van de Finse en Nederlandse context in de “gewone wereld” buiten de politiek.
Al 10 jaar regeringsdeelname van een groene partij in Finland, maar toch een land met 3 kerncentrales, 1 in aanbouw (de eerste in Europa, na Tsjernobyl) en nog 1 op de agenda.
Een immigratievraagstuk wat zich laat vergelijken met Nederland in de jaren vijftig.
Een heel ander soort handelspartners, zowel qua nationaliteit als type handel.
Inwoners die bij voorkeur in eigen land op vakantie gaan.
Etc.etc.
Hoezo: te vergelijken met Nederland?
@4: de vergelijking wordt op politiek gebied gemaakt. U geeft een mooie opsomming van allerlei verschillen tussen Finland en Nederland, maar daar gaat de vergelijking niet over. De vergelijking gaat over overeenkomsten, net als altijd, en niet over de verschillen, al is het altijd goed om de verschillen te benoemen. Op politiek gebied zijn er veel overeenkomsten met Nederland, maar die worden in het artikel al genoemd.
@5: wablief? De vergelijking gaat over overeenkomsten, en niet over de verschillen. Dus van het soort: Een hond heeft vier poten, een kat heeft vier poten, dus een hond is een kat.
Ik zeg alleen maar, kijk ook nog even naar wat andere zaken. En daar bedoel ik niet mee of het beestje blaft of miauwt, maar of we het eigenlijk wel over dezelfde poten hebben.
Ik denk dat de Finse Groenen en de Nederlandse groenen niet te vergelijken zijn. Net zoals christen-democraten in Italie niet zodanig te vergelijken zijn met christen-democraten in Nederland.
@6
Ik denk dat paarderkop hier gelijk in heeft. Alleen omdat ze dezelfde naam delen, de Groenen en Groenlinks, wilt nog niet zeggen dat ze te vergelijken zijn. Context is hierin heel belangrijk. Context zoals hij in @4 aanhaalde.