OPINIE - De Teldersstichting laat het afweten op het gebied van klimaatverandering. Hierdoor ondermijnt de liberale denktank de mogelijkheid steun te krijgen voor de onderdelen van zijn visie die wél hout snijden.
Begin juli verscheen geschrift no. 121 Zeker van Energie van de Teldersstichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD.
Een onversneden liberale visie op energie wordt in het politieke landschap node gemist. Het rapport bevat een aantal behartenswaardige ideeën, die echter stevig worden ondermijnd door een volstrekt onnodige flirt met ‘klimaatscepsis’. Zo zou er nog veel onduidelijk zijn over het aandeel van de mens in de opwarming van de aarde, zou het de vraag zijn of de huidige opwarming uniek is, en of er niet alternatieve verklaringen ‘naast de broeikastheorie’ mogelijk zijn.
Binnen de klimaatwetenschap is het beeld echter helder, en luidt kort en plat samengevat: de huidige opwarming is uniek qua hoogte en snelheid, de mens heeft het gedaan door heel veel broeikasgassen aan de atmosfeer toe te voegen. Mogelijke alternatieve oorzaken zijn inmiddels vrijwel volledig uit te sluiten.
Maar kennelijk baseert het wetenschappelijk bureau van de VVD zich niet op de wetenschap, maar liever op een sceptische journalist (Marcel Crok, als doorgeefluik van Amerikaanse twijfelmateriaal als eerder gewogen en te licht bevonden) en de libertaire sceptische blogger Hans Labohm. Dan is het niet verwonderlijk dat het liberale energierapport een typisch ‘sceptisch’, onwetenschappelijk frame hanteert zodra het over klimaat gaat. Hoe zo’n frame ontstaat en effect kan hebben beschrijf ik in De Twijfelbrigade.
De Teldersstichting gaat met de sceptische spin en framing mee. Dat is jammer, om principiële redenen, om beleidsinhoudelijke redenen alsook om redenen van acceptatie van liberale energie-ideeën.
Principieel: de Verlichting en daarmee samenhangende snelle ontwikkeling van de wetenschap die het ‘duistere’, dogmatische wereldbeeld dat daarvoor heerste, wegnam, ging niet toevallig hand in hand met de ontwikkeling van het liberalisme. De afwijzing van (in dit geval: klimaat)wetenschap door liberalen betekent dat de eigen oorsprong en waarden worden verlaten.
Beleidsinhoudelijk: het is relatief gemakkelijk een liberaal energiebeleid te bedenken als de aanname is dat het klimaatvraagstuk non-existent of niet erg belangrijk en urgent is. Dat is nu gedaan, en dat geeft op zichzelf interessante ideeën over wat privaat en wat publiek zou moeten zijn en over of en hoe de overheid zou moeten ingrijpen. Maar het zou nou juist interessant zijn te overdenken hoe een rechtgeaarde liberaal met klimaatverandering zou omgaan als deze – en de rol van de mens hierbij – volledig wordt erkend in plaats van weggemoffeld.
Ik zou willen lezen hoe een liberaal dat vraagstuk ten principale zou aanpakken, én hoe hij als liberaal de afweging voor de BV Nederland maakt, wetende dat andere landen met andere wereldbeelden er heel andere beleidsplannen en -tempi op nahouden. Hoe zo’n liberaal energiebeleid mét aanvaarding van de klimaatwetenschap eruit zou zien, blijft nu gissen.
En tenslotte de acceptatie van de liberale energie-ideeën. Die zijn niet bepaald gediend met het omzeilen van de (klimaat)wetenschap. De Correspondent framede het rapport bij verschijnen direct als klimaatscepsis, een paar latere commentaren betitelden het als fossiel lobbystuk; de commentaren in de social media waren van gelijke strekking.
Dat is, gezien de ‘klimaatsceptische’ optiek van het geschrift wel begrijpelijk, maar met dit badwater worden dan ook wél interessante kinderen weggespoeld. Bijvoorbeeld de constatering dat de verschillende energiedoelen (voor besparing, hernieuwbare bronnen en klimaat) en de veelheid van instrumenten daarvoor elkaars effectiviteit ondermijnen. Dat is gewoon waar, en die waarheid wordt amper onderkend. De liberalen hebben hier gewoon een punt.
Maar tegelijkertijd zou ik de liberalen de sanering van deze energiedoelen en -instrumenten niet durven toevertrouwen. Ook al ga ik inhoudelijk een eind mee, de kans dat bij een liberaal-sceptische sanering van de doelstellingen de klimaatzorgen en -doelen als eerste sneven is dan gewoon te groot.
Door het klimaatthema tot marginaal relevant issue te bestempelen ondermijnt de liberale denktank de mogelijkheid steun te krijgen voor de onderdelen van zijn visie die wél hout snijden. Onnodig. En jammer. Het liberale gedachtegoed had een beter lot verdiend.
Dit stuk verscheen eerder op Energiepodium.
Reacties (13)
Jammer dat Jan Paul van Soest zo gedreven veel energie steekt in bestrijding van de twijfelbrigade.
De constatering dat de verschillende energiedoelen en de veelheid van instrumenten daarvoor elkaars effectiviteit ondermijnen, mag meer nadruk krijgen als je echt het klimaatprobleem wil aanpakken. Elders stelt hij “leidt sturen op efficiency en duurzaam niet per se tot CO2-reductie”.
Zelfs de Teldersstichting blijkt bruikbaar voor een meer samenhangend energiebeleid, een mooie kans?
Is het niet echt een probleem als meer duurzaam – zoals bij het energieakkoord – niet tot minder CO2 uitstoot leidt?
Voor de volledigheid: Stephan de Vries van de Teldersstichting heeft op mijn column gereageerd, zijn reactie is hier te vinden: http://www.energiepodium.nl/opinie/item/overheid-zit-oplossing-klimaatverandering-vooral-in-de-weg
Mijn reactie op zijn reactie zal ook spoedig op Energiepodium verschijnen.
@2: Ik wacht nu al met smart op de reactie van u op de reactie van De Vries op de reactie van u op de reactie van de Vries op uw column.
We vorderen, JANC, hier vast mijn repliek op de repliek van De Vries:
http://www.energiepodium.nl/opinie/item/een-hoge-koolstofprijs-dat-is-pas-een-liberale-klimaatvisie
Stay tuned….
@4: Grapje, moet kunnen in dit debat. Mooi dat je het ook zo opvat.
@4 – JP in dat stuk schrijf je: “met instrumenten die voor liberalen aanvaardbaar zijn als ze eenmaal het idee hebben doorgeslikt dat de staat gezien de klimaatrisico’s een rol te vervullen heeft”… dat geeft dan wel treffend weer hoe de tegenwoordige VVD een bijna fundamentalistisch-religieuze dogmatisering gebruikt van zo weinig mogelijk staatsinbreng, maar liberaal is dat allerminst. Het schurkt aan tegen de VS-Republikeinse visie op de staat, en is niet langer een voortzetting van de liberale traditie in Nederland, die wel degelijk een staat die zorgt voor de welvaart van de bevolking voorstond. Denk bijv. aan het kinderwetje van de liberale Sam van Houten.
De notitie van de teldersstichting zou wat meer klassiek liberaal mogen zijn en wat minder conservatief… (zie ook reactie @6)
Het debat staat ondertussen los van de feiten (in het algemeen). Hierdoor sneeuwen heel veel kansen onder.
Het rapport geef wel aan dat het een debat is waarin je blijkbaar alleen maar voor of tegen kunt zijn.
De kern zit hem deels ook in alle moeilijkheden die de staat opwerpt (uiteraard is dat wat men blijkbaar via democratisch totstandkoming wil) en wanneer je hard aan de knoppen moet gaan draaien als overheid omdat het tempo niet hoog genoeg ligt.
de moeilijkheden zijn bijvoorbeeld ex nuts bedrijven en woningcorporaties en gemeenten die monopolies vasthouden op de ruimtelijke invulling waardoor initiatieven van ondernemers en burgers niet kunnen totdat de staat zelf mee wil werken of het initiatief overneemt.
Een simpel mechanisme kan zijn om de btw op ´oude´ energie te verhogen en lage btw voor schone energie. Het verlies aan werkgelegenheid zal gigantisch zijn zonder goede alternatieven voor bedrijven die afhankelijk zijn gworden van oude energiebronnen.
@7: “.. btw op ´oude´ energie te verhogen en lage btw voor schone energie, verlies aan werkgelegenheid gigantisch”
Enige grond voor deze ferme bewering?
Ja bijvoorbeeld de alu aldel fabriek in groningrn. Ook akzo e.d. zijn in die zin verslaafd aan goedkope energie en kortingen op co2 heffingen
@9: Die verslaving komt door een bizar laag grootverbruikers tarief, in Duitsland – voor velen het voorbeeld land! – nog lager, de BTW hoogte telt nauwelijks, zoals ook een korting op een nu al heel lage CO2 heffing.
Eens kijken :
“Klimaatdoelstellingen moeten bovendien in een realistisch tijdpad worden geplaatst zonder rigide tussendoelen te stellen en er moet een einde komen aan het stapelen van die doelstellingen. Door het stapelen van elkaar deels overlappende doelstellingen – een reductie van de CO2 -uitstoot, een vastgesteld minimumaandeel duurzaam opgewekte energie en meer efficiency in het energieverbruik worden die doelen uiteindelijk minder gemakkelijk en tegen beduidend hogere kosten dan noodzakelijk bereikt. ”
hmmm, Ja, maar hoe zit het dan met het energie akkoord?
“Daarin zijn afspraken gemaakt hoe Nederland de komende jaren invulling zal geven aan de energietransitie”
Dus niet in plaats van?
Nee ! het rapport gaat verder: “Naast (deze) gemaakte keuzes……..”
Kijk eens aan.. ‘ZAL geven’ Dat noem ik nog eens in de voet schieten. Geen gezeur meer dan over die windmolens. Hahaha Labohm we houden je eraan!
@1: Roland het is grote flauwekul wat je schrijft
Meer duurzame energie leidt 1 op 1 tot minder CO2 uitstoot.
De stroom uit windmolens voorkomt stoken van fossiele brandstof in centrales.
Dat die fossiele brandstof ook elders kan worden opgestookt, moet je niet toerekenen aan de opwekkers en verbruikers van duurzame energie.
Mensen met foute benaderingen zoals jij ze schrijft, zouden eigenlijk in fossil free container dorpen moeten worden opgesloten.
@12: Waar staat: “1 op 1 tot minder CO2 uitstoot”?
@12: “stroom uit windmolens voorkomt stoken van fossiele brandstof” = deels “grote flauwekul”
– In Duitsland wordt windstroom ingezet om atoomstroom te vervangen, samen met meer bruinkool met een hoge CO2 uitstoot.
– Meer windstroom zorgt voor een lagere fossiele stroom prijs en bevordert het gebruik mede door de groei van het stroomverbruik.
– Bij veel windstroom en lage stroomvraag zal een deel moeten worden opgeslagen met bijbehorend verlies.