Nog voor het jaar eindigt, wordt met lijstjes de balans opgemaakt. Ook in de kunsten. Wie zijn de kunstenaars van het jaar 2012?
Als we alleen naar nog levende en werkende Nederlandse kunstenaars kijken, dan is Marlene Dumas ongetwijfeld de kunstenares van het jaar 2012. Ze werd nummer één in Elseviers top-100 en kreeg dit jaar de Johannes Vermeer Prijs 2012, de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten.
Bij de uitreiking gaf ze in haar toespraak staatssecretaris Halbe Zijlstra een veeg uit de pan en de prijs door aan Ateliers ’63. Rutte I had deze postacademische instelling op het lijstje weg te bezuiningen genomineerden staan.
Marlene Dumas – First People.
Marlene Dumas – Feather Stola.
Toch is Dumas niet de enige kunstenaar van het jaar. De Volkskrant Beeldende Kunstprijs 2012 ging naar de Iraanse kunstenares Tala Madani. Ze werkt in Los Angeles en in Amsterdam en dat is voor De Volkskrant genoeg om haar hier tot kunstenares van het jaar te promoveren.
Tala Madani – Pink Cake.
Tala Madani – Tower Reflection.
Elsevier en De Volkskrant hebben blijkbaar een voorkeur voor tamelijk rauw schilderende dames. Voor de Stichting Kunstweek was Ted Noten, ontwerper van sieraden, tassen en gadgets, de kunstenaar van het jaar.
Ted Noten – Murdered Innocence.
Ted Noten – Louis Vuitton bag in acrylic.
Het aardige van de Stichting Kunstweek is dat ze al voor het jaar begint een laureaat aanwijst. De kunstenaar van het jaar 2013 is Giovanni Dalessi geworden. Op zijn weblog kun je regelmatig zijn ‘work in progress’ volgen.
Giovanni Dalessi – Limoenoogst.
Giovannis Dalesso – Kauwtje.
We hebben het nu over de meest prestigieuze benoemingen van het jaar gehad. De Stichting Kunstweek organiseert ook de Nationale Kunstdagen. Daar gaan laagdrempelige regionale kunstdagen aan vooraf, waar bezoekers hun waardering van de geëxposeerde werken kunnen geven. Ook hier streek een kunstenares de eer op. Emelie Jegerings won de Nationale Kunstdagen 2012.
Emelie Jegerings – Balance.
Haar werk komen we ook tegen bij een nieuw initiatief van een Alkmaarse uitgeverij: het schilderij van het jaar 2012. Laagdrempeliger dan dit initiatief kan bijna niet. Kunstenaars kozen zelf het te presenteren werk en de websitebezoekers mochten stemmen. Twaalf werken met de meeste stemmen zijn genomineerd en worden aan een vakjury voorgelegd, die op de roemruchte 12-12-2012 het schilderij van het jaar bekend zal maken.
Voor de schilderij van het jaar gingen de meeste stemmen naar ‘Lippizaner in maanlicht’ van Henriette Kros, die eerste werd op de regionale kunstdagen Rotterdam en als dertiende eindigde op de Nationale Kunstdagen. Nu afwachten of de jury haar werk tot de beste van de twaalf zal rekenen.
Het dient allemaal natuurlijk ter promotie van kunst. Een prijs, zeker een eretitel als “van-het-jaar” staat goed op de c.v.’s. Het genereert wat publiciteit en het levert soms aardig wat geld op. Maar met al die laureaten weten we nog niet wie nu de enige, echte Nederlandse kunstenaar van het jaar 2012 is.
Dat is ook niet nodig. We moeten eens af van de opvatting dat er maar één de beste kan zijn. Of zoals Marlene Dumas bij het in ontvangst nemen van de staatsprijs zei: “Ook wil ik nogmaals benadrukken dat in de kunst er niet een top bestaat, zoals een berg waarop je gaat zitten en dan tevreden kunt neerkijken. Jij kunt niet de top eren, als jij de basis niet waardeert!”