Kunst op Zondag | Poging

Technologie kan klank zichtbaar maken en wel zo dat het welhaast beeldende kunst wordt. Dat bleek uit de waanlink die 31 augustus op Sargasso stond (muziek in gestolde vorm).

Het leverde twee reacties op. Reacteur Hans meende iets gelezen te hebben over het bekende experiment met aardappelzetmeel. Met wat water, maizena, folie en een speaker tover je allerlei vloeibare klanksculpturen te voorschijn. Leuk voor regenachtige zondagen, om je kinderen het verschil te laten zien tussen de Carmina Burana van Orff en Gangnam Style van PSY. Wel even het filmpje bekijken en de instructies goed lezen.

Reacteur Bullie vond het maar niks: “Wat een onzin. Hoe smaakt architectuur? Hoe klinkt een poffertje?”
Misschien weet reacteur Bullie er meer van, want “De Smaak van Architectuur” blijkt sinds kort te bestaan. In juni startte Joris Roovers een website, bedoeld als “een nieuw soort ‘kookboek’, een cross-over tussen voedsel en architectuur, in een poging de beleving van ruimte te vertalen in een beleving van smaak”. Hier de trailer van een eerste poging: de Universiteitsbibliotheek Utrecht van architect Wiel Arets in een recept van chefkok Olaf Bouman.

De poging van de Smaak van Architectuur gaat niet verder dan het vormgeven van inspiratie.
Zoals dichters geïnspireerd kunnen zijn door een schilderij of zoals componisten een ode brengen aan een sculptuur. Maar dat gaat lang niet zover als de poging om met de middelen en parameters van één kunstvorm een andere kunstvorm weer te geven.

Het mag onzinnig lijken een poffertje tot klinken te brengen of een stukje muziek als hartige deegwaar op te dienen. Pogingen die kunstenaars ondernemen om een gedicht te schilderen, van een sculptuur  poëzie te maken, muziek in beeld te brengen of dagelijkse dingen als basismateriaal te gebruiken in plaats van de traditionele gereedschappen en materialen, hebben op minstens twee manieren zin.
Allereerst kan het uiterst vermakelijk zijn. De zin van vermaak moet niet onderschat worden. Ten tweede: die pogingen dragen bij aan de innovatie van denken en doen, op zijn minst voor het kunstambachtelijke zelf.

Vermakelijk is zeker het ‘Instrument voor de verklanking van alledaagse dingen’ van Dennis P. Paul.

An Instrument for the Sonification of Everday Things from Dennis P Paul on Vimeo.

Even vermakelijk was Frank Zappa, die in 1963 liet zien en horen hoe je muziek kon maken met iets alledaags als een fiets. Gewoon als voorbeeld dat alle materiële vormen tot muziek kunnen leiden.

Klank in beeld brengen is van een heel andere orde. Een fraai voorbeeld is het klankdicht van Kurt Schwitters. Zijn Ursonate kun op verschillende manieren verbeelden. Heel simpel door de tekst te animeren.

Of hetzelfde te doen met de live uitvoering van Jaap Blonk.

Jurriaan Andriessen vereeuwigde zijn vrouw Hedwig in een portret van muzieknoten. Hij componeerde er zelf de muziek bij. De stichting die zijn werk leven houdt heeft op de website een interactieve versie geplaatst en kun je door het aan te klikken horen wat Andriessen zich muzikaal voorstelde bij de neus, de ogen of het haar.

En zo zijn er talloze pogingen te vinden om bepaalde kunstvormen om te zetten in weer andere kunstvormen. Het onderzoek dat daar aan voorafgaat, de zoektocht zelf en de resultaten moeten gezien worden als de wil om grenzen te verleggen en buiten kaders te treden. Dat is geen onzin.