Kunst op Zondag | Nieuwe Parlementaire kunst – een voorstel

Vorige keer hielden we een pleidooi om ‘de Dienst’ te re-activeren, om middels een kunstreferendum, kunstwerken te kiezen die in de gebouwen van de Tweede Kamer een plaats krijgen,  na de renovatie die in 2025 voltooid zou moeten zijn.

Die Dienst was opgezet door kunstenaar/ontregelaar Martijn Engelbregt. De Dienst was een onderzoeksorgaan voor kunsttoepassingen in het Logement van de Tweede Kamer, die na de renovatie in 2003 een paar nieuwe functies kreeg, waaronder de Enquêtezaal, bekend van de sessies van de parlementaire enquêtes.

De naam ‘de Dienst’ was niet toevallig gekozen. Het Logement herbergde tot 1997 de Rijksdienst Beeldende Kunst (RBK), in de wandelgangen ‘De Dienst’ genoemd. De RBK werd in 1983 gevormd door een fusie van Dienst Verspreide Rijkscollecties (DVR), de Nederlandse Kunststichting (NKS) en het Bureau Beeldende Kunst Buitenland (BBKB).

Gedurende haar bestaan onderging ‘de Dienst’ heel wat veranderingen. Afdelingen werden vervangen en gereorganiseerd en uiteindelijk fuseerde de RKB in 1997 met het Centraal Laboratorium voor Onderzoek van Voorwerpen van Kunst en Wetenschap en de Opleiding Restauratoren en heette ‘de Dienst’ het Instituut Collectie Nederland, dat in 2011 weer opging in de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Waarmee het Rijk definitief haar taak als directe stimulator en financier van nieuwe kunst ondergebracht had in private instellingen. Het Mondriaan Fonds gaat nu over het “stimuleren van de productie en de presentatie van relevante beeldende kunst en erfgoed uit Nederland”.

Toen ‘de Dienst’, de RKB dus, in 1987 het Logement betrok, werden kunstenaars gezocht die het destijds tamelijk desolate gebouw wat konden opvrolijken. Ton Hoogerwerf, nog immer kunstenaar, en Gerwin van Vulpen, tegenwoordig politicus, destijds samenwerkend als ontwerpburo Cubic 3 Design, kregen de opdracht.

En ook behoorlijk wat vrijheid, getuige de voorbeelden die Fransje Kuyvenhoven opsomde in het voorwoord van haar proefschrift (2007) ‘De Staat koopt kunst – De geschiedenis van de collectie 20ste-eeuwse kunst van het ministerie van OCW 1932–1992’.

Om er een paar te noemen: Een rode traploper die in de hal uitmondde in de vorm van een plas bloed, een vergadertafel met de inscriptie Bla-Bla, dat ook op een van de wanden werd geschilderd en een ‘giftig’ burolampje als commentaar op de oekaze van de toenmalige directeur, die planten in de kantoren verbood.

“Het dienstverlenende karakter dat de Dienst pretendeerde te hebben werd hierdoor eerder geïroniseerd dan bevestigd“, schreef Fransje van Kuyvenhoven en die typering is zondermeer ook van toepassing op de meeste kunstwerken die ‘de Dienst’ van Martijn Engelbregt in 2006 in het Logement wist te krijgen. De typering slaat helaas niet op de kunst die nu in de Tweede Kamer te zien is en te vrezen valt dat zulks ook niet de kunst zal kenmerken die Pechtold en Baudet selecteren voor na de renovatie van de Tweede Kamer.

Wat ons natuurlijk niets in de weg legt om zelf wat voorstellen te doen, die mee kunnen naar de gerevitaliseerde versie van Martijn Engelbregts Dienst.

DE VOORSTELLEN

Wat komt er in de plaats van de indrukwekkende abstracte doeken van Ruud van de Wint die nu in de plenaire zaal van de Tweede Kamer hangen? Als knipoog naar het even abstracte ‘Who’s afraid of red, yellow and blue’ van Barnett Newman zouden we het tulpenveld van Jan Cremer kunnen kiezen.

Jan Cremer – Tulipfield nr 4, 1965.

Maar omdat er vandaag de dag redenen zijn meer te vrezen voor rood, wit en blauw zijn Jan Cremer’s rood-wit-blauwe tulpen wellicht meer van toepassing. Of deze Cremer?

Red White And Blue Horses, drieluik, 1985.

En dan zijn daar ook nog de ‘vaderlandslievende composities’ van Petrus Nelissen. Of toch maar een abstract rood, wit, blauw heelal van LindieZ Art? “Zie er in wat je wilt zien en gebruik je fantasie“, schrijft de kunstenares er bij. In de traditie van de Stijl kunnen de rood wit blauwe composities van Bob Bonies geen enkel kwaad, lijkt mij.

U ziet, rood,wit blauwe keus genoeg, dus straks kan ook die lelijke, stijve vlag het archief in.

Ter herinnering aan de ‘Bla-bla-vergadertafel” van Cubic 3 Design kan de balie van waarachter de Kamerleden hun interrupties plegen, vervangen worden door een Bla-bla balie, ontworpen door Delphine Boël, die een buitenechtelijke dochter de Belgische koning Albert II zegt te zijn, maar dat terzijde.

Wat hangen we aan de zoldering van de Statenpassage, ter vervanging van het werk van Auke de Vries?

Misschien dat het in het geruis van het publiek wegvalt, maar de Perpetuum Mobile van Cynthia Zaven, in 2014 al eens opgehangen in Amsterdam, zou mooi symbool kunnen zijn voor politiek gekrakeel: hoe een enkel piepje tot chaos evolueert.

Wellicht kan de oranje wimpel van Auke de Vries vervangen worden door ‘Hula’ van Zoro Feigl, die al een opdracht voor het gerenoveerde rijkskantoor in Den Haag binnen had en wiens ‘Echo’ door zijne majesteit in werking werd gezet bij de opening van het gebouw.

Zoro Feigl – Hula.

Een stukje verder hangen we dan een man uit het plafond, een creatie van Loreta Visic die eerder een vrouw aan het plafond van het Brusselse Paleis van Justitie hing. Die vrouw moet dus een man worden, waarmee Harm Brinksma wordt herinnerd, die zich op 12 februari 1971 in de Tweede Kamer ophing. Hij was destijds kunstschilder, thans is hij bluesmuzikant.

Om een indruk te krijgen:
Loreta Visic – Vrouw, 2002.

En tot slot: de toch wel zeer traditionele, oubollige beeldengalerij zou vervangen kunnen worden door een rij borstbeelden van willekeurig gekozen politici, die dan wel geportretteerd worden in de stijl van ‘Kopfstücke’ van Franz Xaver Messerschmidt. Er moet toch een kunstenaar te vinden zijn die dat voor elkaar krijgt. De politicus als mens met emo kan electoraal voordelig zijn, volgens prof. dr. Gerben van Kleef en filosofe Martha Nussbaum.

Franz Xaver Messerschmidt – Emotions III.

In die nieuwe eregalerij komen zeker Hans Hoogervorst met zijn vinger in de keel, Wilders met een potlood in zijn neus en Rutte die stikt van het lachen.

Heeft u nog een voorstel dat meegenomen kan worden in het kunstreferendum?