Kunst op Zondag | Kringloop

Van idee naar expositie. Van expositie naar verkoop. Van verkoop naar musea of naar ‘de mensen’. Dat is de kringloop van kunst. Recent nieuws maakte duidelijk dat kunst langs vele wegen circuleert en dat de kringloop van kunst bepalend is voor de prijs die je voor een artistiek werk moet betalen.

Het hangt er van af over welke kringloop je het hebt. Die van atelier via veilingen naar verzamelaars en musea loopt soms via kunsthandelaren. Zij dachten door onderlinge koehandel de prijzen op veilingen te kunnen drukken. Goedkoop inkopen is uiteindelijk goed voor de consument, redeneerden de handelaars.
Na een jaartje onderzoek besloot de NMa (Nederlandse Mededingingsautoriteit) dat het onderling afstemmen van biedgedrag, om een zo laag mogelijke prijs te bedingen, concurrentiebeperkend is. Het mag voortaan alleen als de handelaren hun afspraken vooraf melden aan de veiling en het volledig transparant in hun boeken registreren.

De handelaren zijn natuurlijk schatzoekers en koopjesjagers. Als ‘gewone kunstliefhebber’ kom je er op veilingen moeilijk tussen. De afspraak die de NMa nu met de kunsthandelaren heeft gemaakt, zal daar weinig aan veranderen.
De doorsnee burger is evenzeer schatzoeker, annex koopjesjager. Zoveel maakt een programma als Avro’s ‘Tussen kunst en kitsch’ wel duidelijk. Als via dat programma kunst niet op een veiling of in een museum komt en de bezitter besluit het niet bij het grofvuil te zetten, dan zijn er nog de kringloopwinkels.

De kringloopmedewerkers zijn geen kunstexperts, zo bleek in Nieuwleusen.

Kunstenares Annette Wessels exposeerde er enkele werken. Een medewerker van de kringloopwinkel verkocht een tweeluik aan een klant. Opbrengst: tien euro. De waarde van het tweeluik: 1800 euro.
De kunstenares en de winkel proberen nu de koper te achterhalen en het kunstwerk terug te krijgen. Tot op heden zonder resultaat.

Annette Wessels – Tweeluik Ecologica.

Nog een geval van ondeskundige kunstverkoop vond jaren geleden plaats in een kringloopwinkel in Den Helder. Een bronzen beeldje van Jits Bakker ging voor 17,50 euro over de toonbank. Het beeldje bleek echter in 2002 gestolen te zijn. Ook dit werk is tot op vandaag onvindbaar.

Jits Bakker – Golfspeler, brons,donkergroen, 55 cm.

Uit Heemskerk kwam in augustus beter nieuws. Kringloopwinkel De Groene Ezel verkoopt af en toe spullen en zamelt zo geld in voor goede doelen. Een schilderij van Wilhelmus Jean Frederic Imandt werd door een medewerker aan een Beverwijkse kunsthandelaar getoond. Deze zag de waarde en heeft het voor de kringloopwinkel bij een veiling in Singapore ingebracht. Opbrengst 2400 euro.

Wilhelmus Jean Frederic Imandt – Rotskloof in Bantimurung.

Je moet wel oog voor kunst hebben, wil je zeker zijn van een koopje van waarde. Het is niet de eerste, en het zal niet de laatste keer zijn dat iemand een leuk prentje koopt in een kringloopwinkel, dat een waardevol werk van een bekende kunstenaar blijkt te zijn. Begin december werd in een Amerikaanse kringloopwinkel voor twaalf dollar een litho van Alexander Calder verkocht.
In 1999 was de prent door Christie’s geveild voor ruim tienduizend dollar. Hoe het werk in die kringloopwinkel terecht is gekomen, vertelt het verhaal helaas niet. De gelukkige koopster wil het werk voorlopig zelf houden.

Alexander Calder – Red Nose.

Als je zelf geen echte deskundige bent, kun je beter rechtstreeks bij kunstenaars werk kopen. Af en toe ruimen zij hun ateliers op en kun je betaalbare kunst op de kop tikken. Zoals bij de Zeeuwse kunstenaar Reynier de Muynck, die zelfs uitverkoop houdt.

Of ga naar de eerste kunstkringloopwinkel in Heiloo. Op 22 oktober opende Kunstkringloop de deuren. Zowel ter plaatse als on-line kun je kunst aanbieden en kopen. Geen huisvlijt, maar echte kunst.

En dan maar hopen dat je ook origineel werk van beroemde kunstenaars tegen een betaalbare prijs kunt aanschaffen.  Misschien ligt die optie in het verschiet nu musea gedwongen zijn meer te ‘ontzamelen’. Kunst verkopen om weer nieuwe aankopen te kunnen doen en kunst die een andere bestemming moet krijgen omdat musea sluiten.

De stichting Onterf Goed wil zich ontfermen over collecties die de deur uit moeten. Je kunt stukken allerlei museumcollecties kunst adopteren en soms ook kopen.
Wat ‘grote kunst’ betreft moeten musea wel oppassen met de uitverkoop. In 2011 werd Museum Gouda uit de museumvereniging gestoten, wegens de verkoop van een schilderij van Marlene Dumas. De toenmalige kunststaatssecretaris Halbe Zijlstra antwoordde op Kamervragen (pdf) dat “ons kunst- en cultuurbezit niet in de uitverkoop thuishoort”.

Dumas en andere beroemdheden zul je dus niet snel in een kringloopwinkel vinden. Is dat jammer?