De afgelopen weken zijn diverse landen hard bezig maatregelen te nemen om de gevolgen van de kredietcrisis te beperken. Die maatregelen zijn nogal verschillend van aard. Zo gaan ze in het Verenigd Koninkrijk de BTW verlagen. Dat stimuleert het koopgedrag enzovoort. Maar zo’n BTW verlaging zorgt voor een probleem met de schatkist uiteraard. Daar zullen toekomstige generaties mogelijk voor boeten. En toen vroeg ik me af of die Wouter Bos het misschien toch niet slimmer deed. Zover ik kan zien, wordt er geen geld weggegeven of minder verdient. Het zijn allemaal leningen of aandelen waar het om gaat. Zelfs de garanties hebben een prijs. Hij loopt natuurlijk wel wat risico, maar als de economie over een jaar of zo weer aantrekt, is hij spekkoper.
Dit gevoel werd bevestigd door een stukje dialoog uit het kamerdebat over de kredietcrisis recent:
De heer Tang (PvdA): Genoemde regeling is dus bedoeld om de banken van een verzekering te voorzien. Die premies moeten dan kostendekkend zijn.
Minister Bos: De afspraak is fair market value in Europa. Het wordt niet geacht een subsidie te zijn.
De heer Tang (PvdA): Bestaat dan niet het gevaar dat banken zich gaan melden die een garantie nodig hebben, dus dat een soort zelfselectie optreedt?
Minister Bos: Als banken geen garantie nodig hebben, vind ik dat ook best. Dat mogen ze zelf weten. Als ze van ons wel de garantie willen hebben, zijn wij bereid die te geven. Daar wordt dan een prijs voor gerekend. Dan worden er voorwaarden aan gesteld. Dat doen wij overal in Europa zo.
De heer Vendrik (GroenLinks): Stel dat een fors deel van die 200 mld. inderdaad door de markt bevraagd zal worden als garantie voor interbancair krediet en er een leuk percentage uitkomt, dan levert dat een smak geld op. Wat gaat u daar dan mee doen?
Minister Bos: Dat gaat de schatkist in.
Ben ik nou gek, of is Bos als schatkistbewaker ineens de kapitalist aan het spelen?
Overigens zaten er in dit dossier (ja, de kredietcrisis heeft een apart dossier in de Tweede Kamer inmiddels) ook twee lijsten met de spaarpotjes van de gemeentes en provinciën. Omdat de Tweede Kamer wilde weten hoeveel risico daar nog in zat. Dat lijkt mee te vallen. Maar dan is het wel schikken als je ziet dat alle gemeentes en provinciën samen 9 miljard euro aan spaargeld hebben. Is dat echt nodig, zoveel reserve?
En ik ga weer over tot de orde van de dag.
Overigens ben ik van mening dat altijd bekend moet zijn hoe de individuele kamerleden gestemd hebben en dat alle stemmingen direct online beschikbaar moeten zijn.
En mocht u uw ei kwijt willen bij de politiek naar aanleiding van bovenstaand stuk, gebruik dan de site van Mail de politiek.
KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.
Reacties (21)
Je vergelijkt appels met peren. Dat verlagen van de BTW (in oa VK) is om de werkgelegenheid op peil te houden. Wij gebruiken daarvoor het overschot in het WW-fonds. Dat zal op een gegeven moment weer aangevuld worden. Het grote verschil met het buitenland dat daar de kaspositie van de overheid wordt aangetast; hier van de ‘sociale partners’.
Steeph,
Het lijkt mij dat garantiestellingen iets waard zijn. Er zal misschien een bank omvallen en dat kost de belastingbetaler dan miljarden. Als je dit ziet als ‘meevaller’, dan kunnen we beter naar het casino gaan en alles op ‘rood’ zetten. ;-)
Tweede punt is natuurlijk: De economie wordt gesteund door de belastingen te verlagen en (even later) de rijksuitgaven te beperken. Want ook Bos zal er niet aan ontkomen: Er zal bezuinigd moeten worden.
Herken je de ironie?
Waarom verlagen we nu pas de belasting, nu het crisis monster voor de deur staat? Waarom niet 20 jaar geleden? Waarom niet veel en veel meer?
Waarom hebben we een crisis nodig om de meest elementaire economische lessen te leren? Ik hoor hier de geest van Milton Friedman zachtjes neuriën op de achtergrond: “Only a crisis, real or perceived, produces real change. When that crisis occurs, the actions that are taken depend on the ideas that are lying around. That, I believe, is our basic function: to develop alternatives to existing policies, to keep them alive and available until the politically impossible becomes politically inevitable.”
9 miljard gedeeld door zo’n 450 gemeenten en provincies is zo’n 20 miljoen euro per overheid. Dat valt nog wel mee. Volgens mij staat het meeste geld ook maar kort op een spaarrekening.
@JSK: Interessant was om te lezen dat er gezocht is of gemeentes met geleend geld lucratieve beleggingen of leningen hadden afgesloten (rente verschil).
Feitelijk is dat wat de staat nu doet. Geld lenen en “beleggen” in banken.
En ja, het zijn verschillende effecten, maar het is hetzelfde geld. Zeker op lange termijn.
En wat als de economie niet aantrekt? Bos ontpopt zich als een casinospeler pur sang, maar misschien bedoelde je dat wel met ‘kapitalistische schatkistbewaker’. Waarom wordt de WW trouwens niet gewoon afgeschaft? Het is eigenlijk een vorm van gedwongen sparen, laat werknemers maar zelf een verzekering kopen als ze zich voor de consequenties van ontslag willen indekken. Het WW-fonds kan de lopende uitkeringen nog afhandelen, de afschaffing betekent een koopkracht winst van minstens 3 miljard euro.
Zover ik kan zien, wordt er geen geld weggegeven of minder verdiend.
Verder een kwestie van afwachten, of de banken die niet kredietwaardig genoeg waren om elders krediet krijgen wel kredietwaardig genoeg blijken om hun lening+rente af te betalen. Het is en blijft een risico dat je neemt daarbij erop vertrouwende dat de betreffende bank zich gaat herstellen.
@2: Ik hoor eerder Keynes neurien, die stelt dat je als overheid moet spenderen (leningen/garanties/subsidies verstrekken, of belasting verlagen) als de economische tijden slecht zijn en zuinig moet zijn (minder uitgeven of meer belasting heffen) als de tijden economisch goed zijn.
En wat als de economie niet aantrekt? Bos ontpopt zich als een casinospeler pur sang, maar misschien bedoelde je dat wel met ‘kapitalistische schatkistbewaker’. Waarom wordt de WW trouwens niet gewoon afgeschaft? Het is eigenlijk een vorm van gedwongen sparen, laat werknemers maar zelf een verzekering kopen als ze zich voor de consequenties van ontslag willen indekken. Het WW-fonds kan de lopende uitkeringen nog afhandelen, de afschaffing betekent een koopkracht winst van minstens 3 miljard euro.
pff daar gaan we weer Tot nu toe leek het allemaal op politieke incompetentie, maar wat de Federal Reserve nu gaat doen, heeft geen enkele andere naam dan ‘sabotage’. De ‘FED’ gaat ons vernietigen door bewust, tegen alle logica en natuurwetten in $7.400.000.000.000 bij te drukken.
De huidige Financieele crisis begrijpbaar gemaakt. deze film veranderde mijn denken over geld. Wat is geld eigenlijk? Hoe komt het dat vrijwel iedereen, zowel overheden als individuen in de schulden zitten? Deze film legt het op eenvoudige wijze uit. Nederlands ondertiteld,
http://tinyurl.com/43b5b7
@8:”laat werknemers maar zelf een verzekering kopen”
“de afschaffing betekent een koopkracht winst van minstens 3 miljard euro.”
Waar zit de koopkrachtwinst dan?
Die verzekering is een vrijwillige keuze, gekkie. Dat je een ‘race to the bottom’ krijgt is dan ook helemaal niet waar. Net zoals mensen dat geld voor die WW-verzekering ook helemaal niet uitgeven aan overbodige luxe-goederen.
In het het feit dat werkgevers en werknemers geen premie meer hoeven af te dragen, met hogere lonen als resultaat.
@11: Was dat @mij? Even simpel gerekend: als iedereen de verzekering pakt, dan ben je net zoveel koopkracht kwijt als nu met de WW.
Als niemand hem pakt heb je even meer koopkracht, tot mensen werkloos worden, dan hebben mensen ineens helemaal niets te besteden. Aangezien werkloosheid nogal samengaat met economische crisis, zou je in die situatie zelfs economische crisissen versterken.
Op den duur schiet je er dus hoe dan ook niets mee op en op de korte termijn alleen maar als weinig mensen een verzekering zouden nemen (maar die krijg je dan dus dubbelhard terug om je oren zodra de economie slecht loopt).
@bismarck, #13: yep. Met een ‘vrijwillige WW’ krijg je precies dezelfde ellende als met een ‘vrijwillige ziektekostenverzekering’: mensen met weinig ontslagrisico nemen een minimale verzekering, mensen met een hoog ontslagrisico nemen de maximale verzekering, *of* worden geweigerd. De kosten van die verzekering lopen op, waardoor het voor mensen met een hoog ontslagrisico nog minder aantrekkelijk wordt om zichzelf te verzekeren. Eindresultaat is dat iedereen slechter af is.
Komt nog eens bij dat, wat je al schreef, dat ontslagrisico’s door de jaren heen niet gelijk zijn, en je dus eigenlijk over 10-20 jaar moet kijken wat een redelijke premie is, en dat je dan nog moet uitkijken voor ‘black swan events’ als verzekeringsmaatschappij.
Milton Friedman was een groot voorstander van de economische systemen die nu als een van de oorzaken van de kredietcrisis worden gezien. Veel marktvrijheid en een zeer kleine overheid. Maar hij wilde wel een overheid die sterk stuurt op de geldhoeveelheid om inflatie en ‘luchtbellen’te beperken. En dat laatste hebben de politici niet gedaan.
Keynes was voor een actieve overheid; in goede en in slechte economische tijden moet de overheid de vraag beinvloeden. In slechte tijden geld uitgeven om de vraag op peil te houden, in goede tijden minder uitgeven om de gemaakte kosten in de mindere periodes terug te verdienen. En dat laatste hebben de politici niet gedaan.
Ondertussen weten we dat beide ‘systemen’ kunnen werken als je maar consequent bent als overheid.
Wat Bos tot nu toe heeft gedaan is meer in de geest van Keynes, hij stimuleert de vraag door garant te staan en door geld te lenen aan banken. Hij financiert de uitgaven echter als een bankier en niet zoals een overheid die Keynes in gedachten had uit belastinginkomsten.
Bos heeft dus een interessante tussenoplossing gevonden, maar ook daarin zal hij consequent moeten blijven. Als hij nu ook belastinggeld in productie-bedrijven gaat stoppen, dan stimuleert hij zowel aan de vraag als aan de aanbodkant, waardoor het gevaar op een overheids-luchtbel in de economie ontstaat. De WW oplossing is in dat licht niet de meest verstandige keuze.
#13
Hoe kunnen er meer mensen werkloos geraken als de kosten voor de werkgever omlaag gaan?
“Maar zo’n BTW verlaging zorgt voor een probleem met de schatkist uiteraard.”
Daarom verhoogt het VK de belasting voor de mensen met de hoogste inkomens.
Overigens heeft de Nederlandse regering eerder dit jaar al afgezien van een geplande BTW-verhoging voor volgend jaar.
#14
Er bestonden in Nederland meer dan 1500 ziekenfondsen aan het eind van de 19e eeuw, allemaal op basis van vrijwilligheid.
@18: Ja en? Er bestonden ook evenveel kabelmaatschappijen als gemeentes. Dankzij ‘marktwerking’ heb je nu de keuze uit UPC, ziggo en whatever…
Lekker idee dat van de WW afschaffen. Je bereikt precies het tegenovergestelde. Als mensen niet een zekerheid hebben van een uitkering bij werkloosheid worden ze nog onzekerder en gaan ze nog minder geld uitgeven, want een spaarpotje opbouwen voor als je werkloos wordt is dan wel zo verstandig. Bovendien maakt onzekerheid mensen ongelukkiger.
Het beste is daarom dat de regering het salaris voor iedereen 100% garandeert tot een maximum van 350.000 euro over de komende 10 jaar. Te betalen door ……ehhhh…..even Rita bellen.
http://www.npr.org/blogs/money/2008/11/bailout_is_making_money_1.html