OPINIE - Ik zag onlangs de film Hannah Arendt, over de Duits-joodse filosofe die in 1961 voor de krant The New Yorker het proces tegen Adolf Eichman versloeg. Haar conclusies beschrijft ze in het boek ‘De banaliteit van het kwaad’, dat gaat over de ordinaire eigenschap van de mens om gedachteloos voorbij te gaan aan de consequenties van zijn daden, hoe onmenselijk die ook kunnen zijn.
Bij het kijken naar de uitzending van Pauw & Witteman op 15 mei, waarin Fred Teeven aan de tand werd gevoeld over de illegalenkwestie, moest ik onwillekeurig terugdenken aan die film. Ons asielbeleid vertoont namelijk dezelfde griezelige trekken van persoonlijke ongrijpbaarheid, met betrekking tot de bedenkers en uitvoerders daarvan, waar Arendt op doelt. Griezelig ongrijpbaar omdat het asielbeleid deel is van het breed gedragen regeerakkoord, waar alle bewindslieden stuk voor stuk gerant voor staan. Zo ook Teeven, bleek in de uitzending.
Maar daarmee slaat hij door en verliest hij zichzelf, doordat hij zich vereenzelvigt met het regeerakkoord. In feite laat hij daarmee zijn ware gezicht zien. De ambitieuze pion in het spel om de partijpolitieke macht, zoals dat wordt gespeeld door de hele regeringsploeg onder leiding van Rutte en Samsom. Een machtsspel met als doel het door beide heren in elkaar getimmerde regeerakkoord, koste wat kost in tact te houden. In de P&W-uitzending is Teeven daarin cum laude geslaagd.
Door Wouter ter Heide.
Reacties (24)
Het enige interessante aan dit stukje is waarom de Sargassolezers niet mogen weten dat je die film in een Zwols filmhuis zag. Raadsels, mysterie!
Verder is dit gewoon spam.
http://www.stelling.nl/kleintje/actueel/LXBS1368819357.html
http://politiek.thepostonline.nl/2013/05/18/griezelig-ongrijpbaar-asielbeleid-de-banaliteit-van-het-kwaad
En Teeven vergelijken met Eichman is te zielig voor woorden. Wouter ter Heide, lul.
Ik vond het boek beter :
http://www.letterenfonds.nl/nl/boek/72/de-zaak-4061
Zwolle :
http://www.youtube.com/watch?v=DiB1HtUpHXg
De auteur had idd wel even mogen laten weten dat het stukje eerder elders gepubliceerd is geweest. Storend.
We zien daar dat Bert Brussen net als @Kalief stelt dat Teeven vergelijken met Eichman not done is.
Maar ik vind dat toch iets te kort door de bocht van de heren.
Ter Heide vergelijkt het systeem, niet Teeven met Eichman. Als dat zo gevoelt wordt zit dat bij de lezer, niet bij de schrijver. De vergelijking van systemen is geen Godwin zoals Brussen stelt – er is nl nog geen discussie gaande, de auteur poneert een stelling. En de systeemvergelijking is OK. Je mag parallellen zoeken tussen de manier waarop NL zijn asielbeleid formuleert en uitvoert en de manier waarop Nazi Duitsland het Jodenvraagstuk formuleerde en uitvoerde. Maar gelukkig roept Brussen dan nog dat er gediscussieerd kan en mag worden.
Ik vind het persoonlijk geen slechte insteek van Ter Heide.
@1: Iemand die schrijft dat hier Teeven wordt vergeleken met Eichman, laat zien dat hij de strekking van het stukje niet snapt,
of er misschien wel moedwillig een verkeerde uitleg aan geeft.
@HansR: Ook al vergelijkt hij 2 systemen, Teeven is wel politiek verantwoordelijk voor één van de 2 systemen.
Nu we het toch over de postonline hebben: 1 van de auteurs daar vindt Hannah Ahrend toch vooral een naïef journaliste.. http://wetenschap.thepostonline.nl/column/hannah-arendt-was-gewoon-een-naieve-journaliste/
@6: Ja, en? Jij bent er ook verantwoordelijk voor, omdat je op dat soort mensen stemt, maar toch vergelijk ik jou niet met Eichmann als ik dat constateer.
Wat denk je zelf AltJohan: Als jij nou deelnemer zou zijn geweest aan dat experiment van Milgram, had je dan wel of niet tot het einde toe op die knop gedrukt?
Teeven blijft maar drukken, dat zie je hem gewoon doen.
Altijd fijn om Het Kwaad in de ander te kunnen aanwijzen
@9: Altijd gemakkelijker dan het Eichmannetje in jezelf te herkennen, nietwaar Bullie?
Slechts bevelen volgen is de basis van de rechtsstaat, de rechter heeft geoordeeld dus je hebt je er maar aan te houden.
@10: een Eichman worden is niet iedereen “gegeven”. In de eerste plaats zul je al je menselijke gevoelens van mededogen moeten amputeren.. een psychopaat worden, zeg maar.. ga d’r maar aan staan
@1: En op Joop: http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/21102_fred_teeven_en_hannah_arendt/
@12: voorbeelden te over waarin normale mensen onder bepaalde omstandigheden alle menselijkheid verliezen en zonder scrupules de waanzinnigste dingen doen, zonder psychopaat te worden (wat je overigens niet wordt, maar al bent. Je kunt ook niet voor blauwe ogen kiezen terwijl je met bruine bent geboren). Je opmerking is simpelweg niet waar.
Velen hebben blijkbaar nog niet begrepen
hoe ontzettend banaal het kwaad is
en omdat het niet herkend wordt
geeft dat het kwaad bijna een onschuldig tintje
Please allow me to introduce myself
@6: Teeven politiek verantwoordelijk? Het gaat er juist in om, in dit stukje, m.i., dat die verantwoordelijkheid, politieke en werkelijke en gevoelde, verdwaalt in de doolhoven van regelgeving: zolang ‘de procedure’ is gevolgd, kan niemand iets verweten worden. Dat is er aan de hand met deze regering/overheid – maar of het nu iets typische nationaalsocialistisch was of dat het iets algemeen-onmenselijks is dat het Besturen in meer of mindere mate dreigt met zich mee te brengen? In elk geval is het goed dat de vinger op de zere plek wordt gelegd, beetje metaniveau kan geen kwaad. Er moet gewaakt worden! Niet geslaapt!
@4: Bert Brussen die stelt dat een vergelijking ‘not done’ is. Lol.
Godwinnetje dat niet goed wordt afgemaakt. Beetje niksig stukje.
In 1953 was in Jerusalem het Kastner proces.
Kastner zou minister worden, hij was afkomstig uit Hongarije.
Een voormalige Oostenrijkse journalist publiceerde een pamflet over de samenwerking tussen Kastner en Eichmann.
Kastner deed aangifte van smaad, en er ontstond een interessant proces, waarbij Kastner moest toegeven met Eichmann samengewerkt te hebben.
Hij liep soms zelfs in een SS uniform rond.
Knesset nam een speciaal wetje aan om te voorkomen dat de rechter promotie kon krijgen, Kastner werd later vermoord.
De kidnapping van Eichmann was een stunt, Israel wist al jaren waar Eichmann woonde.
Het proces was een show, Eichmann kreeg via de koptelefoon in z’n kogelvrije kast andere vragen dan het publiek hoorde.
Het enige interessante was het uitjouwen door het publiek, waaronder nabestaanden van Hongaarse joden, van voormalige joodse Hongaarse leiders
Ik had bij de uitzending precies dezelfde gedachte. Jammer dat mensen nog steeds niet normaal met het gedachtegoed van Arendt om kunnen gaan. Waar het gaat om WOII is namelijk iedere discussie verboden hè? We roepen heel hard Godwin en hoeven niet meer na te denken over de filosofie.
Wat inderdaad opviel is dat Teeven geen enkel moreel argument aangaf op de morele vraag die werd opgeroepen. Zijn tafelgenoot vroeg of het logisch was om verschil te maken tussen mensen die vluchten voor geweld en vluchten voor honger. Een heel legitieme vraag. Daar zijn veel interessante antwoorden op te bedenken, voor en tegen. Teeven antwoordde alleen maar “dat hebben we nu eenmaal zo afgesproken”. Daarmee geeft hij aan dat er met hem inderdaad geen morele discussie te voeren is.
Dat lijkt mij als hoofd van een organisatie die regelmatig onder vuur ligt door mensenrechtenorganisaties en waar onlangs weer een dode is gevallen nou niet de juiste insteek.
@19 Ter Heide’s vergelijking zie ik niet als aanzet tot maar als afsluiting van een discussie. Eichman, oordeel, klaar.
In P&W gingen de vragen over het beleid en de antwoorden over de uitvoering. Ik vermoed dat Teeven is gekomen na afspraak dat ze het over zijn werk zouden hebben, dus over de uitvoering, maar dat P&W van de gelegenheid gebruik probeerden te maken vragen te stellen over het beleid, de ethiek enzo. Teeven hield zich aan de afspraak, P&W deden wat tv-makers doen. Dat de antwoorden van Teeven daardoor ontwijkend overkomen is dus ook de schuld van P&W.
En die dode viel door zelfmoord. Zelfmoordenaars zijn zelf verantwoordelijk voor hun dood. Teeven die zelfmoord verwijten is net zo idioot als hem vergelijken met Eichman. Dan is er met jou net zo min een ‘morele discussie’ te voeren.
Het verweer van Teeven: “dat hebben we nu eenmaal zo afgesproken”, is niets anders dan een democratische variant op “Befehl ist Befehl”.
Bovendien negeert hij zijn eigen aandeel in de afspraak, want voor een afspraak zijn meerdere partijen nodig, waaronder hij zelf. Daarbij komt dat zijn eigen aandeel niet gering is.
@20:
Dat is wel erg kort door de bocht. Dan kijk je niet naar de omstandigheden, die iemand tot zelfmoord brengen. Net zo goed als mensen medeplichtig kunnen zijn aan moord, zonder de moord zelf gewild te hebben, kunnen we dat ook van zelfmoord zeggen.
@Kalief: Je kan het stuk lezen zoals je wilt. Alleen is de tendens van het stuk geen goede reden om het gegeven argument van Hannah Arendt dat het kwaad ook kan schuilen in meegaandheid en kritiekloosheid te ontwijken, alleen maar omdat je weigert discussies te voeren waarbij WOII wordt genoemd.
Verder heb je een hoop veronderstellingen nodig om aannemelijk te maken dat Teeven door de vraag overvallen was. Maar ook als dat al zo mocht zijn geweest, dan nog zou je van een dik betaalde politicus die al jaren verantwoordelijk is voor dit dossier mogen verwachten dat hij een antwoord weet te formuleren.
Overigens is dat antwoord er voor wat betreft die honger-oorlogvraag best te geven hoor. Het is helemaal niet zo moreel verdedigbaar je eigen systeem binnen een jaar op te blazen zodat niemand er meer van kan profiteren ten gunste van de meest ondernemende krachten uit een economisch zwak gebied.
Het gesjoemel met de mensenrechten echter vind ik moreel een stuk minder verdedigbaar. Dolmatov had recht op een eerlijk proces & rechtsgang en medische zorg. Heeft hij niet gekregen. Daarbij ben je als je iemand vastzet nu eenmaal verantwoordelijk voor zijn welzijn. Ik zou Teeven graag willen zien verdedigen waarom het moreel verdedigbaar zou zijn mensen deze basisrechten te onthouden. Want als het nu om een incident ging was het nog tot daar aan toe. Het overlijden was een incident, de behandeling allerminst.
Tenslotte, als jij weigert om discussies te voeren als je een argument “idioot” vindt dan is dat prima, maar dan ben jij toch echt zelf degene die de discussie onmogelijk maakt, en niet je gesprekspartner.
@8 @Andy Cap:
“…. waarin Fred Teeven aan de tand werd gevoeld over de illegalenkwestie, moest ik onwillekeurig terugdenken aan die film. Ons asielbeleid vertoont namelijk dezelfde griezelige trekken, van persoonlijke ongrijpbaarheid, ….”
In bovenstaande wordt de link gelegd en die link wordt daarna niet echt meer verbroken.