De geestelijk vader van bovenstaande kaart (hier scrollen) is niet meer: de Amerikaanse politicoloog Samuel Huntington, de auteur van het boek ‘The Clash of Civilizations’, is op 24 december op 81-jarige leeftijd overleden (DeTijd).
Toen begin jaren ’90 de Amerikaanse filosoof Francis Fukuyama ‘Het einde van de geschiedenis en de laatste mens’ aankondigde waarin de seculiere vrije markt-democratie wereldwijd zou zegevieren en gewapende conflicten tot het verleden zouden behoren weersprak Huntington deze analyse. Met zijn daarna uitgebrachte boek Clash of Civilizations voorspelde hij juist een opleving van gewapende conflicten tussen volkeren en staten. De scheidslijnen voor de toekomstige conflicten zouden grotendeels bepaald worden door verschillen in religie en maar ook door verbondenheid in taal en geografie.
Wat er daarna gebeurde mag bekend zijn: Ariel Sharon banjerde over de Tempelberg, in New York vlogen er twee vliegtuigen het WTC in, op de Afghaanse berghellingen regenden het daisy cutters, in Bali, Madrid en Londen ontploften er bommen met als doel zoveel mogelijk burgerslachtoffers te maken. Ondertussen werd in Nederland een recalcitrante cineast afgeslacht om z’n woorden en vloog in Syrië de Deense ambassade in de fik vanwege een cartoon. En last but not least trilde Bagdad onder een Shock & Awe campagne die tienduizenden burgerslachtoffers maakte, werd ‘onthoofdingsvideo’ een normaal woord en voerde de nieuwe Iraakse regering een grondwet in die dichterbij de sharia lag dan de oude grondwet van de inmiddels opgehangen (ooit seculiere) dictator.
Fukuyama’s ‘einde van de geschiedenis-boek’ komt niet voor in de Sargasso Lijst van Belangrijkste politieke documenten, terwijl Hungtinton’s conflictmodel op plaats 24 eindigde. Er werden petities opgezet: Stop the Clash of Civilizations en sinterklaaskadootjes in de schoenen bij de moskee gestopt. Maar veel heeft het tot nu toe niet geholpen. Krijgt Samuel Huntington in de 21ste eeuw postuum zijn ultieme gelijk of is er nog hoop op een vreedzaam einde ala Francis Fukuyama?
Reacties (13)
En wat is, volgens het conflict-diagram, dus het meest vredelievende deel van de wereld ? Latijns-Amerika. Pak je koffers.
… dat wil zeggen, als je het beter vind om door je eigen regering of autochtone drugsbendes vermoord te worden dan door de inwoners van een ander land.
Fukuyama, hoewel van origine niet westers, is toch juist de verwoording van de westerse manier van en leven en de arrogante suprimeure manier van denken.
Die is eerder een inkleuring van het blauwe gebied van Huntington, dan een tegenhanger van zijn theorie. Maar misschien dat die dat zelf, en het westen met hem, anders bedoelde.
@2: Daaruit blijkt toch ook het ongelijk van Huntington. De grote clashes vinden plaats binnen de civilisaties: Afgehakte ledematen in Liberia, miljoenen doden in Congo, eeuwigdurende oorlogen in de jungles van Colombia en Peru en niet te vergeten gangwars in grote steden (en aanpalende sloppenwijken) van Mexico en Brazilië. Daarbij vergeleken is een enkele doodgestoken regisseur, wat ambassadebrandjes of een paar bomaanslagen in Europa toch (met alle respect) peanuts.
@Bismarck
Maar dan tel je de intrigantenrol en destabiliserende invloed van geheime diensten (=invloed van buitenaf cq. andere beschavingen) niet mee. Dus toch het gelijk van Huntington.
@5: Ongeacht of dat waar is (en ik betwijfel nogal dat zo’n rol bestaat in de meeste conflicten die ik opnoem), betreft het dan nog geen clash tussen beschavingen. Ook in Irak, dat hier even aan Huntington wordt toegeschreven, vallen verreweg de meeste doden door geweld van moslims onderling. De VS kan daarvoor als catalysator aangewezen worden, maar het conflict ligt binnen de beschaving.
Zover als objectief waar te nemen, zijn de meeste conflicten nog steeds van sociale (Latijns-Amerika) nationalistische/etnische (Kosovo, Georgië) of een mengsel van beide (Congo, Soedan, Israël) aard.
@4 Volgens mij vergeet je dan wel dat er ook aardig wat ‘clashes’ zich ook wel binnen landen plaatsvinden die dan misschien wel onder één der beschavingen worden gegroepeerd, maar vaak op de scheidslijnen daarvan liggen.
conflict tussen noord-zuid soedan, conflicten in indonesië tussen verschillende religieuze stromingen, conflict tussen islamitisch zuiden van thailand en de rest, zelfde idee op de Filipijnen. Voormalige oorlogen in Joegoslavië.
Dus toch veel conflicten op scheidslijnen, ondanks dat ze mogelijk wel binnen één land
plaatsvinden.
@ Bismarck:
Ja, ik denk niet dat de “Clash of Civilizations” veel om het lijf heeft.
#2 is mijn waardering als zije men in Latijns-Amerika vooral veel te druk bezig met het bestijgen van de eigen apenrots om zich overmatig druk te maken over andere rotsen.
Dat nog relatief recente onderzoek dat terrorisme linkte aan het overschot jonge mannen in een maatschappij zegt wat mij betreft alles. Wij mensen moeten echt veel harder begrijpen dat wij simpele dieren zijn waarvoor uiteindelijk de voortplanting en (naar smaak, afgeleid) status, veiligheid en eten de gehele behoefte uitmaakt — en de beschikbaarheid daarvan voor een ieder binnen een bepaalde groep is grotendeels een lokaal apenrots issue.
Het zijn inderdaad de conflicten binnen de maatschappijen die de grond vormen — de uitlopers tussen maatschappijen zijn precies en enkel dat: uitlopers. Het zijn weerspiegelingen van onvoldoende kansen om de eigen status te verhogen binnen de directe omgeving, deels natuurlijk door internationale verhoudingen maar toch vooral door lokale machtsverhoudingen, corruptie, nepotisme, …
Je noemt zelf al Irak, die andere courante doch oneindige brandhaard Palestina is ook weer een van corruptie vergeven ellende-gat, Hamas of Fatah alike. Zeker, Israël zou meer kunnen doen om die misère te beëindigen (of zo men wil, minder kunnen doen om ‘m in stand te houden) maar de meest directe problemen worden niet opgelost doordat men binnen de groep zelf veel te druk bezig is elkaar de piemel-maat te nemen en zichzelf te bevoordelen.
China ontwikkelt zich deels volgens een niet-Westers model maar ik zie weinig clashes in het verschiet. Een peaceful coexistence met China lijkt danig waarschijnlijker dan een “clash” als een “clash” gedefinieerd is als iets waar den Westerling angst voor zouden moeten hebben.
Tuurlijk, de Islamitische wereld clasht met zo ongeveer alles, maar los eerst de corruptie en het buitensluitende nepotisme in Saudi-Arabië, Irak, Palestina en Indonesië maar eens op en dan kijken we wel verder of we nog echt veel last overhouden van meer dan, zeg, een paar blaffende Achmedinejad’s.
Rusland bestaat om clashes te ensceneren maar ze dan achter de schermen weer teniet te doen en Latijns-Amerika is veel te druk bezig met zichzelf vermaken. Afrika heeft geen civilization, punt.
Gaat U rustig slaapen, den menschelijke natuur waakt over U…
Zeg, Fukayama staat wel in jullie lijst. Op plaats 84 weliswaar, maar toch….
Overigens wordt de arme Francis weer eens stevig gemisinterpreteerd, maar goed, daar heb ik in een eerdere discussie al eens over geschreven.
Ja zeg… godverdegodver…. wie spelt Fukuyama dan ook als Fuckuyama?!
Weer zo’n verfuckte reaguurder die denkt grappig te zijn.
Zo heb je geen fuck aan je zoekfunctie…
En Joe Strummer wàs al dood ! (Oeps sorry @#10.)
Het hele idee van een clash of civilizations zou al lang naar de prullenbank verwezen zijn, als niet een klein deel van de moslimwereld luidruchtig en gewelddadig slaags was geraakt met het westen en vooral de meerderheid van steeds meer op het westen gerichte moslims.
De fundamentalistische moslimterreur zal uiteindelijk een voetnoot bij de geschiedenis blijken, schat ik in. Fukuyama gaat gelijk krijgen op het economische deel van zijn theorie, niet het politieke: wel vrije markt, geen democratie.
@12: Ik weet het niet. Ik krijg steeds meer het idee dat de vrije markt een instabiele situatie is. Immer weer zullen er krachten ontwikkelen die de markt willen beheersen en daarmee binden.