ANALYSE - In de buurlanden van Hongarije wonen substantiële Hongaarse minderheden. Hun achterstelling voedt aan beide kanten van de grens het nationalisme. Etnische conflicten die hieruit voortkomen vormen een belangrijke belemmering voor de Europese samenwerking.
In de Budapest Telegraph verscheen vorige week een artikel over de partijen van etnische Hongaren in de buurlanden Roemenië, Servië en Slowakije. In deze drie landen en in mindere mate in Oostenrijk, Slovenië, Kroatië en Oekraïne woont een aanzienlijk aantal Hongaarse sprekende burgers. In totaal wonen er in de buurlanden ongeveer 2,2 miljoen Hongaren. Hongarije zelf heeft bijna 10 miljoen Hongaars sprekende inwoners. De huidige rechtse regering van Fidesz heeft direct hij haar aantreden alle Hongaren in het buitenland de Hongaarse nationaliteit aangeboden. In december 2013 legde een Roemeense monnik als de 500.000ste buiten Hongarije wonende Hongaar de eed af voor het verkrijgen van het Hongaars Staatsburgerschap. Bij Fidesz, maar meer nog bij de extreemrechtse partij Jobbik leven gedachten over een Groot Hongaars rijk. In de Hongaarse grondwet staat al dat Hongarije een verantwoordelijkheid heeft voor alle Hongaren in het buitenland. Voor de Europese verkiezingen gaf premier Orban van Fidesz deze week expliciete steun aan zijn Roemeense vrienden.
De grootste groepen Hongaren in de buurlanden hebben hun eigen partijen opgericht om het Hongaarse belang te vertegenwoordigen. In Roemenië heeft de Hongaarse partij UDMR deel uitgemaakt van de regering. Maar volgens de Budapest Telegraph is dat geen garantie voor meer autonomie. Het heeft de Hongaren misschien wat meer geld opgeleverd voor de lokale gemeenschappen, maar meer rechten hebben ze er niet door gekregen. In Servië maakt de Hongaarse Alliantie CBM uit de noordelijke provincie Vojvodina nu deel uit van een regeringscoalitie die wordt gedomineerd door nationalistische Serviërs. Het brengt de Hongaren dichter bij het vuur, maar de vraag is hoeveel het hen in de praktijk gaat opleveren. Ook in Servië viert het nationalisme hoogtij en de herinnering aan het -nog steeds niet geaccepteerde- verlies van Kosovo is nog vers. Meer onafhankelijkheid voor Vojvodina zit er voorlopig niet in. Zowel in Roemenië als in Servië blijven de minderheden relatief geïsoleerd en zal de voedingsbodem voor Hongaars nationalisme blijven bestaan. Via de Hongaarse media zal de band met het moederland onder het huidige regime ook nog extra worden versterkt. Tot grote conflicten heeft het hier nog niet geleid. Maar dat is anders in het noordelijke buurland Slowakije.
De Hongaarse minderheid in Slowakije loopt tegen de 10% en is met een half miljoen de tweede grootste groep Hongaren in de nabuurlanden. De Hongaren wonen geconcentreerd in het zuiden van het land, waar zij in verschillende plaatsen de meerderheid vormen. Ze staan onder grote druk van de Slowaakse meerderheid. Vijf jaar geleden werd een taalwet ingevoerd die het Hongaren verbood hun eigen taal te spreken in het openbaar. Medeverantwoordelijk voor deze wet was de rechts-nationalistische Slowaakse SNS van Jan Slota die de Hongaren liever vandaag dan morgen allemaal het land uit zou willen zetten. Deze SNS is overigens kandidaat voor het rechtsextremistische blok dat FN, PVV en Vlaams Blok nu in het Europarlement willen vormen. De taalwet leidde in 2009 tot hevige spanningen tussen Slowakije en Hongarije. De zaak van Hedvig Malina, een Hongaarse die door skinheads in elkaar werd geslagen vanwege haar afkomst heeft het Europees Hof in Straatsburg gehaald en loopt nog steeds. Malina is inmiddels verhuisd naar Hongarije. Bij de laatste verkiezingen in 2012 slaagde SNS er niet in de kiesdrempel te halen. De Hongaren kunnen inmiddels kiezen uit twee partijen nadat een van hun leiders zich afsplitste en met Slowaken een brug-partij vormde.
De spanningen tussen Hongarije en Slowakije, of beter gezegd tussen Hongaarse en Slowaakse nationalisten, zijn een risico voor de ontwikkeling van de regio. Samenwerking in de zogenoemde Visegrad groep zou de nieuwe EU-lidstaten een sterke positie kunnen geven ten opzichte van zowel het westen als Rusland. Het nationalisme belemmert ook de samenwerking in de rest van Europa. Het maakt het er niet gemakkelijker op om de economische en financiële crisis in de EU te boven te komen en herhaling te voorkomen. Het tragische is dat die crisis het nationalisme ook nog extra heeft gevoed. Maar nationalisme, xenofobie en achterstelling van minderheden brengen meer conflicten met zich mee dan dat er problemen worden opgelost. Het nieuwe Parlement in Brussel zal er nog een harde dobber aan krijgen deze spiraal naar beneden te doorbreken.
Reacties (9)
Ja, de keizerrijken zijn wel verdwenen maar de politieke problemen die er waren niet. WOI is uitgevochten over de rug van de Balkan en men heeft gedacht dat met het uiteenvallen van het keizerrijk alles opgelost was.
Ik herhaal, dat als de EU een toekomst wil hebben men de nationale staten zal moeten opheffen en culturele regio’s zal moeten maken met een autonomie binnen de regels van de EU en vrij verkeer tussen die regio’s.
Blijkbaar zijn problemen van 20.000 jaar geleden – en dan bedoel ik 20.000 jaar – nooit opgelost en het gaat maar door. Er is niemand die meer weet waar het nu echt over gaat. Wellicht Kaïn en Abel.
En straks die oorlog van 100 jaar geleden herdenken.
@1: ” en dan bedoel ik 20.000 jaar”
Jij bent er zeker eentje die ook zegt “het regent letterlijk pijpenstelen”? Geen enkel Europees volk woont al 20.000 jaar op het territorium dat het nu bezet. De Hongaren horen trouwens bij de meest recente migranten, die zaten minder dan 2.000 jaar geleden nog bij de Oeral.
Nog een interessante aanvulling. Kristóf Szombati van de Green European Foundation analyseert de recente verkiezingsoverwinning van Fidesz . Ondanks het feit dat de partij de belofte voor economische verbeteringen in de afgelopen vier jaar in het bijzonder voor de laagste klassen niet heeft waargemaakt behaalt Fidesz, ook dankzij het voordelige kiessysteem, opnieuw tweederde meerderheid. Dat zou voornamelijk te danken zijn aan “the populist genius” Orban, die in staat is met nationalistische symbolen de kiezers aan zich te binden. “The prime minister’s actions and words convinced them that his government, while not perfect, was of the people and for the people”. Volgens Szombati zal het moeilijk worden voor links om daartussen te komen. Hij voorspelt: “Hungary will be the battleground of the right and the far right.”
Hongarije heeft dacht ik na WOII ook nog terrein ingeleverd. De oude grenzen daarvan komen, niet verrassend, overeen met waar de etnische hongaren nu in merendeel wonen.
En Roemenie was altijd al een multicultureel zooitje, Targu Mures en omgeving heeft alle borden in 3 talen ( Roemeen, Hongaars, Duits )
@4: Tenzij je het terrein bedoelt dat ze tijdens de 2e wereldoorlog wonnen (Hongarije was een bondgenoot van Duitsland en kreeg daarvoor aanzienlijke uitbreidingen van haar territorium), nee. Wel zijn ze na de 1e wereldoorlog meer dan de helft van hun territorium kwijtgeraakt. Dat ging niet altijd netjes volgens Wilsoniaanse principes langs de lijntjes van etnische meerderheden en daarin zit hem nogal wat Hongaars zeer. Van de andere kant is het natuurlijk ook juist de voorgaande periode, toen met name Hongarije alle omliggende Slavische gebieden niet bepaald zachthandig overheerste, die nog steeds achterdocht wekt bij alle buurlanden.
@2: Wat ik bedoel is dat de problemen zijn blijven bestaan over de migraties heen. De Balkan is altijd al een probleemgebied geweest.
En de ouderdom, ach:
The Balkans have been inhabited since the Paleolithic and are the route by which farming from the Middle East spread to Europe during the Neolithic (7th millennium BC).[3][4] The Balkans are also the location of Europe’s first advanced civilizations, beginning with the Bronze Age in Greece around 3200 BC.
En weer is het nationalisme de bron van het kwaad… Hongaarse nationalisten eisen overal hun rechten op, en de Roemeense, Slowaakse, Servische en andere nationalisten reageren daarop door hun rechten juist in te perken. Het gedonder op de Balkan, de toestanden in de Oekraïne, en ga zo maar door. Allemaal veroorzaakt door extreem rechts georiënteerd nationalisme.
@6: Kijk dat bedoel ik. Omdat problemen met nationale minderheden binnen andere landen nogal een territoriale kwestie is, kunnen ze pas ontstaan zijn nadat er zoiets als landen kwamen (en dat is op zijn beurt toch iets dat pas weer mogelijk werd met de sedentaire levenswijze die we in Europa pas een jaar of 7.000 kennen). En zelfs dan geldt dat vaak problemen pas ontstonden in de 19e eeuw, toen nationalisme in de mode kwam en het ineens de bedoeling was dat iedereen binnen de landsgrenzen dezelfde taal sprak (hetzelfde uitzag, …).
Overigens bevestig je nu wel een beetje mijn “letterlijk” vermoeden ;-)
@8: Ja, ik was wat kort door de bocht in mijn haast iets te zeggen. Het had wat minder gemogen. Volgende keer beter ;)