Gevalletje WOBstructie: schande!

Dat gemeenten, of ‘bestuursorganen’ in brede zin, de Wob (Wet openbaarheid van bestuur) vaak aan hun laars lappen, dat wisten we al. We hebben er hier al vaak over geschreven. Hier bijvoorbeeld en hier.

Wobben in Nederland is vaak een gebed zonder eind, een hemeltergend ‘spel’ van tijdrekken, tegenwerken, traineren, afhouden, ontmoedigen. De rij voorbeelden is onafzienbaar. Maar de gemeente Leudal wint nu echt de hoofdprijs. Wat deze Limburgse gemeente Wob-technisch gezien klaarspeelt grenst aan het ongelofelijke. En, geachte Leudallers: maak uw borst maar nat want dit gaan we uitvechten! Tot aan de Hoge Raad!

Als gastdocent Wob geef ik les aan studenten over dit op papier zo mooie middel. En ik begeleid de studenten bij het indienen van hun eerste Wob-verzoek. Die verzoeken worden vervolgens omgezet in ‘echte’ nieuwsartikelen – geen loze exercitie dus, er gebeurt ook echt wat met de (journalistieke) informatie die boven water komt.

Een studente aan de Fontys Hogeschool voor Journalistiek in Tilburg wilde in dit verband inzage in het ‘dossier Gijsbert Ruiter’. Het internet barst van de verhalen over deze kwestie, hier is er eentje; hier een tweede.

Héél kort samengevat: man wordt geterroriseerd door woonwagenbewoners in zijn straat, bouwt een hek rond zijn huis en gaat door het lint als gemeente plus politie met veel machtsvertoon dat hek willen weghalen. Die kwestie dus. De studente vraagt om alle relevante documenten die er bij de gemeente over liggen. En ze vraagt om digitale aanlevering. Met als achterliggend idee: dat scheelt iedereen kopieerkosten.

Antwoord van de gemeente Leudal: ‘Kopieerkosten mogen in rekening worden gebracht bij de indiener van een Wob-verzoek. Doordat alle gevraagde informatie dient te worden geanonimiseerd alvorens het digitaal kan worden toegezonden, omvat uw verzoek nogal wat kopieën. Volgens een eerste raming gaat het om circa 10.000 kopieën à 0,10 euro per kopie. Wij gaan er van uit dat deze kosten geen probleem zijn voor u. Mocht dit nou wel het geval zijn dan verzoeken wij dat u ons hierover uiterlijk 17 maart 2014 informeert’.

Saillant detail: de gemeente verzendt die brief op 11 maart, ontvangst is op 12 maart, een woensdag. Waarna de studente dus welgeteld twéé werkdagen heeft om aan te geven dat ze hier dus inderdaad bezwaar tegen heeft. Toch gebeurd, en binnen de termijn: ‘Naar aanleiding van uw brief d.d. 10 maart 2014 inzake Wob-verzoek dossier Ruiter dien ik een bezwaar in tegen het in rekening brengen van kopieerkosten (circa 10.000 kopieën à € 0,10) van de gevraagde informatie. Daarbij wil ik u er op wijzen dat ik had verzocht om me de documenten of informatie digitaal te verstrekken. Die vorm van verstrekking is kosteloos. Mocht u passages willen anonimiseren of weglakken dan kunt u dat digitaal doen’.

Gisteren plofte het antwoord van de gemeente in de studentikoze mailbox: ‘Wij hebben uw bezwaar ontvangen inzake de kopieerkosten vanwege de afhandeling van uw Wob-verzoek. Hierop delen wij u mede dat de brief van 10 maart 2014, verzonden 11 maart 2014, geen besluit betreft waartegen bezwaar kan worden ingesteld. Kopieerkosten mogen in rekening worden gebracht bij de indiener van een Wob-verzoek. Doordat alle informatie dient te worden geanonimiseerd alvorens het digitaal kan worden toegezonden, omvat uw verzoek ca. 10.000 kopieën à EUR 0,10,- per kopie. Binnen de gemeente Leudal is het digitaal anonimiseren van documenten niet mogelijk. Wij zullen uw Wob-verzoek ter hand nemen en de kopieerkosten bij u in rekening brengen, waarbij er nadrukkelijk op wordt gewezen dat wij de betreffende kosten bij dwangbevel kunnen invorderen. U kunt de stukken uiterlijk 11 april tegemoet zien’.

Laat ik het effe in on-juridisch Nederlands samenvatten. Leudal eist 1000 euro om de documenten te kunnen kopiëren zodat ze met de zwarte stift bewerkt kunnen worden vóórdat ze kunnen worden ingescand. Dat verzoekster hier bezwaar tegen maakt is jammer dan, de stukken worden tóch gekopieerd, de rekening komt eraan en als ze niet dokt, komt de deurwaarder.

Leudal: shame on you voor deze vijfsterren-Wobstructie! Zoals gezegd: we gaan het uitvechten, tot het bittere eind. Want als dìt mag, kunnen we de Wob net zo goed ten grave dragen. Dan hebben bestuursorganen – na het afschieten van de mogelijkheid om leges te heffen – namelijk alsnog het per-fec-te middel gevonden om elke Wob-verzoeker te ontmoedigen, zelfs angst aan te jagen. Dus, Wob-juristen en andere deskundigen, wetenschappers, bestuurskundigen: help ons, draag juridische munitie aan om dit wapen te ontmantelen! NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten): kom in actie! En Tweede Kamer: vindt hier eens wat van! Er wordt oh zo veel gesproken over misbruik van de Wob door gelukszoekers die uit zijn op een dwangsom. Maar een gevalletje als dit, is dat misbruik of is dat misbruik? Door de overheid, wel te verstaan. Bah, bah en nog eens bah!