Europese Trump-adepten roeren zich

ELDERS - De Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben in Estland en Slovenië geleid tot politieke spanningen.

Mart Helme, de minister van Binnenlandse Zaken van Estland van de conservatieve volkspartij (EKRE), heeft zijn bewondering voor Donald Trump nooit onder stoelen of banken gestoken. Toen afgelopen weekend de Democraat Biden door vrijwel alle media aangewezen werd als winnaar van de presidentsverkiezingen bleef Helme Trump volgen. Hij beweerde in een televisieshow dat de verkiezingen frauduleus waren verlopen en beschreef Biden als corrupt. Zoon Martin, leider van EKRE en minister van Financiën, volgde zijn vader, maar ontsnapte aan een motie van wantrouwen in het Estse parlement. Premier Jüri Ratas van de Centrumpartij nam genoegen met het aftreden van Helme sr. waardoor de coalitie bij elkaar kon blijven. De ex-minister blijft wel gewoon lid van het parlement.

De coalitie die Ratas leidt heeft heel wat te stellen met de extreemrechtse EKRE. Helme is al de zesde minister van EKRE die ontslag neemt sinds de partij in april 2019 toetrad tot de driepartijencoalitieregering van Estland waaraan naast de sociaal liberale Centrumpartij ook nog een andere conservatieve partij deelneemt, Isamaa.

Mediawet

Geheel in lijn met Trumps bekende aanvallen op de pers kwam het parlementslid van EKRE Kalle Grünthal maandag met een nieuwe wet op de publieke omroep. De Estste publieke omroep ERR draait geheel op staatskosten en is vrij van reclameboodschappen. EKRE vindt dat er meer balans moet komen in de berichtgeving. De partij vindt bijvoorbeeld dat in het nieuws over de Amerikaanse verkiezingscampagne meer aandacht is besteed aan Biden dan aan Trump. Een ander voorbeeld dat het ongenoegen van de conservatieven heeft opgewekt betreft een uitzending over het homohuwelijk. Over het traditionele gezin hoor je nooit iets, klaagt Grünthal. Onlangs moest het lid van EKRE in de Raad van Toezicht Urmas Reitelmann zijn zetel opgeven na homofobe opmerkingen over het personeel van de ERR. De voorzitter van de Raad van Toezicht van de ERR, Rein Veidemann, vreest dat de publieke omroep door de nieuwe wet onder staatscontrole komt.

Melania

Dan Slovenië. Veel Slovenen hebben een zwak voor Trump vanwege zijn huidige vrouw, first lady Melania Trump, voormalig model Melanija Knavs uit Novo Mesto in het zuiden van Slovenië. In het naburige Sevnica, waar ze opgroeide, is onlangs een levensgroot bronzen standbeeld van de Melania onthuld. Het beeld vervangt een houten exemplaar dat afgelopen juli in brand werd gestoken. Lokale bakkerijen in Sevnica verkopen taarten die naar Melania zijn vernoemd, en er is zelfs een hamburger met kaas gesneden die lijkt op het haar van haar man. Sevnica Castle verkocht in 2017 de eerste 300 flessen First Lady-wijn in slechts drie dagen.

Twitter-addict

De Sloveense premier Janez Janša (foto) is een fan van Trump uit politieke overtuiging. President Borut Pahor heeft zijn handen vol gehad aan damage control nadat Janša Trump voortijdig tot winnaar had uitgeroepen, en de Amerikaanse media bekritiseerde omdat ze Joe Biden de race lieten winnen zonder de juridische procedures van zijn opponent af te wachten.

Janša ging nog verder. Hij beschuldigde het farmacie-concern Pfizer van het achterhouden van positief nieuws over een corona-vaccin tot na de presidentsverkiezingen om Trump geen kans te geven op dat punt te triomferen. Foreign Affairs portretteert Janša als een extreemrechtse aanhanger van samenzweringstheorieën en twitter-addict. Sinds begin dit jaar is hij opnieuw premier van Slovenië. Hij is goede maatjes met de Hongaarse leider Viktor Orbán.

Als Trump-adept valt Janša regelmatig journalisten en publieke figuren aan met beledigingen en leugens die dan toch in de reguliere media worden overgenomen en verspreid. Het televisiestation Nova24TV, opgericht door zijn partij SDS, is een ‘haatfabriek’ volgens critici, die extreemrechtse partijpropaganda verspreidt, gericht tegen immigranten, moslims in het bijzonder, en de LHBT-gemeenschap.

Vriend Orbán

De Sloveense premier Janša en de afgetreden Estse minister Helme bevinden zich met hun voorbehoud voor de erkenning van de nieuwe president van de Verenigde Staten in het gezelschap van de leiders van China*, Rusland, Brazilië, Turkije en Mexico . Janša’s grootste vriend, de Hongaarse premier Viktor Orbán, heeft Biden inmiddels wel gefeliciteerd. Eerder had hij laten weten dat Trump wel zijn eerste keus was. De Amerikaanse Democraten beschuldigde hij van ‘moreel imperialisme’. Biden op zijn beurt viel Trump in zijn verkiezingscampagne aan op steun voor autoritaire regimes: “Kijk naar wat er gebeurt, van Wit-Rusland tot Polen tot Hongarije, de opkomst van totalitaire regimes in de wereld … deze president omarmt alle misdadigers in de wereld.”

Zowel de Sloveense Democratische Partij SDS als de Hongaarse Fidesz zijn lid van de Europese Volkspartij EPP (christendemocraten) waar ook het CDA, de ChristenUnie en 50+ bij zijn aangesloten. De EPP heeft een procedure in gang gezet om Orbán vanwege autoritair leiderschap en aantasting van de rechtsstaat in Hongarije uit de partij te gooien. Dat kwam tot nu toe mede dankzij de steun van Janša’s SDS begin dit jaar niet verder dan een voor onbepaalde tijd verlengde schorsing.

*China is inmiddels ook overstag.