Het Energierapport 2011 van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie blinkt niet uit in daadkracht en visie. Het is eerder een behoudend document dat lippendienst bewijst aan duurzame hernieuwbare energie maar in feite vol inzet op vervuilende fossiele energie. Of zoals GroenLinks europarlementariër Bas Eickhout vanochtend twitterde: “NL gebruikt zijn powerhouse Noordzee amper, zet in op goedkoop meestoken biomassa en kernenergie. #GreyDeal”
Wie het rapport [.pdf] leest valt al snel over de tegenstrijdigheden in het energiebeleid van dit kabinet. Zo vermeldt pagina 22 een actiepunt met betrekking tot het creëren van level playing field binnen de EU.
“Actie: Subsidieconcurrentie tussen lidstaten op het gebied van hernieuwbare energie moet worden weggenomen. Een Europees perspectief op kosteneffectieve stimulering van hernieuwbare energie is nodig”.
Juist, dat is duidelijk: dit kabinet wil geen concurrentie vervalsende subsidies. Maar vervolgens wordt op pagina 23 toch een subsidieregeling van voor duurzame energie aangekondigd?
“Het kabinet stimuleert de productie van hernieuwbare energie via de Stimuleringsregeling Duurzame Energie plus (SDE+), een verbeterde versie van de SDE-regeling. De SDE+ verdeelt het jaarlijks beschikbare budget niet meer vooraf over de verschillende technologieën, maar laat technologieën concurreren onder één budgetplafond. De goedkoopste technologieën komen het eerst in aanmerking voor budget”.
Dus toch (concurrentie vervalsende) subsidie? Wie gaat dat betalen? Het antwoord staat op pagina 25:
“Actie: invoeren opslag voor duurzame energie op de energierekening. Het kabinet komt voor het zomerreces met een wetsvoorstel opslag duurzame energie om de SDE+ te financieren. Daarmee maakt het kabinet de kosten verbonden aan hernieuwbare energie transparant en koppelt het deze aan het energieverbruik. De opslag zal in 2013 ingaan”.
Aha, de consument gaat uiteindelijk de subsidie op duurzame energie betalen. Dat zal ze leren nog voor groene stroom te kiezen! Maar misschien is het doorberekenen van alle kosten wel zo eerlijk en transparant? Het kabinet zegt van wel. Op pagina 36 wordt gesproken van gelijkwaardige concurrentie tussen de energie-opties grijs en groen.
“Het kabinet zet in op het creëren van een gelijk speelveld langs drie lijnen: 1. Het internaliseren van externe effecten van conventionele vormen van energieopwekking door middel van het Europese emissiehandelssysteem (ETS); 2. Het zorgen voor een goede marktwerking zodat grijze en groene energie op een gelijkwaardige basis kunnen concurreren; 3. Handhaving van het huidige beleid, waarbij geen financiële maatregelen ten gunste van fossiele brandstoffen worden overwogen.”
Het staat er echt: handhaving van het huidige beleid en geen voor fossiel gunstige financiële maatregelen. Hoe zit dat dan met de lage accijns op kerosine en diesel voor respectievelijk de lucht- en scheepvaart? Nou die zijn ‘internationaal vastgesteld’ zo stelt het Energierapport op pagina 40. Op andere onderwerpen wil dit kabinet internationale afspraken nog wel eens creatief interpreteren maar als het gaat om goedkope (maar vervuilende) brandstof voor onze transportsector is het blijkbaar weer heel strikt. Verder valt op pagina 40 te lezen:
“Daarnaast is in de energiebelasting en de kolenbelasting een vrijstelling van kracht voor de gas- en koleninzet in centrales voor elektriciteitsproductie. De achtergrond daarbij is dat de opgewekte elektriciteit wordt belast met energiebelasting. Er zou sprake zijn van dubbele heffing indien zowel de input (aardgas of kolen) als de output (de elektriciteit) zouden worden belast”.
Toch krijgt de productie van fossiele energie nog jaarlijks miljarden aan verkapte subsidies in de vorm van onder meer belastingvrijstellingen en overheidsgaranties. Dat terwijl schone energie slechts iets meer dan een miljard aan overheidssteun krijgt (bron: GL persbericht). De lezer van het Energierapport blijft in verwarring achter: er wordt geen helder overzicht gegeven van alle kosten bij grijze én groene energie-opties. In plaats van transparantie creëren trekt dit Energierapport een rookgordijn op.
Lees je in dit rapport een krachtige visie op onze toekomstige energievoorziening? Nee, het is pappen en nathouden met de huidige vervuilende methoden en nieuwe schone methoden maar halfslachtig gesteund laat staan gefaciliteerd. Dat blijkt ook uit het hoofdstuk waarin de maatregelen worden aangekondigd die de aanleg van een tweede kerncentrale moeten versnellen. Waarom staat er -voor hetzelfde geld- niet een dergelijk plan voor windenergie op de Noordzee? Wel lezen we dat er miljarden in het elektriciteitsnetwerk moet worden geïnvesteerd om de grilligheid van wind- en zonne-energie productie te kunnen opvangen. Dit is om twee redenen een drogredenering (1) het is al jaren bekend dat een groot deel van het netwerk na meer dan 40 jaar gebruik aan vervanging toe is en (2) met de ambitie om d.m.v. grote nieuwe kolencentrales elektriciteitsexporteur te worden moest het netwerk ook uitgebreid worden. In de papieren NRC antwoordde minister Verhagen op de vraag waarom hij niet net als Duitsland een radicale switch maakte naar duurzame energie en weg van kernenergie: “als ze daar allemaal in Lederhosen gaan lopen hoeven wij dat toch nog niet te doen?”. Dat is op een zijn zachtst gezegd een merkwaardige opmerking van een minister die een rapport presenteert dat bol staat van mooie woorden over efficiënte oplossingen in Europees verband? Beste Maxime: put your money where your mouth is of anders put your mouth where your money is.
Reacties (25)
“als ze daar allemaal in Lederhosen gaan lopen hoeven wij dat toch nog niet te doen?”
Helemaal geen merkwaardige opmerking? Standaard MO van Verhagen, blaten als een dom schaap is het enige wat eruit komt. Verhagen hééft geen visie. Enkel Ego..
Iets met lijden en verlossen.
“De achtergrond daarbij is dat de opgewekte elektriciteit wordt belast met energiebelasting. Er zou sprake zijn van dubbele heffing indien zowel de input (aardgas of kolen) als de output (de elektriciteit) zouden worden belast.”
Dat lijkt me precies wat er gebeuren moet, toch? Een belasting op energie in het algemeen vanwege de algemene belasting en transport enzo (energietransport heeft altijd impact) en omdat we het energiegebruik in het algemeen wat willen matigen. (Nou ja, dat willen we natuurlijk eigenlijk niet, maar dat terzijde.)
En een extra belasting voor die grondstoffen die extra vervuilend zijn.
@1
Inderdaad, er is in dit land een aanslag nodig, voor een serieuze verandering.
We zijn veel te volgzaam, terwijl het CDA ons besteelt van een duurzame toekomst. De vraag is nog in wiens opdracht besteelt CDA’er Verhagen de Nederlandse samenleving?
De nieuwe directeur van het IEA, Maria van der Hoeven, die een deal met Rusland heeft gesloten?
Of is het simpele rancune naar “Nederland”, van de Limburger die zich achtergesteld voelt in den Haag?
@1
Het Duitse beluit is een blinde paniek reaktie op lokale verkiezingsuitslagen. Heel erg dom en zwaar schadelijk voor het milieu, gezien heel leeuwendeel van de vervanging nu van conventionele centrales moet gaan komen. Ook niet zo best voor de economie gezien de energiekosten bijna zullen gaan verdubbelen en er mega kosten gepaard zijn met het vervroegd afschrijven van kerncentrales en het bijbouwen van conventionele centrales, danwel het importeren van stroom uit het buitenland. En nee, de Duitse industrie kan niet draaien met een paar zonnecelletjes en een windmolentje op het dak.
Als vice premier is het alleen niet zo slim om dat allemaal hardop over je buren te zeggen, dus maakt verpakt hij het maar in het lederhosen verhaal. Niet dom, maar juist heel erg verstandig.
@anton
Er zijn nu al rapporten waarin geconcludeerd wordt dat de energiewende kan zonder extra import van energie.
Bovendien mag de CDU in paniek zijn, de Duitse bevolking is consistent tegen kernenergie, niet een enkele dag, maar zo overtuigd dat ze er maanden en jaren van demonstraties voor over hebben.
Juist doordat er er acties als herhaalde demonstraties voor over hebben, maakt het een weloverwogen besluit.
Wereldwijd wordt er al meer hernieuwbare energie opgewekt dan kernenergie, we zijn het tipping point al gepasseerd. En ik heb het volste vertrouwen dat die Duitsers het gaan redden. Nederland sukkelt met dit Energierapport erachter aan, we zijn al lang geen gidsland meer, maar bange sukkeltjes die angstig vasthouden aan oude methoden en hopen dat andere landen de nieuwe methoden voor ons uit proberen. Totaal geen VOC mentaliteit.
De VOC-mentaliteit (op energiegebied) is alweer ingeruild voor een ander typisch Nederlands verschijnsel: de Jan Saliegeest.
EZ ambtenaren worden gerund door de lobbyisten van buitenlandse fossiele energiebedrijven.
Hoog tijd voor een parlementaire enquete: Hoe weet EZ de jarenlange tegenwerking van de windbedrijvigheid in Nederland te organiseren.
De bleeder EZ moet gestopt worden.
@Carlos
Ik heb toch wel grote twijfels. Een bacteriële infectie loopt in dat land gierend uit de klauwen. Er zijn al meer doden gevallen door EHEC dan in Fukushima door straling.
In dit licht bekeken is het inderdaad misschien wel verstandig dat in Duitsland de kerncentrales gesloten worden. Ik verwacht ook niets van een “Energiewende”.
Misschien hadden ze na WO II beter gelijk het Morgenthau plan kunnen invoeren.
Harry, misschien te moeilijk voor je maar bij straling duurt het gewoon wat langer voordat je dood bent, de teller van tjernobiel staat nu op 1 miljoen
pag. 35 paragraaf 4.2.3.: ‘Kolen zijn mondiaal ook nog ruim voorradig.’ (bron IEA)
Dat zal wel behoorlijk gaan tegenvallen.
En wat dacht je van dit plaatje op pag. 18?
Gelukkig hebben nog schaliegas ;-)
Gelukkig hebben we nog wind, zon en warmte isolatie.
En de spullen daarvoor kan iedereen kopen, weliswaar in het buitenland, maar toch ruim voorradig.
We hoeven het alleen maar te kopen.
Voor windparken moet er ook nog een locatie gevonden worden, dat doe je samen met de andere inwoners in de regio, en de gemeentes.
http://bit.ly/mooiewind
EZ heeft deze ontwikkeling natuurlijk ook allang gezien, daarom betalen we nu minstens 250 EUR capaciteitstarief over 3 jaar 500 EUR (voor het aansluiten van buitenlandse centrales), en daarna gaat het door naar 1000 EUR per gezin, en dat zijn de minimum tarieven.
Verder gaat iedere burger bijdragen aan de verspilling van 12 miljard voor slimme meters die, geeft Verhagen toe, nu nog te dom zijn, maar wel alvast beginnen, want de winst is beloofd.
(P45) de Stichting Natuur en Milieu laat zijn werkelijke corrupte gezicht zien door mee te doen met een pilot, om die verspilling van 12 miljard te legitimeren.
Je moet wat doen voor je subsidie afhankelijkheid.
#12
Verhagen c.s. lift slechts mee op het politieke thema van milieu dat links zelf heeft gecreëerd.
@10
Kan ik alleen maar beamen GBH, een beetje straling heeft mijn onverwacht voortijdig einde al weer ruim 42 jaar uitgesteld.
Bij een bevolkingskrimp in Wit-Rusland van ca. 0,1%, kom je in niet in de buurt van 1 miljoen doden.
Let je er wel op wat je eet in Duitsland en was je je handjes steeds keurig, want dat is een groter risico!
Dit zou mijn voorstel zijn voor een energiebeleid:
1) Subsidie op zonneenergie gelijktrekken met Duitsland. Daar heerst al jarenlang een heel stabiel subsidieklimaat en is de zonne-industrie inmiddels van de grond gekomen. In het zuiden van Duitsland zijn gebieden die al voor 25% op zonneenergie draaien. Door Nederland gelijk te trekken met Duitsland op het gebied van subsidie ontstaat in Nederland een herkenbare situatie voor investeerders in zonne-energie en kan ook hier die ontwikkeling wortel schieten.
2) Investeren in een robuust hoogspanningsnet. Het hoogspanningsnet moet eventuele productiepieken van de windparken in de noordzee op kunnen vangen en kunnen transporteren, desnoods naar het achterland in Europa. Zo gaat er niks verloren.
3) Onderzoek de mogelijkheden voor opslag van energie in het Markermeer. Mocht het mogelijk zijn om het Markermeer als een soort stuwmeer in te zetten om zo overschotten in energieproductie op te kunnen slaan, meteen doen. Ook hier zorgen we ervoor dat er niks verloren gaat.
4) Zet ook in op blauwe energie. Zowel door middel van diffusie als dmv osmose kan energie opgewekt worden uit een verschil tussen zoet en zout water. Daar hebben we een hoop van in Nederland. Het is berekend dat deze vormen van energie (scheepvaart negerend) de helft van de energievraag in Nederland kan leveren. Zonder de scheepvaart te hinderen zou 10-20% haalbaar moeten zijn.
5) Stop met door uranium opgewekte kernenergie. Alle andere argumenten ten spijt, er is geen fatsoenlijke oplossing voor het afval en geen weldenkend mens kan 100.000 jaar veilige opslag garanderen. Onderzoek of Thoriumreactors haalbaar, rendabel en wenselijk zijn. Reactors voor onderzoek en productie van medische isotopen mogen blijven draaien.
6) Zet windparken zoveel mogelijk op zee neer om weerstand van omwonenden te omzeilen.
@15, aangaande blauwe energie, deze wordt sinds kort commercieel toegepast in Noorwegen. In Nederland zijn wat proeven gedaan, maar ik heb begrepen dat het troebele Nederlandse water niet erg geschikt is voor osmose. Het water moet voortdurend worden gefilterd en dat is nogal een kostbare zaak, helaas. In de heldere fjorden van Noorwegen speelt dit probleem minder.
Het ergste is de leveranciersverplichting voor fossiele energie bedrijven, om een deel duurzaam te gaan leveren
Dat heeft in andere landen tot hoge extra kosten voor de eindgebruikers geleid, daarom zullen ze het bij EZ wel een goede keus vinden.
Uit het rapport is op te maken dat fossiele energiebedrijven en EZ staan te springen om die grey deal af te maken.
Eigenlijk zijn ze al klaar.
P4: In samenspraak met de energiesector werkt het kabinet eventuele invoering en vormgeving van
een leveranciersverplichting nader uit. Het ontwerpen van …– aanpassen van wet- en regelgeving zal enkele jaren in beslag nemen.
P25: De kosten van de verplichtings certificaten worden in rekening gebracht aan de eindgebruikers (bedrijven en burgers).
Duitsland begon in 200 met de EEG en maakte de markt eerlijk, in 11 jaar groeiden ze van 0 naar 23 GW windenergie en 9 GW zonnestroom, zonder staatssteun.
Nederland staat nu stil op 2 GW en kende het bekende stop en go beleid
MEP, niks, SDE niks, SDE+, niks Leveranciersverplichting waarmee decentrale opwekkers buitenspel gezet worden
EZ bedrijft hiermee georganiseerde diefstal van welvaart.
@15: je vergeet energiebesparing.
Minder energie verbruiken is heel makkelijk, je hoeft er niet eens voor te investeren.
Mooi die tolerante houding van gewoon betere voorstellen een aanpakken bedenken.
Maar hier is een politiek regime bezig onze maatschappij schade aan te doen.
Buitenlandse fossiele energiebedrijven houden waarschijnlijk onze domme ambtenaren in hun lobbygreep, om lekker goedkoop op kosten van de nederlandse burger hier een beetje veel te vervuilen.
Ze bouwen hier de kolencentrales die ze thuis niet meer mogen bouwen.
Ons ministerie geeft ze ook nog CO2 subsidie.
Ons ministerie van EZ belemmert al jaren de duurzame bedrijvigheid in dit land. Kijk maar naar onze achterstand in duurzame ontwikkeling
Zie offshore en staalbouwers die vooral voor buitenlandse opdrachtgevers werken.
Innovatie kwijnt weg uit ons land, omdat er geen thuismarkt is.
Daar moeten we iets tegen bedenken.
Ik noem het de corruptie op EZ, is er een betere beschrijving van en aanpak tegen?
As woensdag komt de sector bij elkaar op de nationale winddag, welke plannen en actie tegen dit wanbeleid moeten we dan afspreken?
Graag jullie advies.
@19 Henk Daalder: zet in op kleinschalige toepassing van windenergie.
Zoals bij boeren, tuinders etc.
Het zou mooi zijn als een heel dorp of een heel Waddeneiland zichzelf zou kunnen bedruipen met windmolens. (Inclusief) opslag van windenergie in persluchttanks of waterbassins)
In het verleden had elk dorp zijn eigen windmolen. Dat was makkelijker voor de boeren, die hoefden hun graan niet ver weg te brengen.
‘Gelijk speelveld, ‘level playing field’, ja ja. Het is een positief punt dat het wordt genoemd, dat men het principe snapt. Het is uiteraard een belangrijke randvoorwaarde voor een gezonde markt. Maar uitvoeren is twee. Ik geloof er, met de huidige lobbymacht bij de fossielen, geen snars van dat dit ook maar een beetje gaat gebeuren – de VVD (als ‘marktpartij’ – haha?) uiteraard ten spijt.
Als namelijk alle subsidies aan vieze energie, ingeschat ca 3-7* hoger dan die naar duurzame energie worden afgeschaft én aan de andere kant de externe kosten worden geïnternaliseerd, dan is er opeens geen markt meer voor vieze energie. Duurzame energie zou dan veel voordeliger worden. Ik kan het hier niet keihard bewijzen, maar neem het voorbeeld dat hier genoemd wordt:
http://www.earth-policy.org/books/pb3/PB3ch1_ss2
Maw: als de subsidies zouden worden verwijderd & onbetaalde externe kosten verwerkt zouden worden in de prijs die je betaalt aan de pomp in Amerika, dan zou benzine 5* zo duur moeten zijn.
Overigens worden die kosten nu gezellig opgehoest door ons allemaal, niet vervuilers, maar belastingbetalers (voor zover ze deze al kunnen betalen).
Het is een situatie tegengesteld aan begrippen als vrije markt, democratie, power to the people en rechtvaardigheidsgevoel.
Zonne energie is ook een techniek die het beste zou functioneren op kleinschalig niveau. Over niet al te lange tijd kan een zonne installatie in een standaard woonhuis in 10 jaar terugverdiend worden. En er is in Nederland een enorme oppervlakte aan dak.
@nachtuil
je moet de gezamenlijke dakoppervlakken niet overdrijven, ze zijn enorm, maar de bijdrage aan de elektriciteits voorziening is beperkt
Duitsland loopt een jaar of 10 tot 20 voor op ons.
Daar zie je dat niet alle daken benut (kunnen) worden
En dat gebruiksgrond buiten het dorp, ook benut wordt voor grote installaties.
Die zijn soms gemeenschappelijk soms commercieel.
Het Energie transitie Model
http://www.energietransitiemodel.nl
Gaat uit van 500 Peta Joule totaal energieverbruik
Ze zijn vervolgens behoorlijk optimistisch dat 75% van de woningdaken helemaal bezet kan worden, dat zou dan 60 PJ opleveren. Ik heb niet onderzocht of dat getal realistisch is.
Daken kunnen niet helemaal benut worden omdat bomen en flats schaduw geven.
Omdat obstakels op het dak en het dak van de buren schaduw geven.
@20 Hans Vervbeek
Voor kleinschalige keuzes, zoals kleien windparkjes bij boeren en dorpen is nog steeds grootschalig ontwerp nodig
En regie om de grondeigenaren achter het grootschalige ontwerp te krijgen
En burgers die mede aandeelhouder zijn, voor het draagvlak
Die architecten rol ontbreekt op dit moment
Ook rijksambtenaren kijken alleen naar hun eigen document dat ze willen opleveren
De structuurvisie wind met concentratiekamp gebieden voor grote projecten.
Als je nu beginnen om daar alleen grootschalige parken te ontwerpen, en daarna de kavels aan deze of gene burger of ontwikkelaar te gunnen, dan is er al wat gewonnen.