De effectiviteit van de sancties tegen Rusland hangt niet alleen af van de economische pijn die ze toebrengen.
Nu Russische troepen zich om Oekraïne samentrekken zijn de EU en VS tot voorzichtige sancties overgegaan, en dreigen met uitbreiding daarvan. De vraag is daarbij of sancties ‘werken’: doen ze Rusland economisch genoeg pijn om Poetin te laten terugkrabbelen?
De voortekenen daarvoor zijn niet gunstig. Economische sancties hebben historisch een laag rendement. De meest gezaghebbende studie, die 174 gevallen van economische sancties bestudeert, zegt dat de sancties in 34% van de gevallen hun doel bereikten, en dit lijkt nog een te optimistische schatting. Hoewel sancties effectiever zijn als er intensief handelsverkeer is, zijn succespercentages lager als het gaat om tegenstanders die groot en autocratisch zijn (‘it is hard to bully a bully,’ zeggen de auteurs).
In het geval van Rusland zijn er zelfs weldenkende mensen die zeggen dat sancties Poetin’s macht zullen versterken. Onder het volk creëren ze gemeenschapszin, en ze kunnen Poetin helpen in zijn doel de oligarchen te bewegen hun geld binnen Rusland te houden, de-offshorizatsiya in Poetin’s woorden. Daarnaast zijn sancties duur voor het Westen. Ze kosten banken rijke Russische klanten, en naar verwachting zal Rusland met gelijke munt terugslaan, met wellicht één hand al op de gaskraan.
Zo bezien lijken sancties een slecht idee. Maar het punt van de huidige sancties is niet in eerste instantie om Rusland economisch pijn te doen. De huidige sancties zijn een stap in een psychologische oorlogsvoering, een pokerspel. Net zoals het verhogen van de inzet in poker, signaleren ze dat het Westen bereid is haar kaarten uit te spelen en verdergaande politieke en economische maatregelen te nemen.
Paradoxaal genoeg is het daarbij een voordeel als sancties het Westen zelf pijn doen: dat signaleert de bereidheid om verdere pijnlijke stappen te nemen. Polen trekt bijvoorbeeld in Europa de hardste lijn, terwijl het vrijwel geheel afhankelijk is van Russisch gas, met als gevolg dat niemand eraan twijfelt dat de Polen bereid zijn tot het uiterste te gaan om verder annexaties van Poetin te bestrijden.
Poetin heeft zich tot nu toe een uitstekende pokerspeler getoond. Niet alleen vanwege zijn ijskoude smoelwerk, maar ook omdat hij heel goed de indruk weet te wekken dat hij best nog eens verder zou kunnen gaan. Poetins kaarten zijn echter niet goed: de Russische economie is zwak, Poetins regime is corrupt, staat internationaal vrijwel alleen, en Ruslands economische afhankelijkheid van Europa is groot. Het lijdt geen twijfel dat het Westen Rusland en Poetin door middel van handelsblokkades en diplomatieke isolatie meer schade kan toebrengen dan andersom, de vraag is alleen of het Westen daartoe bereid is.
Het is daarom goed dat de Westerse leiders de psychologische oorlogsvoering van Poetin nu met hun eigen signalen bestrijden, ook al zijn die signalen nog zwak. Naast het bouwen van een brede internationale coalitie en het afbouwen van de gasafhankelijkheid, is het belangrijk een duidelijke hiërarchie van mogelijke economische en diplomatieke sancties aan te kondigen.
Hoe meer pijn het Westen daarbij bereid is in een vroeg stadium te lijden, hoe kleiner de kans dat het dan later nog kostbaarder offers moet brengen. Als het Westen een betere pokerface ontwikkelt, dwingt het Poetin nog eens goed naar zijn eigen kaarten te kijken.
Reacties (9)
De bedoeling van de sancties is niet om Rusland pijn te doen maar de corrupte maffia kliek die Putin aan de macht houd.
http://online.wsj.com/news/articles/SB10001424052702303824204579422971651210180
@1: Nee, dat is het middel.
Het doel is om Poetin zich weer als normaal lid van de internationale gemeenschap te laten gedragen.
Op Belgische en Duitse teletekst samen ontvouwt zich het beeld van het waarom van de Ukraine annexatie door de EU.
Obama verklaart dat Putin de Krim wel nooit zal teruggeven, de sanctie is stoppen met gebruik van Russisch gas, de manier is import van VS vloeibaar gas, mogelijk gemaakt door het in 2017 af te sluiten VS EU handelsaccoord.
De burger van de EU lidstaten mag de VS gaan subsidiëren.
@3: Zonder de VS kan de EU de afhankelijkheid van Russisch gas ook in een jaar afbouwen:
http://www.taz.de/Russisches-Gas-fuer-Europa/!135481/
Voor de mensen die het niet snappen, het gaat niet om de europese afhankelijkheid van het Russische gas, het gaat er om dat als Poetin de gas en olie kraan dichtdraait de gas en olie prijzen dusdanig zullen stijgen dat we wereldwijd gezien een nieuwe crisis in zullen gaan.
Rusland is de grootste gas en olie leverancier van de wereld, je kan een dergelijke speler niet zonder zeer zware economische gevolgen isoleren.
@5:
Die gevolgen zijn Obama worst.
Brussel is gewoon het filiaal van VS machtspolitiek geworden.
Inmiddels loopt ook zonder sancties tegen Rusland de Franse werkloosheid verder op, en rukt het Front National op, de zes duizend Duitse bedrijven die zaken doen met Rusland worden al bang.
Eens kijken of Merkel de zaak blijft beheersen bij stijgende werkloosheid en stijgende energie prijzen.
Wat ik niet begrijp is hoe Washinton denkt de ultieme sanctie van Putin te doorstaan, het op de markt gooien van de Russische dollartegoeden.
@5: Als Rusland de gaskraan dichtdraait, heeft dat meteen ook ernstige gevolgen voor de Russische economie. Wellichter ernstiger dan de gevolgen in het westen. En dan is het met zijn machtspositie gedaan.
Poetin probeert iedere keer een stapje verder te gaan, om te kijken hoe ver hij kan gaan. Tot nu toe komt hij ermee weg.
@7:
Putin begreep, dat, als hij het VSEUNATO imperialisme nu niet een halt zou toeroepen, dat hij, en het Russische volk, zouden eindigen als Saddam, en de Irakezen.
Het gaat dan ook vast nog leuk worden met de escalatie van wederzijdse economische sancties, tot één van beide partijen toch maar naar de wapens grijpt, vanwege opstanden wegens armoede, vrees ik.
Of op het moment dat de VS een raketafweersysteem opzet in O Europa, gaat dat gebeuren dat moet Putin wel aanvallen.
Zoals Jimmy Carter eens zei ‘zij die oorlogen veroorzaken verwachten niet er zelf door getroffen te worden’.
De machthebbertjes aan beide zijden van de Atlantische oceaan zijn niet bang.
US intel 70% kans inval Putin in Oekraïne en Baltische staten:
http://security.blogs.cnn.com/2014/03/26/u-s-intel-assessement-greater-likelihood-russia-will-enter-eastern-ukraine/