COLUMN - Kerstmis is de tijd van familie, bezinning en vrede. Maar omdat dat wel eens saai kan worden, organiseren de meeste landen in deze periode ook enorme gokfestijnen. In Nederland heeft de Staatsloterij een trekking van 30 miljoen en de Postcodeloterij van bijna 50 miljoen. Voor de meeste deelnemers is de trekking het einde van de pret, maar voor sociale wetenschappers begint het dan pas.
Loterijwinnaars zijn namelijk perfect geschikt om het effect van rijkdom op van alles en nog wat te meten, van huwelijksgeluk tot gezondheid tot politieke voorkeur. In dit soort onderzoek speelt normaal gesproken een causaliteitsprobleem: worden rijke mensen gelukkiger/gezonder/conservatiever of worden gelukkige/gezonde/conservatieve mensen sneller rijk? Bij een loterij speelt dit probleem niet omdat de zakken met geld toevallig verdeeld worden, onafhankelijk van leefgedrag of achtergrond.Dus, wat is het effect van een zak geld? Ten eerste betekent meer geld meer spullen. Nederlands onderzoek naar winnaars van de Postcode-loterij laat onder meer zien dat de winnaars neigen vaker uit eten te gaan, enkele honderden euro’s meer per maand uitgeven aan duurzame goederen zoals meubels en auto’s en vaker hun huis verbouwen. Interessant genoeg doen de niet-winnende buren dat ook, in poging niet achter te blijven. Een Amerikaanse studie laat zien dat winnaars gemiddeld 11% minder gaan werken (vooral wanneer ze laag opgeleid zijn) en ongeveer 16% van hun prijs sparen. Wat Amerikaanse winnaars niet doen is schulden terugbetalen. Ze gaan daarom net zo vaak failliet als andere mensen, ze stellen het alleen een tijdje uit.
Paul Teule schreef in deze kolommen al eens dat de winnaar van de loterij niet op veel meer geluk moet rekenen. Het positieve effect van extra spullen is slechts tijdelijk. Huwelijksgeluk lijkt ook nauwelijks te worden beïnvloed: er is geen effect op scheidingen, maar wel is het zo dat jonge vrouwelijke winnaars 40% minder vaak trouwen dan niet-winnaars, wellicht omdat de financiële onafhankelijkheid ze kieskeuriger maakt. Amerikaanse onderzoekers ontdekten dat winnaars wel gezonder zijn en later doodgaan, terwijl een team Britse onderzoekers alleen een positief effect zag op de mentale gezondheid (de fysieke gezondheid leed volgens hen onder een toename in rook- en drinkgedrag).
Aanwijzingen dat een zak geld je politieke voorkeuren beïnvloedt komt van de Spaanse megaloterij “El Gordo”. “De dikkerd” heeft een prijzengeld van 2,2 miljard euro (bijna 25 keer zoveel als de Postcode loterij), driekwart van de Spanjaarden doet er aan mee, en gezamenlijk geven ze er meer dan 0,3% van het BBP aan uit. Omdat de meeste prijzen op loten vallen die in hetzelfde gebied zijn verkocht, gaan winnende provincies er in een klap bijna 3% in BBP op vooruit. De auteurs van een recent artikel laten zien dat in prijswinnende provincies licht conservatiever gestemd wordt: de zittende partij krijgt 0.6% procentpunten meer, en dat effect is nog iets groter als het om een rechtse partij gaat. Dit past bij Amerikaans onderzoek, dat laat zien dat het winnen van de loterij de afkeer van huizenbelasting en herverdeling licht versterkt en een Argentijnse studie die laat zien dat mensen die toevallig eigenaar konden worden van een stuk land, “kapitalistischer” voorkeuren ontwikkelden dan mensen die dat niet konden.
Een lootje met de feestdagen brengt dus mogelijk meer spullen, een klein beetje extra levensduur, een snufje conservatisme en (op zijn hoogst) een paar maanden geluk. Een gokje waard?
Reacties (19)
Veel geld maakt alleen maar doodongelukkig! Op mijn werk hadden we het er toevallig gisteren nog over wat je zou doen als je die 30 miljoen zou winnen. Ik zei toen: “Nou helemaal niets ik zou gewoon verder leven zoals ik nu doe.” Twee collega’s zeiden toen tegen mij: “Nou dan koop je die mooie dure sportauto en ga je verre reizen maken.” Ik antwoordde: “Ik heb al heel de wereld over gereisd met mijn motor, en ik test auto’s dus ik rij al iedere week in een andere auto. En soms ook hele dure coole (sport)auto’s, maar het grappige is dat ik die nooit zou willen kopen.” Het enige dat mij gelukkig maakt is mijn gezondheid want op 18-02-2013 ben ik met 180 km/u van de motor afgestapt en op minder dan 50 cm als een torpedo langs de vangrail gevlogen. Gezondheid, familie, mijn Renault Twizy, motorrijden dat maakt me gelukkig en geld absoluut niet!!!
Ff vergeten te melden, ik had alleen een bokserfractuur (=gebroken middenhandsbeentje pink van rechterhand) na die 180 km/u torpedo-glijpartij langs de vangrail meer niet. Kijk dan kun je 30 miljoen hebben, maar als ik dan een verzameling gebroken botjes was geweest heb ik geen ene reet meer aan die 30 miljoen. Nooit meer motorrijden, nooit meer autorijden, nooit meer motorreizen…..
Ach ja, het gaat om de voorpret, het idee wat je allemaal gaat doen als je wint. Vakanties zijn ook vaak meer pret van te voren dan tijdens de vakantie. Je kan je ook verheugen op stukjes op Sargasso waar geen off topic motorreis commentaar op komt. Gebeurt ook meestal niet, maar de voorpret is ook wat waard.
@daan van der keur: Aub ontopic reageren, niet alleen herhalen wat er in het stuk staat een aanvullen met anekdotes uit je eigen leven. Volgende keer zullen we overgaan tot ban.
Daar is een interessant boek over geschreven door een Amerikaan, T. Harv Eker, in het Duits vertaald als “So denken Millionäre”. Nu weet ik dat Sargassomensen een enorme tyfushekel hebben aan alles, wat 1% boven modaal verdient, maar de centrale idee van dat boek is wel interessant.
De meeste Lottomiljonairs zullen vrij snel hun vermogen weer kwijtraken. Het is namelijk niet voor niets, dat ze normaal vermogend of arm waren, dat komt door ingesleten denkpatronen, die in opvoeding en onderwijs zijn ingesleten. Als zulke mensen mee hebben gekregen van huis uit, dat rijke mensen nooit eerlijk aan hun geld gekomen zijn, hebben ze een probleem, wanneer ze ineens de beschikken hebben over een miljoen of miljoenen. Om de huidige situatie in overeenstemming te brengen met hun diepste overtuigingen, gaan ze spenderen als een gek en eindigen ze vaak armer dan voor de lottowinst.
Je geluk streef je na door je doelstellingen te kennen en als dat bijvoorbeeld is een autoriteit worden op een bepaald gebied (meer serieus genomen worden dan je zin doordrijven of altijd weten, dat je op een buffer kunt terugvallen), dan moet je je afvragen, of aan een loterij meedoen wel zin heeft. Ook alle andere pogingen vooral rijk te worden zullen stranden. Daarom zal ook slechts een kleine minderheid rijk worden. Omdat ze geluk hebben in zaken, maar zeker ook, omdat ze een kans herkennen, als die zich voordoet.
Meedoen aan een loterij, zo stel Eker ook, voedt de idee, dat je rijk kunt worden door geen inspanning te leveren. De loterij helpt je met het rijk worden, maar zeker niet met het rijk blijven. Wanneer je rijk wordt door een zakenimperium op te zetten, betekent dat weken maken van 100 uur, mislukkingen incasseren, misschien failliet gaan en helemaal opnieuw beginnen. De echte rijkdom is de aanstekelijke veerkracht van die mensen en niet hun geld. Sommigen geven het overigens ook weer grotendeels weg.
@4 Redactie: ik durf niet meer vrij te reageren, bang dat ik iets anekdotisch ga vertellen in plaats van een of ander wetenschappelijk inzicht. Anders had ik wel mijn verbazing geuit over het aantal minnetjes op de reacties, terwijl de vraag uit het artikel (wel/niet meedoen aan loterij) uitnodigt tot gekeuvel.
En had ik meegekeuveld over dat ik wel eens droom over winnen van de loterij, maar dat ik elk jaar € 300 win door niet maandelijks mee te doen.
Als ik de loterij won, dan zou ik wensen dat ik DRIE wensen mocht doen! …
Volgende keer zullen we overgaan tot ban.
Beetje slecht geslapen, of een wannabe-redacteur met een godcomplex? Ban eikels die echt niks toevoegen, zoals zo’n jules vismale.
@krekel: ik zou wensen dat ik net zoveel mocht wensen als ik wilde
/meta-wensen FTW.
@gronk, hou op te zeuren man , Daan spamt al sinds augustus zijn persoonlijke beslommeringen hier neer in een zielige poging tot aandacht.
Deel verwijderd, geen beledigingen.
@6, @8 Je hoeft zeker niet bang te zijn om een enkele anekdote aan te halen. Een ban volgt, als ik het goed heb, als je al een ‘reputatie’ hebt opgebouwd.
Ieder zijn hobby, en aan een ieder die bepaalde facetten in het leven terug ziet in zijn hobby (en vice versa), maar Daan van der Keur maakt het bont, het begint mij ook een beetje de keel uit te hangen, ook al komt hij verder sympathiek over. Hij voegt in al zijn woorden 10% iets nieuws toe, 40% gaat over de relatie ‘motor rijden topic’ en nog eens 30% gaat alleen over motor rijden, de resterende 20% gaat over zijn werk bij de kunstmatige inseminatiekliniek en het uittesten van auto’s.
@Daan: blijf vooral plezier houden in je hobby’s, en dat meen ik oprecht! Maar het analogiseren van elk willekeurig topic met motor rijden komt op menigeen (ja, ook op mij) over als het hebben van een klein denkraam. Vergelijkbaar met de gouden hamer: “If all you have is a hammer, everything looks like a nail.”
@5 Paris. Hilton. Overgepsychologiseer.
@8: ik ben fan van jules vismaele.. zeer vermaekelijke reactant! Daan wordt ook steeds grappiger trouwens..
@12 Is dit een voorbeeld van Poe’s Law?
@9: Slimmer dan ik. Ik was van plan om steeds met de laatste wens weer drie nieuwe wensen te wensen.
Mijn eerste wens zou zijn dat Daan van der Keur en Jules Vismale samen een motorreis om de wereld gaan maken (Vismale achterop en Van der Keur zo’n jack met: ‘If you can read this, the bitch etc.’) en daar wekelijks verslag van doen in een vaste rubriek op Sargasso.
Over henkvdam in een zijspan moet ik nog even nadenken.
@14: Op voorwaarde dat hij het merk niet noemt, of het merk van enig voertuig dat ze onderweg tegenkomen, of
beter nog: een zware boete wegens sluikreclame.
@14 die serie van artikeltjes kijk ik nu al naar uit! :)
”Loterijwinnaars zijn namelijk perfect geschikt om het effect van rijkdom op van alles en nog wat te meten”
Dat waag ik te betwijfelen. Het meet vooral het effect van PLOTSELINGE rijkdom. Iemand die in de loop der jaren zijn rijkdom heeft geaccumuleerd zal wellicht heel anders daarmee omgaan dan iemand die van het ene op het andere moment 5 miljoen in zijn schoot geworpen krijgt.
Veel mensen kunnen met zoiets helemaal niet omgaan, en zij zullen dan vaker rare sprongen uithalen en er niet gelukkiger van worden.
Daarnaast hangt het gelukseffect ook af van hoeveel je al had. Een bijstandsmoeder zal zich toch een stuk happier voelen met 5 miljoen dan iemand die al een bovenmodaal inkomen had. Het is gewoon zo dat als je eenmaal een bepaald nivo van welvaart bereikt, alles wat je daarboven nog krijgt, wel leuk is, maar niet essentieel invloed heeft op je geluksgevoel.
Rijk zijn geeft een vorm van vrijheid. Als je door ‘eigen inspanning’* rijk geworden bent, dan snak je ernaar deze vrijheid te benutten, maar kan het niet. Je bent gebonden aan je verplichtingen. Als plotseling een zak geld krijgt, dan heb je die verplichtingen niet en heeft het geld minder emotionele waarde (je hebt er niet voor gewerkt) dus is het moeilijk het vast te houden en te vermeerderen.
Het effect van het geld op een loterijwinnaar kun je dus vergelijken met iemand die heel lang in de (armoede)gevangenis heeft gezeten. Mensen die lang opgesloten zijn geweest, komen vaak door hun angst en gewoontes weer opnieuw in de gevangenis. Ze genieten kort van hun vrijheid en die vrijheid valt hen zwaar.
Het is de paradox van de gevangene: vrij zijn is de droom van de gevangene, maar hij kan niet vrij zijn, dat heeft hij niet geleerd. Eenmaal vrij, valt de vrijheid zwaarder dat het gevangenschap en zoekt de vrijgelatene het gevang.
Vrijheid van armoede (negatief) is niet hetzelfde als vrijheid om te doen wat je wil(positief). De loterijwinnaar houdt er de negatieve houding op na (niet dat dat slecht is) en dat geeft een ander resultaat.
*eigen inspanning is belangrijk, maar geluk (van kans) is misschien even belangrijk.
@5 @17 en @18. Inderdaad, het gaat om plotseling verkregen rijkdom. Dat is natuurlijk een belangrijk verschil met mensen die er zelf voor gewerkt hebben, en dus de karaktereigenschappen bezitten die daarmee samengaan. Je kan die twee dus niet direct vergelijken.
Toch is rijkdom voor veel mensen een ideaal, of het nu plotseling is of niet, dus het is interessant om te zien of rijkdom ook brengt wat mensen ervan verwachten. Het is – voor mij – intrigerend om te zien hoe slecht mensen zijn in het voorspellen van de factoren die hun eigen geluk en gedrag en zelfs voorkeuren beïnvloeden.