Waarin Tom Doormal betoogt dat de PvdA en de VVD, zoals bekend gedoemd om samen te werken, beide geen duidelijk verhaal hebben over Europa en de euro. Terwijl juist dat nu de hoogste urgentie heeft.
Of er politiek veel veranderd is op 12 september weet ik niet. Hans Wiegel, die ooit politieke wetenschappen studeerde in Amsterdam, had altijd mooie relativeringen: als je gewetensvol een indeling in rechtse en linkse partijen maakt, vallen historisch gezien de sprongen in verkiezingsuitslagen nagenoeg weg en blijft er vooral stabiliteit over. Die sommetjes kunnen ook nu.
Dat wil zeggen: stabiliteit op de as, die er toe doet, namelijk die van de verdeling. Politiek gaat over de vraag “who gets what, when and how”, zoals de politicoloog Lasswell het ooit formuleerde. Die vraag naar de verdeling is de links-rechts-vraag: links wil eerlijker, gelijker; rechts wil initiatief en inspanning lonend maken. Het probleem zit in de beoordeling van verschillen tussen mensen: rechts vindt dat je verantwoordelijk bent voor wie je bent geworden, wat je kunt, wat je wilt. Links ziet dat anders: mensen worden al verschillend geboren en hebben ook maar beperkt invloed op omstandigheden waaronder ze opgroeien.
Op 12 september werd die verdeling in links en rechts bevestigd: maar door de overmatige media-aandacht viel een bericht over het Verfassungsgericht uit Karlsruhe een beetje weg.
Een zucht van verlichting
Duitsland heeft een Verfassungsgericht dat de Grondwet bewaakt. Op onze verkiezingsdag kwam de uitspraak dat de deelname van Duitsland aan de stabiliserende constructies voor de euro niet als inbreuk mochten worden gezien op het budgetrecht van het Duitse parlement.
Een zucht van verlichting ging door de wereld. Solidariteit met Griekenland en Spanje via stabilisatiefondsen is volgens het Hof niet ongrondwettig. Voor rechts opent zich de bodemloze put en het verlies aan handel, voor links opent zich opnieuw de plicht solidair te zijn met volken die zuchten onder bezuinigingen en werkloosheid.
Geen helder verhaal over Europa
Dat is een belangrijke boodschap. Wat mij hindert is dat het nieuwe midden (VVD, PvdA) geen helder verhaal heeft over Europa en de euro. Rutte kwam de laatste tijd met stoere praat terug uit Brussel, maar vergat 50 miljard. Deed flink over de Grieken, om die flinkheid vervolgens ook weer te vergeten. Het enige consistente aspect was misschien zijn vriendschap met Merkel en Schäuble.
Het kan zin hebben goede maatjes met de Duitsers te blijven, want als Duitsland een keer niest zijn wij verkouden. Alleen: de orthodoxe economische lijn van Merkel c.s. brokkelt af. Samsom had een telefoongesprek met Hollande over
== een beperkter bezuinigingstempo en wellicht andere vormen van schuldmutualisatie (opkopen schatkistpapier, de euro-pers laten snorren, bankentoezicht en garanties). In de NRC schreef Eppink dat hij de naïviteit van Samsom verontrustend vond.
Mario Draghi
De NRC van 13-09 vond voorts in een redactioneel commentaar dat VVD en PvdA aan de slag moesten, tot elkaar veroordeeld zijn zoals het cliché onvermijdelijk luidt; het thema Europa zou zich bewegen naar een federatie van natiestaten, zoals Barosso bepleitte. Komt dat in de buurt van Charles de Gaulle’s “Europe des patries”? Wat betekent het precies voor de euro en de bevoegdheden van de ECB? Is dat overdracht van soevereiniteit? Daar was Rutte toch op tegen?
Soms is het lezen van een buitenlandse krant nuttig: The International Herald Tribune meldde op 7 september: “E.C.B takes new powers”, en: “Cornered, Europe faces its crisis”. (Plan to purchase bonds of beleaguered nation’s extends bank’s power.) Dat zijn straffe koppen: in onze pers is Mario Draghi een machteloze zetbaas van de voortdurende top in Brussel, maar in de ogen van Amerikanen is Draghi van het kaliber Bernanke van hun eigen Fed, een onafhankelijke autoriteit, die namens al zijn bazen de crisis onverschrokken tegemoet treedt.
Maar er is meer. Het Verfassungsgericht kwam met mitsen en maren over de aankoopregeling voor het kortlopende schatkistpapier, waarover Draghi het een week eerder had gehad. Dat lijkt volgens het Hof toch weer verdacht veel op de collectivisatie van schulden in Europa, waar de orthodoxe Duitse economen (Weidmann) zo bang voor zijn. Het plan van Draghi is minstens een breuk in de Duitse orthodoxie waar Merkel en Schäuble het mee eens moeten zijn. Anders had Draghi die ruimte voor zijn opkoopplan niet gekregen.
Eerlijker en sterker met het juiste kompas
Wat is het verhaal van de twee grootste partijen over dit onderwerp? Thijs Berman, europarlementarier van de PvdA komt niet veel verder dan dat “eerlijker en sterker” het goede kompas is om deze ingewikkelde problematiek mee te lijf te gaan. Maar dat is natuurlijk nog niet eens het begin van een verhaal.
De kranten en beschouwers zijn opgewekt, want het gematigde midden heeft de verkiezingen gewonnen. Zou het? Rutte heeft gezegd dat de Grieken nieuwe steun konden vergeten; zo gematigd is dat niet en de kosten van een Grexit zullen dat ook niet zijn.
Jan Kees de Jager
Die nondescripte politiek jegens EU en euro is behoorlijk zorgelijk. Waar staan de tot elkaar veroordeelde regeringspartijen nu? Het is het eerste thema van de komende formatie-onderhandelingen. En er moet iets mee op korte termijn. De komende maanden zal er elke maand een top worden georganiseerd in Brussel. Daar komen alle onderwerpen opnieuw langs: van een nieuwe steun, meer tijd voor Griekenland, tot en met de mogelijkheden en bevoegdheden van de ECB om te interveniëren op de financiële markten, het gezamenlijk maken van de schulden. En, als de PvdA daarmee scoort in de gesprekken met de VVD, meer tijd voor Nederland om het huis op orde te brengen, door overschrijding van de 3% norm.
Wie moet iets maken van al deze politieke fragmenten? Ik vrees Jan Kees de Jager: want die zal als demissionair minister van Financiën nog wel even moeten bijklussen. Daar zal Rutte geen bezwaar tegen hebben; maar voor Samsom en Plasterk betekent het dat de Jager de lijn doortrekt van het vorige kabinet. Verkiezingen veranderen minder dan wij wel eens denken of willen.
Reacties (7)
De liquiditeit voor staten & haar bankenkartel, voor het bankenkartel & haar staten, blijft flexibel. Daar veranderen verkiezingen helemaal niks aan. Links & rechts zijn de nuttige idioten van ons monetaire fopsysteem.
Inflationism is the name of the con-game.
Verkiezingen veranderen meestal niet zo veel. Dat beweer ik ook.
Maar ik redeneer uit andere hoek: als je iets wilt, b.v. internationale solidariteit, b.v. een einde aan de ridicule serie topconferenties, waar steeds hetzelfde wordt besloten, maar weinig wordt gedaan, dan moet je als politicus een verhaal hebben.
Ik vind het wonderlijk dat ik dat niet heb opgevangen, ook niet van de beide winnaars. Dus wordt de technocratische Duitse lijn voortgezet. Misschien is dat goed, leve Jan kees de Jager, maar ik kan mij een mengvorm voorstellen, met een beetje inflatie, zoals Krugman bepleit. Dat inflatie een con-game is, gaat m.i. niet altijd op.
Weer geen woord over de oorzaak van de euro ellende.
Die ellende werd simpelweg veroorzaakt door in landen met zeer verschillende economieën één munt in te voeren, waardoor economische politiek per land onmogelijk is geworden.
Economen waarschuwden, maar er werd niet geluisterd.
Alle landen die nu in de problemen zijn, devalueerden in het verleden regelmatig.
Dat kan niet meer, vandaar het krampachtige bezuinigen, wat natuurlijk alleen de recessie vergroot.
Helaas is de euro de vlag geworden van het EU schip, waarin, ondanks dat het op de rotsen is gelopen, nog steeds geloofd wordt.
Geloven zijn bestand tegen feiten.
Daarom zal de euro niet op een beheerste manier worden opgeheven, maar via een ramp.
Het verstand regeerde nooit de wereld, en zal dat ook wel nooit doen.
@3: daarmee ben ik het in hoge mate eens. Zie mijn eerdere verhalen, waarin ik de constructiefouten rond de euro ook heb belicht.
Maar ook heb aangegeven dat het niet onmogelijk is een euro te hebben zonder mogelijkheid om de nationale munten te devalueren.
Alleen zal de economische convergentie een huzarenstuk worden: de Grieken moeten een belastingmoraal opbouwen en een belastingdienst, de Italianen moeten de maffia uit hun economie halen. Dat is niet niks, maar misschien is het mogelijk.
” Maar ook heb aangegeven dat het niet onmogelijk is een euro te hebben zonder mogelijkheid om de nationale munten te devalueren. ”
Dit gaat mijn begripsvermogen te boven.
Door invoering van de euro verdwenen de nationale munten.
De waanzin vanuit Brussel zag ik hedenmorgen weer uit de mond van Van Rompuy, naar men zegt een intelligente man.
Hij beweerde dat het redden van de euro de werkloosheid in de EU, nu 25 miljoen, zou opheffen.
Tegelijkertijd stelden, in een nog ongepubliceerd rapport, volgens Der Spiegel, experts vast dat het Griekse tekort veel groter is dan de Grieken beweren, 20 in plaats van 10 miljard.
In Spanje streefde men naar een begrotingstekort van 6,3 %, experts zeggen dat het acht wordt.
De Spaanse werkloosheid is al vijfe en twintig procent.
Een kind begrijpt dat nog meer bezuinigen alleen de werkloosheid zal vergroten, maar Van Rompuy lijkt het niet in te zien.
Wat betreft het veranderen van de economieën van Griekenland, Italië en Spanje, in Frankrijk kun je de naweeën van het bewind van de Zonnekoning nog zien, allerlei kostbare en overbodige bureaucratie, zowel bij overheid als bij bedrijven.
Gewoon geld overmaken om een rekening te betalen is mogelijk in Frankrijk, maar je moet er wel voor naar je bank, daar staat een ding waar het mee kan.
Er wordt dus nog steeds betaald met cheques, een zeer dure procedure.
Frankrijk heeft ook geen kadaster voor eigendomsregistratie, het gevolg is dat bij elke onroerend goed transactie een notaris moet uitzoekken of gedurende de voorafgaande dertig jaar de actes aansluiten, dan kan de transactie niet meer worden aangevochten.
En zo ontdekken Nederlanders dat de kosten van aankoop van een stukje grond twee keer zoveel kost als de koopprijs.
Oude Fransen noemen de nu door de euro opgeheven franc nog steeds nouveau franc, zij weten nog dat 100 oude francs één nieuwe werd.
Ik meen dat het de laatste keer in Italië nog erger was, 1000 oude lire werd één nieuwe.
Het idee dat die zuidelijke economieën binnen enkele jaren net zo efficiënt zullen worden als die van b.v. Duitsland en Nederland is naar velerlei inzicht een illusie.
Een bekroond artikel van een Londens bureau zegt dan ook dat dat tientallen jaren kan duren, gezien de Zonnekoning procedures zou het nog wel we eens wat langer kunnen duren.
Die periode is onoverbrugbaar, dat kunnen de efficiënte economieën niet opbrengen, maar Van Rompuy ziet dat niet.
Ik zal de link van het artikel hier nog even neerzetten.
Inmiddels is Sargasso wat snelheid betreft weer bruikbaar, nu nog weer invoeren dat reacties op reacties zichtbaar worden.
http://www.policyexchange.org.uk/images/WolfsonPrize/wep%20shortlist%20essay%20-%20roger%20bootle.pdf
Dat noch VVD, noch PvdA een duidelijk verhaal hebben over EU en euro ligt nogal voor de hand, onze exportquote is volgens Kees jan nu 60 tot 70 %, wij kunnen ons dus niet veroorloven enig land tegen de schenen te schoppen, niet de landen die misschien van de euro af willen, Finland en Duitsland (het laatste land exporteert ook heel veel), en niet de landen die hopen door de euro gered te worden, zoals Hollande die verwacht dat eurobonds er toe zullen leiden dan Nederland en Duitsland een belangrijk deel van de rente op de Franse staatsschuld zullen ophoesten.
Overigens verklaarde Rutte in het voorbijgaan in het engels tegen een buitenlandse zender dat wij misschien aansluiting zullen zoeken bij landen als Finland en Duitsland.
Plasterk heeft één keer gezegd dat ‘het redden van de eruo toch wel heel duur wordt’.
In Griekenland vandaag een algemene staking, en het tekort schijnt dertig miljard te zijn in plaats van tien miljard.
Het rapport is nog steeds niet openbaar.
Bij rellen in Madrid volgens het ene bericht tien gewonden, volgens het andere zestig.
Frankrijk heeft nu toegegeven dat het aantal werklozen meer dan drie miljoen is.
De volksvertegenwoordigers daar krijgen nu tien procent salarisverlaging, dat scheelt vier miljoen per jaar.
De bezuinigingen die Hollande moet vinden volgens de EU regeltjes, vanwege de heilige euro, zijn, als ik het goed heb onthouden, dertig miljard.
Het verstand regeerde nooit de wereld, en lijkt dat in Brussel al zeker niet te doen.
Keuringen van motorfietsen, en anti slip zooltjes voor kappers, nog erger, bijstand doorbetalen door ons aan buitenlanders die een paar maanden bij ons gewerkt hebben.
Grieken, Fransen, en Spanjaarden die het doorkrijgen betalen straks graag Nederlandse werkgevers.
Dat is bijna hetzelfde als dat wij geld lenen tegen een negatieve rente.
De EU heilstaat.