Wat de uitkomst ook is op 9 juni: het volgende kabinet wordt een ‘moetje’. Geen prettig vooruitzicht, want er zijn urgente problemen. Economische crisis, klimaatcrisis, oprakende fossiele brandstoffen, exploderende zorgkosten zijn enkele van de problemen die ons land te wachten staan. Al deze problemen vereisen lange termijnoplossingen. Het ene moment stimuleert de overheid de installatie van zonnepanelen, de volgende minister maakt de aanschaf ingewikkeld. Wie bewaakt de grote lijnen? Iedere partij heeft in dit land zijn eigen stokpaardje. Gekozen burgemeester, boerkaverbod en de grootte van vissenkommen zijn reuze belangrijke issues. Maar welke politieke partij maakt zich nog druk om grote-mensen-problemen? Hoe krijgen we ooit een stabiele regering in dit land van kleine politieke partijtjes?
Konstruktiven Misstrauensvotum
Gerd Leers en anderen hebben een kiesdrempel voorgesteld. Oud idee en het lost weinig op. Kwamen de vorige kabinetscrises door kleine partijen als de SGP of de Dierenpartij? Nee, zeker niet. Daarbij komt: ook met een kiesdrempel kun je de val van een kabinet niet voorkomen. Het antwoord komt uit Duitsland. Onstabiliteit in de jaren ’20 bood Hitler de mogelijkheid om aan de macht te komen. Dat moest na ’45 beter. Om die reden voerden de Duitsers het ‘konstruktiven Misstrauensvotum’ in. Goed, het beestje moet in Nederland een andere naam krijgen, maar het principe is helder. Een regering zit de rit gewoon uit, behalve als een meerderheid van het parlement zich kan vinden in een goed alternatief. Ik verklap het maar al vast: die meerderheid is niet eenvoudig te vinden.
Simpele oplossing
Het ‘konstruktiven Misstrauensvotum’ is een simpele oplossing voor een serieus probleem. In Duitsland werkt het, want regeringen zitten daar de rit doorgaans wél uit. Maar hoe gaat dat dan met principiële zaken, zoals de kwestie Uruzgan, waarover het laatste kabinet struikelde? Simpel, het kabinet zou met een constructieve oprotoptie niet zijn gestruikeld. De PvdA had geen meerderheid gevonden voor een alternatieve minister-president. CDA en PvdA hadden een compromis over de kwestie Uruzgan moeten sluiten. Ik doe een gokje: een trainingsmissie in een andere provincie dan Uruzgan. Ongeveer hetzelfde als wat er nu gaat gebeuren. Alleen was de regering niet afgetreden, waren er geen verkiezingen geweest en had de regering nog gewoon geregeerd.
Voer de constructieve oprotoptie in Nederland in en laat de volgende regering voor de verandering eens 4 jaar regeren.
Reacties (16)
De verkiezingen zijn een zegen. Verlost te worden van de PVDA door de PVDA. De grote lijnen worden denk ik al jaren door de het CDA bewaakt. Spijtig maar waar.
“Hoe krijgen we ooit een stabiele regering in dit land van kleine politieke partijtjes?”.
Je geeft de The Daily Mail en The Sun precies de ammo die ze zoeken in hun strijd tegen Proportional Representation in the UK :)
Dat heet hier toch de motie van afkeuring en de motie van wantrouwen? Vooral bij de laatste rest een minister of een kabinet niet anders dan opstappen.
Maar, voor zover ik weet, is het wettelijk allemaal niet goed geregeld. Het is meer een gebruikelijke ‘gedragscode’ dat na een aangenomen motie van wantrouwen een minister of kabinet het ontslag aanbiedt.
In Duitsland is niet zo heel vaak van het genoemde Mistrauendingetje gebruik gemaakt. Het zou interessant zijn te weten waarom. Ik vermoed dat als het wel veel vaker zou zijn ingezet er wel wat meer regeringen voortijdig gesneuveld zouden zijn. Maar goed, dat is een gok. Misschien weet iemand ander hier meer van.
Terug naar Nederland: moties van wantrouwen halen hier nogal eens geen meederheid, omdat de coalitiepartijen zover niet willen/durven gaan.
Misschien is er noig een optie: als een deel van de Kamer een motie van wantrouwen indient, dan zou per referendum besloten moeten worden of die wel of nioet wordt aangenomen? Dan hebben wij er tenminste ook nog wat over te zeggen.
@Peter, vlgs mij kun je met het opzeggen van vertrouwen een kabinet laten vallen, maar gaat dit over het verzamelen van voldoende nieuw vertrouwen (in de kamer) om een nieuw kabinet samen te stellen (een kabinet kan dus niet vallen – maar wel veranderen)
@DJ: Okee,maar eenzo’n moeite kan ook tegen één bewindsman- of vrouw zijn gericht. Dan hieft een kabinet niet in zijn geheel op te stappen. In Nederland is het echter een gewoonte dat de collega’s echter ook hun portefeuilles aanbieden.
Ook is het voorgekomen dat een motievan wantrouwen werd verwopren, maar de getroffen minister toch zijn ontslag aanbood en de overige collega’s dus hun portefeuille ter beschikking stelden.
Kortom: doe gewoonte moet wel veranderen wil het voorstel van AB succesvol wroden in de praktijk.
Overigens zouden de coalities veel stabelier moeten zijn of samenwerken. Hier is een kabinet nogal eens gevallen na onenigheid binnen de ministerraad. Dus zonder moties van wantrouwen. Een fraai voorbeeld is het kabinet Den Uyl, waar KVP en ARP het kabinet uitstappen wegens meningsverschillen over de grondpolitiek. Na het aanbieden van het ontslag blijft het voltallige kabinet aan, om demissionair de verkiezingen voor te bereiden.
idee erachter vind ik eigenlijk wel mooi, als kamer moet je samen blijven werken tot de volgende verkiezing … wij (NLers) kiezen wie er moet werken – en werken zullen ze ;) … tot wij opnieuw een setje Kamerleden kiezen … *moderne slavernij?*
Wat op zijn minst zou moeten: ministers uit een kabinet dat wegens gebrek aan onderlinge samenwerking de brui er aan geeft, verspelen hun recht op wachtgeld. Evenzo de bewindslieden die een (aangenomen) motie van wantrouwen weten te veroorzaken.
ik denk op een veel korter termijn, ze hebben geen recht om te treuzelen* maar zijn verplicht een kabinet te vormen tot ik (NLers) weer mag kiezen … wachtgeld – flink inkorten (levert niets op, maar goed) … maar werken voor het volk zullen ze, comes with the job …
*traineren (vertragen) / uitstellen
UK: 6 weken campagne, 5 dagen formatie … ga eens werken joh ! ^_^
@2 Ze zullen daar, behalve Nick Clegg, Sargasso hopelijk niet lezen? Maar serieus, daar hebben ze in mijn ogen een oneerlijk kiesstelsel, met de constructieve oprotoptie houdt je het kiesstelsel dat we nu hebben.
@8 Probleem is volgens mij het gebrek aan stabiliteit. Voordat de werkgroepen zijn uitgedacht is het kabinet alweer gevallen…
(Overigens vind ik wachtgeld inkorten altijd een goed plan. Pas als ze wachtgeld voor zzp-ers gaan invoeren ben ik 100% voor…)
Hebben we wel zo’n “stabiele” nodig? We hebben 4 onstabiele regeringen gehad, en om nu te zeggen dat we er slecht voor staan. Er zijn zat landen met politiek stabiele regeringen, die er een grotere puinzooi van gemaakt hebben. Hele partijen stappen bij ons op en alles poldert gewoon door.
@Anton, een goede vraag. Voor de afgelopen periodes denk ik dat je gelijk hebt. Het bijzondere van de komende kabinetsperiodes is dat er onvermijdelijk problemen (uitdagingen)op ons afkomen. Geen glazen bol nodig om te zien dat de beroepsbevolking snel terugloopt, de conventionele energie duurder wordt, enz. Daarvoor zou stabiliteit in mijn ogen zinvol zijn.
(Maar misschien overschat ik het belang van het fenomeen regeren)
@topic: Ik denk niet dat zo’n constructie in Nederland (of Duitsland) veel oplost. Als een Kamermeerderheid de regering niet ziet zitten (ongeacht of ze een alternatieve regering in gedachten hebben), wordt het regeren toch onmogelijk gemaakt. Dan schiet je gewoon elke belangrijke wet en/of de begroting af. Lang zal het dan niet duren voor de premier zelf zijn ontslag gaat indienen, of zoals in Duitsland kan en regelmatig gebeurt, de regering vraagt de Kamer om een motie van vertrouwen, waarop die de regering naar huis stuurt.
De Duitse stabiliteit ligt eerder in het minder democratische kiesstelsel, met half FPTP en een kiesdrempel. Daarmee ontstaan bijna altijd twee partijen regeringen, die makkelijker bijeen zijn te houden. Daarnaast heb je natuurlijk de “nie wieder” mentaliteit, het oorlogstrauma dat nog duidelijk niet uitgespeeld is bij de oosterburen.
Als je al iets wilt doen aan het Nederlandse probleem, dan zou ik de oplossing eerder ten westen van ons zoeken. In het VK kan de premier op 6 april vragen om een ontbinding van het parlement, zijn de nieuwe verkiezingen op 6 mei en is de formatie van een (hoogst ongebruikelijke) coalitieregering rond op 12 mei. In Nederland hebben we na een val op 20 februari tot 9 juni nodig om verkiezingen te organiseren, met (uitgaande van het gemiddelde van het afgelopen decennium) een formatie die duurt tot begin september.
Om er eens een semi-Godwinnetje tegenaan te gooien, zo’n Konstruktiven Misstrauensvotum is natuurlijk een pure dolksteek in de rug, omdat minstens één van de regeringspartijen met de oppositie mee de regering omver moet gooien en een nieuwe regering vormen. Nadeel is dat de dolksteekpartij dat ook nog relatief veilig kan doen, omdat niet meteen verkiezingen volgen (de termijn wordt gewoon uitgezeten), zodat de betreffende partij niet bestraft kan worden. In een Nederlandse context dus een best wel aantrekkelijke optie, voor de partijen wel te verstaan, niet voor de kiezer.
@12, laatste paragraaf. In the UK waren er dan ook niet veel mogelijke combinaties.
Con-Lib mogelijk
Con-Lab onwaarschijnlijk
Lab-Lib geen meerderheid zonder de toevoeging van een aantal kleinere partijtjes. Daardoor niet echt reëel.
Dat het Con-Lib werd is niet vreemd. Clegg moest ook wel; hij was dan wel Kingmaker, maar hij moest die Koning wel kronen. Een anders noodzakelijke re-election had hem alleen maar zetels gekost.
@14: Maar toch, 5 dagen. En dan vergeet je nog even de voorbereidingen van de verkiezingen, die daar in (minder dan) 1 maand kan, tegen hier in 3,5.
Roerend eens met dit stuk! Het is tijd voor pragmatisme, al die botsende idealen lossen geen problemen op.