Spelregels van de stad

Wat zijn de spelregels van de stad? Daarover debatteert een panel in De Balie in Amsterdam vanavond. Bart Voorzanger hoopt van harte dat er iets zinnigs uitkomt. Maar dat lukt alleen als die spelregels iedereen even veel ruimte geven, en daar lijken niet alle panelleden voor. Een van de deelnemers aan het panel is Maja Mischke, die haar bijdrage alvast samenvat in The Post Online: Dus: wil je in Amsterdam wonen waar mannen, vrouwen, homo’s en hetero’s vrij en gelijk zijn aan elkaar? Van harte welkom! Of wil je je eigen culturele/religieuze stokpaardjes berijden, zelfs als die een bedreiging vormen voor de vrijheid in de stad? Dan is Staphorst e.o. waarschijnlijk een geschiktere leefomgeving voor je. Doeidedoeidoei! Voordien heeft ze duidelijk gemaakt dat het Amsterdam waar ze ooit ging wonen een vrije stad was waar alles kon, en dat dat intussen flink veranderd is: Zoenende mannen, hand in hand lopende mannen: het kan niet meer in Amsterdam. Vrouwen en meisjes krijgen niet alleen commentaar op wat ze wel of niet aanhebben: ze worden uitgescholden voor hoer en zelfs letterlijk lastig gevallen. Steeds meer Amsterdammers vinden het nodig om hun religieuze overtuiging pontificaal aan de buitenwereld te tonen: hoofddoeken, baarden, boerka’s en djellaba’s. In plaats van een ontwikkeling richting het vrije individu dat in verbondenheid samenleeft met anderen, zijn er steeds meer tendensen waarneembaar richting groepsdenken en zelfs de parallelle samenleving. Segregatie is in sommige wijken van onze stad een realiteit.

Foto: Moyan Brenn (cc)

Ethische kwestie #3: waarom anderen respecteren?

Het lijkt zo logisch: natúúrlijk respecteer je anderen, ken je hen waardigheid toe. Natúúrlijk neem je het leven of de belangen van anderen in ieder geval tot op zekere hoogte mee in je morele overwegingen. Maar waarom? Wat is er de reden van dat we anderen bepaalde rechten toekennen? En wie zijn dat, ‘anderen’? Tijdens mijn filosofische veldwerk sprak ik met Alex, die zei: ‘Je moet er naar streven om andere mensen, andere dieren, andere wezens niet bewust te laten lijden.’ Dit werpt de vraag op: wat is de basis van moreel respect? Is er daarbij een verschil tussen mensen en andere dieren?

Als we Alex’ theorie verder uitwerken, dan wordt pijn het criterium op basis waarvan een wezen morele overweging verdient. Kan iets pijn hebben? Dan moet je dat in ogenschouw nemen en ernaar streven de totale pijn die voortvloeit uit je handeling zo klein mogelijk te maken. Kan iets geen pijn hebben? Dan hoef je er in morele zin geen rekening mee te houden. Op basis van deze theorie kan je inderdaad zeggen, zoals Alex doet: ‘Dieren zijn onze zwakzinnige broertjes. Er is geen fundamenteel onderscheid tussen mensen en andere dieren.’

Deze trant van redeneren vinden we rechtstreeks terug bij Peter Singer, die een utilistische morele theorie neerzet. Het morele gehalte van een handeling is af te meten aan de hoeveelheid pijn (of genot) die eruit voortvloeit. Ook Singer wijst een strikt onderscheid tussen mensen en dieren resoluut van de hand. Zijn theorie speelt daarom een belangrijke rol in het ethische debat over dierenrechten.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Denni Schnapp (cc)

Verbod op gezond

COLUMN - De EU debatteert op 7 oktober over de e-sigaret. Moet die voortaan onder de tabakswet vallen, onder de medicijnwet, of – per amendement – wellicht onder de ‘gewone’ consumentenwet? De inzet van het debat: de verkoop van e-sigaretten beperken.

Maar dat is raar. De e-sigaret – gebruikers spreken overigens liever over een ‘verdamper’ – is honderd keer gezonder dan ouderwetse sigaretten.

Aan een verdamper komt geen verbranding te pas, alleen verhitting. Er zit geen tabak in, geen teer, noch een van de andere circa 400 toevoegingen die roken zo gevaarlijk maken. Wie dampt, verbruikt voornamelijk propyleen gycol, een vloeistof die volop in voedingsmiddelen en medicijnen zit. Ook de toegevoegde smaakstoffen zijn standaardproducten, uit en te na getest, en veilig bevonden.

Ja, in veel dampvloeistoffen zit nicotine. Maar nicotine sec – zonder tabak, zonder verbranding – is ongeveer even schadelijk als cafeïne. En koffie is niet onderhavig aan enige EU-richtlijn. Waarom zou je dampen dan wel aan stringente wetgeving onderwerpen?

Dampen onder de tabakswet laten vallen, is idioot: aan dampen komt immers juist geen tabak te pas. Dampen onder de geneesmiddelenwet laten vallen, is al even mal. Het betekent dat het gezondere alternatief aan strengere regels wordt gebonden dan de ouderwetse, ziekmakende tabak is. Bovendien behelst deze aanpak de dood van alle webwinkels die momenteel dampspullen verkopen. Zij zijn immers geen gecertificeerde apotheek.

Foto: glennsden28 (cc)

De poedel

COLUMN - De poedel was reusachtig. Een reusachtige poedel, de witte vacht gemillimeterd op vier zwarte voeten en twee zwarte oren na, die fluffy waren gebleven. Hij trotteerde fier door het park, richting het hondenkransje verderop. Elke morgen kwamen de hondenbezitters bijeen op dit gedeelte van het plantsoen om hun viervoeters uit te laten en wat te buurten met elkaar. Daar koerste hij resoluut naar toe, de reusachtige witte poedel met zwarte voeten, gevolgd door zijn mens.

Het was ’s ochtends vroeg, op mijn woon-werkverkeer. De slaap zat nog in mijn hersenen. ‘Een reusachtige witte poedel met zwarte voeten’ registreerde ik sloom terwijl ik doorfietste. Een tien minuten verderop drong zich de ietwat verontrustende observatie op ‘Met VIER zwarte voeten… en TWEE zwarte oren.’ Ik fietste iets wakkerder verder. Bij het stoplicht: ‘Verder spotless wit.’ Ik was nu klaar wakker. Dit kon niet. Moeder Natuur had een reusachtige poedel gecreëerd, dat al, maar hem bovendien toegerust met precies vier pikzwarte voetjes, alle vier precies dezelfde hoeveelheid zwart, tot precies hetzelfde streepje op de enkels? En precies dezelfde zwarte oren? Wow. Pet af voor moeder natuur.

Op mijn weg terug zag ik hem weer. Het kon niet ontgaan dat hij door had dat hij bijzonder was. ‘I am special,’ zag je hem denken, terwijl hij dolvrolijk met opgeheven hoofd op de weide draafde. De overige honden eerbiedigden hem. Hij was de ster van het speelveld.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Denni Schnapp (cc)

In de wolken

COLUMN - Mijn kat haatte het dat ik rookte, ze rende al weg zodra ik naar mijn shag greep.

Zelf had ik er alleen een hekel aan wanneer ik ergens een nieuw brandgaatje ontdekte. Ik vreesde bijvoorbeeld elke dag voor mijn kersverse bureaustoelen. In de auto was roken vooral lastig: stoplichten boden me zelden genoeg tijd om fatsoenlijk een sigaret te draaien. En ja, tabak werd steeds duurder. Ik pafte inmiddels wekelijks voor een paar tientjes weg.

Maar ophouden? Nee, geen sprake van.

Toch werd mijn interesse gewekt toen ik onlangs pas na een kwartier ontdekte dat mijn gesprekpartner, anders dan ik dacht, helemaal geen sigaret rookte maar zo’n elektrisch ding had. Nadat hij vervolgens in alle toonaarden de lof van het apparaat bezong, dacht ik: hm, misschien toch ’s proberen?

Handig voor in de auto, dacht ik nog.

Een week later bezorgde de post mijn starterpakket. Ik schroefde de boel in elkaar en nam mijn eerste damp. Ik inhaleerde, ik blies uit. Er kwam een prachtige wolk uit mijn mond. Het smaakte verrassend goed. Lichter, of nee, op een vreemde manier helderder dan sigaretten.

Sindsdien heb ik elke avond, bij wijze van test, alsnog een shaggie gerookt, om te kijken of ik de tabak nou écht niet miste. De zesde avond maakte ik ’m halverwege uit: niet lekker.

Foto: Emilie Ogez (cc)

Ethische kwestie #2: heeft de idealist gelijk?

Het is al weer even geleden, een blog op Sargasso. Met een verhuizing en een gecrashte computer laste ik min of meer noodgedwongen toch nog een zomerstop in. Die computer is nog niet aan de praat, maar ik vond het weer tijd voor een blog. Het laatste gesprek dat ik in het kader van mijn filosofische veldwerk gevoerd heb, is tot aan de reparatie van mijn computer ontoegankelijk. Vandaag zal ik daarom putten uit een gesprek dat ontstond tijdens een familiedag afgelopen zaterdag.

De zin van die avond die in mijn gedachten is blijven steken: ‘Het vervelende aan discussiëren met idealisten is dat ze altijd gelijk hebben,’ zei een oom. Toen zei een neef, beamend: ‘Ik ben het er altijd wel mee ééns wat idealisten zeggen, maar wat hebben we daaraan? Wat schieten we daarmee op? Uiteindelijk houd ik gewoon van een biefstuk. En uiteindelijk draait het bij bedrijven toch gewoon om geld.’

Er ontstond een discussie die ik op Sargasso wel eens eerder heb aangestipt: als we bepaalde dingen belangrijk vinden, wie is er dan verantwoordelijk voor dat die dingen ook hun weerslag vinden in de realiteit? Oom en neef waren het erover eens dat de overheid kaders moet stellen. Dat konden we van bedrijven niet verwachten; die handelen pragmatisch.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 01-11-2022

Geluk

ELDERS - VN Secretaris-generaal Ban-ki-Moon ontving deze week, ter afleiding van alle zorgen over de burgeroorlog in Syrië,  het World Happiness Report 2013 . Europese landen staan bovenaan de lijst, maar West-Europa is er de laatste jaren niet gelukkiger op geworden. 

Volgens het VN rapport is Denemarken het gelukkigste land, gevolgd door Noorwegen, Zwitserland en Nederland. De onderzoekers hebben geluk gemeten aan de hand van zes sleutelfactoren: welvaart, hoe lang mensen verwachten in gezondheid te leven, of ze iemand hebben waarop ze kunnen rekenen, gepercipieerde keuzevrijheid, afwezigheid van corruptie en tenslotte de mate van vrijgevigheid.

Onderaan de lijst vinden we te midden van arme Afrikaanse en Aziatische landen Bulgarije op nummer 144 (van de 156). Iets hoger staat Hongarije op 110.  Europese landen die sinds de vorige meting hoger scoorden zijn Albanië, Moldavië en Slowakije. Bij de dalers vinden we Griekenland, Portugal, Hongarije en Finland. Over het algemeen zijn de scores voor West-Europese landen gedaald, zeker in vergelijking met Latijns-Amerika.

Minstens zo interessant vond ik een ander rapport dat deze zomer is gepubliceerd over sociale cohesie en de effecten daarvan in verschillende Europese landen. Duitse onderzoekers van de Jacobs Universiteit in Bremen ontwikkelden een radar van de maatschappelijke samenhang. De uitkomst: op het gebied van samenhang staan de Scandinavische staten internationaal gezien helemaal bovenaan, en de landen van Zuidoost-Europa helemaal onderaan. De overeenkomst met de geluksindex van de VN is opvallend.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

#Dezeweek | De magie is weg

COLUMN - Mijn eerste leraar op de basisschool kon iets heel gaafs. Meneer Guus kon met een beetje wrikken en sjorren zijn linker duim van zijn hand af trekken. Hij nam de duim dan in z’n rechterhand en liet die aan mij zien. Ongelofelijk.

Totdat een klasgenootje – die de truc al kende – mij vertelde dat het niet echt was. Dat meneer Guus gewoon zijn linkerduim in zijn linkervuist had verstopt, om mij vervolgens frauduleus zijn rechterduim tussen zijn rechtervingers te tonen. Het was gedaan met mijn ontzag. De magie was weg.

Een beetje hetzelfde gevoel kreeg ik bij de Apple keynote van afgelopen dinsdag, waarop onder andere de nieuwe iPhones werden aangekondigd. De tijd dat ik bij dergelijke presentaties van de ene verrassing in de andere donderde, is lang en breed verstreken. Apple lijkt sinds de dood van Jobs achter de feiten aan te lopen. Want dat iOs 7 flat design, hebben ze dat nou van Windows of van Nokia? Vooruit, het unlocken met de vingerafdruk is heel cool en futuristisch, maar wat betekent dat eigenlijk voor de privacy? De grootste aankondiging is dan misschien nog wel dat de telefoon in verschillende kleuren komt. Daar krijg ik dan toch wel een beetje het rechterduimgevoel van. De magie is weg.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Post-Atheïst

Post-Atheïst | De polemiek voorbij

COLUMN - Klaas Knooihuizen, aka Johnny Volente, is na 38 columns gestopt met zijn Volentekriebels. Vanaf vandaag verwelkomen we Jona Lendering als nieuwe Vaste Gast. Elke maandag om half vier zal hij op Sargasso schrijven over religie.

Een goede column is amusant, heeft een pointe, staat op zichzelf en kan zonder toelichting. Het zou beter zijn geweest als ik mijn debuut als religie-columnist had gemaakt door op de actualiteit in te haken, maar ik denk dat het zinvol is eerst wat uit te leggen.

Ik ben historicus en werk momenteel aan een boek over het ontstaan van het christendom en het rabbijnse jodendom. Dat roept meer en fellere reacties op dan andere zaken waarover ik schrijf. Zo is me eens, na een lezing waarin ik had verteld dat Jezus altijd een jood is gebleven, verweten dat ik het christendom wilde opblazen, terwijl me ook eens is voorgehouden dat een modern mens zich moest distantiëren van zoiets middeleeuws als religie.

Niet dat zulke reacties onverwacht komen. In het niet eens zo lang geleden nog verzuilde Nederland waren er maar weinig aspecten van het dagelijks leven waarop de kerk geen invloed had. Religie is geen voltooid verleden tijd en vermoedelijk is het uit frustratie hierover dat de anticonfessionele polemiek soms zoveel extremer is dan doelmatig.

Foto: Tormod Sandtorv (cc)

Menopauze

COLUMN - De menopauze is een bitch. Vraag maar aan Oud Zeikwijf.

Ik zit thans in mijn vijftigste levensjaar. Wat gek genoeg betekent dat ik nog vijftig moet worden. Mijn leeftijdgenoten weten wat dat inhoudt: je krijgt te maken met het fenomeen menopauze. ‘Ik niet, ik ben een man,’ hoor ik u tegenwerpen. Maar dan bent u een man zonder vrouw. Of zonder zussen, vriendinnen noch vrouwelijke collegae. Alle andere mannen rond de vijftig lijden ook massaal onder dit ziektebeeld.

Oeps. Ik zei ziekte. Dat mag niet. Net zo min als zwangerschap een ziekte mag zijn, van de heren doktoren. Zelf heb ik me zelden zo beroerd gevoeld als in de zevenentwintig maanden dat ik zwanger was. En idem met die vermaledijde menopauze. Het is ook niet zo dat het pas met je vijftigste begint. Nee, zoiets heeft een aanloop nodig. Van pak ‘m beet tien jaar. Al iets van vijf jaar krijg ik de gekste hormonen toebedeeld. Het doet wat met je.

De huisarts kon alleen zeggen dat het iets met het ouder worden te maken moest hebben. Want de tests gaven niets bizars aan. Dus ben ik gaan googelen. Van ‘Ask Jerilynn‘ leerde ik dat je heel goed in de zogenaamde perimenopauze kon zitten zonder dat je hormoonwaarden dat aantonen. Na een paar jaar googelen vond ik eindelijk wat die gekke hormonen die ik voelde konden zijn, en die volgens de tests geen FSH of LH waren, de twee ijkpunten van de menopauze. Wat was het geval? Na je vijfenveertigste gaan je eileiders weliswaar met prepensioen, maar je lichaam zet alles op alles om toch nog die verdomde oestrogeen aan te maken. Op. Alle. Mogelijke. Manieren. Vetcellen, bijvoorbeeld, die kunnen dat ook, oestrogenen maken (daarom zien mollige vrouwen er IRL lekkerder uit dan graatmagere modellen, maar niet op de foto! Want op de foto ruik je de oestrogenen niet). Dus, hop! Worden perimenopauzale vrouwen allemaal dik. Klieren die tot dusver een heel ander takenpakket hadden worden op het matje geroepen bij de baas: of ze voortaan ook oestrogenen aan kunnen maken. ‘OestroWAT?’ ‘Oestrogenen, en voorts een beetje.’ Maar je heet Bijnier, je bent geprogrammeerd om schatjes als cortisol en adrenaline te produceren. Dat kan niet goed gaan.

Vorige Volgende