Geen bal op tv | Lady Di

Vlak na het Achtuurjournaal van 31 augustus 1997 zag ik Wim T. Schippers en Hugo Brandt Corstius zich in Zomergasten (hashtag #zg97) verbazen over alle aandacht die het overlijden van Lady Di zojuist had gekregen. Ik begreep er ook niks van. Ik wist wel dat Lady Di een populair persoon was (zelfs een stel semi-intellectuele vrienden van mijn ouders had ik eens vol bewondering horen praten over de manier waarop ze een interview over haar scheiding had gegeven), maar het was me een raadsel waarom. Ze werd geroemd om haar authenticiteit en warmte, maar ik had altijd alleen maar effectbejag gezien. Het nieuws over haar dood nam ik met enig schouderophalen tot mij. Na een paar minuutjes vol ongeloof over zoveel oppervlakkigheid, besloot Wim T. Schippers dat het tijd was om naar het eerste fragment van Hugo Brandt Corstius’ ideale tv-avond te gaan. En zo kwam het dat ik, samen met Hugo Brandt Corstius en Wim T. Schippers, naar stilstaande beelden van een schilderij van Piet Mondriaan zat te kijken. Als ik het mij goed herinner, want helemaal zeker ben ik er niet meer van. Ik weet wel zeker waar de rest van Nederland naar zat te kijken.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Recensie Zomergasten met Frans de Waal

RECENSIE - Wat zou het aardig zijn, dacht ik voorafgaand aan Zomergasten met Frans de Waal, als we geen enkele aap te zien krijgen vanavond. Dat hij ons fragmenten zou voorschotelen die hem ontroeren en doen huiveren, dat hij verhalen zou vertellen over verloren liefdes en vervlogen obsessies. Het mocht niet zo zijn: het stikte van de apen. Zo nu en dan onderbroken door een enkele olifant of papegaai. Frans de Waal is primatoloog en aan deze avond te oordelen, heeft hij weinig andere interesses dan zijn eigen vakgebied. 

De Waal is duidelijk ook niet iemand die veel televisie of films kijkt. Bijna alle fragmenten die hij liet zien, hadden iets met zijn werk te maken. Daar zaten soms best interessante fragmenten tussen (een hyperintelligente papegaai, een chirurg die ruziede met de anesthesist), maar meestal was het fragment een wat slap, vrijblijvend kapstokje voor een punt dat hij wilde maken. Vaak kende hij de dieren (inclusief de mensen) die we in de fragmenten zagen persoonlijk. Had hij ermee gewerkt. Ik kreeg eigenlijk nooit het gevoel dat hij een fragment had gekozen omdat het fragment zelf iets bij hem teweeg had gebracht. Het fragment uit een reportage over Nico Tinbergen (een van de grondleggers van de ethologie), was volgens mij door de redactie van Zomergasten aangedragen en pas kort daarvoor voor het eerst door Frans de Waal gezien. In het meest ontroerende fragment van de avond nam primatoloog Jan van Hooff afscheid van de 59-jaar oude chimpansee Mama.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Quote du Jour | Fundamentalistische financiën

The foreign funding for Islamist extremism in Britain primarily comes from governments and government linked foundations based in the Gulf, as well as Iran. Foremost among these has been Saudi Arabia, which since the 1960s has sponsored a multimillion dollar effort to export Wahhabi Islam across the Islamic world, including to Muslim communities in the West.

We wisten het natuurlijk wel, maar een rapport van het Britse Centre for the Response to Radicalisation and Terrorism (pdf) zet het nog eens op een rijtje. Saoedi Arabië is verreweg de belangrijkste financier van radicale moslimorganisaties in het Verenigd Koninkrijk (en de rest van de wereld).

Foto: John Kim (cc)

Toeristenbrug

ELDERS - Er zijn plekken op de wereld waar nog gehengeld wordt naar toeristen, terwijl elders men de massa’s het liefst in hun cruiseschepen de zee weer opstuurt. Ook in vakantietijd is de wereld bizar verdeeld en toerismeterreur brengt dat soms aan het licht. Terwijl diezelfde toeristen juist een brug kunnen slaan tussen verschillende werelden.

De nieuwe minister van Cultuur en Toerisme van Turkije, Numan Kurtulmus (bij de recente reorganisatie van het Turkse kabinet gedegradeerd van vice-premier tot minister) propageert toerisme als middel tot meer begrip tussen gemeenschappen. Turkije is daar bij uitstek geschikt voor, vindt de minister (hier geciteerd), niet alleen vanwege de “rijkdom aan een toeristisch en cultureel aanbod”, maar ook door de in zijn ogen niet onbelangrijke “geofysische functie als brug tussen Oost en West met bezoekers uit de hele wereld.”

Een mooie, vredelievende boodschap, die ongetwijfeld meer gezien zal worden als een poging het toerisme naar Turkije weer naar het niveau trekken van voor de couppoging en navolgende repressie. Hoewel dat toerisme weer toeneemt, zijn er voor Turkije nog hele volksstammen te winnen.

Misschien lukt het meer toeristen te trekken als ook thanatoerisme wordt gepropageerd, met geheel verzorgde excursies langs de martelkamers van de veiligheidsdiensten en bezoekjes aan de huidige rechtszaken tegen de vermeende coupplegers.

Foto: earldan (cc)

Tere zieltjes

COLUMN - Verschijnen er eindelijk eens een paar vrouwelijke superhelden op het witte doek en op de tv – eerst Marvels Wonder Woman, daarna de aankondiging van een nieuwe incarnatie van Dr. Who – of mannen beklommen fluks de barricaden om luidkeels tegen deze ellende te protesteren, plus plechtig te verklaren dat ze nu nóóit meer zouden kijken: hun liefde was in de kern aangetast, hun halfgoden ontheiligd! (Dat belooft nog wat wanneer Idris Elba eindelijk de nieuwe James Bond wordt: die is weliswaar geruststellend man, maar tevens zwart: vast ook een enorm schandaal.)

Vervolgens valt een akelig groot deel van Nederland in katzwijm wanneer de gemeente Amsterdam en de NS besluiten om mensen in het kader van grotere inclusiviteit voortaan niet meer als ‘dames en heren’ maar lekker genderneutraal als ‘geachte aanwezigen’, ‘beste burgers’ of ‘onze reizigers’ aan te spreken. Al is hun aanwezigheid, dat burgerschap, dat onderweg zijn de crux om ze überhaupt aan te spreken: het vlugzout moest eraan te pas komen. Hun mannelijkheid werd hen evident ontnomen, hun kloten werden gekneusd, hun essentie was aangetast.

Die arme, tere mannenzieltjes toch. Dat ravotten, wat SIRE ze kennelijk zo graag ziet doen, kunnen ze heus beter achterwege laten: straks raakt hun haar nog in de war. Voetballen doen Nederlandse vrouwen de laatste tijd trouwens ook beter, net als ze de Giro eerder wonnen dan een man deed – vier keer, zelfs: Marianne Vos in 2011, 2012 en 2014, en Anna van der Breggen in 2015. Niettemin werd Tom Dumoulin deze zomer neergezet als de eerste Nederlander die de Giro ooit won. Een akelig staaltje fake male news.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Alexandre Dulaunoy (cc)

Europa op vakantie

ELDERS - Europa wordt deze weken geteisterd door een tsunami aan vrijwillige werktijdverkorting. Hoewel, vrijwillig? De schoolvakantie 8 juli tot 4 september) is van overheidswege opgelegd. De bouwvakvakantie is sinds 1981 geen verplicht nummertje meer, het advies is wel in de schoolvakantie het werk neer te leggen (24 juli tot en met 25 augustus). De politiek gaat daar braaf in mee (7 juli tot en met 11 september).

In andere Europese landen gelden grofweg dezelfde perioden. Ofwel: voor wie graag ziet dat Europa op haar gat ligt moeten dit gouden tijden zijn.

Vakantie is een beleving en biedt de mogelijkheid Europa te ervaren. De meeste vakantiegangers doen in deze periode een of meerdere Europese landen aan en kunnen dus zien waar van Europese eenheid sprake is of juist van Europese diversiteit.

Bijvoorbeeld: op de 14e juli kun je in Frankrijk dezelfde futloze braderietjes aflopen, die ook onze Koningsdag kenmerken. Men is in Frankrijk wel veel verder met het idee van centraal georganiseerde en uitgevoerde vuurwerk. Hele dorpen lopen uit om het spektakel te bekijken en de collectieve oh’s en ah’s verhogen het pittoreske sfeergevoel.

Braderietjes hetzelfde, vuurwerk een heel verschil. Is dat kenmerkend voor de Europese eenheid?

Foto: Rory Hyde (cc)

Tussen broodmes en vrije wil

COLUMN - Na politicus Kees van der Staaij (‘De dokter komt u nu vermoorden’) en psychiater Esther van Fenema (‘Voor een paar euro koop je bij Blokker een broodmes’) voegde zich dit weekend een derde spreker in de rij mensen die zich heftig verzetten tegen het idee dat oude mensen die dood willen, daarbij de hulp van artsen zouden mogen ontvangen. Rosanne Hertzberger zei in Zomergasten niet mee te willen gaan in de discussie over voltooid leven; ze repte zelfs van ‘doodseskaders’.

Hertzbergers argument: ze twijfelde aan ‘de vrije wil’ bij zulke beslissingen. Een opmerkelijk standpunt, zeker voor wie de verhalen kent die mensen vertellen die met zo’n voltooid leven kampen en daar gesprekken over aangaan met hun arts. Die verhalen zijn veelal bestendig, doordacht, overtuigend, schrijnend, en getuigen van grote wanhoop. Nee, ze worden in zekere zin inderdaad niet ‘uit vrije wil’ genomen: vrijwel zeker waren deze mensen liever gelukkig geweest, omringd door geliefden, en vooral: stukken jonger en gezonder.

Maar zo zit hun leven niet meer in elkaar, en dat is precies waarom ze liever dood willen.

Hertzbergers concept van vrije wil veronderstelt een bijna absurdistisch concept van individuele maakbaarheid: ook oud, met een vrijwel uitgestorven vriendenkring, een achteruit sukkelende gezondheid en zonder zicht op verandering, worden deze mensen geacht nog iets van hun leven te kunnen maken.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Borya (cc)

Hoe lang mag oma leven?

COLUMN - We houden onze moeder in leven, omdat de kinderen niet zonder oma kunnen. We hebben het wel eens voorzichtig aan ze voorgelegd. Hoe zouden jullie het vinden als oma er niet meer is? Nou, het huis was te klein. Hysterisch gebrul van dochterlief en onze zoon trok spierwit weg. Hij is vier, maar al een hele vent, Hij huilt nooit. Ook nu niet, maar die gelaatskleur sprak boekdelen.

Dus blijft moeder leven, net zo lang tot ze in de RIVM voorspellingen valt. Veel stelt het niet meer voor. Ze is volslagen dement, niet in staat zelfstandig uit de rolstoel te komen en het eten moet er in gelepeld worden. Toch vinden de kinderen haar aardig. Dochtertje speelt met haar zoals ze met haar poppen speelt. Ze kletst maar wat aan tegen oma, die het wonderwel met iets van een glimlach ondergaat. Zoontje zit sprakeloos stil en kijkt onafgebroken naar haar gezicht, terwijl hij alleen haar linkerhand vasthoudt.

Oma is lief, zeggen de kinderen. Ja, dat is dan weer wel een zegen. Voor ze aftakelde was ze een enorme ‘bitch’. Niets en niemand deugde en dat liet ze goed weten ook. Maar dat veranderde al bij de eerste tekenen van dementie. Gek, dat sommige ziektes iets te voorschijn halen dat je bij gezond leven niet eerder bij de patiënt zag.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Luchtledig

COLUMN - Elke vier jaar presenteert het RIVM de Volksgezondheid Toekomstverkenning: een trendanalyse, die in het verleden geregeld heeft gezorgd voor nieuw beleid. Zo was de VTV van 1993 een van de eerste beleidsstukken waarin werd gewaarschuwd voor de impact die chronische ziektes in de toekomst op de zorg zouden hebben. Niet dat we in de toekomst plotseling vaker ziek zouden worden, maar fatale ziektes zouden beter kunnen worden ‘gemanaged’. Je ging dan simpelweg minder snel dood aan aderverkalking, hartproblemen, kanker of suikerziekte. Die vreugdevolle constatering vergde een drastische herbezinning op het gevoerde beleid.

Afgelopen week publiceerde het RIVM een nieuwe toekomstverkenning: ze keken opnieuw een kwart eeuw vooruit. Hoe staat het er in 2040 voor met onze geestelijke en lichamelijke gezondheid, bij ongewijzigd beleid?

We leven tegen die tijd stukken langer, roken minder, voelen ons aanzienlijk eenzamer, hebben vaker serieus overgewicht, en het aantal mensen met dementie en psychiatrische stoornissen stijgt extreem. Ik bestudeerde de staatjes met grote belangstelling.

Gaandeweg viel me iets op. Trends uit het verleden werden in het rapport lineair naar de toekomst doorgetrokken: zoveel minder rokers in de afgelopen jaren zouden tot evenveel minder rokers in de toekomst leiden, zoveel meer mensen met overgewicht in de afgelopen kwart eeuw werden vertaald naar evenveel extra mensen met overgewicht in de komende 25 jaar, zoveel meer mensen met dementie in de afgelopen 25 jaar zou in de toekomst betekenen dat… Enfin, u snapt het punt.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Selma Broeder (cc)

Begripsverwarring

COLUMN - Je kunt beter klein zijn dan groot. Als je klein bent, maak je vrienden. Dat leerde ik deze week van mijn nieuwe minicursist in de pre-inburgering.

De schoolvakanties zijn begonnen, maar de pre-inburgering loopt de hele zomer door. Bij gebrek aan kinderopvang willen vluchtelingen hun kind dan nog wel eens meenemen naar de Nederlandse les. Zo maakte ik vrijdag kennis met de zesjarige Kabitan.

Kabitans moeder spreekt nog bijna geen Nederlands. Zij is aangewezen op haar moedertaal Tigrinya. Best wel lastig in een groep waar mensen alleen Nederlands, Arabisch of Farsi spreken, en soms een beetje Engels. Maar haar zoontje Kabitan is nog klein en hij zit op een gewone Nederlandse school. In de korte tijd dat hij hier is, heeft hij al heel goed Nederlands leren spreken. Onderweg naar Nederland leerde hij bovendien een beetje Arabisch.

Tijdens de les kletste Kabitan dan ook honderduit. Zijn moeder, die meestal nogal stil is, fleurde helemaal op met haar vrolijke spring‑in‑‘t‑veld in de buurt. Ineens waren zij en haar kind het middelpunt van de belangstelling.

Kabitan fladderde van de een naar de ander. Toen hij eindelijk ging zitten, nam hij het woord. Tegen de meesten van ons zei hij: ‘Jij bent klein.’ Daarna zei hij: ‘Ik ben groot.’ ‘Jij bent ook groot,’ zei hij tegen één cursist. Ik keek ernaar met verwondering. Waarom deelde hij iedereen in? Wat betekende dat voor hem? Het heeft vast iets met status te maken, ging het door mijn hoofd, hij zal zijn aandacht nu wel richten op die ene grote cursist.

Vorige Volgende