Voor zijn stage bij Fossielvrij NL toog Marco Dijkstra naar Groningen. Hij spreekt er in de aanloop naar de actieweek van Code Rood met slachtoffers van de aardbevingen en aanverwante ellende. Twee huizen in Nieuwolda. Zelfde aannemer, zelfde bouwjaar. Eigenlijk zijn het dezelfde huizen en allebei de huizen hebben schade van dezelfde beving. Met enkele dagen tussenpoos wordt er een schademelding gedaan. Het gedoe begint. Meermaals worden beide huizen bezocht door heuse schade-experts, destijds nog ingehuurd door de NAM. Na een minutieuze bestudering van de schades volgt hun deskundige oordeel. Ik vat het in mijn eigen woorden samen: “Van de twee dezelfde huisjes die tegelijkertijd door dezelfde aannemer op bijna exact dezelfde plek zijn gebouwd, is de schade die na dezelfde beving is gemeld in het ene geval inderdaad te wijten aan de beving en in het andere, helaas, door een bouwfout veroorzaakt.” Bevingschade wordt vergoed, zettingschade helaas niet. “Het lijkt soms bijna willekeur”, sprak een politicus met meel in de mond.
Al 300.000 vluchtelingen zijn de afgelopen jaren aan het werk gegaan in Duitsland, de meerderheid daarvan in banen die genoeg verdienen om premies en belastingen af te dragen. Het tempo waarin mensen werk vinden stijgt al enkele jaren. De Duitse economie draait op volle toeren en de werkloosheid is minimaal.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
ANALYSE - De afgelopen 3 jaar hebben we weinig aandacht aan Tesla besteed op Sargasso, het laatste artikel dateert uit 2016. Ondertussen heeft het bedrijf zich wel stevig doorontwikkeld. De afgelopen weken stond Tesla stevig in de belangstelling door de publicatie van de cijfers van het 2e kwartaal van 2018 en door opmerkingen van topman Elon Musk dat hij Tesla van de beurs wil halen. Tijd voor een uitgebreidere update over het bedrijf. Waarbij ik niet pretendeer volledig te zijn en bij voorbaat ook vastgesteld wil hebben dat ik geen aandelen in Tesla bezit en ook geen Teslarijder ben.
Tesla werd in 2003 opgericht door Martin Eberhard en Marc Tarpenning om een elektrische sportwagen op de markt te brengen. Een jaar later investeerde Elon Musk, die fortuin heeft gemaakt als mede-oprichter van PayPal, een groot bedrag in het bedrijf en leidde hij de ontwikkeling van de Tesla Roadster. In oktober 2008 werd Musk zelf CEO en investeerde hij nogmaals een fors deel van zijn privé vermogen in Tesla. In de jaren daarop haalde Tesla verscheidene malen geld op bij investeerders, partners en de Amerikaanse overheid om de verdere ontwikkeling te financieren. In 2009 leende Tesla $465 miljoen van het het Department of Energy.
Wel volgens Jesse Frederik van de Correspondent, die daar vorige week een artikel over schreef. Zoals wel vaker bij de Correspondent is het een artikel dat goed is geschreven en een relevant onderwerp behandelt: er is veel nuttig en interessant economisch onderzoek dat gedaan wordt.
Dat herken ik. In mijn eigen onderzoek, een experiment naar de bijstand in Nijmegen, kom ik talloze interessante economische onderzoeken en literatuur tegen, onder andere uit de gedragseconomie. Hier op Sargasso heb ik daar ook wel eens over geschreven.
Ik heb echter twee kanttekeningen bij het stuk van Frederik.
Om te beginnen bij ‘links’. Dat is, ik citeer, “Denk aan Jesse Klaver, Kate Raworth, Ewald Engelen, Sander Heijne, Rutger Bregman, en eerlijk is eerlijk, ikzelf.” Dat laatste stukje zelfkritiek siert Frederik natuurlijk, maar het was beter geweest als hij het helemaal bij zichzelf had gehouden. Hij is blijkbaar verrast over de hoeveelheid interessant, niet-klassiek/theoretisch economisch onderzoek die er is. Mooi, die verrassing, fijne aanleiding voor een leuk stuk.
Maar een Jesse Klaver, die zal niet echt verrast zijn dat er economen zijn die zinnige dingen zeggen; hij haalde nota bene hoogstpersoonlijk Piketty naar de Tweede Kamer. En zal Frederiks Correspondent-collega Rutger Bregman, die een uitgebreid stuk schreef over het boek Schaarste van (onder andere) de econoom Mullainathan, vol verbazing hebben gereageerd? Ik kan me dat nauwelijks voorstellen.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
DATA - De Provincie Groningen heeft op 11 juli haar advies op het instemmingsbesluit 2018 voor het Groninger gasveld aan Provinciale Staten gezonden (agendapunt 3.2.c). In de vele bijlagen zit op bladzijde 27 van bijlage 2 (pdf) een interessante passage met betrekking tot de productiecapaciteit:
Figure 3-5 compares the production to the available capacity in each region (under the unlikely assumption that all clusters remain available). The downward spikes in the region capacities are related to planned shutdowns of production clusters for maintenance and inspections, while the seasonal fluctuation in capacity is a reflection of the fact that the ambient temperature influences the efficiencies of the coolers and hence the total compressor efficiency. Another observation that can be made is that the production capacity is relatively constant through time for most regions. The South-East region shows a notable decline in capacity until 2022, after which the decline is halted and eventually capacity starts to increase again. This behaviour is a function of the reservoir pressure in the direct vicinity of the production clusters within each region. A declining reservoir pressure yields a declining production capacity, whereas an increasing reservoir pressure yields an increase in production capacity.
COLUMN - Trump was blij, en Juncker al evenzeer: de EU neemt meer soja en vloeibaar gas van de VS af, en in ruil daarvoor ziet Trump voorlopig af van verhoging van de importtarieven op goederen die de EU naar de VS exporteren. Hoera: de vrijhandel gered, waaronder Duitse auto’s, Nederlands staal en aluminium, en Amerikaanse soja.
De werkelijkheid ziet er ietwat anders uit. Juncker beheerst the art of the deal beter, want hij heeft Trump grotelijks genept. Politico.eu schreef terecht: ‘De EU bood aan te doen wat het al wilde doen. In ruil daarvoor beloofde de VS niet te doen wat het tot nu toe heeft nagelaten.’ Neem soja, licht Politico toe: de Europese boeren importeren dat om hun veestapel te voeren, en dankzij de handelsoorlog die Trump met China is begonnen, kopen de Chinezen hun soja nu in Zuid-Amerika. Die soja is prompt duurder geworden, en bijgevolg is Amerikaanse soja voor Europa nu goedkoper. De Europese boeren kochten daar sindsdien sowieso al meer in – daar hoefde Juncker niet aan te pas te komen.
Over het LNG-plan had Energeia/FD een nog scherpere sneer: ‘De Europese Unie die meer LNG zal kopen van de VS? Maar de EU is helemaal geen inkoper van gas en tekent ook geen leveringscontracten.’ Energeia legt vervolgens uit dat Russisch gas nog altijd 25 procent goedkoper is dan Amerikaans LNG, en dat het weinige LNG dat momenteel in Europese havens aankomt, hier vrijwel alleen als overslag belandt, op weg naar andere landen.
ANALYSE - In het debat over energietransitie en klimaatmaatregelen gericht op de energiesector zijn er een paar constanten die telkens opduiken. Een van de hardnekkigste betreft kernenergie. Al onder Rutte I waren er plannen voor Borssele II. Rond dezelfde tijd werd in de VS door voorstanders van kernenergie hoopvol gesproken van een ‘nucleaire renaissance’. Voorstanders vinden dat kernenergie taboe is verklaard voor het klimaatakkoord. Mij lijkt het nuttiger om eens te kijken naar hoe reëel de marktkansen van kernenergie zijn.
Voor wie de ontwikkeling van kernenergie al langer volgt is het geen verrassing dat nieuwe centrales moeilijk van de grond komen in Europa en de VS. Wereldwijd neemt de totale capaciteit van kerncentrales ook nauwelijks meer toe en stijgt de gemiddelde leeftijd van de kerncentrale vlot. In 2009 publiceerde Citibank een rapport met de titel “New Nuclear – The Economics Say No” (pdf). In dit rapport laat Citibank zien dat de kosten en financiële risico’s van kernenergie groot zijn voor private investeerders. De studie somt vijf grote risicogebieden op waar ontwikkelaars en beheerders van nieuwe kerncentrales rekening mee moeten houden: planning, bouw, energieprijs, beheer en sluitingskosten.
Volgens de studie hebben overheden in geïndustrialiseerde landen enkel de risico’s op het vlak van planning beheersbaar gemaakt voor ontwikkelaars van kerncentrales. Hoewel het een belangrijke factor is, “is het de factor met de minste financiële impact”. Bouw, energieprijs en beheer zijn de belangrijkste risicogebieden. Zo enorm dat ze echte “corporate killers” zijn en ook de grootste energiebedrijven op de knieën kunnen dwingen, volgens het rapport.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
‘Journalist en activist’ Tommy Robinson verdient meer dan 100.000 pond per jaar met zijn daden, die vooral bestaan uit het verdacht maken van moslims. Robinson kwam vorige week op borgtocht vrij. Er hangt hem een gevangenisstraf van ruim een jaar boven het hoofd wegens hinderen van justitie.
De Sunday Times onthulde gisteren Robinsons business model (doordat een ex-medewerker uit de school klapte): hij verdient meer dan 100.000 pond als ‘Shillman Fellow’. Dat zijn beurzen die verstrekt worden door de extreem-rechtse Amerikaanse miljonair Robert Shillman, die eerder in het nieuws was als sponsor van een Mohammed-cartoons wedstrijd en van schrijfsels door de nieuwe Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra.
De valkuil waar we niet in moeten trappen, is volgens Patrick Hoogenbosch, sociaal ondernemer in het Arnhemse Spijkerkwartier dat de energietransitie een technisch verhaal over energie wordt. Hij waarschuwt:
‘De energietransitie gaat niet slagen als alle aandacht naar de techniek gaat in plaats van naar de sociale dimensie. Je moet de energietransitie gebruiken om de problemen van mensen op te lossen. Een vochtige woning bijvoorbeeld, waardoor mensen meer moeten stoken. Maar denk ook aan problemen als fijnstof, hittestress, wateroverlast, vergrijzing, het tekort aan technisch personeel, vereenzaming en de zorg die onbetaalbaar wordt. Dáárover moet je met ze in gesprek. Er zit veel opgekropte frustratie, zeker in de minder welvarende buurten; die moet je aanpakken.’
De contouren van de ‘energiearmoede’ zijn al zichtbaar.
Arme huishoudens betalen ruim 5 procent van hun inkomen aan gas en stroom, voor de rijkste 10 procent huishoudens is dat maar 1,5 procent. Volgens energiebedrijf Essent zijn 750.000 huishoudens momenteel niet in staat de energierekening te betalen. Als er niets verandert, gaat op termijn 17 procent van het budget van laagbetaalden op aan energie, blijkt uit onderzoek van CE Delft in opdracht van Milieudefensie, de Woonbond en FNV.
[Een nieuwe tweedeling dreigt bij de energietransitiePortugal was een van de landen die getroffen werd door de Europese schuldencrisis. De economie kromp, lonen werden verlaagd en de werkloosheid verdubbelde. De overheid stemde in met een Europees steunpakket. Toen de crisis zich verdiepte schoof de regering de scherpste bezuinigingsmaatregelen uit het steunpakket, waardoor de economie weer aantrok. In The New York Times een uitgebreide rapportage van het land dat zoals Premier António Costa in een interview zei:
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.