In een wereld waar wie je bent steeds meer centraal staat, is gender actueler dan ooit. Terwijl sommigen strijden voor een minder scherp onderscheid tussen man en vrouw, raken anderen verward door de opkomst van nieuwe genderhokjes. Waarom houdt genderidentiteit ons zo bezig? Hierover gingen we in gesprek met historicus prof. Geertje Mak (UvA) tijdens de laatste editie van onze Dialoog Diners die plaatsvond in NAR – Café der Kunsten. Mak heeft de betekenis van het begrip ‘gender’ door de jaren heen zien veranderen. Tot de jaren ’60 betekende gender net zoiets als geslacht, wat je in je paspoort terug kon vinden. De term kwam verder in opkomst doordat men bij de medische behandeling van intersekse personen erachter kwam dat het lichamelijke geslacht heel ingewikkeld was. Mak legt uit: “Naast uiterlijke genitaliën werden de innerlijke geslachtsdelen ook beter in kaart gebracht. Daarnaast kwam er meer kennis over hormoonspiegels, chromosomen en meer. Men ontdekte dat het lichamelijke geslacht een complex en gelaagd begrip was.” De later omstreden psycholoog en seksuoloog John Money betoogde in de jaren ‘50 dat het vaststellen van de ware sekse geen doel moet zijn, maar dat er gekeken moet worden naar de best passende sekse voor iemand, zowel lichamelijk als psychologisch. Met die nieuwe gedachte werd er niet langer over sekse, maar over gender gesproken. Naast dat de betekenis van gender veranderde, werd er volgens Mak door de jaren heen ook op andere manieren naar gender gekeken: “Tot aan het einde van de 19e eeuw is gender een moreel voorschrift geweest. Gender bepaalde je plek en je rol in de maatschappij en beïnvloedde grotendeels hoe je moest leven. Het vormde ook een juridisch systeem en ontsnappen aan dit systeem was alleen mogelijk door iets stiekem te doen. Zo waren er vrouwen die zich in het geheim als man verkleedden om meer geld te verdienen of op reis te gaan.” In het begin van de 20e eeuw begon dit te veranderen, onder andere door het werk van Markus Hirschfeld, een Duitse arts, seksuoloog en een vroege voorvechter voor de emancipatie van homoseksuelen en transgender personen. Hirschfeld vond het idee van ‘Vollman’ en ‘Vollweib’ (volledig man en volledig vrouw) een illusie en hij schetste dat iedereen zich ergens op een schaal tussen deze twee uitersten bevindt. Ook publiceerde de arts de eerste wetenschappelijke enquête die probeert vast te stellen waar een persoon zich op deze schaal bevindt. Met de kennis van nu kan je je echter afvragen in hoeverre stereotyperende enquêtevragen als “Houd je meer van borduren en koken of sporten en vechten?” helpend zijn bij het vaststellen van genderidentiteit. Hoe dan ook, door dit soort ontwikkelingen kwam er steeds meer ruimte voor mensen om zich uit te spreken over hun gender. Mak legt uit: “Als een persoon in de 19e eeuw homo was, moest hij stil zijn en de ondergrondse subcultuur in. Er lag nadruk op niet ontdekt willen worden. Wat we nu hebben, is juist het omgekeerde: mensen spreken zich meer uit over hun gender. Echter, om je uit te kunnen spreken, moet je jezelf eerst een label geven. Dat creëert een omgeving waarin we elkaar dwingen om steeds het achterste van de tong te laten zien.” Tegelijkertijd, vertelt Mak, hoeft de veronderstelde norm zich nooit uit te spreken. “Een 16-jarig kind hoeft niet thuis te komen om vervolgens te vertellen: “Pap, mam, volgens mij ben ik hetero.” Toch ziet Mak ook het belang van het uitspreken over gender. “Een goed voorbeeld is de opkomst van de interseksebeweging door internet. Mensen die vroeger intersekse waren, ervaarden heel veel eenzaamheid. Via het internet vonden die mensen herkenning en begrip in elkaar.” Maar voordat je die herkenning in elkaar vindt, ziet Mak dus wel de vereiste om jezelf in een hokje te plaatsen. En als dat plaatsen niet direct lukt, volgt er vaak een gesprek met een therapeut. “We individualiseren daarmee het probleem, terwijl we het meer collectief moeten benaderen.” Als uitkomst pleit Mak voor normalisering en acceptatie van meer variatie. “Het zou mooi zijn als er wat meer speelruimte komt, waarbij we niet vasthouden aan een norm of verwachting. Als iemand niet helemaal binnen bepaalde gendernormen van een klas of sportteam past, waarom ligt het probleem dan bij diegene? Waarom trainen we docenten en sportcoaches niet om beter met die variaties om te gaan? De medische behandeling van mensen mag er zeker zijn, maar tegelijk kan je als samenleving een pad bewandelen waarbij mensen ruimer in hun vel mogen zitten dan nu vaak het geval is.” Dit artikel van Remco Sleiderink is eerder verschenen bij Studium Generale Utrecht.
Je zou het niet zeggen, maar dit gezelschap is dus behoorlijk Nederlands. Zo is HAEVN een muziekduo uit Kerkrade dat al vanaf 2015 actief is.
De uit Mozambique afkomstige Neco Novellas begon als maker van traditionele Chopi-muziek, maar studeerde in Zuid-Afrika en Nederland onder andere jazz en rockmuziek.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
NIEUWS - Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken houdt de schijn op van een eventueel akkoord voor een vredesbestand. Intussen gaat de slachting in Gaza gewoon door en komen de Israëlische gijzelaars niet vrij.
De bloedige veldtocht van Israël in Gaza is aan het veranderen in een grimmige soap. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken is in Israël uit zijn vliegtuig gestapt om de Israëli’s te vertellen dat de VN-Veiligheidsraad akkoord is gegaan met hun voorstel voor een staakt-het-vuren in Gaza. Dat heeft de V-raad inderdaad besloten – met 14 stemmen bij één onthouding, namelijk Rusland.
Het voorstel betreft een drie-fasen-project: in de eerste fase worden gijzelaars bevrijd en wordt er zes weken niet geschoten, in de tweede fase worden alle gijzelaars losgelaten, en in de derde fase kan er worden gepraat over een wederopbouw van Gaza.
Goed idee, zult u misschien zeggen. Eindelijk stopt het zinloze geweld. Maar hoezo is dit een voorstel gedaan door Israël? Iedereen weet dat Netanyahu met de hardnekkigheid van een kind dat om snoepjes bedelt steeds blijft herhalen dat hij pas ophoudt met oorlog voeren als Hamas is vernietigd. Nou ja, dat gaat Blinken dus voor elkaar krijgen, als het inderdaad een Israëlisch voorstel was. Gelooft u dat? Dat Blinken daar tijdens zijn zesde (of was het al de zevende?) nutteloze reis in gaat slagen?
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Judas Priest behoeft denk ik geen introductie. Wist u echter dat de naam ‘Judas Priest’ is ontleend aan een nummer van Bob Dylan?
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Hawkwind is een van de eerste ‘space rock’ bands. Hun bekendste hit is ‘Silver Machine’. Motörheads Ian “Lemmy” Kilmister speelde van 1971 tot 1975 als bassist bij deze band.
Het nummer ‘Stripped’ stamt van het Depeche Mode-album Black Celebration uit 1986, alweer bijna vier decennia geleden. Onlangs voorzag muziekfröbelaar Maxiblues het van een muzikale revamp.
Oordeelt u zelf.
Todd Terje poetste deze klassieker van Chaka Khan uit 1981 lichtjes op. Zo klinkt ‘ie een stuk eigentijdser zonder het origineel uit het gehoor te verliezen.
Jimm Kerr en gitarist Charlie Burchill zitten inmiddels ook al bijna een halve eeuw in het vak. Ze begonnen hun pop/rock-carrière in een punkbandje in 1977: Johnny & The Self-Abusers.
Die groep was geen lang leven beschoren, maar uit haar as stond een band op die in de jaren tachtig wereldbekendheid zou vergaren.
In het kader van het 40-jarig jubileum van het album Rebel Yell heeft Capitol Records een dubbelalbum uitgebracht.
Daarop staat onder meer deze niet eerder uitgebrachte cover, en die klinkt lang niet slecht.
Na meer dan tien jaar leadzangeres te zijn geweest voor 10.000 Maniacs, die ze leerde kennen als studente in New York, begon Natalie Merchant in 1993 aan haar solocarrière.
Haar debuutalbum Tigerlily was een commercieel succes en dit nummer was een top-10 hit in de Verenigde Staten.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.