Via via bereikte ons een verzoek uit omroepland. Of wij een mooi plaatje hadden van het laatste kwartaal waarmee duidelijk werd dat de oliemaatschappijen wel snel de benzineprijs verhogen als de olieprijs omhoog gaat, maar niet zo snel de benzineprijs weer verlagen als de olieprijs weer omlaag gaat.
Nee, zo’n plaatje hadden we niet in de kast liggen. Maar nieuwsgierig als we zijn, gaan we dan toch zoeken. En binnen niet al te lange tijd hadden we een overzichtje gemaakt op basis van cijfers van het laatste half jaar. Weliswaar op weekbasis, maar toch.
Hier bleek dus niet echt uit dat de oliemaatschappijen “fout” zouden zitten.
Maar soms moet je ook gewoon iets presenteren dat geruchten/vermoedens ontkracht. En al helemaal als er nog iets anders op te merken is. Eerst maar even de grafiek (uitgebreid naar 8 maanden):
Er zijn een paar momenten te zien waarop de prijs van benzine wat traag reageert op een daling in de olieprijs. Maar heel hard is die relatie niet. Bovendien is het natuurlijk niet zo dat een oliemaatschappij vandaag alle olie koopt die morgen uw benzine is. Daar zitten buffers en heel veel financiële verrekeningen tussen.
Maar er is wel iets vreemds aan de hand met de trend. De olieprijs stijgt relatief harder dan de benzineprijs. Het lijkt er een beetje op dat de oliemaatschappijen de stijging van de olieprijs bufferen. Als je bedenkt dat een hoge olieprijs op termijn niet alleen de inkoop van olie raakt, maar ook het transport naar de raffinaderij, de raffinage zelf en het transport naar de pompen, dan is het opvallend te noemen dat er niet juist sprake is van een sterkere stijging van de benzineprijs ten opzichte van de olieprijs. Een beweging die in dit artikel ook geconstateerd wordt voor eind 2004.
Zouden de oliemaatschappijen zich wat inhouden omdat ze bang zijn voor de effecten van onrust bij een te snel te sterk stijgende benzineprijs? De conflicten van afgelopen maanden in veel landen maakt ze misschien voorzichtig.
Speculatie mijnerzijds. Wat zijn uw inzichten bij het zien van deze gegevens?
Een terzijde. Juist vandaag staat in de krant dat de Tweede Kamer graag een onderzoek wil naar de kale benzineprijs in Nederland.
In bovenstaande grafiek is de kale prijs gebaseerd op de cijfers van Cijfernieuws, plus 9 cent (voor bemande pompen), minus 19% btw, minus de vaste toeslagen (inclusief accijns). Dat noemt met de kale prijs.
Update 25-7-08: De prijs schijnt wel effect te hebben op de files.
Reacties (35)
Dus weer eens het tegenovergestelde als iedereen roept. De marge van olie naar benzine verdampt dus.
Interessant!!
Je zou dus kunnen stellen dat de oliemaatschappijen die 9 ct gebruiken om mee te bufferen.
Achja het lag er ook nogal dik bovenop dat het bericht over dat onderzoek uitsluitend dient als afleidingsmanouvre, om de schijn te wekken dat de overheid “er iets aan doet”.
Kun je ook zo’n plaatje maken voor diesel, Steeph? Misschien wordt daar de relatief lage stijging van de benzineprijs gecompenseerd. Bovendien zal het gros van de olie niet via de vrije markt van bron tot raffinaderij gaan, maar pompt de oliemaatschappij de olie zo hopla direct de raffinaderij in, waardoor de produktiekosten aanmerkelijk meer invloed zullen hebben op de benzineprijs dan de olieprijs invloed heeft. De enige conclusie die ik daaruit kan trekken, is dat de concurrentie dus prima werkt, anders had men de gestegen olieprijs wel aangegrepen om de benzineprijs mee te doen stijgen.
Er leven m.i. nogal wat misverstanden tav. de petrochemie markt. Om het kort samen te vatten: De petrochemische bedrijven zoals Shell zorgen zowel voor de grondstof (olie) als voor de eindproducten (bv. benzine). Een stijging van de prijs van olie is dus oninteressant voor deze bedrijven. Wat voor hen telt is 1) de kosten voor winning van olie, 2) de kosten voor productie (oa. raffinage) van eindproducten, 3) de prijs van de eindproducten en 4) de prijs van substituten.
Aangezien er nauwelijks substituten zijn en de vraag groter is dan aanbod zitten deze bedrijven altijd goed. Hun winst is niet afhankelijk van de olieprijs maar van de marktprijs van eindproducten enerzijds en productiekosten anderzijds. Een vergelijking tussen olieprijs en benzineprijs is voor bv. Shell oninteressant. De bewering dat de prijs van benzine even hard zou moeten stijgen en dalen als de prijs van olie is ook een misvatting: die prijs wordt bepaald door vraag en aanbod, niet alleen door de prijs van de grondstof. De marktprijs van olie loopt trouwens ook niet gelijk aan de kostprijs aangezien de contracten voor olie vaak prijsberekeningen kennen gebaseerd op de gemiddelde prijs in een periode (bv. maand), vanaf bv. het moment van shipping.
Last but not least is het maar de vraag hoe goed de oliemarkt werkt, maw. hoe komt de prijs van olie eigenlijk tot stand? Wordt eigenlijk wel voldaan aan de eisen voor goede marktwerking?
Daar komt nog bij, maar nu begeef ik me wel heel ver buiten mijn expertise, dat de hoeveelheid benzine en diesel die je uit een vat olie kunt halen redelijk constant is. Aangezien de vraag naar diesel volgens mij al een tijdje stijgende is, is er misschien wel gewoon een benzine-overschot aan het ontstaan. Was diesel eerder een “bijprodukt” van benzine, nu wordt benzine een “bijprodukt” van diesel. De prijs van benzine zou dan eerder een reflectie zijn van hoeveel men eraan kan verdienen als men het “benzineoverschot” weer omzet in andere produkten.
Of praat ik nu poep?
@zmc: Als ik tijd heb, wil ik dat wel even bekijken.
@TRS: Goede punten. Maar er is natuurlijk wel een relatie omdat er een afweging zit tussen de olie van jezelf verkopen op de vrije markt bij een prijsstijging, versus de olie gebruiken voor benzine en daar de prijs te laten stijgen om hetzelfde rendement te halen.
Aangezien je al veel productiecapaciteit hebt, is het niet slim om die tijdelijk stil te laten vallen.
Heel veel factoren en afwegingen dus. Een directe relatie is niet te leggen.
Maar…. de stijgingen/dalingen in olieprijs worden op dit moment in “de markt” wel degelijk binnen 1 tot 3 dagen meestal vertaald. Los van of dat nodig is of niet.
@Steeph
Het stil laten liggen van productiecapaciteit speelt geen rol, dat zijn sunk costs, behalve dat stilleggen kostenbesparing oplevert vanwege geen productie (bv. energie etc). Trouwens, volgens mij is er (op de wereld) ondercapaciteit voor raffinage. En zijn de marges op eindproducten niet groter dan op crude? Zeker gezien de ondercapaciteit?
“Maar…. de stijgingen/dalingen in olieprijs worden op dit moment in “de markt” wel degelijk binnen 1 tot 3 dagen meestal vertaald. Los van of dat nodig is of niet.”
De vraag is wat dit eigenlijk betekent: impliceert dit niet dat er defacto geen marktwerking is?! (Wat bedoel je overigens met “los van of dit nodig is of niet)?”
@TRS: Het “los van of..” doelde op de aangedragen argumenten dat het voor een oliemaatschappij mogelijk/waarschijnlijk niet nodig is om fluctuaties in de olieprijs direct in de benzineprijs te vertalen.
En ja, daarmee kan je de marktwerking in twijfel trekken.
http://www.bndestem.nl/algemeen/binnenland/3461905/Het-raadsel-van-de-hoge-benzineprijs.ece
@TRS:
Er leven m.i. nogal wat misverstanden tav. de petrochemie markt. Om het kort samen te vatten: De petrochemische bedrijven zoals Shell zorgen zowel voor de grondstof (olie) als voor de eindproducten (bv. benzine). Een stijging van de prijs van olie is dus oninteressant voor deze bedrijven.
Je zegt het mooi, maar het is natuurlijk onzin. De olieprijsstijging komt door de stijging van de vraag. Of deze vraag nu speculatief, precautionair of van het ‘opkomende economieen’-type is doet er niet toe. Ook de vraag naar de (ruwe) olie die Shell maakt/wint is gestegen. Om aan die vraag te voldoen moet de afname van de Nederlandse automobilist dalen, hence een hogere benzineprijs hier.
De bewering dat de prijs van benzine even hard zou moeten stijgen en dalen als de prijs van olie is ook een misvatting: die prijs wordt bepaald door vraag en aanbod, niet alleen door de prijs van de grondstof.
Hier zeg je het wat beter. *Niet alleen*. Maar wel voor een aanzienlijk deel, lijkt me. Vandaar die sterke correlatie tussen de olie- en de benzineprijs in het grafiekje.
ben in het verleden inkoper derivaten geweest voor gulf en petronas.
de prijs is een vast gegeven wat rechstreeks van het hoofdkantoor komt en binnen 48 uur aangepast wordt door iedere oliemaatschappij bij wijzigingen.
Shell rules.
Bij pompprijzen ben je dus direct aan de beurt olieleveringen zijn gebaseerd op reeds vastgestelde prijzen. dat ijlt na.
Als je bulk ( > 20.000 ltr ) koopt dan pas hou je rekening met valuta en of prijs wijzigingen en schakel je de riscoanalyse in. alles is te verzekeren of in te dekken met termijn handel.
Interessant zijn zoals tsr zegt de marges dat maakt het verschil tussen a en b.
Goedenmorgen by the way
@JSK: Dit “De olieprijsstijging komt door de stijging van de vraag” zou iets zuiverder geformuleerd kunnen worden als “De olieprijsstijging komt door de stijging van de vraag ten opzichte van het aanbod”
(Als het aanbod namelijk evenredig zou meebewegen is er niets aan de hand, toch?)
@hemaworstje: van derivaten naar koeien, goeiemorgen! Interessant leven heb jij :-)
Maar vraagje over jouw punt. Denk je dat die directe koppeling in de loop der jaren hetzelfde is gebleven? Of zijn er in de markt veranderingen geweest die het spel anders zouden hebben gemaakt?
@JSK 10
“Om aan die vraag te voldoen moet de afname van de Nederlandse automobilist dalen, hence een hogere benzineprijs hier. ”
Dat is voor die bedrijven verder alleen interessant omdat dat een hogere marge oplevert. Maar die prijs wordt bepaald op de markt en niet door de productiekosten; die kosten bepalen alleen de ondergrens van de prijs (en soms zelfs dat niet), de marge voor de aanbieder en zijn aanbodstrategie.
@5 zmc
“Benzine is een bijprodukt van Diesel” (en van kerosine trouwens). Goed gesproken!
Een eventuele relatie tussen olieprijs en eindprodukt zou ik anno 2008 inderdaad eerder bij diesel (of kerosine) verwachten dan bij benzine.
M.i. geen poep dus
Let wel dat het grafiekje op zich niet laat zien dat de oliemaatschappijen “fout” zijn, in de zin dat ze een “niet morele prijs” (whatever that may be) vragen voor hun produkten. Het grafiekje laat hooguit zien dat de maatschappijen “steeds fouter” of “steeds goeieger” worden, of “even fout” blijven.
@15
Fout? Goed? De markt bepaalt de prijs en die is automatisch goed. Let wel, voor lichte producten (benzine etc) is er een efficiente markt, voor ruwe olie kun je dat evt. betwisten.
@16
Mee eens. Wie marktwerking helemaal accepteert ziet helemaal geen “foute” of “goede” prijzen.
Echter, de mensheid lijkt marktwerking niet helemaal te accepteren. Verkopers komen soms met morele argumenten zodra de winstmarge wegvalt en ze hun vaste kosten niet kunnen terugverdienen. Kopers doen hetzelfde als prijzen zeer snel boven hun budget uitstijgen.
Politici moeten wat aandacht besteden aan eea zodra het aantal door de media belichte ontevredenen boven een zekere kritische waarde uit lijkt te stijgen.
Ouwe postjes dicht zeker:
https://sargasso.nl/archief/2008/03/10/klimaatverandering-werkt-conflict-europa-rusland-in-de-hand/
Dan maar hier: “De Noordpool alleen al zou 30 procent van de nog niet ontdekte aardgasreserves bevatten. (1670 biljoen kubieke meter), ofwel bijna twee derde van de bewezen gasreserves in het Midden-Oosten. Bij olie gaat het om 13 procent van de nog onontdekte reserves, ofwel 90 miljard vaten (van 159 liter)”:
http://www.usgs.gov/newsroom/article.asp?ID=1980&from=rss_home
Rusland heeft al een vlag op de bodem van de Noordelijke IJszee geplant.
@12: Niet echt, want het aanbod is de laatste jaren niet afgenomen. In de woorden van Rembrandt: het PeakOil-moment laat nog op zich wachten.
@TRS: Dus wat is je punt? Dat de ruwe olieprijs irrelevant is? Dat lijkt me zeer sterk.
@YP: Nee hoor, alle postjes vanaf begin 2008 staan nog open voor reacties.
Misschien is de verklaring voor de grafiek van Steeph en het raadsel van de relatief hoge brandstofprijzen in Nederland wel hetzelfde: toen benzine nog goedkoper was, lette de Nederlandse consument wellicht minder op prijsverschillen, waardoor er geen sprake was van goede marktwerking en de prijs relatief hoog bleef vergeleken met het buitenland, waar de consument dan om nog te verzinnen redenen wat meer op de prijs lette. Naarmate de prijs steeg, lette de consument beter op waardoor de markt beter functioneerde en de prijs daalde. Bijvoorbeeld.
mijn leven is verre van interessant en dat bevalt me prima steeph. ben in mijn vorige leven inkoper geweest en heb eeh diverse takken van sport uitgevoerd , olie meuk was daar een van.
We waren gulf distributeur maar ook vrije jongen ( witte pompen /eigenmerk ) iedere dag kregen we standaard de fax waardoor we vanuit het kantoor de prijzen aan de pomp konden aan passen. Shell logo bovenaan.
Soms stappen naar een concurrent in belgie
( er zijn maar een paar raffinaderijen ) maar hoe die tent er nu heden ten dage uitziet geen idee.
Ergo , gewoon bulk betalen en aftikken bij de depots , daar wordt je merk additieven in de standaard benzine gepleurd zodat je verschil in formula shell of esso hebt , benzine is niet zo maar benzine..
Booring bizniz en heb het dan ook maar kort gedaan, heb als afscheidskado een volle tankwagen meegekregen en daar teer ik nu nog op.
als ie leeg is gebruuk ik m voor de melk , ze zijn van rvs gemaakt en mooi dubbelwandig..
Och, je kunt natuurlijk gaan wijzen naar die ondeugende benzinemaatschappijen… misschien terecht, maar anderzijds is het wel de overheid die ongeveer twee keer zoveel in haar zak steekt als de oliemaatschappijen.
En voor welke kwaliteitsverbetering van het olieproduct tekent de Overheid? Precies, geen enkele! De overheid is per saldo de grote “Opvreter” in het spel.
oh ja het antwoord, fuck the trend als je een monopoliste dealer bent.
je klant heeft niks te wensen en mag blij zijn dat we nog een poging doen de dope beter te maken.
dat was in 1950 1970 1990 en nu nog.
vraag het bea die heeft nog een partij aandelen van shell liggen die nog van haar moeder waren die weer lichtelijk anti zionistisch was en dan kom ik weer bij de rockefellers new order iraq en de pijplijn naar urguztan.
Ook een lijntje ?
@jsk: het was een generieke opmerking, niet specifiek op de het olieverhaal gericht.
@hemaworstje: moet je wel een groot erf hebben, voor zo’n tankwagen.
Om het grafiekje iets makkelijker te begrijpen te maken had je de prijzen ook kunnen indexeren op 100. Dan was het helemaal makkelijk vergelijken geweest :-)
De verklaring zou kunnen zijn dat de de olieprijs verhoging een goed excuus is voor een bezineprijsverhoging. Anders gezegd, het is een reden die door de klant geaceepteerd word, zonder dat er gelijk een boycot ontstaat. Dit betekent niet dat het werkelijk nodig is om de kosten te dekkken, maar meer dat de bedrijven het als een goede kans zien meer winst te maken. Terecht natuurlijk, want zo wertk de markt. Aangezien (bijna) alle bedrijven meedoen wordt de olieprijs dus wel gebruikt als (impliciet) middel om prijsafspraken te maken.
@Cancel, #27: Als dat zo was, zou de benzineprijs juist harder stijgen dan de olieprijs. Het omgekeerde blijkt echter het geval. Of ik lees de grafiek verkeerd, die kans is ook reeel natuurlijk:P
Oh nu snap ik het! Onze eigen Shell snapte natuurlijk al lang dat de olieprijs gemanipuleerd was door bedrijfjes als Optiver:
**** begin intermezzo ****
The witch hunt has begun: Defendant Caught in Email Saying He Would “Bully” the Market (handig, zo’n email afluister apparaat!)
**** einde intermezzo ****
En onze eigen lieve Shell kijkt voor de benzine prijs gewoon naar zijn eigen upstream produktie kosten en die worden niet door de stoute speculanten beinvloed.
@27: Alsof lands’ 7 miljoen automobilisten benzine (dwz hun Heilige Koe) gaan boycotten omdat de prijs te hoog zou zijn. Kom nou.
Wat ik zelf denk: de benzine prijs wordt niet meer één-op-één met de olieprijs verhoogd omdat de vraag naar benzine in een elastisch deel lijkt te geraken. In andere woorden: bij een *iets* hogere benzineprijs zullen (denk ik) vele automobilisten de stap zetten naar trein, thuiswerken of gewoon naar de supermarkt lopen.
JSK: je spreekt jezelf tegen:
Alsof lands’ 7 miljoen automobilisten benzine (dwz hun Heilige Koe) gaan boycotten omdat de prijs te hoog zou zijn. Kom nou.
bij een *iets* hogere benzineprijs zullen (denk ik) vele automobilisten de stap zetten naar trein, thuiswerken of gewoon naar de supermarkt lopen.
het eerste was trouwens ook niet wat ik zei. Maar stel je voor dat de de benzineprijs(flink) omhoog zou gaan zonder dat hiervoor een reden (zoals de stijging van de olieprijs) wordt gegeven, dan zou er best eens protest/boycot of in ieder geval een flinke daling van de afzet kunnen volgen. De stijging van de olieprijs is dus een een excuus om een prijsverhoging door te voren, die een potentiele afzetdaling beperkt. Jouw tweede punt geeft inderdaad een mogelijke reden waarom de stijging van de bezineprijs relatief lager is.
@31: Niet echt. Een boycot is heel iets anders dan je aankoop incrementeel te verminderen. Een boycot is afzien van aankoop in zn totaliteit, vaak uit politieke overwegingen. Een benzineboycot lijkt me heel sterk.
De stijging van de olieprijs is dus een een excuus om een prijsverhoging door te voren,
Mwah ik weet niet of bedrijven een ‘excuus’ nodig hebben om hun prijzen te verhogen. De verhoging van (kroeg)bier naar €1,80 naar €2,20 (maar liefst 15%!) heeft in mijn stad niet tot een cafeboycot geleid. Eveneens is men niet minder melk gaan drinken toen de prijs daarvan werd verhoogd van 50 naar 60 cent. Klagen, dat doen we natuurlijk wel. Maar boycot? Nah.