Remi Lehmann

ELDERS - Hoewel het gros van de Argentijnen vakantie viert, is uw correspondent weer aan het werk. Deze week nemen we de prijsafspraken in Argentinië onder de loep, maakt de FIFA zich zorgen om match fixing tijdens het WK in Brazilië, en werd Venezuela opgeschrikt door de dood van een oud-Miss.

De Argentijnse regering heeft een akkoord gesloten met supermarktketens en distributeurs over de prijzen van bijna 200 producten. De regering probeert hiermee de koopkracht van de Argentijn te beschermen. De inflatie (circa dertig procent per jaar) stijgt harder dan de lonen. Hierdoor dreigen de dagelijkse boodschappen voor steeds meer Argentijnen onbetaalbaar te worden.

De overheid heeft een speciale website opgezet zodat consumenten kunnen zien over welke producten prijsafspraken zijn gemaakt. Wat opvalt is dat niet alleen basisproducten zoals zonnebloemolie en brood zijn opgenomen, maar ook luxeproducten zoals Coca-Cola en verschillende bieren en wijnen.

Sinds de economische crisis heeft de Argentijnse regering voor talloze diensten en producten subsidies en maximumprijzen ingesteld. Zo kost een treinrit in Buenos Aires al jaren €0,10 en is de stroom- of gasrekening zelden hoger dan €10 per maand.

Het verschil met eerdere prijsafspraken is dat voor de huidige selectie producten, de prijs iedere drie maanden wordt bijgesteld. Ook is het aantal producten drastisch teruggebracht. Bij eerdere afspraken ging het nog om ruim 400 producten. Voor de Argentijnse consument is te hopen dat de producten ook daadwerkelijk in de supermarkt verkrijgbaar zijn. Eerder ontstond schaarste doordat producenten steeds minder producten leverden waarover afspraken waren gemaakt.

ELDERS - Duizenden hectaren (natuurgebied) gaan in vlammen op in Chili, terwijl in Argentinië de Dakar rally is begonnen. Uruguay kan zomaar de grootste cannabisexporteur ter wereld worden. 

Verschillende bosbranden (video) hebben de afgelopen dagen een spoor van vernieling achtergelaten in Chili. Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken en Veiligheid hebben 18 branden in verschillende regio’s al meer dan 16.000 hectares in de as gelegd.

Hoge temperaturen en een sterke wind worden als voornaamste oorzaken van de branden genoemd. De menselijke factor wordt echter niet uitgesloten: sommige branden zouden zijn ontstaan door uit de hand gelopen kampvuren.

De branden zijn dan ook nog niet onder controle. President Sebastián Piñera heeft gisterenavond een spoedoverleg gehouden met verschillende collega-ministers. 

Volgens experts bestaat vooralsnog geen risico dat de branden overslaan naar de hoofdstad Santiago. Minister van gezondheid Jaime Mañalich verwacht wel dat de branden de luchtkwaliteit van de metropool zullen aantasten. Hij verwacht dat de ziekenhuizen veel mensen met ademhalingsproblemen zullen ontvangen de komende dagen.

Dakar van start

Afgelopen zondag werd de eerste etappe van de Dakar 2013 verreden. In Rosario, de havenstad van Argentinië, gingen de deelnemers (waaronder ook een aantal Nederlanders) van start. De komende anderhalve week voert de route de coureurs door de Argentijnse Andes, de zoutvlakten in Bolivia en de woestijn van Chili. Op 18 januari eindigt de race in het pittoreske havenstadje Valparaíso (Chili).

ELDERS - Uw correspondent geniet van vakantie, vandaar deze week een light-versie van de ‘Elders in Zuid-Amerikareeks’. 

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: 2013 was een topjaar voor Zuid-Amerikajunkies. Vele hoogte- en dieptepunten wisselden elkaar af. 

In Venezuela stierf Chávez, en nam Maduro het stokje over. Uruguay legaliseerde het homohuwelijk en werd het eerste land ter wereld waar de overheid wiet gaat telen, distribueren en verkopen. De nieuwe paus werd tot ieders verrassing een Argentijn, en (gelukkig) konden we afscheid nemen van oud-dictator Videla.

In het oerconservatieve Chili streden nota bene twee vrouwen om het presidentschap, en trok Michelle Bachelet aan het langste eind. Brazilië werd getroffen door vele protesten die al dan niet gelinkt waren aan het WK. Desondanks blijft Dilma populair. Over Ecuador, Bolivia, Paraguay en Colombia lazen jullie minder op Sargasso. Dat gaat volgend jaar veranderen.

Jullie verwachtingen

Ik ben benieuwd naar jullie voorspellingen wat betreft Zuid-Amerika in 2014. Wordt het WK een succes, of worden er dadelijk wedstrijden gespeeld in stadions die nog bouwputten zijn, terwijl op straat de Brazilianen protesteren voor betere gezondheidszorg en onderwijs?

Gaat het Bachelet in Chili lukken om een vliegende start te maken en haar onderwijshervormingen op de politieke agenda te zetten? En wat te denken van Argentinië? Stevenen we af op een nieuwe crisis, of zal Cristina Kirchner haar laatste volledige jaar als presidente een meer gematigde koers inzetten?

ELDERS - Uw correspondent is op vakantie, vandaar deze (en volgende) week een light-versie van de ‘Elders in Zuid-Amerikareeks’. 

Het is een jaarlijks terugkerend fenomeen in Argentinië. Zodra de temperatuur enkele dagen achter elkaar tot boven de 30 graden stijgt, kampt het land met stroomstoringen. Hoewel de problemen zich in heel Argentinië voordoen, is de situatie in het stedelijk gebied van Buenos Aires het meest nijpend.

De hoge temperaturen in combinatie met stroomstoringen zorgen voor een gespannen sfeer. Hele buurten hebben soms dagenlang geen elektriciteit. Boze wijkbewoners bezetten kruispunten en steken afval in brand om aandacht voor hun problemen te vragen. Opportunisten en criminelen proberen juist gebruik te maken van de situatie, zij slaan aan het plunderen.

Volgens de Argentijnse regering zijn de storingen het gevolg van het economische succes van de afgelopen jaren. Doordat veel mensen nu airconditioning hebben, is het energieverbruik spectaculair gestegen. Het is een boodschap die de meeste Argentijnen weinig soelaas biedt: wat heb je aan airconditioning als je het apparaat niet kunt gebruiken.

Daarin hebben ze gelijk. Maar wie de energierekening van een gemiddeld huishouden in Buenos Aires bekijkt, ziet meteen dat er iets niet klopt. Per twee maanden betaalt een gezin nog geen €10. In omringende landen is dat minimaal het dubbele. Sinds de economische crisis van 2001-2002, subsidieert de nationale regering de energieconsumptie van de inwoners van het stedelijk gebied van Buenos Aires.

ELDERS - Venezuela blijft een verdeeld land, ook na de lokale verkiezingen van afgelopen zondag. In Argentinië hebben plunderaars vrij spel vanwege een politiestaking.

De gemeenteverkiezingen van afgelopen zondag hebben niet voor een politieke verschuiving in Venezuela gezorgd. De partij van president Nicolás Maduro (PSUV) kreeg in totaal ongeveer 48 procent van de stemmen. De verenigde oppositiepartijen (MUD) behaalden 42 procent. 

Verreweg de meeste gemeenten (211) blijven in handen van de chavistas. Het zijn vooral de kleinere provinciesteden en het platteland waar de PSUV-kandidaten het goed deden. De uitslag zal een grote opluchting zijn voor Maduro. Hij ‘won’ deze keer de verkiezingen met een marge die driemaal groter was dan tijdens de presidentsverkiezingen eerder dit jaar. Hiermee verstevigt hij zijn positie zowel binnen- als buiten de partij.

De oppositie won in de grootste steden van het land, zoals Caracas, Valencia en Maracaibo. Oppositieleider Capriles maakt zich vooral zorgen over het hoge percentage kiezers dat niet heeft gestemd. 42 procent van de kiezers bleef thuis, waaronder waarschijnlijk ook veel Venezolanen die normaliter op de oppositie stemmen.  Het is de vraag of oppositieleider Capriles aan kan blijven. Hij verloor de afgelopen vier verkiezingen.

Plunderingen in Argentinië

Wie in Argentinië afgelopen week de televisie aanzette, werd geconfronteerd met beelden van plunderingen in heel het land. Het begon in Córdoba (beelden). Supermarkten en appartementen zijn leeggeroofd. Na de eerste golf berovingen, gingen banken en scholen uit voorzorg dicht.

ELDERS - Deze week twee compleet verschillende onderwerpen: ten eerste kijken we naar de slechte toetsresultaten van Zuid-Amerikaanse scholieren. Ten tweede een korte uitleg over de ’toeristenbelasting’ van 35 procent voor Argentijnen.

Het onderwijs blijft een zorgenkindje in Zuid-Amerika. Althans, dat blijkt uit het PISA-rapport van de OESO. Het onderzoek vergelijkt de toetsresultaten van 15-jarige scholieren in 65 verschillende landen. 

Peru staat helemaal onderaan de ranglijst, maar ook Colombia, Argentinië en Brazilië scoren slecht. Alleen Uruguay en Chili staan niet bij de tien slechtst presterende landen. De andere landen van de regio deden simpelweg niet mee aan het onderzoek.

Het publieke onderwijs in bovengenoemde landen wordt geplaagd door stakingen, slecht opgeleide docenten en verouderde schoolgebouwen.

In Argentinië werd de afgelopen jaren daarom flink geïnvesteerd in de onderwijsinfrastructuur. Ook ontvingen leerlingen gratis laptops. Dat lijkt vooralsnog geen invloed op de toetsresultaten van de leerlingen te hebben.

Ook in Brazilië werd flink geïnvesteerd. Daar is wel – net als in Peru – een lichte vooruitgang te zien in de toetsresultaten van de leerlingen.

Zowel binnen als buiten Nederland is kritiek op de PISA-onderzoeken. Zo zou het onderzoek volgens onderwijsexperts teveel op rekenen en taal zijn gericht. Regeringen bekritiseren het onderzoek vooral wanneer de resultaten negatief zijn, terwijl de oppositie juist de resultaten gebruikt om voor onderwijsverbeteringen te pleiten.