Redacteur bij Sargasso: P.J. Cokema

P.J. Cokema is het pseudoniem van Peter de Jonge. Hoewel geen fervent voorstander van pseudoniemen, toch deze internet-identiteit aangenomen, omdat er erg veel Peter de Jonges op het world wide web te vinden zijn.

Tot juli 2018 werkzaam geweest in de dak- en thuislozenopvang. Blogt sinds 9 januari 2006 op zijn eigen website Peterspagina (voorheen Codes, keuzes en maakbaarheid). Onder het pseudoniem P.J. Cokema voegde hij zich in 2008 als gastlogger bij GeenCommentaar, waar hij in mei 2011 toetrad tot de vaste groep redacteurs.

Na de fusie met Sargasso verzorgde hij sinds oktober 2011 de wekelijkse rubriek Kunst op Zondag, nu nog 1 tot 2 keer per maand. Daarnaast zijn binnenlands bestuur en de gezondheidszorg de belangrijkste aandachtsgebieden voor zijn artikelen.

Tevens initiatiefnemer van de Blogparel (tot 2014), de blogprijs voor stukjes die lezers eerst doen lachen en vervolgens tot nadenken stemmen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Ziekenhuis om vrolijk van te worden

10 juni 2018 , 11:00 , door P.J. Cokema

Op David Byrnes website ‘Reasons to be cheerful’ (in onze Kunst op Zondag in januari ook besproken) is een kersverse bijdrage verschenen over Eskenazi Health, een publieke gezondheidszorgorganisatie in Indianapolis (Verenigde Staten).

Dankzij de grootste particuliere gift ooit aan een openbaar ziekenhuis gegeven, realiseerde de organisatie in 2014 een nieuw ziekenhuis, dat nu als een van de meest duurzame ziekenhuizen bekend staat. Met o.a. een ‘dakboerderij’.

Lees het artikel van Michael Kaufmann op Reasons to be cheerful.

Foto: Elena Giglia (cc)

Kunst op Zondag | Eert het kleine

10 juni 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Op de een of andere manier lijkt het maar niet te willen lukken de vaart en de groei uit de wereld te krijgen. Slow dit, slow dat, ondertussen dendert de geschiedenis voorbij. En nog steeds groeit ons van alles boven het hoofd.

Onder het motto ‘mooi klein is niet lelijk’ vandaag maar weer eens wat tegenwicht.

Museum Møhlmann in Appingedam bestaat 20 jaar. Het door kunstenaar Rob Møhlmann opgezette musuem heeft elk jaar drie exposities van ‘onafhankelijke realistische kunstenaars’. Vorige week opende de tentoonstelling ‘Een klein kunstje – De wereld in je hand’.

Møhlmann vroeg andere kunstenaars werk in te sturen dat niet groter dan 14 x 14 cm. mocht zijn en kreeg 123 werken toegestuurd. Er is een boek van gemaakt en tot 6 juli zijn de miniaturen nog te zien. Scroll op de webpagina van het museum naar beneden om wat werkjes te zien.

Een andere miniatuurtentoonstelling wordt vanaf 9 juli tijdelijk ontoegankelijk.

Eén van de Wonderkamers (voor bezoekers t/m 18 jaar) in het Haagse Gemeentemuseum herbergt het Miniatuurmuseum dat door verzamelaars Ria en Lex Daniëls bij elkaar is gebracht. Met internationaal bekende kunstenaars. In dit filmpje vertellen ze over hun miniatuurtjes (i.h.k.v. een tentoonstelling die vandaag eindigt)..

Foto: Rosa Luxemburg-Stiftung (cc)

Kunst op Zondag | Tweehonderd

3 juni 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Er gaat geen dag voorbij of er is wel een verjaardag. En naar mate de geschiedenis voortschrijdt worden die verjaardagen ouder.

Zo is de vorige week hier besproken 100-jarige Spaans griep een dreumes vergeleken bij 200ste verjaardagen van hoogleraar/oogarts Franciscus Cornelis Donders of badplaats Scheveningen. Om een paar willekeurige grootheden te noemen.

Je zou kunnen zeggen dat zulke oudjes maar bijgezet moeten worden in het eveneens 200-jarige Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Maar niet al het oud hoort tussen oudheidkundige kunst.

Het Rijksmuseum van Oudheden sluit aan bij de jaarlijkse openlucht beeldententoonstelling ‘Beelden in Leiden’, die deze keer het concept van tijd als thema heeft. En zo staat er dus ineens hedendaagse kunst tussen de oudheden.

Er zijn verjaardagen die bedoeld lijken er wat van op te steken, schreven we vorige week, en wellicht valt er iets te leren door nieuwe naast oude kunst te zetten.

Het minste dat er van zulke jubilea valt op te steken is dat heel wat maatschappelijke verschijnselen onveranderlijk aanwezig zijn en slechts in vorm en uiterlijkheden veranderen. Dat is een dooddoener die enkel lamlemdige, lusteloze passiviteit motiveert. Ja, dan is er geen lol meer aan welke geschiedenis dan ook.

Foto: Wellcome Images (cc)

Kunst op Zondag | Jarige griep

27 mei 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Er zijn verjaardagen die bedoeld lijken er wat van op te steken. De 100-jarige Spaanse griep bijvoorbeeld.

Awel, laat ons eens zien. Wie de jarige napluist in de werelds wijdse weetjes zou makkelijk kunnen concluderen dat de Spaanse griep zich kon verspreiden dankzij Amerikaanse soldaten op weg naar de ‘pearly gates’ op het slagveld van de Eerste Wereldoorlog.

Die jonge mannen, in de kracht van hun leven, worden als martelaren herdacht in de vele oorlogsmonumenten, terwijl er wellicht veel meer stierven aan de Spaanse griep, verzwakt als ze waren door een Russisch virus. Het Protocol van Genève (1925) en het Verdrag biologische wapens kwamen rijkelijk te laat om biologische oorlogsvoering te verbieden.

Wacht! Dat staat nergens zo geschreven. Ook niet in de geschriften die zijn uitgekomen om de verjaardag van dat virus te vieren en die posthuum kennis zeggen toe te voegen aan lacunes die de Spaanse griep jarenlang omgeven schijnen te hebben.

Er zijn verjaardagen die bedoeld lijken er wat van op te steken. Weten we nu meer?

Nee. Want bij gebrek aan onweerlegbare, sluitende bewijzen zou de Spaanse griep net zo goed een Chinese varkensgriep kunnen zijn. Of de vogelpest. Even houdbare stellingnames omdat het virus van de Spaanse griep een tot varkensgriepvirus gemuteerd voelgriepvirus zou zijn geweest.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Kunst op Zondag | 100 jaar beeldhouwers

6 mei 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

We hebben een primeurtje vandaag. Hoewel komende dinsdag de officiële opening wordt verricht, kun je vandaag vanaf 12 uur in het Haagse Pulchri terecht voor de tentoonstelling ‘Beeldreflecties, De Nederlandse Kring van Beeldhouwers 100 jaar later’. Wij hebben een preview.

De Nederlandse Kring van Beeldhouwers (NKvB) bestaat 100 jaar. De bedoeling was dat te vieren met 100 kunstwerken van 100 kunstenaars, allen leden van de Kring. Het zijn er 91 geworden, die je tot 25 juni in Pulchri kan gaan zien.

Curator Jeroen Damen, die onder andere een sculptuurblog bijhoudt, is gevraagd zeven beelden uit de afgelopen 100 jaar te kiezen, die op een of ander wijze een belangrijke verandering in de beeldhouwkunst zichtbaar maken. De kunstenaars van de NKvB werd gevraagd zich door deze zgn. ‘signaalbeelden’ te laten inspireren.

Beeldhouwwerk is tegenwoordig veel meer dan alleen door hamer en beitel gemanipuleerd steen. Terecht heeft de NKvB het over ‘driedimensionale kunst’. Eigenlijk zou voor veel beeldhouwers de term ‘sculpturist’ of ‘vormgever’ beter van toepassing zijn.
En daar zijn er veel van in Nederland.

Veel meer dan de ruim 140 leden die de NKvB momenteel telt. We zijn 4 NKvB leden tegen gekomen op de Wikipedialijst van beeldhouwers. Die lijst is lang niet volledig want veel meer beeldhouwers, inclusief NKvB-leden zijn te zien in Beeldengalerij Het Depot (Wageningen), in de beeldentuinen van het Kröller-Müller Museum, kasteel Nijenhuis (behorend bij museum De Fundatie), ruïne Ravensteyn (Heenvliet) en beeldentuin Mariënheem.

Foto: Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland (cc)

Stille meerderheid (2)

30 april 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

COLUMN - We zijn nog steeds op zoek naar de zwijgende meerderheid, de Nederlandse vertaling van ‘silent majority’en die we derhalve hier stug de stille meerderheid zullen noemen.

In een vorig artikel rees het vermoeden dat de stille meerderheid geen demografisch maar een demagogisch verschijnsel is. Een ooit door Richard Nixon gelanceerd stukje propagandistische retoriek, dat later vooral door conservatieve en rechtspopulistische politici is gebruikt.

Tevens suggereerden we in dat artikel dat Nederland geen land van meerderheden is, dus ook geen stille meerderheid kent. Maar omdat we, tegen de tijdgeest in, wars zijn van vermoedens en suggestieve stellingen, zoeken we toch naar bewijzen van de aanwezigheid van een stille meerderheid. We zouden het eens volledig mis kunnen hebben, nietwaar?

Vorige keer dachten we dat te vinden door te kijken naar de voor- en tegenstemmers bij het ‘sleepwet’-referendum. Maar noch de voorstemmers, noch tegenstemmers waren als een substantiële meerderheid te duiden.

Dan maar terug naar de laatste Tweede Kamerverkiezingen (maart 2017). Met een opkomst van 81,57% (dat is ruim 61% van de totale bevolking) is een behoorlijke meerderheid ter stembus getogen. Zelfs als we pietluttig doen en alleen het aantal geldig uitgebrachte stemmen als referentie nemen, blijkt een dikke meerderheid haar stemrecht te hebben uitgeoefend.

Foto: Gandalf's Gallery (cc)

Kunst op Zondag | De wolk

29 april 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Kunstenaaars willen zich nog wel eens met het ongrijpbare bezighouden. Neem nu de wolk. Symbool voor lucht, licht en vluchtigheid. En natuurlijk van meesterlijke oud Hollandse luchten.

Ontelbare keren geschilderd, gefotografeerd en vorm gegeven, dus wat bezielt een kunstenaar alweer een wolk te produceren? Misschien ligt de verklaring daarvoor in de wolk zelf: eindeloze herhaald, maar niet één keer hetzelfde.

In al haar verscheidenheid is de vorm van de wolk natuurlijk archetypisch. Het maakt dan ook niet uit met welk materiaal een wolk wordt gemaakt, zolang er maar ronde, bobbelige vormen in te zien zijn. In sommige kunstwerken versterkt het materiaal de symboliek van de wolk.

Vluchtigheid, in de zin van komen en gaan. Dat past goed bij een treinstation. In 2013 op het station St. Pancras in Londen en in 2015 op het hoofdstation in Lille hingen wolken die als zwevende tapijten de reizigers meenamen. Ze symboliseerden tevens de vraag hoe mensen omgaan met het zo levensbelangrijke water op aarde.

Lucy en Jorge Orta – Cloud Meteoros, 2013.

John Körmeling kreeg de opdracht om voor zes treinstations een wolk van een ontmoetingspunt te maken.

John Körmeling – meeting point De Wolk (hier in Rotterdam),

Foto: Dennis te D (cc)

Gastvrijheid gesloten

27 april 2018 , 11:00 , door P.J. Cokema

NIEUWS - In drie plaatsen heeft men 25 tot ruim 30 jaar ervaring met de opvang van asielzoekers. Die ervaring wordt weggegooid omdat in ondoorgrondelijke wijsheid is besloten deze plaatsen hun asielzoekerscentra te ontnemen.

In Alkmaar (Noord-Holland) en Sweikhuizen (Limburg) verdwijnt nog dit jaar zo’n 30 jaar ervaring. In Musselkanaal (Groningen) wordt ruim 25 jaar ervaring teniet gedaan.

In Musselkanaal pikt men dat niet zomaar. Namens negen lokale organisaties stuurde de FNV een brandbrief naar de Tweede Kamer en roept de parlementariërs op hun “invloed aan te wenden met het doel om de sluiting van AZC Musselkanaal te laten heroverwegen.” Want, zo staat er ook in de brief, de sluiting van het AZC “zal een ontwrichting van de gemeenschap tot gevolg hebben.”

Een gemeenschap ontwricht door de sluiting van een AZC? Dat is tegenwoordig nog eens nieuws.

Ook in Sweikhuizen wordt men niet vrolijk van de sluiting van het lokale azc. Nu heeft men ook daar ervaring mee. In 2012 werd het centrum al eens gesloten, om een jaar later weer open te gaan. Dat leidde destijds eveneens tot lokaal onbegrip. Een Sweikhuizenaar verzuchtte destijds: “Die mensen hebben het al moeilijk genoeg, en nu worden ze ook nog eens uit het asielzoekerscentrum gekegeld. Ik snap gewoon niet waar dat voor nodig is. Mensen opvangen is toch het mooiste wat je kunt doen.”

Foto: Martin Krolikowski (cc)

Kunst op Zondag | Internet

22 april 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Afgelopen week had internet en haar bijwerkingen weer onze aandacht. Wat ooit het meest democratische gebied op aarde zou worden, is de meest gecontroleerde en aangestuurde verblijfplaats geworden. Aangestuurd door anderen dan jij, verblijfplaats van bijna iedereen. En wie er nog niet is ingestonken, wordt er in gemanipuleerd.

Wellicht is er ergens nog een klein stukje underground waar internet gratis én veilig is, maar zulke plekjes zijn slechts toegankelijk voor nerdy whizzkids (excusez le jargon). Het grote speelplein is ondertussen dermate kapot dat zelfs die-hard ‘early adopters’ (wederom jargonale excuses) het plein dreigen te verlaten.

Dat we vooral digitaal met elkaar verbonden zijn voorzag Nam June Paik (1932 – 2006) al in 1995. Hij voorspelde dat mensen meer via de ‘Electronic Superhighway’ met elkaar in contact zouden zijn, dan via fysieke transportmiddelen.

Nam June Paik – Electronic Superhighway: Continental U.S., Alaska, Hawaii, 1995.

En omdat de virtuele wereld voor veel mensen steeds meer de echte wereld lijkt te worden is het logisch dat men daar aan zijn of haar populariteit werkt.

Dat kan bijvoorbeeld met de krasloten van Dries Depoorter, Verkrijgbaar in de Popular Vending Machine. Krassen maar en je maakt kans op 25 duizend nepvolgers op je Instagram of Twitter account.

Waan van de dag

Invalide kunstenaar uit museum gezet

17 april 2018 , 17:55 , door P.J. Cokema

NIEUWS - Wat de gemeente Den Helder vrijdag 13 april verzaakte, doet ze met deurwaarder en politie vandaag: Rob Scholte is zijn museum uitgezet. Hij en zijn gezin zijn nu dus behalve het museum, ook hun huisvesting kwijt. Op dit moment wordt het pand leeg gehaald. De gemeente wil beslag leggen op de aanwezige kunst als middel om een schuld en de kosten voor ontruiming te kunnen verhalen.

Scholte heeft een schuld bij de gemeente voor energielasten die hij niet betaalde, omdat hij nog in rechtszaken met de gemeente was verwikkeld. Op dit moment loopt er zelf nog een bodemprocedure over de status van eerdere afspraken tussen Rob Scholte en de gemeente. Volgens Scholte kan achteraf blijken dat deze ontruiming onterecht is.

Foto: ZeroOne (cc)

Kunst op Zondag | Van de duivel en de duif

15 april 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

En de duiven, zij keken op ons neer. In vervolg op de vorige duif.

Ik heb den Geest zien nederdalen uit den hemel, gelijk een duif, en bleef op Hem

Een zondags stukje tekst (Johannes 1:32) dat goed aan duivemansoren was besteed. Want zo na de allereerste Goede Vrijdag, wellicht na de eerste Pasen, Hemelvaart of Pinksteren, fladdert ‘den Geest’ zoekend rond, in de verwachting dat Jezus terug op aarde komt.

De arme duif is ondertussen radeloos want waar het beestje ook op ging, geen Jezus. Daarbovenop wordt het vogeltje geplaagd door onbegrip van lieden die er de duivel in zien. Waarschijnlijk doet de duif daarom zo vreselijk haar best zich qua ontlasting van de duivel te onderscheiden.

In vervolg op de vorige duif vandaag nog wat duifjes.

Duif ontmoet de duivel.
Duivelsbron bij de Annenkapel in Görlitz (Duitsland).

Maar op wie zal ik nu nederdalen, denkt de naar Jezus zoekende duif.

Deze? Hm, wellicht te arrogant voor een Jezus.
Ceasar (beedlhouwer Nicolas Coustou, in de Tuilerieën, Parijs).

Deze dan?. Mwah, ik dacht niet dat Jezus een depri was.
Kain (beeldhouwer Henri Vidal, eveneens in de Tuilerieën).

En ook al is de duif kunstliefhebber, de kunst houdt niet altijd van de duif.

Foto: Jeanne Menjoulet (cc)

Kunst op Zondag | De duif

8 april 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Het gebruik van dieren in de kunst kan altijd tot wat reuring leiden. Zelfs als de beestjes dood zijn en tot kunst worden verheven. Zelden als de dieren tegen de muur gaan.

Neem nou de duif….

De vogel heeft al een rijke geschiedenis. Niet geheel geslaagd als luchtfotograaf, dan toch wel als oorlogsheld. De roemruchte William of Orange was in de Tweede Wereldoorlog werknemer bij Britse militaire geheime dienst. Naar verluidt heeft die duif een paar prima nazaten geleverd.

De duif als drager van materiële en immateriële boodschappen spreekt nog steeds tot de verbeelding. In Argentinië werd vorig jaar een duif neergeschoten, die verdacht werd van drugstransport. Eerder werd in India een duif gearresteerd, die een dreigbriefje met zich meedroeg. Een ander werd in hechtenis genomen wegens spionageactiviteiten voor Pakistan.

Is er nog een toekomst voor de duif als boodschapper?

Jawel. In samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen ziet het Britse designbureau Studio PSK mogelijkheden voor de ‘perfecte duif’ als verspreider van gecodeerde biotechnologische informatie.

Het duo Revita Cohen en Tuur van Balen denken de ’gouden duif’ gevonden te hebben. Door de stoelgang van de vogel met genetisch gemanipuleerd voedsel te beïnvloeden, hopen ze dat de duif een biologisch zeepje uitpoept, Goed voor “stedelijke ontsmetting’.

Vorige Volgende