P.J. Cokema

1.333 Artikelen
178 Waanlinks
2.629 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
P.J. Cokema is het pseudoniem van Peter de Jonge. Hoewel geen fervent voorstander van pseudoniemen, toch deze internet-identiteit aangenomen, omdat er erg veel Peter de Jonges op het world wide web te vinden zijn.

Tot juli 2018 werkzaam geweest in de dak- en thuislozenopvang. Blogt sinds 9 januari 2006 op zijn eigen website Peterspagina (voorheen Codes, keuzes en maakbaarheid). Onder het pseudoniem P.J. Cokema voegde hij zich in 2008 als gastlogger bij GeenCommentaar, waar hij in mei 2011 toetrad tot de vaste groep redacteurs.

Na de fusie met Sargasso verzorgde hij sinds oktober 2011 de wekelijkse rubriek Kunst op Zondag, nu nog 1 tot 2 keer per maand. Daarnaast zijn binnenlands bestuur en de gezondheidszorg de belangrijkste aandachtsgebieden voor zijn artikelen.

Tevens initiatiefnemer van de Blogparel (tot 2014), de blogprijs voor stukjes die lezers eerst doen lachen en vervolgens tot nadenken stemmen.
Foto: Andrew brannan (cc)

Kunst op Zondag | Racisme

Aansluitend op Sargasso’s themablog over hedendaags racisme kijken we naar racisme in de kunst. 

Hedendaags racisme heeft natuurlijk een lange geschiedenis. In 2008 was in de Nieuwe Kerk te Amsterdam de tentoonstelling ‘Black is Beautiful, Rubens tot Dumas’ te zien. Bedoeld om een “beeld te  geven van zevenhonderd jaar positieve kijk van kunstenaars en opdrachtgevers op de kleurling als de koning, de slaaf, de page, de dienstknecht enz.” Gastconservator Esther Schreuder schreef: “De zwarte mens is echt niet alléén als een exotisch object afgebeeld. Is deze opzet geslaagd?” 

Haar catalogus is on line te lezen en geeft een uitstekend overzicht van “de kleurling” in kunst door de eeuwen heen. Opzet geslaagd? Als overzicht zeker, dat impliciet aantoont dat hedendaags racisme zijn wortels heeft in een koloniaal verleden. Jammer van de term kleurling. Wat was er te zien? 

Een voorbeeld van de “nobele wilde”. Een term waarmee in de 18e en 19e eeuw gesuggereerd werd dat de ‘natuurmens’ wellicht de meest zuivere mens was. Positieve discriminatie avant-la-lettre? 

Albert Eckhout – Afrikaanse man, 1641.
cc commons.wikimedia.org Albert Eckhout painting 

Veel later vind je de verheerlijking van “exotische” culturen terug bij Cobra, een groep kunstenaars die zich naar een Afrikaanse slang hebben vernoemd en Afrikaanse elementen in hun werk gebruikten.

In 2012 eisten De Vereniging van Afrikanen in Zweden het aftreden van de Zweeds minister van cultuur. Ze had een stuk taart gesneden uit ‘Baby Cake’ van Makode Linde, die er vrouwenbesnijdenis mee wilde aanklagen. De Vereniging van Afrikanen vond het puur racisme. In dit filmpje legt Makode Linde uit hoe hij het allemaal ziet. In deze opname  zie je de minister van Cultuur aan de “taart”.

Filmpje bij Kunt op Zondag | Racisme, van zondag 3 november 2013.

Firoozeh Nazrafkan Jump Rope.

De Deense kunstenares Firoozeh Bazrafkan werd veroordeel wegens racisme.l. In een Deense krant schreef ze in 2011 er van overtuigd te zijn ‘dat moslim mannen over de hele wereld hun dochters verkrachten, misbruiken en vermoorden’. Omdat ze hiermee alle islamistische mannen op één hoop gooide, oordeelde  de rechter dat hier sprake was van racisme.

 

Ook al heeft Denemarken een inmiddels roemruchte traditie als het gaat om vermeende beledigingen van een religieuze stroming, het weerhoudt Bazrafkan niet de situatie in Iran aanhoudend te bekritiseren. ‘Zo vier ik de Iraanse islamitsiche revolutie’, zegt ze met dit filmpje.

Gordon Bennett

De Australische kunstenaar Gordon Bennett heeft er bezwaar tegen alleen als spreekbuis voor de Aboriginals gezien te worden. Dat doet geen recht aan zijn identiteit, waar wat Schots en Engels bloed in zit, zo stel hij. Wel verwerkt hij Aboriginal elementen in zijn werk.

Filmpje bij Kunst op Zondag | Racisme, van zondag 3 november 2013.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | West-Papoea

Een petitie die de regering oproept zich hard te maken ‘om de schending van de mensenrechten in West-Papoea onmiddellijk te stoppen en op korte termijn opnieuw een referendum initieert,’ heeft in ruim 54 uur tijd 24.565 ondertekenaars erbij gekregen. Dat is gemiddeld zo’n 450 per uur, of bijna acht nieuwe ondertekenaars per minuut (stand per 28 oktober, 22.00 uur).

Het kwam op gang na een incident op het Haagse Malieveld. Daar waren zaterdag 26 oktober een paar honderd mensen bij elkaar gekomen om de Pietitie (een actie voor het behoud van Zwarte Piet) kracht bij te zetten. Er liep ook een dame rond met een vlag van West Papoea, om aandacht te vestigen op de schending van mensenrechten door de Indonesische regering. Dat incident kreeg de aandacht en velen spraken er hun afschuw over uit. En in een paar uur na de Pietitie-demonstratie kwamen de handtekeningen op de West-Papoea petitie op gang. De organisatoren van die petitie, Free West Papua, zullen blij verrast zijn.

Of niet. Het lijkt er op dat de emoties rond het incident de drijfveer zijn en niet de kwestie West Papoea zelf. Tot ongeveer 1 maand geleden trok de petitie in bijna twee jaar tijd niet meer dan 2449 handtekeningen. Gemiddeld drie per dag. Een maand geleden schoot de Indonesische politie op betogers, waarbij één dodelijk slachtoffer viel. Het leverde de petitie-organisatoren geen duizenden handtekeningen meer op.
Foto: Jeroen Mirck (cc)

Kunst op Zondag | De NS en kunst

Kunst op Zondag sluit het themablog over de macht van de NS af. “Door een verantwoorde keuze van kunststijl en kunstenaars wordt er naar gestreefd bij te dragen aan een prettige, inspirerende reisbeleving”, zo informeert de NS de reizigers. “Alle treinen zijn voorzien van een vorm van kunst”.

Geen kunst, maar ‘een vorm van kunst’. Dat is raak getypeerd, want tegenwoordig weet je in de trein niet meteen of je tegen wat design of kunst zit aan te kijken. Hingen er vroeger nog reproducties van bekende kunstwerken in de trein, of zag je nog tulpen van Jan Cremer op de wand, tegenwoordig zijn quasi gedichten en kunstzinnige deurgrepen in het gehele treinontwerp geïntegreerd.

Goede voorbeelden van het interieurconcept, noemt Bureau Spoorbouwmeester, die namens de NS en ProRail het Spoorbeeld mag bepalen. De NS kent een lange traditie van kunst in de trein, memoreert Tanja Karreman in een essay op Spoorbeeld. Als je dat essay doorleest vraag je je af: waar is de kunst gebleven?

Het zal de schuld van de reizigers wel zijn.

In de oude “Hondekop’-en ‘Apekop’-treinen hingen reproducties van “Snijden aan gras” van Co Westerik. In een uitzending van Avro’s Beeldenstorm vertel Henk van Os dat reizigers zich ergerden aan de prent, die de NS dan ook liet verwijderen.

Europartrain

In 1997 startte de Europartrain in Thessaloniki, toen de Culturele Hoofdstad van Europa. Bij Oostenrijk was enig oponthoud omdat de autoriteiten wantrouwend waren, maar de trein reed uiteindelijk door naar Nederland. En daar strandde het project. De NS die aanvankelijk mee leek te werken en zelfs een wagon beschikbaar wilde stellen, lag ineens dwars.

Film bij Kunst op Zondag | NS en kunst, van zondag 27 oktober 2013.

Laat kunst achter in de trein.

In 1980 haalden studenten van de Rotterdamse Kunstacademie een geintje uit. Ze vonden de reproducties die uit het tijdschrift Openbaar Kunstbezit waren overgenomen, geen echte kunst. Ze stapten op een trein en vervingen de reproducties door echte kunst. Het resultaat? Ze werden uit de trein gehaald.

Filpmpje bij Kunst op Zondag | NS en kunst, van zondag 27 oktober 2013.

Foto: Barry Hoggard (cc)

Kunst op Zondag | Gat

Er viel even een gat in deze wekelijkse serie. Dat maken we nu goed door het gat eens nader te beschouwen.

Het gat is niet niets. Het staat symbool voor de afgrond, voor verval, voor peilloze en angstwekkende diepten. Maar het gat is ook uitermate functioneel als kader voor doorkijkjes. Hoe kleiner het gat , hoe nieuwsgieriger men wordt om er doorheen te gluren. Vandaag kunst waar het gat op enigerlei wijze een rol speelt.

Het gat als ultieme leegte komt nauwelijks voor. Het dichtste bij het gat als niets komt zoiets als het zwarte vlak van Malevich, wiens werk nu is te zien in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Het schilderij van Malevich gaat overigens niet over het ‘zwarte gat’, maar over de kleur zwart.

Fabian Oefner fotografeert in een fractie van een seconde zwarte gaten. Met een uiterst simpele techniek.
[kliktv nr=1]

Het gat als leegte wordt misschien aardig gesymboliseerd door het gat in een kruis van melkflessen. Een installatie die ‘door de wereld reist’ en al op diverse plekken te zien was.

Femke van Dam – Een Piëta voor het Godvormig Gat in de Consumptiemaatschappij.
© Femke van Dam Pieta voor het godvormig gat

Het gat als valkuil. Urs Fischer liet in 2007 een groot gat graven in een New Yorkse galerie (zie de afbeelding boven dit artikel). De titel ‘You” doet vermoeden dat Fischer onszelf de grootste valkuil vindt? Urs Fischer sloopt niet alleen vloeren. Ook muren in musea moeten er aan geloven. Een manier om van een tentoonstelling één groot diorama te maken, zoals hij in het Museum of Modern Art in New York deed.
cc Flickr Mark Berry photostream Urs Fischer

Vorige Volgende