Overzicht

Nina de Haan

23 Artikelen
1 Waanlinks
5 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: GraceDias, via Pixabay.

Investeren in kweekvlees

, door

Vlees zonder dode dieren. Wetenschappers en de industrie zijn keihard aan het werk om kweekvlees mogelijk te maken. Het kweken van vlees zonder gebruik te maken van dieren ís al mogelijk, de eerste proeverij in Nederland is al geweest, maar nog niet op grote schaal. Dat laatste is wel de bedoeling. Kweekvlees is veelbelovend, maar lang niet iedereen is fan. Zo lichtte de idealistische Triodos Bank in juni j.l. op haar website toe waarom zij ertoe besloot om ondanks de voordelen niet in de ontwikkeling van kweekvlees te investeren. Met wisselende reacties van haar evenzo idealistische klanten tot gevolg.

Kweekvlees in het kort

Voorstanders van kweekvlees zien uit naar deze gekweekte variant op vlees waar (bijna) geen dieren voor nodig zijn en ook minder hulpbronnen zoals land- en watergebruik. Dat zijn behoorlijke voordelen ten opzichte van het dierenvlees dat we nu kennen. In het beste geval kunnen we toch zorgeloos ‘vlees’ blijven eten op een aarde die leefbaar blijft.

Bij kweekvlees worden dierlijke cellen tot een stuk vlees opgekweekt in een lab. Het wordt ‘echt’ vlees genoemd omdat het echte dierlijke cellen zijn, maar deze hebben dus nooit deel uitgemaakt van een dier. Op de allereerste na natuurlijk. De cellen groeien in een laboratorium, of in een soort fabriek, uit tot de stukken vlees die in restaurants en winkels aangeboden zullen worden.

Closing Time | Warning

, door

Op de snelweg door Spanje. Mijn oude tweedehandse iPod Touch aan de autoradio met mijn al even oude muziekcollectie erop. De nostalgie. Aan de beurt is het album Morning View van Incubus. Prachtig melodieuze gitaarspelen, prachtige mannenstem, lekkere drum. Het nummer Warning geeft me het idee voor deze Closing Time. ‘She woke in the morning, she knew that her life had passed her by. She called out a warning, don’t ever let life pass you by.’

Foto: Leopictures, via Pixabay.

5 keer iets nieuws

, door

COLUMN - En het magische getal is *trommelgeroffel*: 5. Tot voor kort was ik me er niet van bewust dat er zo’n getal bestond, maar een paar jaar geleden is het dan dus uitgedokterd, door het Hot Or Cool Institute. Om binnen de planetaire grenzen te blijven, mogen we per persoon maximaal 5 kledingstukken per jaar aanschaffen. Daarmee zal de kous niet af zijn qua restricties, maar wat betreft kleding dus wel.

Mijn eerste reactie was: daar zit ik sowieso boven. Mijn tweede reactie: volgens mij kán je dat helemaal niet halen, in een klimaat als de Nederlandse. Je redt het niet met 5 items. Zelfs als je minimaliseren tot in de puntjes beheerst en/of helemaal op de hoogte bent van je eigen kledingstijl en dus geen miskopen doet, ook dan heb je te maken met slijtage van kleding. Het zou natuurlijk een ander verhaal zijn als we collectief gaan accepteren dat we er – zodra we aan onze kledingtax zitten – als een sloeber bij lopen. Daarmee zouden we een flinke slag slaan.

Ik heb wat vriendinnen gepeild en zij vinden het niet allemaal even zinvol om zo’n getal te hebben. Het is maar een bepaalde zienswijze en een momentopname, en het hangt nogal af van wat je dan koopt en waar dat van is gemaakt. Ik vind het ook nogal een raar absoluut getal. Maar als het een gemiddelde is van de verschillende kledingstukken die we kopen, dan gaat het nu dus toch op. Of zoiets.

Foto: Johannes Plenio, via Pexels.

Wat Bregman heeft weggelaten

, door

RECENSIE - Na De meeste mensen deugen, ligt nu Morele ambitie in de schappen, het boek waarin Bregman je vertelt dat je dan waarschijnlijk wel deugt, maar dat je morele ambitie zeer waarschijnlijk ondermaats is. En dat je flinke morele ambitie nodig hebt om verschil te maken in de wereld. Deugen alleen is niet langer voldoende.

Morele ambitie

Ik heb het gelezen. Het boek zit vol met mooie verhalen over mensen die keihard hun best doen en deden om goed te doen in de wereld, mensen met echte ‘morele ambitie’. Tussen deze voorbeelden door deelt Bregman cijfers en analyses over hoe verandering wel en niet teweeg wordt gebracht. Hij wil inspireren en activeren. Zijn voornaamste boodschap: we hebben heel veel moreel ambitieuze mensen nodig, mensen zoals jij en ik, die zich inzetten om de grootste problemen van onze tijd op te lossen. Mensen die de handen uit de mouwen steken. En dat kan op allerlei verschillende manieren, we hebben bijvoorbeeld ook (introverte) dossiervreters nodig.

Goed nieuws is dat je helemaal niet moreel ambitieus geboren hoeft te worden; je kunt ook gewoon door iemand anders worden geïnspireerd of ‘besmet’. Je wordt in ieder geval door Bregman aangesproken om toch eens wat ambitieuzer te worden en om zo veel mogelijk bij te dragen aan het oplossen van de grote problemen in de wereld. En nogmaals, een beetje deugen is niet genoeg. Het is ook zaak om je carrière met morele ambitie vorm te geven en om te kiezen voor de acties die zo veel mogelijk bijdragen. Want niet alles is even effectief. Daarom moet je soms tactische of strategische keuzes maken.

Foto: Global Footprint Network, via persbericht.

Dutch Overshoot Day 2024

, door

Het is geen grap: vandaag 1 april ’24 is Dutch Overshoot Day. Laat er geen misverstand over bestaan, er is niks grappigs aan. Als iedereen zou consumeren zoals de Nederlanders, zouden we in drie maanden door ons jaarlijkse ‘budget’ heen zijn en zou de mensheid vier Aardes nodig hebben. De jaarlijkse grondstoffen van de natuur zouden dan binnen een kwart van het jaar opgebruikt zijn. Dat is op zichzelf al erg genoeg, maar het ergst is nog dat het er niet beter op wordt. Vorig jaar hadden we nog ‘slechts’ 3,6 Aardes nodig als Nederlanders (volgens de rekenmethode van dat jaar).

De wereldwijde Earth Overshoot Day, daarbij wordt gekeken naar wat de huidige bewoners daadwerkelijk gebruiken, van 2024 wordt op 5 juni bekendgemaakt. De Earth Overshoot Day lag in 2022 op 1 augustus en in 2023 op 2 augustus (volgens de meest recente rekenmethode). Waar die kleine ‘vooruitgang’ in zat, heb ik nog niet kunnen vinden, maar dat kan natuurlijk een marginaal verschil zijn. Dus raak niet al te hoopvol. Of het nu 1 of 2 augustus is, met z’n allen hebben we dus zo’n 1,7 Aardes nodig, en die hebben we niet.

Het is duidelijk dat Nederlanders een buitenproportioneel deel van de grondstoffen gebruiken. De volgende samenvatting van de Nederlandse ecologische voetafdruk (zoals overgenomen uit dit persbericht, met als bron Global Footprint Network) geeft een beeld:

Foto: Ketut Subiyanto, via Pexels.

Niet meer dan je nodig hebt

, door

‘Koop met compassie, niet méér dan je nodig hebt.’ Zo luidt de slogan van menig initiatief dat duurzame consumptie promoot als groen alternatief voor het prevalerende hyper-consumentisme. Het houdt mij bezig, de balans vinden tussen wel en niet af en toe iets nieuws kopen, want wanneer heb je nu echt iets nodig?

De eerste les van ‘duurzaam consumeren’ luidt dat géén nieuwe spullen kopen ecologisch gezien vrijwel altijd beter is dan wel iets nieuws kopen. Consuminderen dus. Trouwens, wat zou het toch heerlijk zijn als we geen spullen nodig hadden: probleem opgelost! Maar ervaring leert dat we toch één en ander nodig hebben, bijzondere diersoort die we zijn.

Tot miskoop gedoemd

Soms is het eigenlijk van tevoren wel duidelijk: dit wordt een miskoop. Het is bij voorbaat al een miskoop, het lijkt wel geproduceerd als miskoop. Ik bedoel dat veel producten zo specifiek zijn dat je het in maar zeer specifieke gevallen gaat gebruiken, en in totaal dus maar een paar keer.

Veel spullen in de winkels en webshops vallen wat mij betreft in de volgende categorie: misschien wordt het mijn nieuwe grootste hobby, maar waarschijnlijker is dat ik het twee keer gebruik en er daarna niet meer naar omkijk. En als ik er dan naar kijk, is het vol ergernis omdat het wel ruimte in beslag neemt en ik de niks mee doe. Een andere mogelijkheid is dat ik het wel gebruik, maar dat het praktisch gezien een al aanwezig apparaat of ‘ding’ vervangt. Daardoor wordt het andere ding niet meer gebruikt, neemt het onnodig ruimte in beslag, en is het rijp voor de tweedehandswinkel of de vuilnisbelt. Triest.

Waan van de dag

Dutch Overshoot Day

, door

Als iedereen zou consumeren zoals we dat in Nederland doen, zouden we per vandaag alle grondstoffen die de aarde in een jaar produceert al opgebruikt hebben. In het huidige tempo doen we dat namelijk in slechts 102 dagen. En vandaag is het dus onze ‘Dutch Overshoot Day’. Dat klinkt alarmerend en dat is het ook. ‘Als iedereen zou leven zoals de gemiddelde Nederlander, zouden we 3,6 Aarde’s nodig hebben’, berichtte Overshootday.org vorig jaar, eveneens op 12 april. Sterker nog, ‘de ecologische voetafdruk van Nederland is meer dan 7 keer zo groot als de Nederlandse biocapaciteit’, aldus het persbericht van dit jaar. We zijn immers een klein land met een grote voetafdruk.

Foto: Betty Subrizi, via Unsplash.

Vega(n) voordeel

, door

ACHTERGROND - Vandaag start de Nationale Week zonder Vlees (& Zuivel) en dat is een goed moment om vega(n) voedsel in te slaan, want er is nu extra veel in de aanbieding! En dat is toch lekker, zowel voor de doorgewinterde vegetariër of veganist als voor iedereen die het leuk vindt deze producten af en toe te eten. Ook is het een goed moment om de nieuwste producten uit te proberen. Er komen namelijk wekelijks nieuwe producten in de schappen dus er is genoeg om voor het eerst te proeven!

Er zijn nu veganistische varianten van bijna alles, gewoon bij jou in de supermarkt. Het wordt steeds makkelijker om meer plantaardig te eten, je hoeft er alleen maar voor te kiezen de plantaardige variant te kopen. En het wordt ook steeds lekkerder, want er komen steeds meer opties en fabrikanten blijven hun producten verbeteren en aanpassen aan de wensen van hun klanten.

Prijzen van (alternatieven voor) vlees en zuivel

Plantaardige vervangers van dierlijke producten worden relatief ook steeds goedkoper. De prijsverschillen zijn in februari 2022 in kaart gebracht door Questionmark, in opdracht van stichting ProVeg. Dit was net voor de oorlog in Oekraïne uitbrak. Vijf maanden van inflatie later volgde er een update: het prijsverschil tussen vlees en vleesvervangers werd flink kleiner. Dit wordt verklaard door het duurder worden van vlees en het nauwelijks duurder worden van vleesvervangers: ‘Gemiddeld werd vlees tussen februari en juni 21% duurder, vleesvervangers slechts 2%.’ In veel gevallen waren vleesvervangers in juni zelfs goedkoper dan de vleesvariant die ze zouden vervangen.

Foto: Mara Ket, via Unsplash.

Ook zelfliefde is niet te koop

, door

COLUMN - We hebben inmiddels vastgesteld dat Valentijnsdag vooral een commerciële bende is, toch? En dat geen valentijnscadeaus kopen geen afbreuk doet aan je liefde. Liefde is ook niet iets wat je alleen met je romantische partner deelt, het kan ook andere vormen aannemen. En dan is er nog zelfliefde of, hipper in het Engels, self-love. Dat is de bron der liefde die in jezelf leeft en die je voor jezelf voelt. Tevens de nieuwste bron van Valentijnsdag-commercie.

Begin februari word je volop aangemoedigd om uit zelfliefde cadeaus voor jezelf te kopen. Er zijn natuurlijk zat mensen die erg hard voor zichzelf zijn en zichzelf daarom (te) weinig genot gunnen. Zij zouden zeker mogen leren om liever voor zichzelf te zijn, om meer liefde voor zichzelf te voelen en om zichzelf meer ontspanning en genot te gunnen. Helemaal mee eens. Het is echter maar zeer de vraag of Valentijnsdag-marketing en het kopen van spullen met rode hartjes hierbij gaan helpen. Mijn gok is van niet.

Zelfliefde is niet te koop

Net als intermenselijke liefde niet te koop is (behalve met liefdevol bereid verrukkelijk eten misschien!) is ook zelfliefde niet te koop. Als het je niet lukt om je liefdevol naar jezelf te voelen, gaan spullen – die je in een opwelling voor Valentijnsdag hebt gekocht – je daar zeer waarschijnlijk niet bij helpen. Waarschijnlijk heb je dan iets anders nodig, iets immaterieels zoals aandacht en tijd voor jezelf.

Foto: Mikael Blomkvist, via Pexels.

Maximaal goed doen met effectief altruïsme

, door

ACHTERGROND - Als iets groter wordt, groeit ook de kritiek. Zo ook met het gedachtegoed van effectief altruïsme, een beweging van mensen die zo veel mogelijk goed willen doen in de wereld. Deze beweging bestaat en ontwikkelt zich al meer dan tien jaar, maar de externe kritiek is vaak een variant op dat effectief altruïsme een robotachtige manier van leven vereist of promoot. Daarmee wordt de beweging al snel afgekeurd. Lekker overzichtelijk.

Maar zo zwart/wit is het mijns inziens niet en het zou zonde zijn als het daarop werd afgekeurd. Ik ben zelf geïnteresseerd in goed doen in de wereld en daarom ook in effectief altruïsme, wat ik al meer dan vijf jaar ken en waar ik af en toe iets over lees en over praat met anderen. Afgelopen november was ik op een conferentie voor geïnteresseerden in Rotterdam, EAGxRotterdam.

Onlangs las ik meerdere artikelen waarin effectief altruïsme vrij kort door de bocht wordt afgekeurd. Daarom leek het me de moeite waard om mijn eigen genuanceerdere verkenning op te schrijven voor Sargasso. In dit eerste artikel ga ik in op het gedachtegoed en op de vraag of het een kwestie van het hoofd versus het hart is. De meeste links leiden naar Engelstalige websites.

Closing Time | Your Ancestor

, door

Bij nomaden in Mongolië zag Nynke Laverman hoe de mens met de natuur kan samenleven vanuit het besef dat de mens onderdeel is van de natuur, en er niet los van staat. Sindsdien gaat haar muziek daarover. Zo ook haar album Plant, dat vergezeld gaat van een podcastreeks en een theatertour. De theatertour is inmiddels afgelopen maar het album en de podcasts zijn nog beschikbaar én aanraders!

Zelf beschrijft de artiest Plant als een indringende muzikale trip, waarin kwetsbare, ijle soundscapes worden afgewisseld met beats en spoken word. Nou, indringend is het zeker, zo indringend dat ik nog niet alles heb geluisterd en er graag de tijd voor neem om dat te doen. (Zoals Nynke zelf ook het album in een ‘slow album release’ uitbracht.)

Foto: Hebi B., via Pixabay.

Burgers in beraad voor het klimaat

, door

VERSLAG - Het is een primeur: het eerste burgerberaad van de provincie Gelderland en het eerste burgerberaad in Nederland voor het klimaat! We zijn in september gestart met 150 burgers en op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het advies. Het Gelders Burgerberaad Klimaat adviseert de provincie over het vernieuwen van het Gelders Klimaatplan. En ik ben erbij, want ik ben één van de geselecteerde burgers.

Burgerpanel

Voorafgaand aan het burgerberaad vond er een online onderzoek plaats: het burgerpanel. Via ouderwetse post zijn duizenden burgers gevraagd om de provincie te adviseren wat betreft maatregelen om CO2-uitstoot in te perken. 3.363 burgers hebben hier aan meegedaan; zij gaven voor 12 voorgestelde maatregelen aan in hoeverre de provincie daar op in moet zetten volgens hen. Ze konden schuifjes verplaatsen van ‘minimaal inzetten’ naar ‘maximaal inzetten’. Volgens deze raadpleging zijn de populairste maatregelen: ‘energieverbruik van
bedrijven helpen verminderen’, ‘stimuleren van zonnepanelen op daken’ en ‘bestaande huizen duurzamer maken’. Het rapport van de uitkomsten is via de website van Gelderland te bekijken.

Maar dat was nog niet alles! De deelnemers werden uitgenodigd om zich op te geven voor het burgerberaad dat in vier dagen verspreid over vier maanden verder gaat werken aan een zwaarwegend advies. Uit de geïnteresseerden werden 150 deelnemers gekozen. Zij zijn zo goed als mogelijk een representatieve afspiegeling van de Gelderse inwoners.

Volgende