Overzicht

Nina de Haan

26 Artikelen
1 Waanlinks
5 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Meredith Petrick, via Unsplash.

Wat we weten over soja en ontbossing

, door

Grote hoeveelheden soja gaan de hele wereld over om mens en dier te voeden. Wereldwijd wordt meer dan 100 miljoen hectare land gebruikt voor sojateelt; een stuk land zo groot als Frankrijk, Duitsland, België en Nederland bij elkaar (Storymaps, via AnimalRights). Om nieuwe sojaplantages aan te leggen om nog meer soja te kunnen telen en daar geld aan te verdienen, worden natuurgebieden vernietigd. Deze ontbossing vindt met name plaats in Zuid-Amerika (WWF). Vegetariërs worden daarom nog weleens scheef aangekeken omdat hun sojaburger zou bijdragen aan ontbossing. Maar hoe dit dat nu echt? Het is tijd om de feiten erbij te halen en wel over het verband tussen sojateelt en ontbossing.

Soja wordt door mensen gegeten in vele vormen, zoals tofu (plakken van gemalen sojabonen), tempeh (gemaakt van gefermenteerde sojabonen), sojaburgers, sojamelk of -drink (de zuivellobby vindt wat van de naam ‘sojamelk’) en andere zuivelvervangers, edamame-boontjes, soja-olie, sojasaus (van gefermenteerde soja), miso (een Japanse gefermenteerde sojabonenpasta) en meer Aziatische smaakmakers. En dan vergeet ik vast nog wel wat.

Soja voor mensen en voor dieren

Voor wie denkt dat vegetariërs hier de grote schuldigen zijn wat ontbossing voor soja betreft, heb ik nieuws: slechts 6% van de soja die wereldwijd wordt geteeld, wordt direct door mensen gegeten in de vorm van bijv. tofu, sojamelk of een sojaburger. Daar tegenover staat dat zo’n 75% van de wereldwijde sojaproductie wordt gebruikt als veevoer.

Foto: Element5 Digital, via Unsplash.

Wordt het een duurzame december of …?

, door

Het allitereert prima, maar bij december denk je niet gauw aan duurzaamheid. Wel aan reflectie en daaropvolgende intenties voor de toekomst. Goede doelen misschien. Qua troep kopen lijkt het meer op anti-duurzaamheid. Daar zou een woord voor moeten zijn. Onhoudbaar. Verwoestend. Wat ook allitereert? December-destructie. Maar daar gaan we niet voor! Positieve impact in tijden van heersende koopwoede.

Nadat M&M in 2022 over de duurzame december-challenge schreef, is het nu mijn beurt. Aankopen en gedragingen van november vallen buiten de beschouwing. Vlak voor december begon heb ik wel nog sieraden gekocht. Op Black Friday heb ik niks gekocht, ook niet in de actieweek ervoor of de actiedagen erna. Toch een vermelding waard.

Wat betreft december het volgende.

✦ Kikkers en muizen hebben erg veel verpakkingsmateriaal. Ik heb ze toch gekocht voor de jaarlijkse nostalgie, en om uit te delen. Misschien niet meer doen volgend jaar.

✦ Mijn vriend kreeg een gedicht van Sinterklaas. Ik kreeg niks.

✦ Ik heb tegen mijn tante gezegd dat ze geen kerstversiering meer hoeft mee te nemen als cadeau.

✦ Hoewel ik de winkelstraten niet expres opzoek, was ik toevallig in een grote stad om met een vriendin af te spreken (bij een NS-station ‘in het midden’). Ik heb voor mezelf een paar cadeau’s gekocht. Namelijk twee plantenpotten die ik twee jaar geleden al heb gekocht met de bedoeling er één in te brengen bij een Sinterklaas-uitwisseling, waarna ik ze toch maar allebei meenam om samen weg te geven. Ook kocht ik een handgemaakt kopje wat ik al eerder heb gezien en overwoog te kopen.

Foto: Alexis LOURS, via Pexels.

Als een ekster tijdens de uitverkoop

, door

Ik ben alweer aan het online shoppen, althans scrollen over duurzame[*] webshops, nog zonder iets te kopen. Daar moet namelijk wel goed over nagedacht worden, kopen of niet kopen. Zo heb ik dus alweer uren van mijn vrije tijd en leven besteed aan het, effectief, niet kopen van spullen.

Ik weet niet of je dit herkent, maar het is een heel proces. Het begint hoopvol, en gaandeweg wordt het steeds serieuzer, om op een gegeven moment te verworden tot een soort strijd. Het is een kwestie van jou tegen … ja wat eigenlijk? Het winkelen zelf? Je eigen gevoelens van hoop en wanhoop?

De virtuele vitrines van een eerlijke winkel

Het begint in mijn geval met het selecteren van een sympathieke en leuke webshop, één die ik wel zou willen steunen. Dan ga ik beoordelen of ze iets hebben dat ik ook echt zou willen (voor de prijs). Dat duurt even omdat ik online winkelen bijzonder moeilijk vind – dit is volgens mij geen mening maar een feit, trouwens. Het ís bijzonder moeilijk om aan de hand van gemanipuleerde foto’s een goed beeld te krijgen van hoe iets er in het echt uitziet[**], en dan ook nog van in hoeverre het bij je past. En of het wel een eigen openstaande niche kan vervullen tussen alle spullen die je al hebt. (Je hebt meestal niet twee nagenoeg dezelfde spullen nodig waarvan je er maar één tegelijk zou gebruiken. Tenzij je ze dusdanig veel gebruikt dat afwisselen alsnog gewenst is.)

Foto: GraceDias, via Pixabay.

Investeren in kweekvlees

, door

Vlees zonder dode dieren. Wetenschappers en de industrie zijn keihard aan het werk om kweekvlees mogelijk te maken. Het kweken van vlees zonder gebruik te maken van dieren ís al mogelijk, de eerste proeverij in Nederland is al geweest, maar nog niet op grote schaal. Dat laatste is wel de bedoeling. Kweekvlees is veelbelovend, maar lang niet iedereen is fan. Zo lichtte de idealistische Triodos Bank in juni j.l. op haar website toe waarom zij ertoe besloot om ondanks de voordelen niet in de ontwikkeling van kweekvlees te investeren. Met wisselende reacties van haar evenzo idealistische klanten tot gevolg.

Kweekvlees in het kort

Voorstanders van kweekvlees zien uit naar deze gekweekte variant op vlees waar (bijna) geen dieren voor nodig zijn en ook minder hulpbronnen zoals land- en watergebruik. Dat zijn behoorlijke voordelen ten opzichte van het dierenvlees dat we nu kennen. In het beste geval kunnen we toch zorgeloos ‘vlees’ blijven eten op een aarde die leefbaar blijft.

Bij kweekvlees worden dierlijke cellen tot een stuk vlees opgekweekt in een lab. Het wordt ‘echt’ vlees genoemd omdat het echte dierlijke cellen zijn, maar deze hebben dus nooit deel uitgemaakt van een dier. Op de allereerste na natuurlijk. De cellen groeien in een laboratorium, of in een soort fabriek, uit tot de stukken vlees die in restaurants en winkels aangeboden zullen worden.

Closing Time | Warning

, door

Op de snelweg door Spanje. Mijn oude tweedehandse iPod Touch aan de autoradio met mijn al even oude muziekcollectie erop. De nostalgie. Aan de beurt is het album Morning View van Incubus. Prachtig melodieuze gitaarspelen, prachtige mannenstem, lekkere drum. Het nummer Warning geeft me het idee voor deze Closing Time. ‘She woke in the morning, she knew that her life had passed her by. She called out a warning, don’t ever let life pass you by.’

Foto: Leopictures, via Pixabay.

5 keer iets nieuws

, door

COLUMN - En het magische getal is *trommelgeroffel*: 5. Tot voor kort was ik me er niet van bewust dat er zo’n getal bestond, maar een paar jaar geleden is het dan dus uitgedokterd, door het Hot Or Cool Institute. Om binnen de planetaire grenzen te blijven, mogen we per persoon maximaal 5 kledingstukken per jaar aanschaffen. Daarmee zal de kous niet af zijn qua restricties, maar wat betreft kleding dus wel.

Mijn eerste reactie was: daar zit ik sowieso boven. Mijn tweede reactie: volgens mij kán je dat helemaal niet halen, in een klimaat als de Nederlandse. Je redt het niet met 5 items. Zelfs als je minimaliseren tot in de puntjes beheerst en/of helemaal op de hoogte bent van je eigen kledingstijl en dus geen miskopen doet, ook dan heb je te maken met slijtage van kleding. Het zou natuurlijk een ander verhaal zijn als we collectief gaan accepteren dat we er – zodra we aan onze kledingtax zitten – als een sloeber bij lopen. Daarmee zouden we een flinke slag slaan.

Ik heb wat vriendinnen gepeild en zij vinden het niet allemaal even zinvol om zo’n getal te hebben. Het is maar een bepaalde zienswijze en een momentopname, en het hangt nogal af van wat je dan koopt en waar dat van is gemaakt. Ik vind het ook nogal een raar absoluut getal. Maar als het een gemiddelde is van de verschillende kledingstukken die we kopen, dan gaat het nu dus toch op. Of zoiets.

Foto: Johannes Plenio, via Pexels.

Wat Bregman heeft weggelaten

, door

RECENSIE - Na De meeste mensen deugen, ligt nu Morele ambitie in de schappen, het boek waarin Bregman je vertelt dat je dan waarschijnlijk wel deugt, maar dat je morele ambitie zeer waarschijnlijk ondermaats is. En dat je flinke morele ambitie nodig hebt om verschil te maken in de wereld. Deugen alleen is niet langer voldoende.

Morele ambitie

Ik heb het gelezen. Het boek zit vol met mooie verhalen over mensen die keihard hun best doen en deden om goed te doen in de wereld, mensen met echte ‘morele ambitie’. Tussen deze voorbeelden door deelt Bregman cijfers en analyses over hoe verandering wel en niet teweeg wordt gebracht. Hij wil inspireren en activeren. Zijn voornaamste boodschap: we hebben heel veel moreel ambitieuze mensen nodig, mensen zoals jij en ik, die zich inzetten om de grootste problemen van onze tijd op te lossen. Mensen die de handen uit de mouwen steken. En dat kan op allerlei verschillende manieren, we hebben bijvoorbeeld ook (introverte) dossiervreters nodig.

Goed nieuws is dat je helemaal niet moreel ambitieus geboren hoeft te worden; je kunt ook gewoon door iemand anders worden geïnspireerd of ‘besmet’. Je wordt in ieder geval door Bregman aangesproken om toch eens wat ambitieuzer te worden en om zo veel mogelijk bij te dragen aan het oplossen van de grote problemen in de wereld. En nogmaals, een beetje deugen is niet genoeg. Het is ook zaak om je carrière met morele ambitie vorm te geven en om te kiezen voor de acties die zo veel mogelijk bijdragen. Want niet alles is even effectief. Daarom moet je soms tactische of strategische keuzes maken.

Foto: Global Footprint Network, via persbericht.

Dutch Overshoot Day 2024

, door

Het is geen grap: vandaag 1 april ’24 is Dutch Overshoot Day. Laat er geen misverstand over bestaan, er is niks grappigs aan. Als iedereen zou consumeren zoals de Nederlanders, zouden we in drie maanden door ons jaarlijkse ‘budget’ heen zijn en zou de mensheid vier Aardes nodig hebben. De jaarlijkse grondstoffen van de natuur zouden dan binnen een kwart van het jaar opgebruikt zijn. Dat is op zichzelf al erg genoeg, maar het ergst is nog dat het er niet beter op wordt. Vorig jaar hadden we nog ‘slechts’ 3,6 Aardes nodig als Nederlanders (volgens de rekenmethode van dat jaar).

De wereldwijde Earth Overshoot Day, daarbij wordt gekeken naar wat de huidige bewoners daadwerkelijk gebruiken, van 2024 wordt op 5 juni bekendgemaakt. De Earth Overshoot Day lag in 2022 op 1 augustus en in 2023 op 2 augustus (volgens de meest recente rekenmethode). Waar die kleine ‘vooruitgang’ in zat, heb ik nog niet kunnen vinden, maar dat kan natuurlijk een marginaal verschil zijn. Dus raak niet al te hoopvol. Of het nu 1 of 2 augustus is, met z’n allen hebben we dus zo’n 1,7 Aardes nodig, en die hebben we niet.

Het is duidelijk dat Nederlanders een buitenproportioneel deel van de grondstoffen gebruiken. De volgende samenvatting van de Nederlandse ecologische voetafdruk (zoals overgenomen uit dit persbericht, met als bron Global Footprint Network) geeft een beeld:

Foto: Ketut Subiyanto, via Pexels.

Niet meer dan je nodig hebt

, door

‘Koop met compassie, niet méér dan je nodig hebt.’ Zo luidt de slogan van menig initiatief dat duurzame consumptie promoot als groen alternatief voor het prevalerende hyper-consumentisme. Het houdt mij bezig, de balans vinden tussen wel en niet af en toe iets nieuws kopen, want wanneer heb je nu echt iets nodig?

De eerste les van ‘duurzaam consumeren’ luidt dat géén nieuwe spullen kopen ecologisch gezien vrijwel altijd beter is dan wel iets nieuws kopen. Consuminderen dus. Trouwens, wat zou het toch heerlijk zijn als we geen spullen nodig hadden: probleem opgelost! Maar ervaring leert dat we toch één en ander nodig hebben, bijzondere diersoort die we zijn.

Tot miskoop gedoemd

Soms is het eigenlijk van tevoren wel duidelijk: dit wordt een miskoop. Het is bij voorbaat al een miskoop, het lijkt wel geproduceerd als miskoop. Ik bedoel dat veel producten zo specifiek zijn dat je het in maar zeer specifieke gevallen gaat gebruiken, en in totaal dus maar een paar keer.

Veel spullen in de winkels en webshops vallen wat mij betreft in de volgende categorie: misschien wordt het mijn nieuwe grootste hobby, maar waarschijnlijker is dat ik het twee keer gebruik en er daarna niet meer naar omkijk. En als ik er dan naar kijk, is het vol ergernis omdat het wel ruimte in beslag neemt en ik de niks mee doe. Een andere mogelijkheid is dat ik het wel gebruik, maar dat het praktisch gezien een al aanwezig apparaat of ‘ding’ vervangt. Daardoor wordt het andere ding niet meer gebruikt, neemt het onnodig ruimte in beslag, en is het rijp voor de tweedehandswinkel of de vuilnisbelt. Triest.

Waan van de dag

Dutch Overshoot Day

, door

Als iedereen zou consumeren zoals we dat in Nederland doen, zouden we per vandaag alle grondstoffen die de aarde in een jaar produceert al opgebruikt hebben. In het huidige tempo doen we dat namelijk in slechts 102 dagen. En vandaag is het dus onze ‘Dutch Overshoot Day’. Dat klinkt alarmerend en dat is het ook. ‘Als iedereen zou leven zoals de gemiddelde Nederlander, zouden we 3,6 Aarde’s nodig hebben’, berichtte Overshootday.org vorig jaar, eveneens op 12 april. Sterker nog, ‘de ecologische voetafdruk van Nederland is meer dan 7 keer zo groot als de Nederlandse biocapaciteit’, aldus het persbericht van dit jaar. We zijn immers een klein land met een grote voetafdruk.

Foto: Betty Subrizi, via Unsplash.

Vega(n) voordeel

, door

ACHTERGROND - Vandaag start de Nationale Week zonder Vlees (& Zuivel) en dat is een goed moment om vega(n) voedsel in te slaan, want er is nu extra veel in de aanbieding! En dat is toch lekker, zowel voor de doorgewinterde vegetariër of veganist als voor iedereen die het leuk vindt deze producten af en toe te eten. Ook is het een goed moment om de nieuwste producten uit te proberen. Er komen namelijk wekelijks nieuwe producten in de schappen dus er is genoeg om voor het eerst te proeven!

Er zijn nu veganistische varianten van bijna alles, gewoon bij jou in de supermarkt. Het wordt steeds makkelijker om meer plantaardig te eten, je hoeft er alleen maar voor te kiezen de plantaardige variant te kopen. En het wordt ook steeds lekkerder, want er komen steeds meer opties en fabrikanten blijven hun producten verbeteren en aanpassen aan de wensen van hun klanten.

Prijzen van (alternatieven voor) vlees en zuivel

Plantaardige vervangers van dierlijke producten worden relatief ook steeds goedkoper. De prijsverschillen zijn in februari 2022 in kaart gebracht door Questionmark, in opdracht van stichting ProVeg. Dit was net voor de oorlog in Oekraïne uitbrak. Vijf maanden van inflatie later volgde er een update: het prijsverschil tussen vlees en vleesvervangers werd flink kleiner. Dit wordt verklaard door het duurder worden van vlees en het nauwelijks duurder worden van vleesvervangers: ‘Gemiddeld werd vlees tussen februari en juni 21% duurder, vleesvervangers slechts 2%.’ In veel gevallen waren vleesvervangers in juni zelfs goedkoper dan de vleesvariant die ze zouden vervangen.

Foto: Mara Ket, via Unsplash.

Ook zelfliefde is niet te koop

, door

COLUMN - We hebben inmiddels vastgesteld dat Valentijnsdag vooral een commerciële bende is, toch? En dat geen valentijnscadeaus kopen geen afbreuk doet aan je liefde. Liefde is ook niet iets wat je alleen met je romantische partner deelt, het kan ook andere vormen aannemen. En dan is er nog zelfliefde of, hipper in het Engels, self-love. Dat is de bron der liefde die in jezelf leeft en die je voor jezelf voelt. Tevens de nieuwste bron van Valentijnsdag-commercie.

Begin februari word je volop aangemoedigd om uit zelfliefde cadeaus voor jezelf te kopen. Er zijn natuurlijk zat mensen die erg hard voor zichzelf zijn en zichzelf daarom (te) weinig genot gunnen. Zij zouden zeker mogen leren om liever voor zichzelf te zijn, om meer liefde voor zichzelf te voelen en om zichzelf meer ontspanning en genot te gunnen. Helemaal mee eens. Het is echter maar zeer de vraag of Valentijnsdag-marketing en het kopen van spullen met rode hartjes hierbij gaan helpen. Mijn gok is van niet.

Zelfliefde is niet te koop

Net als intermenselijke liefde niet te koop is (behalve met liefdevol bereid verrukkelijk eten misschien!) is ook zelfliefde niet te koop. Als het je niet lukt om je liefdevol naar jezelf te voelen, gaan spullen – die je in een opwelling voor Valentijnsdag hebt gekocht – je daar zeer waarschijnlijk niet bij helpen. Waarschijnlijk heb je dan iets anders nodig, iets immaterieels zoals aandacht en tijd voor jezelf.

Volgende