Het is geen grap: vandaag 1 april ’24 is Dutch Overshoot Day. Laat er geen misverstand over bestaan, er is niks grappigs aan. Als iedereen zou consumeren zoals de Nederlanders, zouden we in drie maanden door ons jaarlijkse ‘budget’ heen zijn en zou de mensheid vier Aardes nodig hebben. De jaarlijkse grondstoffen van de natuur zouden dan binnen een kwart van het jaar opgebruikt zijn. Dat is op zichzelf al erg genoeg, maar het ergst is nog dat het er niet beter op wordt. Vorig jaar hadden we nog ‘slechts’ 3,6 Aardes nodig als Nederlanders (volgens de rekenmethode van dat jaar).
De wereldwijde Earth Overshoot Day, daarbij wordt gekeken naar wat de huidige bewoners daadwerkelijk gebruiken, van 2024 wordt op 5 juni bekendgemaakt. De Earth Overshoot Day lag in 2022 op 1 augustus en in 2023 op 2 augustus (volgens de meest recente rekenmethode). Waar die kleine ‘vooruitgang’ in zat, heb ik nog niet kunnen vinden, maar dat kan natuurlijk een marginaal verschil zijn. Dus raak niet al te hoopvol. Of het nu 1 of 2 augustus is, met z’n allen hebben we dus zo’n 1,7 Aardes nodig, en die hebben we niet.
Het is duidelijk dat Nederlanders een buitenproportioneel deel van de grondstoffen gebruiken. De volgende samenvatting van de Nederlandse ecologische voetafdruk (zoals overgenomen uit dit persbericht, met als bron Global Footprint Network) geeft een beeld:
- ‘De ecologische voetafdruk van Nederland is 6 keer zo groot als de Nederlandse biocapaciteit en 4 maal groter dan wat wereldwijd beschikbaar is.
- De carbon-footprint van Nederland is 60% van onze totale voetafdruk. Ook als de doelstelling van 55% reductie in 2030 gehaald wordt, blijft CO2 uitstoot de dominante factor van onze voetafdruk.
- Onze stikstofuitstoot per hectare ligt ruim 4 maal hoger dan het Europees gemiddelde (bron). De stikstofcrisis zorgt voor ongewenste vertraging op de uitvoering van de energietransitie.
- Voedsel is goed voor bijna een kwart van de totale ecologische voetafdruk. De vlees- en zuivelconsumptie neemt hiervan meer dan 40% voor haar rekening.’
We leven in een klein landje en we willen veel. Maar op deze manier is het niet houdbaar. We moeten keuzes maken en met oplossingen komen. En eerlijker delen met landen met een lagere voetafdruk, en niet te vergeten: met de natuur.
Reacties (9)
De gemiddelde Nederlandse consument kan het weinig schelen, helaas. Geld moet rollen, je leeft maar een keer!
Daar herken ik mij niet in, terwijl ik best wel gemiddeld ben hoor…
Maar allee, je bedoelt misschien de gemiddelde supermarktketen, kledingketen, etc.?
Of heb je ergens een of andere onderbouwing waarmee de consument de schuld krijgt?
Je kan je niet herkennen maar als de consument er al wat van vindt staat hij vandaag in de file bij ikea om weggooimeubels te kopen.
Grappige opmerking. Artikel niet gelezen?
Jawel, vrijwel alles gelezen wat er in en bij (de links) het artikel is gegeven.
Ik denk te snappen waarom je naar ‘de consument’ verwijst. In de tweede zin van het artikel staat immers: “Als iedereen zou consumeren zoals de Nederlanders”
Je maakt van consumenten de platitude: “de gemiddelde Nederlandse consument” (reaguurder Eric identificeert die platitude als een ‘hij’) en beschuldigt die consument van desinteresse, onwil, laksheid…
Maar dat terzijde. Wat heb ik dan in het artikel gelezen?
In de context van het artikel (= de ecologische voetafdruk), wordt met consumeren bedoeld: het gebruik van grondstoffen, de CO2- en stikstofuitstoot en de voedselconsumptie.
Bij de vier punten die de Nederlandse ecologische voetafdruk samenvatten staat bij punt 3 een link naar een NOS-artikel. Daar las ik:
en bij de top-10 grootste uitstoters van stikstofoxiden staan Tata Steel, Schiphol en Dow Benelux bovenaan. Bij ammoniakuitstoot: In de top honderd van uitstoters staan negentig veehouderijen.
In het persbericht worden vijf maatregelen genoemd die de meeste impact hebben om van 6 naar 2 Aardes te gaan:
1. Klimaatakkoord: Verminderen van de CO2 uitstoot met 55% in 2030 (t.o.v. 1990). Als we dit realiseren maken we een enorme stap: 32 dagen.
2. Emissievrij vervoer: Als alle vervoer in 2030 emissieloos is, schuift Dutch Overshoot Day met nog eens 18 dagen op.
3. Plantaardig dieet. Als we in 2030 50% minder dierlijke proteïne eten, zoals in aanvullend klimaatbeleid wordt voorgesteld, schuiven we de datum met bijna 2 weken op.
4. Circulaire economie: In 2030 is de helft van de materialen die we gebruiken circulair. Omdat we minder ruwe materialen gebruiken vergt dit minder energie en uitstoot waardoor de overshoot datum 10 dagen opschuift.
5. 50% minder voedselverspilling in 2030, conform de SDG-doelstellingen, levert nog eens 7 dagen op.
Voor punt 3 (en gedeeltelijk punt 4) is van belang wat onder het kopje ‘Wat is er nodig om de datum te brengen naar 31 december?’ staat:
Naast het verkleinen van onze carbon-footprint is hierbij een belangrijke rol weggelegd voor de agrarische sector om de biocapaciteit van Nederland te vergroten. Het verbouwen van bio-based materialen en toepassen van circulaire en regeneratieve landbouw zijn hiervan concrete voorbeelden die opgeschaald kunnen worden.
Wat ik uit dat al opmaak is dat de grootste vooruitgang geboekt kan worden als industrie en agrarische sector de nodige veranderingen doorvoeren. Zij hebben de grootste impact en consumenten kunnen niet ze heel gek veel doen om die sectoren te verandering te bewegen.
Overigens: steeds meer Nederlanders zelf concrete stappen ondernemen om hun leven te veranderen en te verduurzamen. Jaar na jaar wordt er meer geld uitgegeven aan duurzame producten (gemiddeld is dit sinds 2013 met 14 procent gestegen), consumenten gaan bewuster om met hun energieverbruik (48% van de Nederlanders is actief bezig met het verduurzamen van hun huis), en bijna de helft van de volwassenen in Nederland wil meer groene energie (CBS, 2022).
Nou, mooi dat je het artikel nu goed heb gelezen.
En? Heb je niets te zeggen over dat de informatie stukken genuanceerder is dan de platitude die jij ter berde bracht?
Nee, dat het veel positiever is dan ik dacht. Gelukkig kunnen we als burgers de boeren en de zware industrie de schuld geven.
Als het de consument niet schelen kan, en het de kiezer wel schelen kan, zal de overheid maatregelen nemen moeten.
En hopelijk neemt de overheid dan maatregelen waar die het meeste rendement hebben.
(ik vind vegetarisch eten erg lekker, dus mij lijkt beperking van de veeteelt een maatregel die niet veel kost. Maar mensen die een hekel aan auto’s hebben, vinden misschien beter om Tata Steel te sluiten. En mensen die het in de zomer te warm vinden, vinden het misschien geen probleem als Schiphol krimpt.)
Als welwillende consument krijg ik dat niet voor elkaar.