Wie alles herdenkt, herdenkt in feite niets, en dus herdenk ik vanavond alleen de Tweede Wereldoorlog.
Vandaag is het precies 65 jaar geleden dat het Derde Rijk capituleerde. Reden genoeg voor een feestje (morgen) en een plechtige herdenking aan de verschrikkingen van het nazi-regime (vandaag). Tot 1961 herdacht men alleen de Nederlandse doden in de Tweede Wereldoorlog. Pas later kreeg Nationale Dodenherdenking een mondiaal karakter.
Op de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei lezen we: “Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.”
Uit onderzoek van het Nationaal Comité 4 en 5 mei blijkt dat een overweldigende meerderheid van de ondervraagden (67 procent) het stilstaan bij de gevolgen van oorlog, zowel vroeger als nu, het belangrijkste vindt. Ik hoop dat ik niemand voor de schenen schop die een geliefde heeft verloren in de Afghanistanoorlog, maar ik doe daar niet aan mee. In de eerste plaats is de grens van 10 mei 1940 nogal arbitrair. Waarom herdenken we de jongens bij de Somme en Verdun niet? Of de slachtoffers van Bommen Berend, de Gulden Sporenslag of de uitgeroeide Kelten van Gallië?
De reden hiervoor valt wel te geven: de eerste dodenherdenking was op 9 mei 1945 in Amsterdam en herdacht alleen de Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Pas later heeft men – uit politiek correcte overwegingen vermoed ik; ze wilden de slachtoffers van het Japanse regime en de (Nederlandse) slachtoffers van de politionele acties niet uitsluiten – besloten om de grenzen vanaf 1940 op te rekken. Wie daarvoor stierf is vergeten, wie daarna stierf wordt herdacht.
…was 17 juni 1972. Het Watergateschandaal. Niet toevallig was het in 1972 dat verkoopscijfers van de kleurentelevisie hoger waren dan die van de zwart-wit televisies. Vermaak vraagt om kleur. En media werden steeds minder aanbieder van informatie, maar des te meer van entertainment.
Rond het Watergateschandaal begon de trend om de kracht van de onafhankelijke massamedia via vermarkting en manipulatie onderuit te halen. Entertainment kan een uitstekend middel zijn om informatie over te brengen. Maar massamedia zijn er niet uitsluitend ter vermaak van het volk. Juist de Nederlandse publieke omroep zou niet mee moeten doen met de trend om vermaak boven informatie te stellen. Een pleidooi voor een publieke omroep naar het model van BBC en VRT.
Op de avond van 17 juni 1972 ontdekte de beveiligingsmedewerker van het campagnebureau van de Democratische partij in de VS dat er tape zat op sommige deuren. Hij dacht er verder niets van, haalde de tape eraf en ging verder met zijn werk. Een uur later bemerkte hij dat er opnieuw tape op de deuren zat.
Hij belde de politie en om 02:31 uur werden Virgilio González, Bernard Barker, James W. McCord, Jr., Eugenio Martínez, en Frank Sturgis gearresteerd. Een inbraak die door de journalisten Carl Bernstein en Bob Woodward – met wat hulp van de onderdirecteur van de FBI W. Mark Felt aka Deep Throat – de geschiedenis in zou gaan als ‘The Watergate scandal’, vernoemd naar het gebouw waar het zich afspeelde.
Wat mij dan opvalt, als ik de stukken lees over CERN, het Higgsdeeltje, en het standaardmodel van de theoretische natuurkunde; is dat het menselijke denken over het universum in pakweg 2500 jaar niet wezenlijk is veranderd.
Laat mij beginnen met, in mijn eigen lekenwoorden, uitschrijven wat men in CERN probeert te doen. Voor zover ik het allemaal heb begrepen, en ik kan er natuurlijk naast zitten, want ik ben geen natuurkundige, is dat een zekere Peter Higgs ooit heeft bedacht dat er een deeltje moet zijn, dat andere deeltjes massa geeft. In het Hoenderdossiaans: U en ik zijn gemaakt van moleculen, die gemaakt zijn van atomen, die gemaakt zijn van electronen, protonen en neutronen, die gemaakt zijn van quarks die op hun beurt niet meer ergens van gemaakt zijn, want quarks zijn zogenaamde ‘elementaire deeltjes’. Samen met zogenaamde leptonen en ‘gauge bosons’ vormen zij de legosteentjes waar alles andere legosteentjes van gemaakt zijn.
Er is een hele familie van deze elementaire deeltjes waargenomen, en allemaal hebben ze nét even iets andere eigenschappen en kenmerken. Het gaat een beetje ver om het hele standaardmodel uit te leggen, bovendien kan ik dat helemaal niet. Wat ik ervan heb begrepen is in elk geval dat deeltjes met een ‘hele spin’ (of beter gezegd: een integer spin) bosons worden genoemd, en deeltjes met een halve spin Quarks of Leptonen. Die laatste twee (de deeltjes met een halve spin) worden met materie – u, ik, een bak spaghetti, bomen, het strand enzovoorts – in verband gebracht, en de bosons gaan over ‘krachten’. Denk aan zwaartekracht, electromagnetisme enzovoorts.
Wie de film ‘Super Size Me’ gezien heeft, waarin de macrobiotische Morgan Spurlock besluit om een maand lang, drie keer per dag, fastfood te eten, krijgt een aardig beeld van hoe verwoestend fastfood is voor het lichaam. Morgans artsen noemen het experiment al na twee weken ‘medisch onverantwoord’. De scene dat Morgan kotsend uit zijn auto hangt omdat hij zijn supersized hamburgermenu niet op krijgt, behoren wat mij betreft tot de meest beklijvende uit de wereld van de film.
Behalve dat fastfood slecht is voor mensen, tipte de film ook een omstreden stelling aan: namelijk dat fastfood verslavend zou zijn. Heel diep ging Spurlock hier niet op in, behalve dat hij een paar keer aangaf dat de vette hap en de zoete drankjes een diep gevoel van zaligheid opriepen en dat hij steeds een ‘kick’ kreeg als hij zijn anderhalve liter cola op had. Deze stelling lijkt nu door de wetenschap te worden onderschreven.
Van de week bereikte mij via de wetenschapspagina in de beste krant van Nederland het bericht, dat ratten op precies dezelfde manier verslaafd kunnen raken aan junkfood, als mensen aan cocaïne. Dit was zelfs zo erg dat wanneer de beesten de keuze werd gelaten tussen gezond voedsel, en vet voedsel als cake of bacon, zij keer op keer kozen voor de ongezonde hap – zelfs al werden zij elke keer wanneer zij hun tanden zetten in een homp chocolade onder stroom gezet. De beesten werden dikker en dikker, en gingen meer en meer eten. Wanneer het vette, ongezonde voedsel hen werd afgenomen, stopten de beesten gewoon met eten. Ze lieten de frisse blaadjes sla liggen, en wachtten net zo lang tot het dieet met junkfood werd hervat.
