Nederlandse vakbonden hebben een luxeprobleem: Alle echt belangrijke zaken zijn gerealiseerd. Goede lonen, vakantiedagen, collectieve regelingen en inspraak in arbeidsvoorwaarden zijn wettelijk geregeld. Er is feitelijk niets meer om tegen te vechten, behalve dan, verandering. Juist omdat alles goed is geregeld, is elke verandering in het systeem een aantasting van de rechten van de leden. Als belangenbehartiger van hun bestaande leden doen de vakbonden het dus goed, maar voor de nabije toekomst zijn er een paar forse uitdagingen om te trotseren, anders kan de vakbond als instituut, samen met haar steeds meer vergrijzende leden, met pensioen.
Als eerste probleem is er de leeftijdsopbouw van de vakbondsleden: Weinig jongeren en veel leden in de leeftijd 45-65. Veel van de oudere leden gaan de komende vijf tot tien jaar met pensioen, een hele generatie gaat uitstromen. Vakbonden en sociale fondsen proberen al door middel van allerlei projecten jongeren voor de traditionele sectoren te behouden omdat ze weten dat er over twee tot drie jaar een schrijnend tekort aan werknemers hebben vanwege de pensioen-uitstroom. Maar deze werknemers uit traditionele beroepen zijn vaak ook vakbondslid waardoor er een demografische (en contributietechnische) ramp op de loer ligt.
Om financieel overeind te blijven is het voor vakbonden dus nodig om meer jonge leden binnen te halen, maar jongeren zijn niet meer zomaar te porren voor betaalde lidmaatschappen en dit heeft een aantal redenen: De drempels die er vroeger waren om je te verenigen (zaaltje, coordinatie, communicatie via folders) zijn door de komst van internet vrijwel verdwenen. Iedereen kan een groep gelijkgestemden bereiken en bundelen op Hyves, LinkedIn en Facebook. De centrale, bemiddelende rol die de vakbond hierin speelde is feitelijk overbodig geworden.
Toch hebben werkgevers en werknemers afspraken gemaakt om nieuwkomers buiten de deur te houden: Meepraten over een CAO mag pas als je twee jaar bestaat als nieuwe ‘vakbond’ en aanspraak maken op subsidie kan pas als je daadwerkelijk een CAO mede hebt afgesloten. Het AVV heeft aan den lijve ondervonden dat je als nieuwe partij niet zomaar kunt aanschuiven. Ook niet na twee jaar wachten overigens.