Overzicht

Gastauteur

2.326 Artikelen
3 Waanlinks
25 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Metro Centric (cc)

Was het de moeite waard – revolutie, solidariteit en strijd in Latijns Amerika

, door

RECENSIE - In het boek “Was het de moeite waard”, kijken 32 geïnterviewden terug op hun veelzijdige en jarenlange betrokkenheid bij Nicaragua, El Salvador, Guatemala en Honduras. Hans Beerends die al sinds eind jaren zestig betrokken was bij de DerdeWereldbeweging beantwoordt de vraag uit de titel positief.

‘Was het de moeite waard – revolutie, solidariteit, strijd in Latijns-Amerika’, onder deze titel kwam op 10 mei een honderdtal activisten samen die vanaf de jaren ‘70 gewerkt hadden als ontwikkelingswerker/steunverlener bij de bevrijdingsbeweging in Nicaragua, El Salvador, Guatemala en Honduras. Allemaal hadden zij met hart en ziel gewerkt in deze landen en hadden zowel de politieke opgang als neergang in die landen meegemaakt. Op de bijeenkomst werd geëvalueerd over de vraag wat er fout ging, hoe de bevrijdingsbewegingen dwarsgezeten werden door de VS onder president Reagan en hoe in één geval (Nicaragua) een socialistisch georiënteerde samenleving kon veranderen in een dictatuur. Want ja, ooit was er vreugde en alle activisten in Nederland en Latijns-Amerika zongen en riepen luidkeels: ‘Na-Ni-ca-ra-gua, heel Latijns Amerika!!!

De verwachting was hoog. De dictatuur van president Somoza was in 1979 verslagen en de regering werd overgenomen door het Sandinistische front. Heel links Nederland tot aan de linker vleugel van het CDA was enthousiast. Na Cuba en Chili zou er nu een samenleving komen waar rechtvaardigheid en menswaardigheid centraal zouden staan. Er ontstonden steunacties van PvdA en VARA, later zelfs aangevuld door CPN en CDA, de NOVIB stond in het teken van Nicaragua en het FNV organiseerde in samenwerking met het Nicaraguacomité werkbrigades voor vakbondsjongeren. De Sandinisten startten een alfabetiseringsprogramma en in 1981 startte in Nederland de campagne ‘Boeken voor Nicaragua’. Nederland besloot voor 5 jaar wederopbouwhulp te verschaffen. Er vertrokken tientallen bouw- en koffieplukbrigades en veel steden begonnen een stedenband met dit veelbelovende land.

Foto: Merve, via Pexels.

Kunst op Zondag | Mijn grootvader was een terrorist

, door

Een gastbijdrage van reageerder Rigo Reus

Het gedicht My grandfather was a terrorist, is afkomstig uit de debuutbundel [1] van Mosab Abu Toha, een Palestijn, die nu met zijn vrouw en drie kinderen in Amerika woont. Hij schrijft o.a. voor The New Yorker, essays, over het lijden van de Palestijnen in Gaza, journalistiek werk, waar hij begin mei de Pulitzer Prize voor ontving.

Maar Mosab Abu Toha schrijft dus ook poëzie, en dit gedicht heb ik voor de gelegenheid proberen te vertalen naar het Nederlands.

My Grandfather Was A Terrorist

My grandfather was a terrorist—
He tended to his field,
watered the roses in the courtyard,
smoked cigarettes with grandmother
on the yellow beach, lying there
like a prayer rug.

My grandfather was a terrorist—
He picked oranges and lemons,
went fishing with brothers until noon,
sang a comforting song en route
to the farrier’s with his piebald horse.

My grandfather was a terrorist—
He made a cup of tea with milk,
sat on his verdant land,
as soft as silk.

My grandfather was a terrorist—
He departed his house,
leaving it for the coming guests,
left some water on the table, his best,
lest the guests die of thirst after their conquest.

My grandfather was a terrorist—
He walked to the closest safe town,
empty as the sullen sky.
vacant as a deserted tent,
dark as a starless night.

Foto: Charge of the Light Brigade by Richard Caton Woodville Jr., Public domain, via Wikimedia Commons.

Het Russische gevaar

, door

OPINIE - Een gastbijdrage van Frans Kuijpers, eerder verschenen bij ‘Ballonnendoorprikker’.

“Ondanks dat de oorlog in onze voortuin volop gaande is, willen we de verdediging niet in onze achtertuin”, aldus Tom Lash in een artikel bij De Correspondent. Lash maakt zich zorgen over de vele bezwaren en beren op de weg naar een sterk leger. “Het gaat niet om netjes. Het gaat om snel.” Zo eindigt hij zijn betoog. Want: “Wil Europa zelf ook nog iets te zeggen hebben, dan moeten we ook op militair gebied op eigen benen kunnen staan. Om dat voor elkaar te krijgen moeten we in Nederland echt anders gaan kijken naar hoeveel we bereid zijn op te offeren voor onze eigen veiligheid. Dat hoeven geen Noord-Koreaanse toestanden te worden, maar iets minder polder, en iets meer loopgraaf, kan geen kwaad.” En snel betekent dat ‘heilige huisjes’ soms wat minder ‘heilig’ zijn. Dat gaat mij toch iets te snel.

Het klopt, zoals Lash schrijft dat het gros van de politieke partijen aan boord is voor een groter leger. Zelfs de Partij voor de Dieren. En ik ben ook aan boord voor een Europa, of beter gezegd een Europese Unie, die militair op eigen benen staat. En ja: “Terwijl in het oosten een gevaarlijke gek een land platwalst,” zit er, “in het westen een gevaarlijke gek (die) betwijfelt of hij nog zin heeft ons te helpen.” Dat vraagt om actie, maar dan wel de juiste actie. Die juiste actie moet beginnen met een goede analyse van de bedreigingen. Die goede analyse begint niet met het roepen dat er 3, 4 of 5% van het bruto binnenlands product aan defensie uitgegeven moet worden. Dat een secretaris generaal van de NAVO of een president van de Verenigde Staten dat roept, wil niet zeggen dat het moet. Geld moet niet het beginpunt zijn maar het sluitstuk. Door met geld te beginnen, kunnen we, in de huidige constellatie met private wapenfabrikanten, minder kopen voor dat geld.

Groenland annexeren of investeren in onderwijs?

, door

COLUMN - Deze week was ik best graag vuilnisman geweest, of machinist, of leerkracht op een basisschool.

Want deze week is de estafettestaking van het hoger onderwijs begonnen. En dat is keihard nodig. Maar wie raken we met het beurtelings één dag stilleggen van onderwijs en onderzoek? Als wij staken, wat ontregelen we dan? Kan het dit kabinet en haar kiezers iets schelen? Nee toch? Of toch?

Ja, toch!

Want iedereen moet zien wat er wordt gesloopt door deze rücksichtslose bezuinigingen! Ambities op innovatie en onderwijs liggen al een jaar onder de guillotine. Door het hele land gelden vacaturestops en zelfs complete onderzoeksgroepen en onderwijsafdelingen worden noodgedwongen gesloten. De kaalslag is ongekend.

Onderzoek en hoger onderwijs zorgen niet alleen voor een weerbare democratie, met gedreven veerkrachtige mensen, die bijdragen aan het vrijzinnige karakter van dit kikkerlandje. Maar gezonde onderwijsinstellingen zijn ook de beste garantie voor een sterke economie met meer werk en welvaart voor theoretici én praktijkspecialisten. Een vereiste voor een gezonde economie die onafhankelijker wordt van producten uit Amerika en China. We hebben elkaar de komende jaren keihard nodig!

In plaats van te vragen “Waarom wil men geen goed onderwijs en onderzoek?” kunnen we misschien beter de vraag omdraaien: “Wat wil men wél?”

Foto: Lilia (cc 2.0)

Wat is er mis met de kinderboerderij? Menselijk plezier boven dierenrechten

, door

Een gastbijdrage van Anne Hogerheijde, eerder verschenen in Vegan Magazine nr. 142 – najaar 2024 en op de website van de NVV.

Mijn liefde voor dieren begon ironisch genoeg op de kinderboerderij. Ironisch ja, want deze plek is helemaal niet liefdevol. De naam verraadt het eigenlijk al: kinderboerderij. Het plezier van kinderen staat voorop en niet het welzijn van de (niet-menselijke) dieren die er wonen.

Naar de kinderboerderij

Als kind kon je me niet blijer maken dan met een bezoekje aan een kinderboerderij. Vooral in het voorjaar, wanneer er weer geitenlammetjes ronddartelden. Deze plek was altijd mijn veilige haven. Het was de plek waar ik als kind naartoe ging om te ontsnappen aan alle mensen die mij – en mijn neurodiversiteit – niet begrepen. Omringd door niet-menselijke dieren kreeg ik het gevoel dat ik er mocht zijn. Deze dieren accepteerden me zoals ik was en dit hielp me om mezelf te accepteren. Maar de plek waar ik innerlijke harmonie ervaarde, bleek gebaseerd op een illusie.

Waar is Vlekkie?

Toen ik negen was, bracht ik in de lente een bezoek aan de kinderboerderij in mijn dorp. Er waren geitenlammetjes geboren. In de weide kwam er gelijk een babygeitje naar me toe. Het was liefde op het eerste gezicht – van mijn kant tenminste. De hele middag heb ik op het gras gezeten, met dit geitje op mijn schoot. Ik doopte hem Vlekkie, vanwege zijn gevlekte vacht. Door zijn kenmerkende vlekkenpatroon kon ik dit geitje goed onderscheiden van alle andere babygeitjes. Meerdere keren per week ging ik langs bij Vlekkie om hem te aaien en knuffelen. Ik had altijd het gevoel dat ik er niet bij hoorde en was vaak overprikkeld. Vlekkie bood me de rust die ik zocht.

De zoektocht naar Vlekkie

Op een dag was de wei een stuk leger en ook Vlekkie was verdwenen. Ik heb urenlang rondgefietst in mijn dorp op zoek naar ‘mijn’ geitje. Mijn moeder zei me dat Vlekkie vast verhuisd was naar een ander weiland. Dit wilde ik graag geloven. Ik droogde mijn tranen, maar ergens was er een zaadje geplant in mijn hoofd. Verhuisden Vlekkie en de andere dieren echt naar een nieuw thuis of was er meer aan de hand? Dat laatste bleek helaas het geval te zijn.

Foto: Kheel Center (cc)

Eerlijk volgens Yesilgöz

, door

Een gastbijdrage van Frans Kuijpers, eerder verschenen bij ‘Ballonnendoorprikker’.

Verelendung, een door Karl Marx gemunt begrip waarmee hij de voortdurende verslechtering van de positie van de proletarische klasse bedoelde. Het is het derde in een reeks van vijf stadia van de ondergang van het kapitalisme. Ik moest hieraan denken toen ik VVD-leider Yesilgöz haar plan met de titel De Agenda voor Werkend Nederland [1] hoorde presenteren. Een plan met als ondertitel Omdat het eerlijker moet. Een bijzonder plan, waarbij ik dus aan Verelendung moest denken.

Eerst even Marx en zijn vijf stadia. In het eerste stadium, de concentratie wet, vindt een concentratie van bedrijven. Bedrijven nemen andere over waardoor er steeds minder maar wel steeds grotere bedrijven ontstaan. In het tweede stadium, de accumulatie wet, proberen de overgebleven bedrijven hun bedrijf te laten groeien door te concurreren met de andere overgebleven grote bedrijven. Door die hevige concurrentie verslechtert de positie van de arbeider, het derde stadium, de Verelendung. Het steeds slechter behandelen van de arbeiders lost de problemen van de bedrijven niet op. Uiteindelijk worden arbeiders ontslagen en wordt de sociale ellende nog verder vergroot en zitten we in het vierde stadium, de crisistheorie. En als die crisissen elkaar in steeds hoger tempo opvolgen, zitten we in het laatste stadium, de ineenstorting van de kapitalistische maatschappij. Nu is Marx als groot wetenschapper een kundige beschrijver en duider van wat hij in zijn tijd zag gebeuren. Met zijn sociale en economische analyse van de negentiende-eeuwse samenleving was niet veel mis. Dat geldt niet voor zijn vermogen om de toekomst te voorspellen. Maar terug naar de VVD.

Foto: Mohamed hassan, via Picabay.

Drempels voor het referendum

, door

ANALYSE - Donderdag zal de Tweede Kamer het debat vervolgen over de invoering van een bindend, correctief referendum. Dat vereist een grondwetswijziging, en moet in daarom steun krijgen van tweederde van de Tweede Kamer en tweederde van de Eerste Kamer. Dat wordt spannend: die meerderheid lijkt mogelijk, maar is niet vanzelfsprekend. Een analyse van Tom van der Meer, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

Geschiedenis

Het debat over de invoering van het referendum heeft een heel lange en kronkelende geschiedenis. Er is onder partijen en zeker onder kiezers over het algemeen een meerderheid. Maar omdat de Nederlandse grondwet lastig te wijzigen is, was er bij pogingen tot nu toe een blokkerende minderheid. Over de geschiedenis van de pogingen tot invoering van het bindend correctief referendum, en de daadwerkelijke invoering en afschaffing van het niet-bindende referendum (2016-2018) heb ik met Kristof Jacobs en Charlotte Wagenaar een artikel geschreven. Die geschiedenis toont het belang van sleutelpartijen en coalitieonderhandelingen voor stappen rond de invoering en intrekking van het referendum.

Tussen 2016 en 2018 had Nederland een niet-bindend referendum, dat tweemaal werd toegepast: in 2016 een referendum over het Associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne, en in 2018 over de Wet inlichten- en veiligheidsdiensten. Politicologen hebben uitvoerig onderzoek gedaan naar die ervaringen, wat leidde tot twee publieksrapporten. Ook hebben we op StukRoodVlees en elders gerapporteerd over die onderzoeken. Zo blijkt het referendum ondanks veelgehoorde aannames níét vooral aantrekkelijk voor tegenstemmers, maar hebben voorstanders een grotere neiging om te stemmen. Zowel in 2016 als in 2018 waren zij echter met minder. Een andere studie toont dat de stemkeuze van kiezers zich gedurende de campagne steeds meer laat leiden door hun voorkeurspartij, en dat inhoudelijke argumenten steeds meer samenhangen met stemkeus. Weer een andere studie toont in hoeverre het verlies bij een referendum ook leidt tot verlies aan steun voor het instrument van het referendum zelf.

Foto: JouWatch (cc)

Jonge mannen hebben minder egalitaire publieke genderopvattingen dan jonge vrouwen

, door

ANALYSE - van Daniël van Wijk, Aart C. Liefbroer en Maaike van der Vleuten, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

Groeien de opvattingen van jonge mannen en vrouwen over gendergelijkheid uit elkaar? Maatschappelijke ontwikkelingen, zoals het gestegen opleidingsniveau van vrouwen en beleid om gendergelijkheid te bevorderen, en de reacties hierop door enkele invloedrijke mannen, doen vermoeden van wel. Tegelijkertijd ontbreekt systematisch bewijs over hoe de opvattingen over gendergelijkheid verschillen tussen vrouwen en mannen van verschillende leeftijden. In dit artikel onderzoeken wij dit aan de hand van recent gepubliceerde gegevens uit de European Social Survey. We maken een onderscheid tussen opvattingen over gelijkheid in de privésfeer (bijv. het gezinsleven) en de publieke sfeer (bijv. de politiek). Uit de analyses blijkt dat jonge mannen en vrouwen (15-29 jaar) sterker verschillen in hun opvattingen over gelijkheid in publieke genderrollen dan oudere mannen en vrouwen (30+). Zo zien jonge mannen minder voordelen van een gelijke genderverdeling in politieke en economische topfuncties dan jonge vrouwen, en zijn zij minder vaak voorstander van wetgeving die het aantal parlementaire zetels gelijk verdeelt tussen beide geslachten. Daarentegen zijn sekseverschillen in opvattingen over genderrollen in het gezinsleven kleiner en verschillen ze weinig tussen jongeren en ouderen.

De maatschappelijke kansen van vrouwen zijn de afgelopen decennia sterk verbeterd. Zo is het opleidingsniveau van vrouwen gestegen, en zijn vrouwen uit jongere generaties in vrijwel alle rijke landen inmiddels hoger opgeleid dan mannen. Nog bestaande ongelijkheden waarbij vrouwen in het nadeel zijn, zoals de loonkloof of de oververtegenwoordiging van mannen in topposities in bedrijven, worden door overheden actief bestreden. Jonge mannen voelen zich door deze ontwikkelingen mogelijk gepasseerd en zijn bang om hun (vaak gunstige) positie te verliezen. Deze gevoelens worden aangewakkerd door sommige radicaal-rechtse partijen en in “echo chambers” op sociale media, waarin influencers zoals Andrew Tate vrijuit hun visie over man-vrouwverhoudingen kunnen delen. Hebben deze ontwikkelingen geleid tot een groeiende kloof tussen jonge mannen en vrouwen in hun opvattingen over gendergelijkheid?

Foto: Userpilot creative commons license 2.0

Zware hoofdpijn voor Wiersma, juridisch fundament vergunningverlening ligt weer overhoop

, door

een gastbijdrage van Valentijn Wösten (*), eerder verschenen op zijn website.

Met de Raad van State uitspraak in de zaak Rendac van 18 december komen een aantal belangrijke lijntjes bij elkaar met als uitkomst dat het juridisch fundament voor stikstofvergunningverlening weer ingrijpend overhoop ligt. Latente ruimte, positieve weigeringen, interne saldering en de referentiesituatie zijn juridisch van kleur verschoten. En we hebben er nog weer een nieuwe stapel illegale bedrijven bij, waarvoor de minister verantwoordelijk zal moeten gaan nemen. Wiersma zal 18 december met zware hoofdpijn en diepe spijt de deur van het ministerie van Natuur en Landbouw achter zich hebben dicht getrokken.

Hoofdpijn omdat de consequenties van de Rendac uitspraak groot zijn, en de noodzaak van knopen doorhakken zo mogelijk nog dringender en dwingender. Diepe spijt omdat ze het werk van haar voorganger Van der Wal zonder nadenken overboord heeft gegooid en nu met lege handen staat. Het is klaar met de boerenfabeltjes, de realiteit dringt zich genadeloos op.

Vergunningbeleid ligt weer overhoop

Met de Rendac-uitspraak heeft het zogeheten intern salderen een gewijzigde juridische betekenis gekregen. Gevolg is vrijwel zeker dat de verleende stikstofnatuurvergunning voor Schiphol zal sneuvelen bij de rechter aangezien dat besluit mede is gebaseerd op interne saldering. De meeste vergunningbesluiten die zijn verleend als positieve weigeringen en waarbij beroep is aangetekend zullen geen stand houden. De projecten die zijn gestart op basis van een positieve weigering c.q. spookvergunning zijn allemaal illegaal gestart. Het vergunningbeleid ligt weer grotendeels overhoop.

Foto: Zarateman, CC0 1.0 via Wikimedia Commons, Burgos - Murales pacifistas, Gandhi, King en Mandela.

Het went niet

, door

COLUMN, OPROEP - van Menno Voorwinde van Bastapunt.nl

Waar zijn de Nelson Mandela’s, de dr. Marten Luther King jr.’s, de Moeder Teresa’s, de Jezus Christussen, de Mahatma Gandhi’s, de JFK’s van onze tijd? Waar zijn de vreedzame inspirators die een halve wereldbevolking konden inspireren tot inspanningen voor vrede? Mensen die zichzelf wegcijferden en anderen lieten zien dat vrede zoveel mooier is dan oorlog of macht. Mensen die, zonder aanzien des persoons, anderen op de been en weer vooruit hielpen. Waar zijn ze?

Natuurlijk weet ik dat de meeste van hen zijn vermoord of gevangen gezet, maar ze wáren er tenminste.

Ze zijn verdreven. Vervangen door bloeddorstige machtswellustelingen. En niet zo weinig ook. Putin, Trump, Xi, Musk, Meloni, Orban, Wilders, Netanyahu, Loekashenko, om er maar een paar te noemen. En, ja natuurlijk, er zijn heus nog wel wat ‘goeien’, maar de verhoudingen zijn alles behalve in balans. De machthebbers zijn nog niet eens de ergste. Het ergste is de meute die zich heeft laten opzwepen door de bloeddorstigen en alle remmen loslaat. Met als tussenpersonen de zelfbenoemde influencers die opzwepen ten behoeve van eigen gewin. (Niet bestaande) ontevredenheid wordt omgezet naar blinde haat. Haat naar alles wat anders is. Wat van ver komt. Wat onbekend is.

Foto: Sita Magnuson (cc)

Liegen over leugens

, door

RECENSIE - Onder bovenstaande kop schreef Jaap van Ginneken in 2002 in de Groene Amsterdammer: “De strijd om de ‘hoofden en harten’ van de bevolking in eigen land en binnen het eigen bondgenootschap, in neutrale landen en in vijandige naties, is sinds mensenheugenis de kern van alle agitatie en propaganda.” De aanleiding was de opheffing van het Office of Strategic Influence van defensieminister Donald Rumsfeld, nog voor de Irak-oorlog zelfs maar begonnen was. Van Ginneken vermoedde dat de activiteiten van dit bureau, dat na de aanslagen van 11 september leugens moest verspreiden in de strijd tegen het terrorisme, voortaan op meer heimelijke wijze zouden worden voortgezet. “Als je gaat liegen, moet dat immers niet van te voren in de krant worden aangekondigd. Zelfs als je de waarheid spreekt, word je dan niet meer geloofd.” Kees Kalkman bespreekt ‘Operatie Oppoets’, een onthutsend boek.

Jip van Dort – al bekend als een van de auteurs van het boek ‘Hawija’ over de aanval van de Nederlandse luchtmacht op een Iraakse stad tijdens de oorlog met ISIS en de catastrofale gevolgen daarvan voor de bewoners van de wijk waar Islamitische Staat een arsenaal had aangelegd – heeft nu een boek geschreven over vier recente gevallen waarin propaganda is ingezet bij Nederlandse deelname aan oorlog. Ten eerste claimde de Nederlandse regering in 2002 en 2003 een grote dreiging vanwege massavernietigingswapens in Irak, die er in werkelijkheid niet waren. Ten tweede werd van 2006 tot 2010 door het kabinet beweerd dat door onze militairen aan de Afghaanse autoriteiten (lees: de beruchte geheime dienst NDS) overgedragen gevangenen niet werden gemarteld, terwijl dat wel gebeurde. Ten derde werd in de periode 2015-2018 de indruk gewekt dat door Nederland gesteunde gewapende groepen in Syrië mensenrechten en oorlogsrecht respecteerden, wat niet klopte. Ten slotte werd van 2014 tot 2018, toen luchtaanvallen werden uitgevoerd tegen Islamitische Staat in Irak gesuggereerd dat een schone oorlog werd gevoerd, terwijl burgers werden gedood.

Foto: 24oranges.nl (cc)

Eigen BBBetutteling eerst

, door

OPINIE - Een gastbijdrage van Frans Kuijpers, eerder verschenen op ‘Ballonnendoorprikker’.

“BBB is tegen toenemende betutteling van de overheid. Het voorstel “Nicotinee” legt extra druk op ondernemers, is nadelig voor de grensregio’s en stimuleert de illegale handel. BBB wil géén nationale regels bovenop Europese wetgeving. BBB pleit voor inzet op Europees niveau.” Aldus een bericht van de BBB dat ik op LinkedIn tegenkwam. De partij vindt het voorstel van Nicotinee als de Nederlandse overheid het overneemt, betutteling. Een bijzondere passage in een bijzonder bericht.

“Wij vinden dat het niet de taak is van de overheid om de persoonlijke vrijheden van mensen te beperken op basis van wat de overheid denkt dat beter voor ons is,” aldus BBB- en voormalig PVV-Kamerlid Lilian Helder in het bericht waar ze spreekt over roken en rookwaren. Het is de taak van de overheid om ons te beperken in hun persoonlijke vrijheid omdat ze denkt dat het goed voor ‘ons’ is. De verkeersregels beperken mij in mijn vrijheid. Ik mag niet met 200 kilometer per uur over de linker weghelft scheuren. Die vrijheid heb ik niet. Ik moet rechts rijden en moet me aan de geldende maximumsnelheid houden. Ik moet me daaraan houden omdat dit goed voor ‘ons’ is. Ik mag ook niet vrolijk schietend met een Kalasjnikov rondlopen of christal meth maken en verkopen. Als ik dat allemaal al zou willen. Ik mag geen medemens als slaaf houden. Ik mag, als werkgever, mensen die voor mij werken niet met 20 tegelijk in een krot van een woning stoppen. Helaas gebeurt dat wel. Ik mag dat niet omdat de overheid vindt dat dit niet goed is voor ‘ons’.

Volgende