Overzicht

Gastauteur

2.333 Artikelen
3 Waanlinks
25 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Cyril Wermers (cc)

Het ‘fatsoenlijke’ woonprogramma van het CDA

, door

ANALYSE - van Jan Kok [*]

Analyse van de woonparagraaf in het conceptverkiezingsprogramma van het CDA voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober (1). Met hier en daar vergelijkingen met de woonprogramma’s in de conceptverkiezingsprogramma’s  van GroenLinks-PvdA en de VVD, de twee andere middelgrote partijen in de peilingen en mogelijke regeerpartners.

Bij het CDA is het weer helemaal ‘fatsoen’ wat de klok slaat. Ook als het over wonen gaat: ‘Veel starters verdienen ….. te weinig voor de hypotheek om een fatsoenlijk huis te kopen.’ Fatsoen wordt vaak omschreven als het voldoen aan de geldende normen en waarden. (Waarden en normen is inhoudelijk trouwens een betere volgorde.) Het is nu vooral een reactie op de politieke omgangsvormen ten tijde van het kabinet-Schoof. Het begrip doet ons terugdenken aan de tijden van Jan Peter Balkenende, die ook schermde met normen en waarden en met ‘fatsoen moet je doen’.  Hij reageerde hiermee voornamelijk op de gebeurtenissen rond de moord op Pim Fortuyn in 2002. (2)

Overheid meer invloed

In het woonprogramma van het CDA wordt meer afstand van de markt genomen dan in vroegere versies. ‘De overheid moet de regie terugpakken om keuzes te maken in schaarste.’ Er wordt gepleit voor een leegstandsheffing. Bij het verlenen van een bouwvergunning een bouwplicht binnen maximaal twee jaar. En het Rijk gaat steun verlenen met een grondfaciliteit of zelfs een Nationale Grondbank. Gemeenten moeten sociale grondprijzen kunnen rekenen. Met behulp van de planbatenheffing kunnen winsten vanwege gestegen waarden van grond gericht worden ingezet in gebiedsontwikkeling.

Foto: Nanda Sluijsmans (cc)

GroenLinks-PvdA: betaalbaar wonen voor de sociale meerderheid

, door

ANALYSE - Weg met de marktwerking. Leve de solidariteit. Volkshuisvesting wordt weer een publieke taak. In het alom als links gekwalificeerde concept-verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA voor de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober 2025 wordt dit verder uitgewerkt. Wonen is niet voor niets het eerste thema-hoofdstuk. Eindelijk wordt wonen het belangrijkste onderwerp van landelijke verkiezingen. Een belofte: ‘In de eerste honderd dagen van een nieuwe regering komen we met een Herstelplan voor de Woningbouw.’  Een analyse van Jan Kok.

Voor woningbouw is stevige grondpolitiek noodzakelijk

Men sluit zich aan bij al die andere politieke partijen welke allemaal 100.000 woningen per jaar willen bouwen. Maar ook GroenLinks-PvdA is zich inmiddels gaan realiseren dat bij een hoog positief migratiesaldo dit niet genoeg zal zijn om de woningnood te verminderen. Dus pleit zij voor een migratiesaldo van niet meer dan 40.000 tot 60.000 per jaar. Vooral de laagwaardige arbeidsmigratie moet worden beperkt.

Wil je veel en snel kunnen gaan bouwen, dan is een stevige grondpolitiek noodzakelijk.
‘Als de overheid grond opkoopt, kunnen we sneller bouwen en de huren en huizenprijzen betaalbaar houden. De overheid heeft dan een sterkere onderhandelingspositie en kan zo het proces versnellen.’ [*] Nu is het nog zo dat grondeigenaren bouw bewust uitstellen om de grondprijs te laten stijgen.
Grondspeculatiewinsten moeten ten goede komen aan de samenleving, waarbij het onder andere kan worden gebruikt voor woningbouw.
De partij denkt ook aan het eerste recht van koop als grond beschikbaar komt (voorkeursrecht).
Dan pas kun je veel locaties bestemmen voor woningbouw. Dit moet allemaal worden opgenomen in een nieuwe Nota Ruimte. Ik vraag me dan af. Waarom geen Zesde Nota Ruimtelijke Ordening? Zo’n titel met ordening erin zou mooi verwoorden dat men wil teruggaan naar de tijden van meer overheidsregie.

Foto: gemaakt door auteur met AI

Een Smart TV? (Nee!)

, door

COLUMN - Heel even leek het erop dat we een Smart TV zouden gaan kopen. Omg!

Momenteel hebben we een Dumb TV. Een relatief kleine. Tot een paar weken geleden stond die zelfs in een mooie houten kast met deurtjes die dicht gaan als er geen TV wordt gekeken.

De duivelse schermen vreten teveel van onze tijd en aandacht weg. Onze zithoek verdient beter dan de dominante aanwezigheid van een zwart vierkant stuk plastic. En hoe kleiner het scherm, hoe (hopelijk) minder aantrekkelijk het wordt om er achter te gaan zitten. Winst!

Toch hebben we besloten overstag te gaan. Een van onze kinderen is slechtziend, een bril kan daar niets aan veranderen. Daarom zit ze altijd op een stoeltje vlak voor de TV als we samen iets kijken. Met een groot scherm zou ze samen met ons vanaf de bank mee kunnen kijken.

En daarbij moest onze mooie houten kast met deurtjes weg, want mijn partner, de kinderen en ikzelf hadden de afgelopen jaren dusdanig veel spullen verzameld dat er een efficiënter opbergsysteem rond de TV nodig was.

Welkom grote TV!

En toen begon de ellende. Want wat voor TV koop je? Ik ben best een nerd, maar weet eigenlijk weinig van TV’s zonder kathodestraalbuis.

Foto: Paul Hajenius Te huur Te duur, via Straatpoëzie, CC BY-NC-ND 4.0

VVD’s vrijheden op de woningmarkt

, door

een gastbijdrage van Jan Kok

Het conceptverkiezingsprogramma van de VVD voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober 2025 is volgens Yvonne Hofs in De Volkskrant van 28 juli 2025, p. 4 ‘onversneden rechts’. Later in haar artikel noemt ze dit programma trouwens ‘rechtser dan rechts’, maar dan zou het logischerwijs radicaal-rechts moeten zijn. Dat lijkt mij een stap te ver.
Dat onversneden rechtse geluid komt ook naar voren in de paragraaf die over wonen gaat.

Alles draait om (individuele) vrijheid bij de VVD, what’s in a name. Het is wel de vrijheid van de bovenlaag, ten koste van de rest.

In dit artikel ga ik dieper in op vier voor de VVD cruciale thema’s in de woonparagraaf: eigenwoningbezit (de vrijheid van de woningkoper); vrije huur (de vrijheid van de woningverhuurder); sociale huur (de beperkte vrijheid van de sociale huurder); deregulering (de vrijheid van de bewoner).

Voordat ik dat ga doen, nog kort iets over de bouwplannen van de VVD. De partij wil ‘met sturing vanuit het Rijk dertig nieuwe grootschalige woonwijken’ bouwen. ‘Dat willen we zowel in dichtbevolkte gebieden, zoals Utrecht, als dunbevolkte gebieden, zoals Flevoland.’ De VVD wil er een wedstrijd van maken: ‘Gemeenten die bouwrecords breken krijgen een financiële bonus om in nieuwe woningbouwplannen te investeren.’

Foto: Sherise Van Dyk on Unsplash

Verbod op verheerlijken terrorisme?

, door

ANALYSE - Een gastbijdrage van Frans Kuijpers, eerder verschenen op zijn weblog ‘Ballonnendoorprikker’.

Wat is terrorisme? En wat is een terroristische organisatie? Twee interessante vragen. Ik stel die vragen omdat minister van Justitie en Veiligheid, David van Weel, het Wetsvoorstel strafbaarstelling verheerlijking van terrorisme en openbare steun aan terroristische organisaties ter consultatie heeft gelegd. Nog tot 16 augustus 2025 kun je je zienswijze op dit wetsvoorstel geven. Bij het lezen van het wetsvoorstel en de memorie van toelichting erbij kwamen die vragen bij mij op. En als een wetsvoorstel met die naam dergelijke vragen oproept, dan klopt er, naar mijn mening, iets niet.

Voor eenieder die het niet weet: In het proces om te komen tot een nieuwe wet wordt er sinds een aantal jaren een internetconsultatie gehouden. Via die consultatie kan eenieder zijn steun, bezwaren op- en aanmerkingen over beoogde wetsvoorstellen geven. Die consultatie vindt plaats voordat de regering het wetsvoorstel door de regering wordt vastgesteld en naar de Tweede Kamer wordt gestuurd. Terug naar de inhoud.

Dat is terrorisme en het wetsvoorstel van Van Weel. Het wetsvoorstel wijzigt het Wetboek van strafrecht. Het voegt er de artikelen 132 a,b en c en 138 b,c en d aan toe. Artikelen die het ‘verheerlijken van’ en ‘steun betuigen aan’ een terroristisch misdrijf of een terroristische organisatie strafbaar stellen. Word je er schuldig aan bevonden dan kun je maximaal drie jaar achter de tralies verdwijnen.

Foto: Matt Brown (cc)

Moderne klimaatontkenning

, door

COLUMN - een gastbijdrage van Jelle de Graaf [*]

Er was een tijd dat klimaatontkenning nog makkelijk ter herkennen was. Das war einmal. Nu de klimaatcrisis steeds zichtbaarder is, is de fossiele industrie overgestapt op andere tactieken. Dus hoe ziet hedendaagse klimaatontkenning eruit?

“Klimaatverandering bestaat niet”

Hoewel de klassieke klimaatontkenner steeds zeldzamer wordt, bestaat die nog wel. Zo reageerde PVV-minister Madlener na de overstromingen in Valencia, waar honderden doden vielen, door te stellen dat je de overstromingen “niet zo één-twee-drie” kan koppelen aan het klimaat. Zelfs extreemrechtse partijen als de PVV richten zich tegenwoordig echter vooral op hoe we met het klimaat moeten omgaan, en niet op het ontkennen dat er iets gaande is.

“Het mag vooral niks kosten”

Dit is het op de (uiterst) rechtse flank dominante verhaal gaat. Ja, er is (mogelijk) iets gaande met het klimaat, maar we moeten er vooral geen geld in steken want dat is slecht voor DE BURGER. Dit is een heel geniepig narratief omdat het, zonder dit te benoemen, een op consumenten gerichte aanpak van de klimaatcrisis suggereert die de grote vervuilers buiten schot laat en gewone mensen enorm afschrikt.

“We hebben de industrie nodig”

Foto: Monument Universal Links on Human Rights (1995) Tony O'Malley William Murphy (cc)

‘Moderniseren’ van mensenrechten als schadelijke aanval op de rechtsstaat

, door

COLUMN - een gastbijdrage van Antoine Buyse en Jasper Krommendijk, eerder verschenen bij Nederland Rechtsstaat

Deze week dienden Tweede Kamerleden Van Zanten (BBB) en Boomsma (NSC) een motie in waarin wordt opgeroepen mensenrechtenverdragen te ‘moderniseren’. Die zouden de ruimte voor asielbeleid in ‘verregaande mate’ beperken. Concreet noemen ze het Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Deze motie komt kort na een open brief van negen Europese staten die opriepen tot ‘een eerlijk gesprek’ over aanpassing van het EVRM, om precies dezelfde reden: migratie. Na heftige discussies binnen het inmiddels gevallen kabinet besloot Nederland die brief niet te ondertekenen. De motie lijkt nu via een omweg alsnog aan te willen sluiten.

De motie noemt ‘grootschalige, structurele migratiestromen en asielprocedures’ die draagvlak onder druk zetten. Draagvlak voor wat precies blijft in het midden, maar de motie lijkt te bedoelen: draagvlak voor die verdragen. Zij roept dan ook op te verkennen, juridisch en diplomatiek, of die verdragen moeten worden gemoderniseerd of herzien. Een eerdere versie van de motie opperde zelfs tijdelijke opschorting en opzegging, maar kennelijk is men er na een nachtje slapen achter gekomen dat dat in ieder geval juridisch niet echt kan.

Het is onbegrijpelijk dat juist een partij als NSC die ‘de grondrechten van mensen beter [wil] beschermen’ en ijvert voor constitutionele toetsing deze mogelijkheid überhaupt overwoog. Rechters in Nederland kunnen wetten (nog) niet toetsen aan de Grondwet, maar gelukkig wel aan het EVRM waardoor onze rechten toch worden beschermd, tegen geluidsoverlast of een privacy-schendend fraudesysteem. Met opzegging zou Nederland de Raad van Europa, bestaande uit 46 landen, moeten verlaten en voegt het zich bij het in 2022 uitgezette Rusland. Juridisch maakt opzegging (of modernisering) van het EVRM en andere verdragen verder weinig verschil: Nederland is nog steeds gebonden aan EU-recht over migratie. Onze collega Klaassen wees er terecht op dat 95% van het asielbeleid in Brussel wordt gemaakt. Het geheugen van de indieners van de motie lijkt daarnaast erg kort: zo’n onderzoek naar het Vluchtelingenverdrag is in 2021 al gedaan, door de Commissie Donner.

Foto: Metro Centric (cc)

Was het de moeite waard – revolutie, solidariteit en strijd in Latijns Amerika

, door

RECENSIE - In het boek “Was het de moeite waard”, kijken 32 geïnterviewden terug op hun veelzijdige en jarenlange betrokkenheid bij Nicaragua, El Salvador, Guatemala en Honduras. Hans Beerends die al sinds eind jaren zestig betrokken was bij de DerdeWereldbeweging beantwoordt de vraag uit de titel positief.

‘Was het de moeite waard – revolutie, solidariteit, strijd in Latijns-Amerika’, onder deze titel kwam op 10 mei een honderdtal activisten samen die vanaf de jaren ‘70 gewerkt hadden als ontwikkelingswerker/steunverlener bij de bevrijdingsbeweging in Nicaragua, El Salvador, Guatemala en Honduras. Allemaal hadden zij met hart en ziel gewerkt in deze landen en hadden zowel de politieke opgang als neergang in die landen meegemaakt. Op de bijeenkomst werd geëvalueerd over de vraag wat er fout ging, hoe de bevrijdingsbewegingen dwarsgezeten werden door de VS onder president Reagan en hoe in één geval (Nicaragua) een socialistisch georiënteerde samenleving kon veranderen in een dictatuur. Want ja, ooit was er vreugde en alle activisten in Nederland en Latijns-Amerika zongen en riepen luidkeels: ‘Na-Ni-ca-ra-gua, heel Latijns Amerika!!!

De verwachting was hoog. De dictatuur van president Somoza was in 1979 verslagen en de regering werd overgenomen door het Sandinistische front. Heel links Nederland tot aan de linker vleugel van het CDA was enthousiast. Na Cuba en Chili zou er nu een samenleving komen waar rechtvaardigheid en menswaardigheid centraal zouden staan. Er ontstonden steunacties van PvdA en VARA, later zelfs aangevuld door CPN en CDA, de NOVIB stond in het teken van Nicaragua en het FNV organiseerde in samenwerking met het Nicaraguacomité werkbrigades voor vakbondsjongeren. De Sandinisten startten een alfabetiseringsprogramma en in 1981 startte in Nederland de campagne ‘Boeken voor Nicaragua’. Nederland besloot voor 5 jaar wederopbouwhulp te verschaffen. Er vertrokken tientallen bouw- en koffieplukbrigades en veel steden begonnen een stedenband met dit veelbelovende land.

Foto: Merve, via Pexels.

Kunst op Zondag | Mijn grootvader was een terrorist

, door

Een gastbijdrage van reageerder Rigo Reus

Het gedicht My grandfather was a terrorist, is afkomstig uit de debuutbundel [1] van Mosab Abu Toha, een Palestijn, die nu met zijn vrouw en drie kinderen in Amerika woont. Hij schrijft o.a. voor The New Yorker, essays, over het lijden van de Palestijnen in Gaza, journalistiek werk, waar hij begin mei de Pulitzer Prize voor ontving.

Maar Mosab Abu Toha schrijft dus ook poëzie, en dit gedicht heb ik voor de gelegenheid proberen te vertalen naar het Nederlands.

My Grandfather Was A Terrorist

My grandfather was a terrorist—
He tended to his field,
watered the roses in the courtyard,
smoked cigarettes with grandmother
on the yellow beach, lying there
like a prayer rug.

My grandfather was a terrorist—
He picked oranges and lemons,
went fishing with brothers until noon,
sang a comforting song en route
to the farrier’s with his piebald horse.

My grandfather was a terrorist—
He made a cup of tea with milk,
sat on his verdant land,
as soft as silk.

My grandfather was a terrorist—
He departed his house,
leaving it for the coming guests,
left some water on the table, his best,
lest the guests die of thirst after their conquest.

My grandfather was a terrorist—
He walked to the closest safe town,
empty as the sullen sky.
vacant as a deserted tent,
dark as a starless night.

Foto: Charge of the Light Brigade by Richard Caton Woodville Jr., Public domain, via Wikimedia Commons.

Het Russische gevaar

, door

OPINIE - Een gastbijdrage van Frans Kuijpers, eerder verschenen bij ‘Ballonnendoorprikker’.

“Ondanks dat de oorlog in onze voortuin volop gaande is, willen we de verdediging niet in onze achtertuin”, aldus Tom Lash in een artikel bij De Correspondent. Lash maakt zich zorgen over de vele bezwaren en beren op de weg naar een sterk leger. “Het gaat niet om netjes. Het gaat om snel.” Zo eindigt hij zijn betoog. Want: “Wil Europa zelf ook nog iets te zeggen hebben, dan moeten we ook op militair gebied op eigen benen kunnen staan. Om dat voor elkaar te krijgen moeten we in Nederland echt anders gaan kijken naar hoeveel we bereid zijn op te offeren voor onze eigen veiligheid. Dat hoeven geen Noord-Koreaanse toestanden te worden, maar iets minder polder, en iets meer loopgraaf, kan geen kwaad.” En snel betekent dat ‘heilige huisjes’ soms wat minder ‘heilig’ zijn. Dat gaat mij toch iets te snel.

Het klopt, zoals Lash schrijft dat het gros van de politieke partijen aan boord is voor een groter leger. Zelfs de Partij voor de Dieren. En ik ben ook aan boord voor een Europa, of beter gezegd een Europese Unie, die militair op eigen benen staat. En ja: “Terwijl in het oosten een gevaarlijke gek een land platwalst,” zit er, “in het westen een gevaarlijke gek (die) betwijfelt of hij nog zin heeft ons te helpen.” Dat vraagt om actie, maar dan wel de juiste actie. Die juiste actie moet beginnen met een goede analyse van de bedreigingen. Die goede analyse begint niet met het roepen dat er 3, 4 of 5% van het bruto binnenlands product aan defensie uitgegeven moet worden. Dat een secretaris generaal van de NAVO of een president van de Verenigde Staten dat roept, wil niet zeggen dat het moet. Geld moet niet het beginpunt zijn maar het sluitstuk. Door met geld te beginnen, kunnen we, in de huidige constellatie met private wapenfabrikanten, minder kopen voor dat geld.

Groenland annexeren of investeren in onderwijs?

, door

COLUMN - Deze week was ik best graag vuilnisman geweest, of machinist, of leerkracht op een basisschool.

Want deze week is de estafettestaking van het hoger onderwijs begonnen. En dat is keihard nodig. Maar wie raken we met het beurtelings één dag stilleggen van onderwijs en onderzoek? Als wij staken, wat ontregelen we dan? Kan het dit kabinet en haar kiezers iets schelen? Nee toch? Of toch?

Ja, toch!

Want iedereen moet zien wat er wordt gesloopt door deze rücksichtslose bezuinigingen! Ambities op innovatie en onderwijs liggen al een jaar onder de guillotine. Door het hele land gelden vacaturestops en zelfs complete onderzoeksgroepen en onderwijsafdelingen worden noodgedwongen gesloten. De kaalslag is ongekend.

Onderzoek en hoger onderwijs zorgen niet alleen voor een weerbare democratie, met gedreven veerkrachtige mensen, die bijdragen aan het vrijzinnige karakter van dit kikkerlandje. Maar gezonde onderwijsinstellingen zijn ook de beste garantie voor een sterke economie met meer werk en welvaart voor theoretici én praktijkspecialisten. Een vereiste voor een gezonde economie die onafhankelijker wordt van producten uit Amerika en China. We hebben elkaar de komende jaren keihard nodig!

In plaats van te vragen “Waarom wil men geen goed onderwijs en onderzoek?” kunnen we misschien beter de vraag omdraaien: “Wat wil men wél?”

Foto: Lilia (cc 2.0)

Wat is er mis met de kinderboerderij? Menselijk plezier boven dierenrechten

, door

Een gastbijdrage van Anne Hogerheijde, eerder verschenen in Vegan Magazine nr. 142 – najaar 2024 en op de website van de NVV.

Mijn liefde voor dieren begon ironisch genoeg op de kinderboerderij. Ironisch ja, want deze plek is helemaal niet liefdevol. De naam verraadt het eigenlijk al: kinderboerderij. Het plezier van kinderen staat voorop en niet het welzijn van de (niet-menselijke) dieren die er wonen.

Naar de kinderboerderij

Als kind kon je me niet blijer maken dan met een bezoekje aan een kinderboerderij. Vooral in het voorjaar, wanneer er weer geitenlammetjes ronddartelden. Deze plek was altijd mijn veilige haven. Het was de plek waar ik als kind naartoe ging om te ontsnappen aan alle mensen die mij – en mijn neurodiversiteit – niet begrepen. Omringd door niet-menselijke dieren kreeg ik het gevoel dat ik er mocht zijn. Deze dieren accepteerden me zoals ik was en dit hielp me om mezelf te accepteren. Maar de plek waar ik innerlijke harmonie ervaarde, bleek gebaseerd op een illusie.

Waar is Vlekkie?

Toen ik negen was, bracht ik in de lente een bezoek aan de kinderboerderij in mijn dorp. Er waren geitenlammetjes geboren. In de weide kwam er gelijk een babygeitje naar me toe. Het was liefde op het eerste gezicht – van mijn kant tenminste. De hele middag heb ik op het gras gezeten, met dit geitje op mijn schoot. Ik doopte hem Vlekkie, vanwege zijn gevlekte vacht. Door zijn kenmerkende vlekkenpatroon kon ik dit geitje goed onderscheiden van alle andere babygeitjes. Meerdere keren per week ging ik langs bij Vlekkie om hem te aaien en knuffelen. Ik had altijd het gevoel dat ik er niet bij hoorde en was vaak overprikkeld. Vlekkie bood me de rust die ik zocht.

De zoektocht naar Vlekkie

Op een dag was de wei een stuk leger en ook Vlekkie was verdwenen. Ik heb urenlang rondgefietst in mijn dorp op zoek naar ‘mijn’ geitje. Mijn moeder zei me dat Vlekkie vast verhuisd was naar een ander weiland. Dit wilde ik graag geloven. Ik droogde mijn tranen, maar ergens was er een zaadje geplant in mijn hoofd. Verhuisden Vlekkie en de andere dieren echt naar een nieuw thuis of was er meer aan de hand? Dat laatste bleek helaas het geval te zijn.

Volgende