KSTn | Crisis en herstelwet nogmaals

Het is crisistijd en snel optreden is gewenst om de economie op gang te houden. Dat is de redenering achter de Crisis- en herstelwet die binnen twee maanden door de Tweede Kamer is goedgekeurd, ongekend snel. Iedereen blij dus, want we gaan immers de economie redden. Maar zoals vaker bij zaken die onder druk besloten worden, is ook nu de kans groot dat je niet krijgt wat je had verwacht. Haastige spoed is zelden goed.

Vorige week besteedde ik ook al even aandacht aan deze wet, maar dat was meer per ongeluk vanwege de complexiteit van de stemming. Maar nadien ben ik dieper in de stukken gedoken en werd het me koud om het hart. Er is echter een probleem. Ik heb noch de tijd noch de juiste kennis om het volledig op waarde te kunnen schatten. Daarom zal ik eerst mijn indruk geven en hoop ik anderen dan mee gaan onderzoeken om te bepalen hoe ernstig het werkelijk is.

Mijn korte samenvatting: De komende acht jaar zijn een aantal wetten m.b.t. zorgvuldige procedures rondom onteigening en natuur- en milieuregelgeving uitgeschakeld voor een hele reeks bouwprojecten en heeft het kabinet de vrije hand om nieuwe projecten toe te voegen. En dit zonder de garantie dat het helpt tegen de crisis.

Ter onderbouwing eerst even een rijtje met wetten en besluiten die aangepast (versoepeld) worden door deze Crisis- en herstelwet:
– Algemene wet bestuursrecht
– Elektriciteitswet 1998
– Gaswet
– Interimwet stad-en-milieubenadering
– Invoeringswet Wet ruimtelijke ordening
– Natuurbeschermingswet 1998
– Onteigeningswet
– Spoedwet wegverbreding
– Telecommunicatiewet
– Tracéwet
– Tijdelijke wet huurkoop onroerende zaken
– Waterwet
– Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
– Wet beheer rijkswaterstaatwerken
– Wet geluidhinder
– Wet luchtvaart
– Wet milieubeheer
– Wet op economische delicten
– Wet op de waterkering (vervalt helemaal)
– Wet ruimtelijke ordening
– Wet stedelijke vernieuwing
– Besluit vergunningen Natuurbeschermingswet 1998

Vervolgens twee artikelen uit de wet (inmiddels aangepast op de amendementen). De eerste is een artikel van de nieuwe wet zelf (belangrijke bepaling):

“Artikel 1.2
Bij algemene maatregel van bestuur op de voordracht van Onze Minister-President, Minister van Algemene Zaken, en Onze Minister of Onze Ministers wie het mede aangaat, kunnen categorieën van ruimtelijke en infrastructurele projecten worden toegevoegd aan bijlage I bij deze wet, kunnen ruimtelijke en infrastructurele projecten worden toegevoegd aan bijlage II bij deze wet en kunnen wettelijke voorschriften worden toegevoegd aan bijlage III bij deze wet.”

En dan een artikel dat toegevoegd wordt aan de wet Onteigening:

“Artikel 61 (ingevoegd)
1. Indien tengevolge van oorzaken die de onteigenende partij in staat was uit de weg te ruimen, met het werk waartoe werd onteigend niet binnen drie jaar nadat het vonnis van onteigening kracht van gewijsde heeft gekregen, een aanvang is gemaakt, of de arbeid meer dan drie jaren mocht zijn gestaakt, of indien uit andere omstandigheden is aan te tonen dat het werk blijkbaar niet tot stand zal worden gebracht, biedt de onteigenende partij aan de onteigende partij de mogelijkheid om het onteigende teruggeleverd te krijgen in de toestand waarin het zich alsdan bevindt, onder gehoudenheid om in evenredigheid tot de terugontvangen waarde de schadeloosstelling terug te geven.
2. Indien de onteigende te kennen geeft geen gebruik te maken van de ingevolge het eerste lid aangeboden mogelijkheid, kan hij een vordering indienen tot uitkering van een door de rechter naar billijkheid te bepalen schadeloosstelling boven de reeds ontvangen schadeloosstelling.
3. Indien de onteigenende partij niet binnen drie maanden na verloop van de in het eerste lid bedoelde termijn een aanbod tot teruglevering heeft gedaan, kan de onteigende partij, naar haar keuze, hetzij bij de rechter het afgestane terugvorderen in de toestand waarin het zich alsdan bevindt, onder gehoudenheid om in evenredigheid tot de terugontvangen waarde de schadeloosstelling terug te geven, hetzij een vordering indienen tot uitkering van een door de rechter naar billijkheid te bepalen schadeloosstelling boven de reeds ontvangen schadeloosstelling.
4. Onder werk waartoe werd onteigend als bedoeld in het eerste lid worden mede verstaan: niet ingrijpende aanpassingen of aanpassingen van geringe omvang van het werk ten behoeve waarvan onteigend wordt dan wel aanpassingen van het werk die passen binnen het kader ter uitvoering waarvan tot onteigening wordt overgegaan.”

Andere aanpassingen gaan bijvoorbeeld over het passeren van gemeentes bij het bouwen van windmolenparken. Gemeentes hebben daar niets meer over te zeggen, dat is nu alleen de provincie.
Ook zijn er speciale ontheffingen voor woningbouwprojecten vanaf 12 huizen, met name m.b.t. ontheffingen aantasting natuur. Dit maakt het bouwen aan de rand van de gemeente (bv in het groene hart) nog gemakkelijker.
De constructie “Indien….. zijn de wettelijke voorschriften… niet van toepassing” komt veelvuldig voor.

U bent mogelijk net als ik nu al verdwaald en het overzicht kwijt.
Maar toch is het wenselijk om meer boven tafel te krijgen voordat de Eerste Kamer hierover gaat praten.

De behandeling in de Tweede Kamer voor een zo veelomvattende wet is onwaarschijnlijk snel gegaan. Het wetsvoorstel was klaar op 23 september. De eerste ronde behandeling op 12 november en de tweede op 16 november. Een enkel Kamerlid sputterde, maar dat mocht niet baten:
“De heer Vendrik (GroenLinks): Voorzitter. Dit is een bijzondere manier om een debat te voeren. Op maandagochtend zijn wij zo ineens in een tweede termijn verzeild geraakt. Bij zo’n groot en omvattend wetsvoorstel blijft dat een procedure die mijn fractie niet zint. Maar goed, gedane zaken nemen geen keer.”
Op 18 november werd de wet aangenomen.

De uitspraken van de Raad van State werden terzijde geschoven. Die gaven aan dat in zo’n korte tijd geen fatsoenlijke beoordeling kon plaatsvinden en dat op geen enkele wijze aantoonbaar was of de wet de beoogde effecten zou bereiken.

Ook Actal (het instituut dat advies geeft over de uitvoerbaarheid van nieuwe wetten) geeft aan te weinig tijd gehad te hebben. Ze zijn uiteraard blij met het schappen van een aantal regels (minder regeldruk). Maar missen op veel plaatsen onderbouwing. Ook kunnen ze niet toetsen of beoogde besparingen ook daadwerkelijk gehaald worden.

Verder moet me van het hart dat de wet vooral bouw- en infrastructuurprojecten makkelijker maakt. Voor de schone schijn zitten er nog een aantal groene-energieprojecten in. Het gaat dus weer om een select deel van de oude economie die waarschijnlijk de lobby-kracht goed hebben ingezet.

Afijn, als u nu nog niet ben afgehaakt bij dit onsamenhangende verhaal (ik had echt te weinig tijd om er iets moois van te maken), dan bent u vast ook in staat om eens wat stukken na te lezen en nog meer duiding te geven. De media laten het op dit punt wegens subsidie-gebrek voor jonge onderzoeksjournalisten volledig afweten en blaten alleen het “miljardenimpuls in de economie” zinnetje na. Maar goed, ze hadden ook als excuus dat het gerucht dat Balkenende misschien president van Europa zou worden natuurlijk alle het andere echte nieuws overbodig maakte.
 
 
En ik ga weer over tot de orde van de dag.
Mocht u uw ei kwijt willen bij de politiek naar aanleiding van bovenstaand stuk, gebruik dan de site van Mail de politiek.
KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.