Waterpistolen tegen vastgoedspeculanten

In Barcelona demonstreerden duizenden bewoners tegen de overlast van het toerisme in de stad. “Toeristen, ga naar huis” en “Toerisme steelt van ons” luidden de protestborden op de Paseo de Gràcia, een straat geflankeerd door luxe boetieks en dure hotels. Buiten een Louis Vuitton-winkel werden bezoekers besproeid met water. Ook in Genua en Lissabon gingen afgelopen weekend mensen de straat op. Het is niet de eerste keer dat het massatoerisme protest oproept. Ook vorig jaar gingen in veel steden bewoners de straat op om maatregelen tegen de overlast te eisen en aandacht te vragen voor de huisvestingsperikelen van de lokale bevolking. Het heeft geleid tot de oprichting van het Southern Europe Network Against Touristification. Het waterpistool werd het symbool van de woede van de bewoners over de overlast van alsmaar stijgende aantallen toeristen in hun woongebied.

“Onze vijand is niet de toerist, maar de speculanten en de uitbuiters die zich achter het toerisme verschuilen om te profiteren van de huisvesting en het leven van de lokale bevolking”, zegt Asier Basurto, een van de organisatoren van het protest in San Sebastián, een badplaats aan de noordkust van Spanje. Volgens Basurto jaagt de ontwikkeling van het toerisme jongeren uit San Sebastián. De stad wordt gedegradeerd tot “een decor”. Dit model van toerisme brengt geen economische welvaart, maar eerder problemen zoals de huizencrisis”, aldus Pere Joan Femenia, een woordvoerder van de groep Less Tourism, More Life, die de protesten organiseerde in Palma, Mallorca, waar demonstranten zaterdag een toeristenbus tegenhielden. Als gevolg van de torenhoge huizenprijzen kan het eiland niet voldoende politieambtenaren, gezondheidswerkers en leraren aantrekken. Op Ibiza leven lokale bewoners naast arbeidsmigranten in geïmproviseerde kampen, ver buiten de ogen van toeristen. De Colombiaan Victor, die met vrouw en kind in een busje in de buurt woont, zegt: “Ik werk hier in de oude stad en bedien de rijken,” zegt hij. “Mijn vraag is: als wij er niet zijn, wie zal deze mensen dan bedienen?”

Lokale overheden proberen het tij te keren. Venetië heft toegangsprijzen voor toeristen die de stad willen bezoeken. Desondanks is onlangs weer een nieuw hotelcomplex gebouwd in een wijk die tot dan toe vrij gehouden was  voor bewoners. De verhuur van woonruimte door particulieren staat overal onder druk. In Spanje heeft de overheid na een rechterlijk verbod van zo’n vijfduizend woningen van Aibnb het bedrijf opgeroepen in totaal nog eens 66.000 woningen van de markt te halen omdat daarmee de regels voor de toeristenindustrie worden overtreden. In de grote steden is er een enorm tekort aan betaalbare woningen. De kosten voor een huurwoning zijn in de afgelopen tien jaar verdubbeld, terwijl de salarissen op hetzelfde niveau bleven. Carmen Naranjo verwoordt het ongenoegen van de bewoners van Barcelona als volgt:  “Het is niet eerlijk dat de inwoners van Barcelona tegen lage salarissen in de horeca massa’s toeristen moeten bedienen die korte tijd in appartementen verblijven waardoor wij uit de wijken worden verdreven waar we zijn opgegroeid, omdat we de prijzen voor de huisvesting niet meer kunnen betalen.”

Ook Amsterdam, waar bewoners eind vorig jaar de straat op gingen om te demonstreren tegen het massatoerisme, heeft de strijd aangebonden met Airbnb. De grens van 30 verhuurdagen per jaar wordt met ingang van volgend jaar gehalveerd. Tot verdriet van sommige bewoners die voor de vakantie hun woning verhuren en die nu flink wat inkomen moeten inleveren. Airbnb, dat zich opstelt als neutrale bemiddelaar in woonruimte voor vakantiegasten, vindt dat de Gemeente het probleem verkeerd aanpakt. “Volledige woningen op Airbnb maken ongeveer 2 procent uit van de totale overnachtingen in het centrum van Amsterdam.” Het verhuurplatform noemt dat percentage “verwaarloosbaar” vergeleken bij de overnachtingen in hotels. “Economische kansen voor lokale bewoners en kleine bedrijven moeten behouden blijven.” Amsterdam zag het aantal overnachtingen tussen 2017 en vorig jaar stijgen met 36%.