De Noorse minderheidsregering onder leiding van de sociaaldemocraat Jonas Gahr Støre is in de problemen gekomen door de weigering van zijn coalitiepartner, de agrarische Centrumpartij, mee te gaan met recente EU-maatregelen op het gebied van energie. Noorwegen is geen lid van de EU, maar sluit zich via de EER (Europese Economische Ruimte) vrijwel altijd aan bij EU-beleid. Zonder er enige invloed op uit te kunnen oefenen. Zo heeft het land toegang tot de Europese markt en kan het ook op andere gebieden zonder problemen meedoen met de Europese lidstaten. Maar de altijd al eurosceptische Centrumpartij heeft nu bij EU’s Clean Energy for All Europeans Package een rode streep getrokken. Volgens de partij ondermijnt dit pakket maatregelen de zeggenschap van het land over de eigen grondstoffen.
Het pakket maatregelen dateert al uit 2019 en bestaat uit acht wetten die het energiebeleid moeten richten op de EU-doelstellingen inzake reductie van de CO2 uitstoot en het behalen van de in Parijs in 2015 afgesproken normen. Noorwegen moet deze wetten allemaal goedkeuren en meestal gebeurt dat ook. Vorig jaar spraken EU-Commissaris Timmermans en de Noorse minister voor Olie en Energie Terje Aasland nog mooie woorden over gemeenschappelijke uitgangspunten inzake het energiebeleid tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne. Terwijl er nu op zijn ministerie hard gewerkt wordt aan oplossingen loopt er een rechtszaak die moet uitwijzen of de EU-wetgeving niet strijdig is met de Noorse grondwet. De leider van de Centrumpartij, de Noorse minister van Financiën, Trygve Slagsvold Vedum, heeft duidelijk gemaakt dat zijn partij stappen zal ondernemen om elke poging om het pakket ten uitvoer te leggen te stoppen. Het niet volgen van Europese regels kan grote gevolgen hebben, niet alleen voor Noorwegen, maar ook voor de lidstaten die afhankelijk zijn van Noors gas. Zoals Duitsland dat vorig jaar een derde van het gas uit Noorwegen betrok na het wegvallen van Russisch gas. Juist gisteren sloten het Noorse gasbedrijf Equinor en het Duitse RWE een nieuw contract voor vijf jaar.
De vraag is dus hoever de Centrumpartij het conflict over de EU op de spits wil drijven. Dat de partij nu terugvalt op oude eurosceptische standpunten zal alles te maken hebben met de resultaten van recente lokale verkiezingen. De partij heeft zich (net zoals hier nu de BBB) altijd sterk gemaakt voor zeggenschap van de regio’s. De coalitiepartijen hebben bij de laatste verkiezingen in maar liefst 81 districten verloren, wat op het kaartje in dit bericht goed is te zien. De verkiezingen hebben er uiteindelijk toe geleid dat de Arbeiderspartij 39 burgemeesters verloor en de Centrumpartij 42. Voor een partij met een machtsbasis in de regio is dit een gevoelige klap.
Sociale media
Terwijl de Noren op energiegebied de EU in de steek dreigen te laten, geven ze Europa nu wel een voorbeeld bij de aanpak van de macht van de sociale media multinationals. In Noorwegen geldt al een verbod op zogenoemde ‘gedragsreclames’ op Facebook en Instagram. Noorwegen had Meta eerder dit jaar een dagelijkse boete van 1 miljoen kronen (ongeveer 85.000 euro) opgelegd als het bedrijf doorgaat met het verzamelen van online gegevens van Noorse gebruikers. Daarna heeft het land een uiteindelijk goedgekeurd verzoek ingediend voor een breder Europees verbod voor de dertig landen in de Europese Economische Ruimte. Daaronder vallen alle EU-lidstaten en Liechtenstein, IJsland en Noorwegen. Socialemediaplatforms Facebook en Instagram, beide dochterbedrijven van Meta, moeten in alle lidstaten van de Europese Unie binnen twee weken stoppen met gepersonaliseerde reclames. Dat heeft het Europees Comité voor gegevensbescherming (EDPB), de Europese organisatie van privacywaakhonden, woensdag besloten. Aangezien het hoofdkantoor van Meta in Ierland zetelt is het nu aan de Ierse Data Protection Commission om Meta binnen twee weken de wacht aan te zeggen. Het bedrijf zint nog op een uitweg.
Reacties (6)
‘Weg uit’ zou wat mij betreft ook een mogelijkheid zijn. In Europa weer een Internet zoals Tim Berners Lee het voor ogen had.
In het overzichtsartikel over de verhouding van de EU en Noorwegen, vinden we aanknopingspunten waarom vooral Noorwegen redenen heeft om geen lid te worden van de EU.
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Noorwegen_en_de_Europese_Unie
Conservatieve krachten, gewenste soevereiniteit op vele sterke posities, angst om de hoge levensstandaard en enorme vermogen door olie en gas te verliezen, en netto betaler te worden, zijn zoal belangrijke redenen.
Er heerst hierover in Noorwegen een patstelling.
Puur financieel economisch heeft Noorwegen de EU niet nodig.
Wellicht wel vanuit mogelijke aansluiting bij een grote binnenlandse markt, dat de EU is, zodat export makkelijker wordt. En vanuit geopolitieke redenen, omdat Rusland buurman is en het toenemende strategische belang van het Noordpool gebied.
De EU ziet in aansluiting van Noorwegen alleen maar voordelen, ook omdat Noorwegen nu al aan bijna alle critetia van toetreding voldoet. Een gemakkelijke, gelijkwaardige, waardevolle en strategisch belangrijke partner.
Wel apart dat in jouw link de Conservatieven voor aansluiting zijn evenals de Arbeiderspartij. Maar de linkse socialisten zijn tegen want vinden de EU ondemocratisch.
Zo apart is dat niet. De EU was altijd al een conservatieve (of neoliberale) bedoening. Voor marktwerking, privatisering en vrijhandel. En landbouwsubsidies, niet te vergeten. Voor conservatieven in de EU is: ‘Het moet van Europa’ vooral een smoesje om weg te lopen van de eigen verantwoordelijkheid voor het gevoerde beleid. Waarna populisten daar nog een schepje bovenop hebben gedaan en van de EU een makkelijke zondebok hebben gemaakt.
Ik heb hier eerder al eens verwezen naar een passage uit het boek over Neoliberalisme van Bram Mellink en Merijn Oudenampsen, waarin ze over een opiniestuk beschreven van VVD’ers en vertegenwoordigers van het Nederlandse bedrijfsleven na de invoering van het Verdrag van Maastricht. Ze hadden zelf hard gelobbyd voor dat verdrag, maar toen het er eenmaal was maakten ze er een probleem voor de Nederlandse economie van. En dus mochten lonen en uitkeringen absoluut niet stijgen en moesten de lasten voor het bedrijfsleven omlaag.
Het ultieme rechts-conservatieve standpunt is nou eenmaal dat alles wat er niet goed gaat altijd aan anderen ligt. En dan is het heel handig om naar de EU te kunnen wijzen. Dat het EU-beleid al tientallen jaren behoorlijk conservatief is, blijkt niet uit te maken.
O ja, en waren zijn progressieve partijen als D66 zo n groot voorstander van de EU. Zijn de liberale partijen bij voorbaat neoliberaal?
D66 zit qua economische opvattingen behoorlijk in de buurt van de VVD. Bovendien kun je best voor Europese samenwerking op zich zijn, maar kritiek hebben op het EU-beleid. Als je kritisch bent op het beleid van de Nederlandse regering betekent dat ook niet dat je vindt dat Nederland opgeheven moet worden.
En ik zou zo gauw geen rechts-conservatieve partijen weten die de afgelopen halve eeuw niet achter het neoliberalisme aanliepen. (Al sluit ik niet uit de er in die periode ergens in Europa wel eentje te vinden is.) Zelfs veel linkse partijen lieten zich er behoorlijk door beïnvloeden.