Ja, lieve mensen, het begon zo mooi hier, over dat experiment met de bijstand. Meer dan 100 reacties! En ik was écht van plan om jullie helemaal mee te nemen in het proces van onderzoek doen, de relevante literatuur, en al wat dies meer zij. Maar ja. Bleek dat “onderzoek doen” en “promoveren naast een reguliere baan” toch best veel werk te zijn, waardoor weinig tijd overbleef of te bloggen – nog los van alle persoonlijke zaken die tijd en aandacht vroegen. Dan bleek af en toe een paar regels schrijven over een stukje muziek toch makkelijker, dan hier op Sargasso (ook nog eens) de inhoud in te gaan.
Maar het onderzoek liep door. In Nijmegen, en ook in de andere experimenteergemeenten (Deventer, Groningen, Tilburg, Utrecht en Wageningen) waar andere onderzoekers zich op soortgelijke experimenten hebben gestort. En nu is het zo ver. De resultaten zijn binnen. Hieronder volgt een bloemlezing van wat er vandaag over verschenen is in de media.
“Geen groot succes“. Nou, dat begint lekker, bij de (koppenmaker van) de NOS. Maar ik volg ze wel hoor: de gemeten effecten zijn niet spectaculair, en lijken ook nog eens in tegenspraak. Utrecht beetje meer uitstroom, Nijmegen beetje minder, maar in Nijmegen was het werkzoekgedrag wel verbeterd… maak er maar chocolade van. Maar het is natuurlijk hoe je succes definieert. Alle zes de experimenten zijn gelukt in de zin van dat ze zijn afgerond, dat er bruikbare data is opgehaald, en dat er dingen zijn geleerd. Maar van de andere kant, is dat misschien ook wel heel erg het perspectief van een onderzoeker.
Binnenlands Bestuur richtte zich in een uitgebreid artikel op iets dat, overstijgend, van belang lijkt:
Persoonlijke aandacht loont. Daar lijken de vijf gemeenten die de resultaten vandaag presenteren – Deventer, Groningen, Nijmegen, Utrecht en Wageningen – het in ieder geval over eens te zijn. Bijstandsgerechtigden die meer begeleiding krijgen in de zoektocht naar werk of anderszins een rijkere invulling van het leven vinden soms (net iets) vaker werk, gaan soms ook op het gebied van welzijn vooruit, en waarderen de gemeentelijke dienstverlening meer.
Ook de Volkskrant had een uitgebreid stuk, waarin de focus ligt op de resultaten in Utrecht. Hierin reflecteerde de Utrechtse wethouder Linda Voortman op het geleerde, en de relatie legde met de Corona-crisis:
Het verschil is klein, nét niet significant, en pakt bovendien anders uit bij elke doelgroep, een beeld dat ook naar voren komt als je de andere steden meeneemt. Zo zijn mensen die ver weg staan van de arbeidsmarkt alleen gebaat bij intensieve begeleiding.
…
‘Natuurlijk was het makkelijker geweest als één aanpak had gewerkt, maar net als wethouders zijn bijstandsgerechtigden heel verschillend, we moeten dus kijken wat bij welke groep past.’ Hiervoor moet het Rijk volgens Voortman meer investeren in mensen om hen te begeleiden. Voor het experiment moest één werkmatcher tweehonderd bijstandsgerechtigden ondersteunen, tijdens de proef vijftig.
Die urgentie voelt Voortman alleen maar sterker nu het aantal bijstandsaanvragen in haar gemeente door de coronacrisis is verdubbeld. De grootste stijging is te zien bij een doelgroep die ze eerder nauwelijks zag: jongeren die door flexcontracten geen beroep kunnen doen op een werkloosheidsuitkering.
Ook onder andere Trouw en RTL schonken aandacht aan de uitkomsten. Waarbij zij een veel positievere toon aanslaan dan de NOS. Alle uitkomsten samen spreken blijkbaar niet voor zich. Over een maand komt een aantal analyses op landelijk niveau. Wellicht dat die meer duidelijkheid bieden.
En dan zal ik proberen hier op Sargasso ook wat vaker van me te laten horen over dit onderwerp.
Reacties (9)
Nou, de begeleiding. Zeker voor de mensen die in sociaal isolement verkeren, wat niet vreemd is bij een uitkering.
Eigenlijk vrij simpel, de vaste contactpersoon zowel op inkomen als werk, is bij veel gemeenten wegbezuinigd. Ook omdat het vaak veranderde, de contactpersoon was tijdelijk, en had geen enkele binding, en moest weer helemaal ingevoerd worden in de materie.
Daarom vind ik deze uitkomst niet bijzonder. Want vergis je niet, begeleiding is ook controle, wat doe je zoal in de dag, een niet te verwaarlozen punt van aandacht.
Zelf meegemaakt dat ik een contactpersoon werk sprak jaren geleden. Ik kreeg te horen dat mijn uitstraling en houding niet echt positief waren, en daarom zei de mevrouw, gaan we niet in je investeren. Binnen vijf minuten was ze overtuigd dat ze een foute aanname had gedaan, en binnen twee maanden een experiment voor drie maanden met dertig andere werkzoekenden.
Er zijn van de 30 mensen uiteindelijk maar een paar doorgestroomd naar iets anders. Ik heb half jaar later zelf een andere route gekozen zodat ik opleiding plus diploma en rijbewijs binnen kreeg en voor de rest van mijn leven kan werken.
@1 Ja, ik kan helemaal volgen wat je zegt in die eerste 3 alinea’s. Wellicht is deze uitkomst voor jou niet bijzonder, omdat je ervaring met de materie hebt, maar vergis je niet: er zijn ook mensen die ooit hebben bedacht dat de uitvoering af kon met véél minder mensen, dat persoonlijk contact niet nodig was, dat kon gewoon digitaal, en een persoonlijk contactpersoon was dan ook niet nodig….
Dat hele systeem is ooit zo ingericht. Wellicht kunnen harde data op dit punt voor een heroverweging zorgen. Maar uiteraard is dat ook een financiële kwestie.
@2.
Harde data bijvoorbeeld uit dit onderzoek bij vijf gemeenten:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2018/11/22/onderzoeksessay-klant-in-beeld
Volgens mij is er hell veel onderzoek en bijbehorende data al voorhanden. En vraag ik me af of daar ooit wel eens wat zinnigs mee is gedaan, ik bedoel gebruikt voor beter beleid. Efficiënter, doelmatiger of moet er om de haverklap weer wat anders verzonnen worden, want anders college, die andere accenten legt.
Heb in periode van vorige eeuw ook jaar of 10 bijstand genoten. Opleiding Wordperfect(of zoiets): ‘daar kunnen we op uw leeftijd niet meer aan beginnen’ (ik was 30). Geld verdiend en opgegeven bij Sociale Dienst, waarbij ik kosten wilde aftrekken: strafkorting, ‘het is niet de bedoeling dat u op kosten van de gemeenschap vermogen verwerft’. Toets wisselgeld berekenen om als conducteur op de tram bij GVB te mogen zitten (geslaagd! ik had ook al gymnasium), geen werk. Tomeloos wantrouwen kun je krijgen. De gemeenschap betaalt liever slecht functionerende middenklassers om armoedzaaiers te controleren dan geld aan dat armoedige gespuis te geven. Toen de economie na 199x aantrok kwam ik ook aan het werk. Ik had altijd wel vrienden en familieleden die af en toe wat geld leenden (terug als vakantiegeld kwam) of logies boden. Dat is mijn redding geweest.
@3 Soms moet iets een paar keer ‘ontdekt’ worden voor het landt…
@4 Oef. Ik durf wel de stelling aan dat het tegenwoordig (gelukkig) beter gaat dan dat.
@5.
Jammer, kost een hoop geld.
In Groningen zit een oud ambtenaar met een bureautje. Die kan cijfers presenteren over bijstand en alles er omheen. Die presentatie is precies zoals de politici willen horen, inclusief eventuele aandachtspunten.
Asjemenou, daar ging mijn per scheef van staan, dat had ik ook nog wel kunnen maken op een zaterdagochtend.
@5: #4 heeft verdacht veel parallellen met mijn ervaringen met zulke diensten. Het heeft mij waar het de overheidstaken voor de burger betreft bijzonder cynisch en wantrouwend gemaakt, in het bijzonder jegens dat soort ‘diensten’. Al helemaal als je erachter komt dat je een fase 4 blijkt te zijn en wat dat inhoudt. Waarop was dat gebaseerd?
En toch: In die tijd kende ik ook iemand die bij de ‘Soos’ werkte en echt mensen wilde helpen, maar die was behoorlijk gefrustreerd, omdat hij amper de kans daarvoor kreeg.
De bottom line is dat het gros van het geld en de energie die hierin omgaan nu aan verdelen, controleren èn sarren wordt besteed, en dus niet de mensen die hulp nodig hebben helpt.
Dat kan beter.
@5 Ik durf de stelling aan dat het tegenwoordig nog altijd zo gaat als 4 beschrijft. Dat het hele systeem er op is gericht om werkloosheid als een individuele tekortkoming bij mensen in hun gezicht te wrijven. Af en toe pist er eens een Klaas Dijkhof overheen met een proefballonnetje over dat de wederkerigheid er in terug moet, want totdat je de werklozen in de straten laat afschieten zullen mensen denken dat de bijstand luilekkerland is. En daar bazeren ze al zo’n jaar of 25 beleid op, niet op goedbedoelde onderzoeken als dat van jou. Het resultaat is een draaideurcircuit van angstige mensen die onder een permanente kortingsdreiging altijd precies de sociaal meest wenselijke antwoorden leren geven en van “verplichte vrijwilligersbaan” naar uitzendklus hopt en terug.
Jouw onderzoek verdwijnt in een la met nog een paar duizend van dat soort rapporten vol met “nèt niet significante resultaten”. Ik hoop dat je er verder mee uit de klauwen van het gemeentelijk team Werk en Inkomen kunt blijven.
Meest gehoorde klacht onder bijstandsgerechtigden was altijd de ‘onheuse bejegening’. Bijna iedereen kon wel voorbeeld geven van schoffering, gevoel niet serieus te worden genomen, afraffelen van voor de persoon belangrijke dingen en gewoon bot, chagrijnig en onverschillig optreden medewerker gemeente.