OPINIE - Wouter Koolmees, onze nieuwe minister van SZW staat naar eigen zeggen voor de BNR microfoon te popelen om de pensioenen op de schop te nemen. Maar daar is geen enkele rationele reden voor.
Mercer maakt al 9 jaar een vergelijkende pensioen index. Natuurlijk is elke vergelijking arbitrair omdat er zoveel systeemverschillen zijn die de weging complex maken. Maar Mercer vergelijkt 30 landen aan de hand van 40 abstracte indicatoren. Het is een alom gewaardeerde graadmeter.
Dit jaar zijn we gedaald van A naar de B+ status. Winnaar Denemarken scoort een tiende punt hoger dan ons, maar haalt daarmee de A status ook niet. Dit terwijl Nederland en Denemarken beiden vorig jaar een A status behaalden. Nu is er geen enkel land met een A status meer over. Maar dat is geen reden voor paniek.
Mercer weegt de 40 indicatoren in 3 categorieën. Adequaatheid, toekomstbestendigheid en integriteit in een holistisch perspectief. De eerste pijler (AOW), tweede pijler (pensioen), derde pijler (Verzekeringen en netto prive vermogen). Dit jaar is een nieuwe indicator ingevoegd, namelijk de lange termijn economische groei (het gemiddelde over 3 jaar terug en 3 jaar vooruit gecorrigeerd met betalingsverplichtingen). Om de schaal gelijk te houden, is de weging van deze indicator ten koste gegaan van de weging van pensioen vermogen en de hoogte van verplichte bijdragen. Indicatoren waarop Nederland zeer hoog scoort tellen daardoor minder zwaar ten opzichte van een relatief lage score op economische groei. In de praktijk is er dus niets veranderd ten opzichte van vorig jaar, de meting is veranderd. In de totaalscores over 9 jaar zijn wat pieken en dalen te zien, maar we scoren aanzienlijk hoger als bij in de eerste index in 2009. Ons pensioenperspectief is feitelijk verbeterd.
Waar zitten de verschillen met Denemarken? Met name op toekomstbestendigheid scoort Denemarken aanmerkelijk hoger terwijl Nederland op adequaatheid en integriteit hoger scoort. De hogere Deense scores zitten in levensverwachting, de hoogte van verplichte bijdragen en de arbeidsparticipatie van ouderen. In de eindweging geeft dat dus een tiende punt voordeel aan Denemarken.
Mercer doet een aantal aanbevelingen voor Nederland. Invoering van een verplichte minimum toetredingsleeftijd, verhoging van het netto vermogen van huishoudens (is in Nederland laag door hoge hypotheekschulden), hogere arbeidsdeelname van 55 plussers en betere bescherming tegen betalingsonmacht van fonds of verzekering.
Dat zijn onderwerpen die weliswaar van invloed op pensioenen zijn, maar op andere politieke beleidsterreinen liggen. De twee belangrijkste beleidsmaatregelen die onze oudedagsvoorziening verbeteren:
– terugdringing van de collectieve hypotheek schuld. Dit gebeurt feitelijk al als gevolg van de lage rente en hoge belasting op spaargeld. Hernieuwde invoering van het huurwaarde forfait gaat die trend weer afremmen terwijl de lage rente in combinatie met heffing op vermogen sparen ontmoedigd.
– De pensioenleeftijd verschuiven (omhoog of omlaag) heeft een beperkt effect zolang werkgevers niet bereid zijn meer ouderen in dienst te nemen. Daarnaast kennen we een relatief hoge uitval in zware beroepen.
Daar moet dus iets aan gedaan worden.
De andere twee aanbevelingen zijn tamelijk technische zaken die weliswaar punten scoren maar in dit verband minder relevant zijn. Uit het rapport valt echter nergens te lezen dat het systeem op de schop moet.
Voordat je nog meer onzin uitkraamt, je kunt het hier allemaal lezen Wouter.
Deze column verscheen eerder op Eddy Stams persoonlijke website.
Reacties (7)
Laat Wouter Koolmees, onze nieuwe minister van SZW eerst eens goed nadenken om een van de beste pensioenstelsels op de schop te nemen. Misschien een idee om alle werkenden verplicht pensioen op te laten bouwen. Het is een gemiste kans dat de nieuwe coalitie niet geregeld hebben dat Zzp’ers helaas niet verplicht worden om zich te verzekeren, voor ziekte, voor werkloosheid, en te sparen voor de oude dag. Dat zou de maatschappelijke draagkracht en de solidariteit ten goede komen.
Natuurlijk moet het pensioenstelsel drastisch aangepakt worden. Er is een berg geld van ruim 1400 miljard gespaard door werkgevers en werknemers. De grote verzekeraars lobbyen al jaren bij de VVD/D66 om dit naar hun toe te sluizen. Verzekeraars hebben echter niet zoveel zin in een stelsel waar werknemers teveel rechten hebben. Die rechten moeten dus eerst gesloopt worden. Daar is de politiek al een 15 jaar mee bezig en daar gaan ze mee door totdat iedereen een “eigen potje” ofwel eenvoudig te administreren risicoloos (voor de verzekeraars) DC aanspraak heeft. Op dat moment zal de politiek concluderen dat een pensioenuitvoerder eigenlijk geen meerwaarde meer heeft tov een verzekeraar en deze volledig gelijk stellen. Vervolgens hoef je geen 10 jaar te wachten op de eerste verhalen dat de verzekeraars de mensen grootschalig bestelen (zie ook http://www.rijnmond.nl/nieuws/130172/Hoe-de-haven-miljoenen-pensioengeld-misliep )
@2: Dat is een mooir voorbeeld van een complot-theorie die waar kan zijn.
En zo worden we allemaal complotdenkers, ook als we niet paranoïde zijn.
@3: het vervelende is dat verzekeraars zoiets al eens hebben gedaan met woeker/beleggingshypotheken eind jaren 90/midden 2000.
@4:
En ze beheren ook de financiën van het zorgstelsel…
De column van Eddy Stam is uitstekend verwoord, maar het zijn zorgen die al langer bekend zijn. Toch bewegen we steeds meer in de richting van mijn cynische scenario. De richting die we nu opgaan, is zeker niet in het voordeel van de deelnemers/burgers van dit land.
@2: @3: @4: @5: Ja duh, maar dat hangt ook allemaal samen met het hele flexibele arbeidsmarktverhaal waar steeds meer mensen in gaan geloven. In de kern moet iedereen zijn eigen ZZP-er worden en alles lekker zelf regelen. En je kan lang of kort lullen, en iets roepen over vrijheid, betutteling etc, maar eind 19de eeuw is niet voor niks dit collectief aangepakt. Het is een heel oud 19de eeuwse wijn die in een hip 21ste eeuwse fles wordt gegoten en ieder die tegen is wordt uitgemaakt voor conservatief, terwijl dit hele denken toch echt reactionair is.
Het Nederlandse pensioenstelsel met bedrijf/bedrijfstak georganiseerde fondsen sluit al lang niet aan bij de arbeidsmarkt. Mensen switchen al sinds de jaren ’90 tussen bedrijfstakken én tussen verschillende vormen van arbeidscontacten (ZZP / Uitzendbureau / Jaarcontact / Vast Contract). Pensioen-overdracht kan soms niet en als het wel kan dan is het een tijdrovend en niet transparant proces. Het gevolg is een lappendeken aan kleine pensioentjes voor veel mensen en een gebrek aan opbouw voor werkzaamheden verricht als ZZP’er of als uitzendkracht.
Het pensioenstelsel aanpassen zodat het ook werkt in de huidige arbeidsmarkt is daarom enorm belangrijk
Waarom lukt het niet om je pensioenopbouw persoonlijk te maken? Een veel gebruikt excuus is “solidariteit”. Volgens mij hebben de huidige pensioenfondsen samen met werknemers- én werkgeversorganisaties een goed werkende lobby die noodzakelijke veranderingen blokkeert. Gedwongen winkelnering is immers prima indien je organisatie niet optimaal functioneert.