Onderwijsongelijkheid in Europese regio’s

ACHTERGROND - In een fascinerend artikel tekent Colin Woodard een nieuwe kaart van Amerika, en schrijft hij dat de cultuur van de eerste kolonisten nog steeds bepalend is voor de hedendaagse opvattingen. Dat gaat dan over de relatie overheid-burgers, maar ook over bijvoorbeeld onderwijs. Over “New Netherlands” schrijft hij:

NEW NETHERLAND. Established by the Dutch at a time when the Netherlands was the most sophisticated society in the Western world, New Netherland has always been a global commercial culture—materialistic, with a profound tolerance for ethnic and religious diversity and an unflinching commitment to the freedom of inquiry and conscience. Like seventeenth-century Amsterdam, it emerged as a center of publishing, trade, and finance, a magnet for immigrants, and a refuge for those persecuted by other regional cultures, from Sephardim in the seventeenth century to gays, feminists, and bohemians in the early twentieth.

Dagblad Trouw schreef er deze week over, en noemt daarin ook de aanwezigheid van topuniversiteiten in bepaalde regio’s; de oorsprong daarvan ligt al bij de eerste “settlers”. Een mooi inzicht, dat ongetwijfeld ook op Europa toe te passen is. 
Zo vind je in de landen in Centraal Europa (alle landen die ooit onder het Habsburgse rijk vielen), veel lagere percentages voortijdig schoolverlaters. Eén van de mogelijke verklaringen is dat onderwijs daar gezien wordt als het (enige) middel om verder te komen in het leven. In landen die vroeg geïndustrialiseerd werden, kon je ook zonder een diploma een goede boterham verdienen. Ongetwijfeld zijn er meer culturele en historische verschillen, die nog steeds doorwerken in allerlei regionale verschillen.

NESSE Report Mind The Gap Education Inequality across EU regions Sept 2012

In een rapport uit 2012 zijn regionale verschillen met betrekking tot onderwijs in Europa in kaart gebracht. De kaart laat zien dat het hoogste percentage mensen met tertiair onderwijs te vinden is in de UK, Nederland, noord Spanje en Cyprus. Regio’s met lage percentages zijn te vinden in Italië, Portugal, Roemenië en Tjechië. Ook op andere terreinen zijn de verschillen tussen regio’s groot: ook binnen landen.

Dat is geen grote verrassing, maar de plaatjes zijn wel heel aardig. In zogenaamde “population cartograms” is direct te zien welke regio’s “groot” zijn en welke “klein” als het gaat om het aantal mensen met een bepaald kenmerk.

Nu nog een mooie kaart van Europa, waarbij de link gelegd wordt tussen historische opvattingen over onderwijs, en de huidige prestaties van onderwijsstelsels. Met de kaart van Colin Woodard als voorbeeld.