Kunst op Zondag | Zorgen

Waar zouden we ons zorgen om moeten maken? Waar maak jij je zorgen over, ook al heeft dat niemands aandacht? Of over welke zaken, waar iedereen zich zorgen over maakt, maak jij je geen zorgen meer en vind je dat anderen er ook eens mee moeten ophouden?

Dat is de vraag van het jaar 2013 op The Edge, een “online salon” waar wetenschappers en mensen uit de creatieve sector met elkaar van gedachten wisselen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Elk jaar stelt The Edge een vraag centraal en rekent erop dat de salongasten met inspirerende essays antwoord geven.

Uit de 155 essays lichten we de acht bijdragen die geschreven zijn door mensen die direct of indirect met “de kunsten” te maken hebben. We zetten hun zorgen, of geen zorgen, op een rij. Klik vooral door naar de volledige essays. We illustreren het met werken van kunstenaars.

Terry Gilliam, scenarioschrijver, filmregisseur, acteur en bekend van Monthy Phyton, leverde de kortste bijdrage: “Ik heb het opgegeven nog vragen te stellen. Ik drijf slechts op een tsunami van accpetatie van alles dat het leven me toegooit… en verwonder met stomheid”.

Veniamin Kazachenko – Worries in progress (2010).

Bruce Sterling, sciencefictionschrijver, in een bijna even kort essay: Maak je geen zorgen over singulariteit (technologie leidt tot entiteiten met grotere intellegentie dan de mens, volgens Vernor Vinge). Het gaat gewoon niet gebeuren.

Helga Kos – No Worry Zone (2007).

Brian Eno, componist, producer en beeldend kunstenaar, houdt het ook kort. Met wat meer woorden maakt hij zich zorgen over dat wij zelf geen politiek bedrijven, maar dat aan anderen overlaten. Deze ‘laissez-faire’-houding baart hem zorgen. Terwijl wij ons bezighouden met het “laissez”, doen anderen het “faire”.

Otto Karvonen – Road sign (2008).

Dan de langere essays.
Daniel L. Everett, linguist en decaan Kunsten en Wetenschappen aan de Bentley Universiteit in Massachusetts, schrijft over de waardevolle verhouding leraar- student, die wordt bedreigd door online open cursussen. “Het verdwijnen van ‘geleerdheid’ als professie baart me zorgen, het zou ook u zorgen moeten baren”.

Libby Rowe – Womb Worries (2005).

Hans Ulrich Obrist, curator en kunstcriticus, wijdt zijn essay aan de schrijver en dichter Édouard Glissant. “De relatieve onbekendheid zijn werk zou ons zorgen moeten baren”. Glissant schreef over de dreigingen van culturele homogenie en pleitte voor een veelheid aan culturen.

Paul Delvaux – City worried (1941).

Andrian Kreye, onder andere redacteur van de kunstbijlage van de Sueddeutsche Zeitung, rekent in zijn essay af met de catharsis. Kunst loutert, jawel, maar zouden we ons geen zorgen moeten maken over de illusie van de catharis en die kan leiden tot ‘irrationeel groepsdenken’?

Robby Tack,Catharsis (2012).

Richard Foreman, toneelschrijver en regisseur, stelt in zijn bijdrage dat we ons misschien het meest zorgen moeten maken over het onvermogen te stoppen met zorgen maken. Wie stopt met piekeren, zet de deur open naar een plots opdoemende oplossing.

Wim Borst – Don’t worry (2012).

Karl Sabbagh, journalist, televisieproducer en schrijver van onder andere Power into Art (over het ontstaan van het Tate Modern Museum in Londen), levert een stelling om nog lang over na te denken: “Het meest zorgwekkende aspect van onze samenleving is het nagenoeg ontbreken van achterdocht jegens het gedrag van normale mensen”.

Alet Pilon – Don’t worry (2012).

Tot slot: als kunst ons niet de catharis kan bieden en onze zorgen niet wegneemt, welke functie heeft kunst dan? Vragen stellen? Of vragen oproepen?
Leila Anderson en Stan Wannet stelden een vraag, die evenveel vragen opriep in de installatie en performance “Who knows what it is, this mysterious substance that everyone seems to be so worried about identifying?”

Een zorgeloze zondag gewenst.