Paniek bij de buren. Onthullingen over lekken en scheurtjes in twee kerncentrales in Tihange (bij Luik) en Doel (bij Antwerpen) zorgden deze zomer voor de nodige opwinding in België. De twee centrales zijn inmiddels stilgelegd om de schade te onderzoeken. Als ze later dit jaar niet weer opgestart kunnen worden vrezen sommige voor een koude winter bij de zuiderburen. En prijsverhogingen. En politieke conflicten. Volgens de regering is er geen reden tot paniek . Daar sluit de Nederlandse regering zich bij aan. Volgens De Morgen waren de onvolkomenheden in de reactorvaten van de Nederlandse RDM al bij de installatie bekend. Wereldwijd staan er 350 van deze inmiddels verouderde kerncentrales. Van een gezamenlijke aanpak van de problemen is echter nog geen sprake.
De Nederlandse CDA-minister Verhagen wijst in antwoord op Kamervragen van Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) elke verantwoordelijkheid van de hand. Hij vertrouwt op de informatie die hij uit het buurland krijgt (onder andere van de exploitant Electrakabel) en schrijft: “Nucleaire veiligheid is primair een nationale verantwoordelijkheid.” En hij ziet daarom geen reden om actie te ondernemen. Het is kennelijk geen geschikt verkiezingsthema. Wat dan weer te denken geeft over Nederlandse politieke prioriteiten.
De risico’s van kernenergie zijn ongetwijfeld groot. Of die risico’s technisch allemaal afgedekt kunnen worden blijft een punt van discussie. Het grootste risico vormen echter de bestuurders en politici die problemen van zich afschuiven, toedekken of ontkennen. En binnen die categorie is de beperking van het blikveld tot het nationale politieke speelveld misschien nog wel het meest gevaarlijk. Hoe kan een minister met droge ogen beweren voor de veiligheid en de gezondheid van zijn bewoners in te staan als hij niet bereid is verder te kijken dan de eigen grens?
Het antwoord in deze zaak ligt natuurlijk in versterking van de Europese samenwerking. “Radioactiviteit kent geen taal of nationaliteit” schrijft Kristof Calvo, federaal parlementslid voor Groen in de NRC van vorige week vrijdag. “Toch is Europa op het vlak van nucleaire veiligheid nergens.” Er is een bemoei-je-met-je-eigen-zaken-cultuur bij de nationale veiligheidsinstanties die het afschuiven en toedekken bevordert. Als het ergens verantwoord is dan hier: een Europese superrregulator voor nucleaire veiligheid met de nodige aandacht voor kennisdeling, continue peer reviews en toezicht op mogelijke belangenverstrengelingen, zoals die in België ook gespeeld hebben. “Een Europeanisering van de nucleaire veiligheid zal automatisch zorgen voor meer afstand tussen de controleorganen en de exploitanten. De nucleaire cultuur is hardnekkig en de financiële belangen zijn groot, dus eenvoudige oplossingen zijn er niet.” Des te urgenter is de bemoeienis van Brussel op dit gebied, volgens Calvo. En dan bedoelt hij zeker niet zijn eigen regering.
Reacties (5)
Kernenergie is gevaarlijk, daar is geen twijfel over.
Maar elk gevaar is relatief.
Hoe gevaarlijker iets wordt geacht hoe meer we er op letten.
Een reactor van het type Tsjernobyl was in het westen nooit toegelaten, geen betonnen/ stalen omhulsel.
Het ging mis door een menselijke fout.
Harrisburg is het goede voorbeeld, daar ging alles mis zonder dat er iets echt mis ging.
Het zou dus wel eens zo kunnen zijn dat kernenergie doordat het, terecht, gevaarlijk wordt geacht, heel veilig is.
Een ramp als Fukushima was nauwelijks te voorzien.
Wat wel voorzien kan worden is een aardbeving in Californië, daat staat een reactor bovenop een breuklijn.
Wat EU toezicht betreft, we zien aan Griekenland wat dat voorstelt.
Of het zo veilig is, is dus maar de vraag. De reactor Doel 3 was inherent niet in orde (productiefout) en er staan nog 21 reactors van hetzelfde type (en producent) te draaien, waaronder in Nederland (en die worden niet ter controle stilgelegd). Bovendien wordt er wereldwijd gemarchandeerd met de gebruiksduur van kerncentrales. Centrales die voor 30 jaar gebruiksduur gebouwd zijn worden links en rechts 40 jaar en langer draaiende gehouden, om ze rendabel te maken. Dat klinkt meer als vragen om ongelukken dan als extra veilig omgaan met een inherent gevaarlijke situatie.
En als EU ook nog eens door landelijke/lokale politici zwartgemaakt worden op het gebied van publieksfavoriet kernenergie? Ik denk dat de commisie hier heel graag gebruik maakt van het subsidiariteitsbeginsel: Die vuile was dat zoeken de lidstaten lekker zelf maar uit. (Bovendien zouden de Fransen nooit akkoord gaan, daar zijn ze veel te arrogant voor. En verwacht je dat Frankrijk en Duitsland hier makkelijk door één deur kunnen?)
“Een ramp als Fukushima was nauwelijks te voorzien.”
Onzin. Het onderhoud en toezicht stond al jaren op een laag pitje. Als dat gewoon op orde was geweest, was de ramp vele malen minder ernstig geweest, misschien zelfs helemaal voorkomen.
Een ramp als Fukushima was nauwelijks te voorzien.
Wat je niet wilt zien, is meestal moeilijk waar te nemen.