DATA - Afgelopen zaterdag lieten we het al zien: de olieprijs stijgt momenteel tot recordhoogte. Het vorige record dateerde van voor de kredietcrisis van 2008. Deze crisis deed de prijs uiteindelijk weer flink dalen, maar de huidige economische recessie wordt niet weerspiegeld in de olieprijs. Die blijft onveranderd stijgen, alsof de vraag naar olie blijft toenemen. In feite is de stijging met name te wijten aan het afnemende aanbod. Slecht nieuws voor de economie, die toch al te kampen heeft met teruggang, maar door moet blijven draaien op die schaarser en duurder wordende olie. Maar hoe verslaafd is onze economie aan olie? Hoe efficiënt gaan de landen in de Europese Unie, waaronder Nederland, om met de schaarse grondstof olie?
Om te beginnen, de Europese Unie consumeerde in 2010 in totaal meer dan 604.606.000 ton olie in de meest uiteenlopende vormen. Van benzine en kerosine tot ruwe olie en bitumen en alles daar tussenin. Ofwel alles wat Pernis ons kan leveren. Uiteraard is de consumptie niet gelijkmatig verdeeld. Een dwerg als Malta verbruikt natuurlijk in zijn totaliteit minder dan een reus als Duitsland of Frankrijk.
De consumptie van de petrochemische industrie kan daarom beter worden afgezet tegen inwoneraantal. Zodoende weet je precies wat de consumptie is per hoofd van de bevolking. Dat levert het onderstaande grafiekje op:
Gemiddeld verbruikt elke inwoner van de Europese Unie (ruim 500 miljoen zielen) 1,21 ton olie per persoon in 2010. De verschillen per land zijn echter opvallend. Een Luxemburger spant de kroon. Hij of zij verbruikte in dat jaar 5,58 ton. Cyprioten zijn ook relatieve grootverbruikers met 3,28 ton olie per persoon en onze zuiderburen bezetten de derde plaats met 2,34 ton. Nederland komt op de vijfde plaats. Ieder van ons verbruikte in 2010 gemiddeld 2,02 ton olie, nog altijd ruim boven het EU-gemiddelde. Globaal gezien verbruikt een Noord-Europeaan het meeste. De meeste Oost-Europese landen doen het wat rustiger aan. Maar eerlijk is eerlijk, herbergt Noordwest-Europa ook niet de sterkste economieën? Dan is het logisch dat juist daar de consumptie per persoon het hoogste in de EU is.
Om de economie van een land mee te wegen kan de consumptie ook worden afgezet tegen het Bruto Binnenlands Produkt. Dat levert dan een redelijke indicatie op van de hoeveelheid olie die nodig is om een miljoen euro te verdienen in dat land. Om te beginnen bedroeg het totaal opgetelde BBP van Europa in 2010 het fraaie bedrag van (pak gerust een stoel) € 12.256.226.400.000,-. Gemiddeld genomen betekent dit dat voor elke miljoen euro er 49 ton aan olieproducten in gepompt wordt. Als we de individuele landen binnen de EU beschouwen, dan kunnen we ook hier aanzienlijke verschillen opmerken.
Zo is te zien dat Cyprus 152 ton olie nodig heeft om één miljoen euro aan goederen en diensten te produceren. Malta doet daar niet voor onder met 150 ton. Daarna komen er aanzienlijk wat Oost-Europese landen die duidelijk bovengemiddeld veel olie nodig hebben om een miljoen te verdienen. De meeste westerse economieën lijken het meest efficiënt om te gaan met de schaarse grondstof olie. Denemarken is verreweg het zuinigst. Voor één miljoen aan BBP heeft Denemarken slechts 28 ton olie nodig. Ook Zweden, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië, Oostenrijk, Duitsland en Ierland zitten onder het Europees gemiddelde. De vieze man van West-Europa lijken België, Portugal en Luxemburg te zijn. Voor elke miljoen euro aan geproduceerde goederen en diensten hebben zij respectievelijk 71, 71 en 70 ton olie nodig. Ook de Nederlandse efficiëntie ligt boven het Europees gemiddelde. Wij verbruiken 57 ton olie per miljoen BBP.
Voor elk land zou specifiek geanalyseerd kunnen worden waar de knelpunten liggen die een verdere efficiëntie in de weg staan. Nederland doet het niet slecht in vergelijking met de meeste andere landen, zeker als je in beschouwing neemt dat wij een transport- en chemieland zijn. Maar toch zou het lonen om eens bij onze Germaanse broedervolken te gaan kijken waarin zij het beter doen. Niet alleen voor ons, maar voor de meerderheid van de Europese landen. Als we de Europese economieën blijvend aan het duurder wordende olie-infuus houden, dan zullen we daar economisch de wrange vruchten van blijven plukken. Het is op basis van deze gegevens in ieder geval duidelijk waar de klappen gaan vallen bij een aanhoudende economische recessie en een doorstijgende olieprijs. Wie niet efficiënt genoeg werkt zal de concurrentieslag gaan verliezen.
Reacties (14)
En hoe zit het als het olieverbruik wordt afgezet tegen BBP per capita?
Interessante grafiekjes, alleen zou je ook de overige gebruikte energiebronnen erbij moeten gaan betrekken. Gas speelt in Nederland een belangrijke rol voor verwarming terwijl in andere landen olie belangrijker is. Heeft de goede positie van Denemarken mogelijk te maken met windmolenparken e.d.?
Voor electriciteitsproductie wordt in Denemarken veel gebruik gemaakt van kolen (en wind), dus minder olie in vergelijking met Nederland.
Ongeveer de helft van de Deense huizen worden krijgen hun warmte van CHP (combined heat and power, dat is warmtekrachtkoppeling in het NL, zie ik nu) centrales, die nauwelijks op olie worden gestookt. Dus olie is voor verwarming, net als in Nederland, nauwelijks van belang.
Of dit de lage olieconsumptie per € BBP van Denemarken kan verklaren, weet ik niet. De electriciteitsmix zal een belangrijke rol spelen, vermoed ik.
Maar wellicht hebben ze gewoon alle energie-intensieve industrie naar China verplaatst.
Cyprus/ malta hebben heel geen industrie (qua olieverbruik) met een grote TW. Toerisme, wat vissersboten maar de overgrote rest voor taxi/autoverkeer. Vergelijken efficiëntie gaat v.w.b. deze landen mank.
En v.w.b. vieze man Luxemburg: waar tankt half Europa (ook vrachtverkeer) op doorreis…
Mooi artikel, Schuur!!
“Nederland doet het niet slecht in vergelijking met de meeste andere landen als je in beschouwing neemt dat wij een transportland zijn”
Welke statistieken ook de olie voor zee- en luchtvaart? Het vrachtvervoer tankt aanzienlijk in het buitenland, dus dat valt buiten deze statistiek. Voor elektriciteit, verwarming wordt bij ons geen olie benut.
Doen we het dan toch niet slecht, vergeleken met Duitsland dat naar verhouding meer industrie heeft?
China beweert nu voor de komende twee eeuwen voldoende gas te hebben:
http://www.telegraph.co.uk/finance/china-business/9117072/China-claims-worlds-biggest-shale-gas-reserves.html
Schijnbaar hebben ze nog voor 15 eeuwen aan kolen
Steenkool en gas kun je niet eten.
Ga er vooral niet over nadenken, gewoon napraten wat je ergens op het internet gelezen hebt.
En dat zeg jij? Jij bent wel de grootste jutter van rommel wat aanspoelt via je browser. En voorbij je bookmarks blijk je niet te durven gaan…
Interessante analyse, maar je houdt geen rekening met brandstofsubstitutie. In de armere landen in Europa wordt aardolie gebruikt voor waar wij hier aardgas gebruiken. Denk aan stookolie voor verwarming bvb.
De aanschaf van een auto in Denemarken is zeer kostbaar. In Kopenhagen zie je bijna iedereen daarom op de fiets :-) o.a. vandaar minder olieconsumptie.
hoeveel liter is 1 ton olie eigenlijk? om me beter te kunnen visualiseren hoeveel olie ik per jaar opstook.
Dat verschilt. De ene olie is de andere niet. Een ton is 1000 kg en gemiddeld komt dat neer op zo’n 1163 liter olie. Een eenheid die je vaker tegenkomt is de TOE (Tonne of Oil Equivalent). Voor 1 ton olie is dat ongeveer 42 GJ. Deze eenheid van energie (TOE) wordt vaak gebruikt als vergelijking van energieinhoud van andere brandstoffen.
Luxemburg heeft lagere belastingen met als gevolg dat er veel Belgen, Duitsers, Nederlanders en Fransen gaan tanken. Wellicht vertekent dat het verbruik per hoofd van de bevolking nogal.