Het zijn merkwaardige taferelen in de Amerikaanse politiek: politici die boos worden en weglopen bij onderhandelingen over een maatregel waarvan iedereen – van links tot rechts – zegt dat zij genomen moet worden: de kredietlimiet van de overheid (het schuldplafond, engels: debt ceiling) moet verhoogd worden want anders dreigt de wereldeconomie in elkaar te zakken op een manier waarop de kredietcrisis alleen nog maar een voorproefje was. Als de Amerikaanse regering geen geld meer kan lenen kan zij haar verplichting niet meer nakomen. Net als Griekenland dus. Niet alleen zullen mensen geen (of minder) uitkering ontvangen, kunnen salarissen niet meer (volledig) worden betaald, ook zal de Amerikaanse overheid niet meer instaat zijn haar crediteuren volledig terug te betalen. En dat is dus wanbetaling. Wat de gevolgen daarvan zijn zien we bij de Grieken: de rente op staatsleningen gaat omhoog waardoor nieuwe leningen nog duurder worden. Dit zet een negatieve spiraal in gang die direct gevolgen heeft voor de echte economie: het zal het begin zijn van een depressie die nog dieper en ernstiger zal zijn als de Grote Depressie. Dit staat allemaal op het spel in de onderhandelingen die op dit moment gaande zijn tussen het Witte Huis en de oppositie partij. Een oppositiepartij die bovendien flink heeft gewonnen in de tussentijdse verkiezingen november vorig jaar en haar rangen vooral heeft versterkt met veel uiterst conservatieve Tea Party kandidaten voor wie de staatsschuld vijand nummer 1 is.
Afbraak van de verzorgingsstaat
Ho wacht, even een stap terug: ik schreef: “onderhandelingen”…? Waarover wordt onderhandeld? Over het niet verhogen van de kredietlimiet? Maar als de gevolgen zo ernstig zijn, waarover praat men dan? En dit is ook niet de eerste keer dat dit nodig was: de limiet is al vele tientalle keren verhoogd, ook onder Bush, en altijd zonder veel misbaar. In de TV-serie West Wing wordt geschetst hoe in het verleden regeringen met deze situatie omgingen (3 keer kijken het gaat heel snel):
Het is natuurlijk maar TV-drama, maar ver van de werkelijkheid ligt het niet. De strategie is dus: zo kort mogelijk voor het moment dat nodig is wachten met een voorstel en dan – als het bijna te laat is een voorstel doen om de limiet te verhogen. Niemand durft dan nog nee te zeggen.
Maar dat is dus niet wat er nu gebeurd, en dat is het grote raadsel. Waarom laat Obama zich verleiden om te “onderhandelen” over iets waarover eigenlijk niets te onderhandelen valt? Deze wet moet aangenomen worden, wie wil nou de verantwoording hebben voor het Einde Van de Wereld Zoals Wij die Kennen? Gekker nog: zelfs enkele belangrijke republikeinen hebben begin dit jaar al gezegd dat de limiet verhoogd moet worden. Het is een raadsel. De meeste linkse bloggers in de VS die ik volg zijn het vertrouwen in de President volledig kwijt: want hij lijkt serieus van plan om in te gaan op allerlei voorwaarden die de geradicaliseerde Republikeinse partij stelt voor het verhogen van de limiet. De voorstellen waarover nu serieus wordt onderhandeld zijn allemaal uiterst diepe ingrepen in de verzorgingsstaat: verhoging van de pensioenleeftijd en verlaging van het uit te keren bedrag (Social Security), verhoging van de leeftijd waarop je in aanmerking komt voor gezondheidszorg voor ouderen (Medicarie), verlaging van de vergoeding voor sociale gezondheidsvoorzieningen (Medicaid). Bovendien weigeren de Republikeinen elke maatregel die neerkomt op verhoging van de belasting, zelfs niet als het gaat om belasting op privé vliegtuigen of bedrijven die grote winsten maken. Het is alsof rechts Amerika haar kans schoon ziet om een eind te maken aan de New Deal uit de jaren 30 en de Great Society uit de jaren 60: de pilaren van de welvaartstaat, opgebouwd door grote Democratische Presidenten. Dit heeft niets meer met democratie te maken: het is geen onderhandelen meer, het is afpersing.
Barack Hoover Obama
Bij veel linkse commentatoren begint door te dringen dat het niet alleen aan de Tea Party Republikeinen ligt maar dat het de President zelf is die dit heeft veroorzaakt. Hij gedraagt zich niet op de manier zoals die in de bovenstaande clip uit West Wing wordt geschetst: hij is juist wel bereid tot onderhandeling en is daar al in een vroeg stadium mee begonnen. Erger nog: het lijkt er eerder op dat hij zelf de gene is die de onderhandeling aangrijpt om te kunnen bezuinigen op sociale voorzieningen – hij kan nu namelijk doen alsof het hem is opgedrongen. In een eerdere toespraak heeft de President al blijk gegeven van een uiterst conservatief standpunt als het gaat om wat er gedaan moet worden aan de economie:
In zijn wekelijkse toespraak voor de radio zei hij het volgende:
Government has to start living within its means, just like families do. We have to cut the spending we can’t afford so we can put the economy on sounder footing, and give our businesses the confidence they need to grow and create jobs.
Wat hij hier zegt is onzin en het laat zien dat de President in wezen een conservatief is en meer op President Hoover dan op President Roosevelt lijkt. Schertsend wordt door sommigen daarom al gesuggereerd dat de H in zijn naam voor Hoover staat (overigens niet voor het eerst). Uit alles wat de President doet blijkt dat hij zichzelf ziet als De Verstandige Man in het Midden tussen de ruzie makende ideologen van rechts èn links. Steeds meer komt links in Amerika tot de conclusie dat Obama niet de man van de Hoop en Verandering is, waar men zo op hoopte na de jaren van Bush maar dat hij een gematigd conservatief is. En hij is naïef, ja ik durf het bijna niet te schrijven, hij is nota bene President van de USA… Want hoe is het mogelijk om te onderhandelen met mensen die alleen maar uit zijn op je verlies, die dat ook zeggen en daar voor uitkomen? De positie die Obama kiest, in het midden, is niet het werkelijke midden van de Amerikaanse politiek, het is het midden tussen een gematigd conservatieve Democratische partij en een geradicaliseerde Republikeinse partij. Iedereen die de politiek in de VS een beetje volgt weet dat dat een toestand is waarin zij overigens al verkeerd sinds de jaren 90. Maar het is een houding die goed valt bij de Amerikaanse media en de gevestigde politici. Obama is de man van de clubs als DLC en Third Way: conservatieve democraten die politiek gezien het beste te vergelijken zijn met onze VVD. Echte liberalen dus, in de Europese betekenis: fiscaal conservatief en marktgericht, maar liberaal als het gaat om geloof en waarden.
President Bachman
Volgend jaar zal blijken of de strategie van Obama werkt: dan zijn er weer verkiezingen en hoopt hij weer herkozen te worden – of niet. Wie de kandidaat van de Republikeinen gaat worden is nog niet duidelijk, maar momenteel lijkt Michele Bachman een kans te maken. Ze doet het goed bij de Tea Party, ze is tegen verhoging van de kredietlimiet en gepatenteerd christenfundamentalist. Nu zij zichzelf kandidaat heeft gesteld voor het Presidentschap heeft ze haar retoriek gematigd maar eerdere uitspraken van haar laten zien dat ze absoluut geen verstand van zaken heeft als het gaat om economie en staatszaken. Maar dat is in de VS geen beletsel om te worden te gekozen zoals haar partijgenoot, en vorige president heeft laten zien.
Of het zover komt moet nog blijken natuurlijk, de laatste signalen zijn weer dat Obama nu tot inzicht is gekomen dat hij onderhandelt met slangen. In een persconferentie gisteren liet hij zichtbaar blijken geïrriteerd te zijn over het gedrag van zijn onderhandelingspartners. En dat wil wat zeggen, Obama’s bijnaam is “Obama no Drama” – hij maakt zich anders nooit zichtbaar druk en wordt nooit boos.
Obama’s strategie om te winnen lijkt te zijn zich te Presenteren als de Redelijkheid in Persoon, de Man in het Midden die boven de partijen staat en hij wil dat demonstreren door compromissen te sluiten met de oppositie. Maar hierbij stuit hij op een grens: de realiteit is dat de Republikeinse Partij zo radicaal is geworden dat zelfs belasting op privé vliegtuigen al te ver gaat, het is een partij waarmee domweg geen compromissen gesloten kunnen worden. Deze strategie heeft haar limiet bereikt: door de bezuinigen die hij nu voorstelt lopen zijn aanhangers weg en zal hij kiezers verliezen want die maatregelen doen echt pijn bij veel mensen en verhinderen herstel van de economie. Dat laatste lijkt de President echter nog niet te beseffen.
Reacties (22)
Het gaat de republikeinen er alleen maar om Obama zoveel mogelijk dwars te zitten. Dat het niet goed is voor het land, zal ze een rotzorg zijn. Dan kunnen ze lekker met het vingertje wijzen en bij de volgende verkiezingen de boel overnemen.
Ja inderdaad, maar Obama speelt het niet handig.
Het argument van Krugman gaat helaas niet op voor de huidige situatie: hij heeft gelijk dat je private schulden kan vervangen door publieke schulden, en daarmee de lasten verlichten van de private schuldenaren. Echter: de situatie is nu dat de staatsschuld zelf niet (of nauwelijks) meer gefinancierd kan worden. Hoe groter deze (inmiddels astronomische) staatsschuld wordt, des te meer middelen worden er onttrokken uit het produktieproces om de schuld te kunnen blijven financieren. Door de toegenomen inflatie zal ook de import van buitenlandse goederen steeds duurder worden, wat ook al niet goed is voor de koopkracht of investeringen in het productieproces.
Dit is ook duidelijk te zien aan het uitblijven van het economische “herstel”, ondanks de biljoenen aan “stimulus” (lees: toegenomen staatsschuld). Het enige dat hersteld is, zijn de beurskoersen op Wall Street en de bonussen voor de bankiers.
Die hele discussie over het schuldenplafond in de V.S. is tot nu toe sowieso een farce, beide partijen bakkeleien al maanden over bezuinigingen van hooguit enkele honderden miljard dollar per jaar, terwijl het begrotingstekort momenteel ruim 1.5 biljoen dollar (per jaar!!!) bedraagt. Je kan dan als symboolpolitiek de rijkste Amerikanen wel voor de volle 100% van hun inkomen belasten, dan nog kom je in de verste verte niet in de buurt van het dichten van dat enorme begrotingstekort. Het wordt tijd om de erkennen dat de Amerikaanse overheid een structureel probleem heeft van veel te veel uitgaven.
Als de V.S. niet in staat waren om hun eigen valuta te maken waren ze al lang net zo failliet geweest als Griekenland. En ja, dat betekent dat die wereldeconomie zeker een harde klap zal krijgen. En hoe langer we dit blijven ontkennen en de schuldenberg blijven opbouwen, hoe harder die klap zal aankomen. Wat kwam er ook alweer in die psychologische fases van rouwverwerking na ontkenning? Ah, Woede…
@3
Wat een quatsch.
“Echter: de situatie is nu dat de staatsschuld zelf niet (of nauwelijks) meer gefinancierd kan worden.”
Het rentepercentage op de staatsschuld is nog steeds extreem laag. Dat betekent dat de markt vindt dat de VS nog steeds een vrijwel risicoloze investering is, oftewel prima in staat is z’n schulden te betalen.
“Door de toegenomen inflatie”
De inflatie is ook nog steeds laag. Niet de topline inflatie, die gedreven wordt door de toename van de prijs van commodities zoals olie, die per definitie volatiel zijn, maar wel de core inflatie. Je moet naar de core inflatie kijken om te zien of het monetair en fiscaal beleid inflatoire effecten heeft. Antwoord; nee.
“dan nog kom je in de verste verte niet in de buurt van het dichten van dat enorme begrotingstekort”
Flauwekul. De grootste bijdrage aan het huidige begrotingstekort komt door de belastingverlaging van Bush. Door terug te gaan naar de belastingniveaus van het Clinton-tijdperk kan je een groot deel van het tekort dichten. Gooi er het afbouwen van de oorlogen in Irak en Afghanistan bij, een bezuiniging op het Pentagon en je bent er.
“Het wordt tijd om de erkennen dat de Amerikaanse overheid een structureel probleem heeft van veel te veel uitgaven.”
Nee, de overheid heeft een inkomstenprobleem. Het federale belastingniveau is sinds de jaren vijftig niet zo laag geweest.
“Als de V.S. niet in staat waren om hun eigen valuta te maken waren ze al lang net zo failliet geweest als Griekenland.”
Nogmaals, geklets. Het huidige rentepercentage op de staatsschuld toont aan dat de markt nog steeds alle vertrouwen heeft in de betalingscapaciteit van de VS. Daarnaast is zowel de omvang van het begrotingstekort tov GDP, als de omvang van de schuld tov GDP van de VS volstrekt onvergelijkbaar met Griekenland.
@4
“Het rentepercentage op de staatsschuld is nog steeds extreem laag. Dat betekent dat de markt vindt dat de VS nog steeds een vrijwel risicoloze investering is, oftewel prima in staat is z’n schulden te betalen.”
Hahahaha, “de markt vindt”???? Banken lenen tegen ongeveer 0% rente van de FED, en gebruiken dit geld om tegen een (veel) hoger percentage uit te lenen aan de overheid (net zoals in Europa gebeurt met de Europese banken). Het “risicoloze” zit hem dus in het bestaan van de FED als “lender of last resort”, en de (pseudo-)garantie van de Amerikaanse overheid dat ze hun onderdanen genoeg zullen uitpersen om de schulden terug te betalen. Dit heeft dus niets te maken met “markt”, en alles met een centraal geplande inkomensherverdeling van de middenklasse naar de bankiers. De enige “marktpartijen” die momenteel staatsobligaties kopen zijn dus (indirect) de centrale banken.
“Je moet naar de core inflatie kijken om te zien of het monetair en fiscaal beleid inflatoire effecten heeft.”
Zo kan ik het ook wel, je gooit de prijzen van de meest noodzakelijke goederen (voedsel, energie) uit je CPI berekening, et voila, geen inflatie :-)
“Flauwekul. De grootste bijdrage aan het huidige begrotingstekort komt door de belastingverlaging van Bush. Door terug te gaan naar de belastingniveaus van het Clinton-tijdperk kan je een groot deel van het tekort dichten.”
Nu zul je toch echt bij de feiten moeten blijven: zoals o.a. hier te zien is het tekort in 2011 geschat op $1.65 biljoen. Verder is o.a. hier te zien dat de belastingverlagingen van Bush hooguit tot zo’n $400 miljard inkomstenderving hebben geleid. De maatregelen van Bush leidden dus hooguit tot 25-30% van het huidige gat in de begroting.
“Gooi er het afbouwen van de oorlogen in Irak en Afghanistan bij, een bezuiniging op het Pentagon en je bent er.”
Mee eens, rationeel gezien zou dat de juiste bezuiniging zijn. Maar denk je echt dat Obama en zijn collega’s van plan zijn om de royale donaties afkomstig van Lockheed Martin, General Electric, Northrop Grumman et al in gevaar te brengen?
“Nee, de overheid heeft een inkomstenprobleem. Het federale belastingniveau is sinds de jaren vijftig niet zo laag geweest.”
Ik weet niet waar je dit op baseert: hier is te zien dat de belastingdruk t.o.v. het GDP min of meer constant is (schommelt tussen de 16 en 20%). Verder is volgens mij ook de werkloosheid sinds de jaren 50 niet zo hoog geweest, dus dat kan ook nog een deel van de lagere belastingdruk (de dip na 2008) verklaren.
En kijk eens goed naar dit grafiekje: kun je nu nog steeds serieus volhouden dat er geen sprake is van te veel uitgaven? Die uitgaven lijken wel exponentieel te stijgen. Zou dat misschien komen door … rente op de staatsschuld?
“Daarnaast is zowel de omvang van het begrotingstekort tov GDP, als de omvang van de schuld tov GDP van de VS volstrekt onvergelijkbaar met Griekenland.”
Even uit het blote hoofd: Griekenland zit nu op een schuld van zo’n 115% van het GDP, en de V.S. op +/- 75%, en stijgend. Is dit “volstrekt onvergelijkbaar”?
Voor het begrotingstekort: Griekenland: +/- 15%, V.S. +/- 10% van GDP. Opnieuw “volstrekt onvergelijkbaar”?
@artikel:
Ik vond deze uitspraak ook nog erg opvallend:
“Dit [Het stellen van voorwaarden aan een verdere verhoging van de staatsschuld, S] heeft niets meer met democratie te maken: het is geen onderhandelen meer, het is afpersing.”
Dus als een door de meerderheid van de Amerikaanse stemgerechtigde bevolking gekozen congres tegen een verhoging van belastingen is, dan noem je dit afpersing?
Wie wordt er afgeperst? Wie moet er – onder dreiging van geweld – middelen afstaan aan de bedreiger? Toch niemand anders dan de Amerikaanse belastingbetaler? En als deze – via gekozen vertegenwoordigers – aan de overheid vraagt of het misschien ietsje minder kan, dan zijn die vertegenwoordigers plotseling afpersers? Dit is werkelijk de wereld op zijn kop…
@6 Het verhogen van de kredietmiet is een consequentie van de begroting zoals die als is goed gekeurd. De kredietlimiet is een volkomen kunstmatig en overbodig instrument. Maar het is wel noodzakelijk dat deze verhoogd wordt. Zoals ik ook uitleg is het niet verhogen een ramp: schulden en andere verplichtingen – eerder aangegaan en goedgekeurd door het Congres – kunnen niet meer betaald worden.
Je vraagt wie er wordt afgeperst? Wel dat lijkt me duidelijk: de zitten regering en de afpersers zijn de Republikeinen. De mensen in het land liggen niet wakker van de staatsschuld maar van de angst om werkloos te worden of omdat ze de hypotheek niet kunnen betalen. Alle geblaat over de staatsschuld is precies dat: opgeklopt pandoer dat gebruikt wordt om een politiek doel te bereiken.
Wat betreft de hoogte van de belasting in de VS: die is sinds de jaren 80 alleen maar omlaag gegaan. Als je daar zo in geïnteresseerd bent had je dat kunnen weten. Sterker nog: belastingverlaging (onder Bush) is de hoofdoorzaak van de staatsschuld – naast oorlogen, hoge kosten voor medicair-D, redden van Wallstreet en andere staatssteun aan bedrijven en hogere uitkeringen en natuurlijk verminderde belastingkomsten door de economische crisis.
@7
“Zoals ik ook uitleg is het niet verhogen een ramp: schulden en andere verplichtingen – eerder aangegaan en goedgekeurd door het Congres – kunnen niet meer betaald worden.”
Die ramp komt er sowieso, die is niet meer te voorkomen. De keuze is tussen een “default” nu met een schuld van $15 biljoen, of een default over een paar jaar met een nog groter bedrag. Dan is de ramp alleen maar groter.
Als financiering van je schulden niet meer mogelijk is zonder het aangaan van nog meer schulden, dan ben je gewoon failliet. Dat de politici en hun spreekbuizen in de media nog steeds in de ontkenningsfase zitten verandert hier niks aan.
“Je vraagt wie er wordt afgeperst? Wel dat lijkt me duidelijk: de zitten regering en de afpersers zijn de Republikeinen.”
Moet ik echt gaan uitleggen wat “afpersing” betekent? Afpersing is het onder dreiging van geweld afnemen van iets van waarde. De “zittende regering” bezit niks van waarde en produceert niks van waarde, integendeel: de zittende regering heeft plannen om de belastingen te verhogen, d.w.z. onder dreiging van geweld nog meer van de bevolking te nemen dan al gebeurt. Een meerderheid van de stemgerechtigden is het hier niet mee eens, en heeft bij de congresverkiezingen op de oppositie gestemd. Deze won de congresverkiezingen, en probeert nu te voorkomen dat de huidige afpersing van de Amerikaanse belastingbetaler wordt uitgebreid. En het is juist dit voorkomen van verdere afpersing dat jij beschrijft als … afpersing! De logica ontgaat me volledig.
“De mensen in het land liggen niet wakker van de staatsschuld maar van de angst om werkloos te worden of omdat ze de hypotheek niet kunnen betalen.”
Zoals ik ook al eerder uitlegde: door de toegenomen staatsschuld zal een steeds groter deel van de opbrengst van het produktieproces moeten worden aangewend om (via belastingen natuurlijk) die schuld te financieren en af te lossen. Dit betekent dat er dus steeds minder overblijft voor investeringen die kunnen leiden tot banengroei. Dit is duidelijk te zien in de cijfers van de laatste paar jaar: er is voor biljoenen “gestimuleerd”, en de werkloosheid is amper gedaald (en begint zelfs weer te stijgen).
“Sterker nog: belastingverlaging (onder Bush) is de hoofdoorzaak van de staatsschuld…”
Zie @5, dit is gewoon niet waar: hooguit 25-30% van het huidige begrotingstekort kan worden toegeschreven aan de belastingverlagingen van Bush, je moet die ouwe gek niet te veel eer geven :-)
@5,8
“Die ramp komt er sowieso, die is niet meer te voorkomen. De keuze is tussen een “default” nu met een schuld van $15 biljoen, of een default over een paar jaar met een nog groter bedrag”
Nogmaals, nonsens. De VS kan zijn schulden prima betalen. Je zou een probleem hebben als de rente op de schulden zo hoog is dat je die rente niet meer kan opbrengen, maar de rentebetalingen zijn ongeveer 3% van GDP. Dat is prima te doen.
Zie onderste plaatje in deze link:
http://www.usgovernmentspending.com/debt_deficit_history
“de (pseudo-)garantie van de Amerikaanse overheid dat ze hun onderdanen genoeg zullen uitpersen om de schulden terug te betalen.”
Zolang dat zo is, is er geen enkel probleem. Bovendien, het zijn niet alleen banken die US schuldpapier bezitten… Als men het huidige rentepercentage niet voldoende zou vinden, zou men het niet kopen. De inschatting is dus toch dat men het een relatief risicoloze investering vindt. Da’s raar, als ze volgens jou op het punt staan om om te vallen. Maar als jij het zo zeker weet, put your money where your mouth is en investeer TEGEN de Amerikaanse overheid….
http://seekingalpha.com/article/246958-guess-who-owns-the-most-u-s-debt-not-china
“Zo kan ik het ook wel, je gooit de prijzen van de meest noodzakelijke goederen (voedsel, energie) uit je CPI berekening, et voila, geen inflatie :-)”
Dat is het punt niet. Inflatie kan ontstaan door een te ruim monetair beleid en door prijsstijgingen van commodities, zoals voedsel en olie. Het eerste kan je beinvloeden, het tweede niet. Het is dan ook niet verstandig om monetaire beslissingen te nemen op basis van inflatiecijfers waar dergelijke verstoorders in zitten. Dat inflatiecijfer, de core inflatie, is gewoon nog steeds laag.
“De maatregelen van Bush leidden dus hooguit tot 25-30% van het huidige gat in de begroting”
Dit geeft een mooi overzicht van het effect van de tax cuts:
http://bluevirginia.us/diary/3576/the-real-drivers-of-the-deficit-in-a-simple-graph
dit is ook aardig
http://www.newstatesman.com/blogs/star-spangled-staggers/2011/07/tax-cuts-obama-republicans
en tot slot, een grafiek van het CBO dat laat zien dat het tekort verdwijnt als Congress niets doet (waardoor oa de bush tax cuts verlopen): http://tpmdc.talkingpointsmemo.com/2011/06/chart-of-the-day-if-congress-does-nothing-the-deficit-will-disappear.php?ref=fpb
“Mee eens, rationeel gezien zou dat de juiste bezuiniging zijn”
Mooi, zijn we het daarover eens. Maar nogmaals, dat maakt het schuldprobleem alleen een politiek probleem, niet een onvermijdelijkheid.
“Ik weet niet waar je dit op baseert: hier is te zien dat de belastingdruk t.o.v. het GDP min of meer constant is (schommelt tussen de 16 en 20%).”
Hier: http://www.politifact.com/truth-o-meter/statements/2011/jun/29/barack-obama/barack-obama-says-tax-rates-are-lowest-1950s-ceos-/
Hier: http://www.usatoday.com/money/perfi/taxes/2011-05-05-tax-cut-record-low_n.htm
En hier: http://www.usatoday.com/money/perfi/taxes/2010-05-10-taxes_N.htm
Bovendien, in de link die je zelf geeft, is het dieptepunt precies nu….
“Die uitgaven lijken wel exponentieel te stijgen. Zou dat misschien komen door … rente op de staatsschuld?”
Nope. Ik verwijs even terug naar mn eerste linkje.
Hoewel deze vooruit kijkt, is dit misschien een betere verklaring:
http://thinkprogress.org/yglesias/2011/07/26/279665/health-care-rules-everything-around-me/
@9
Yep, de VS kunnen op dit moment prima hun schulden betalen, mits
– ze de AAA status behouden (50% kans dat dit spoedig verlaagd zal worden),
– de huizenprijzen niet verder zakken waardoor opnieuw vele banken “gered” moeten worden,
– de huidige schuldeisers bereid zijn om de kortlopende bonds (en de meeste Amerikaanse bonds lopen maar hooguit 5 jaar) door te schuiven/rollen (weet even niet de correcte Nederlandse term hiervoor),
– etc, etc
M.a.w. je kan niet ontkennen dat er momenteel vele risico’s zijn die dat lage rentepercentage ondermijnen. En nogmaals, dat lage rentepercentage is slechts het directe gevolg van FED beleid en heeft helemaal niks te maken met “de markt” of werkelijke risico’s die er spelen. De “markt” voor staatsobligaties is een casino met gegarandeerde winst voor de banken en gegarandeerd verlies voor de belastingbetaler, zie TARP, QE1, QE2, … , QEn, of “ons eigen” ESF.
Over inflatie:
“Inflatie kan ontstaan door een te ruim monetair beleid en door prijsstijgingen van commodities, zoals voedsel en olie. Het eerste kan je beinvloeden, het tweede niet.”
Wel als de prijsstijgingen van commodities worden veroorzaakt door een te ruim monetair beleid. Of wilde je beweren dat de enorme prijsstijgingen van aandelen (en commodities) op Wall Street sinds 2008 echt het gevolg zijn van de fantastische prestaties van het bedrijfsleven?
Over de Bush tax cuts, voor alle duidelijkheid: ik probeer niet Obama af te schilderen als “spilzieke communist” o.i.d., ik ben me er van bewust wat voor erfenis hij heeft gekregen van het krankzinnige Bush regime. Het blijft wel een feit dat op dit moment (2010-2011) die belastingverlagingen van Bush toch echt niet veel meer voorstellen dan 25-30% van het huidige tekort. Dit is nog steeds te zien in de 3 bronnen van jou. De toekomstige invloed van die belastingverlagingen op het tekort zijn slechts het resultaat van fuzzy toekomstmodellen zonder enige voorspellende waarde. Zullen we voor de grap eens gaan kijken naar dergelijke toekomstvoorspellingen van het CBO uit 2006-2007?
“Maar nogmaals, dat maakt het schuldprobleem alleen een politiek probleem, niet een onvermijdelijkheid.”
Interessant. Het probleem is dat politici (o.a.) de volgende beloften hebben gedaan:
– sociale zekerheid voor de bevolking,
– medische zorg voor de bevolking,
– werkgelegenheid voor niet-rendable industrie,
– genoeg oorlog voor de wapen – en inlichtingenindustrie,
– belastingvoordelen voor overige grote bedrijven en rijkaards,
– gegarandeerde gokwinsten voor de bankiers.
Verbreek de helft van bovenstaande beloften, en je hebt zo weer een sluitende begroting. Daarin heb je gelijk. Echter: dat betekent pijn voor een aanzienlijk deel van het electoraat, of voor belangrijke donoren, met als gevolg verlies in de volgende verkiezingen (of erger, een voortijdig einde carriere zoals bij J.F.K.). En denk je nu echt dat politici (links/rechts, democraat/republikein, het is allemaal een pot nat) noodzakelijke stappen zouden kunnen nemen om dat tekort aan te pakken?
@10 en @9 petje af voor Chris die al zijn beweringen staaft met getallen en andere bronnen. Jij beweert voortdurend van alles dat in je kraam past, kun je dat ook eens onderbouwen? Bijvoorbeeld de prijsstijging van commodities? Zou dat niet bijvoorbeeld door iets anders kunnen komen?
@11 Dank
@10
“ze de AAA status behouden”
De rating agencies dreigen deze alleen maar te verlagen vanwege de politieke impasse, niet vanwege de omvang van de schuld. Overigens ben je met AA ook nog zeer kredietwaardig en sta je echt niet op het punt van omvallen.
“de huizenprijzen niet verder zakken waardoor opnieuw vele banken “gered” moeten worden”
Een paar honderd miljard op 15 biljoen doet je de das niet om hoor.
“de huidige schuldeisers bereid zijn om de kortlopende bonds (en de meeste Amerikaanse bonds lopen maar hooguit 5 jaar) door te schuiven/rollen”
Ook de lange rente is uitermate laag.
“heeft helemaal niks te maken met “de markt” of werkelijke risico’s die er spelen”
Er zijn massa’s spelers op de markt die geen bank zijn en toch investeren in Amerikaanse staatsobligaties. Hoe verklaar je die dan?
“TARP, QE1, QE2, QE3”
Je keilt er wat afko’s tegenaan, die staan voor hele andere typen programmas. Daar kom je niet mee weg. Laat maar weten hoe de staatsobligatie markt volgens jou door TARP beinvloed wordt.
“Wel als de prijsstijgingen van commodities worden veroorzaakt door een te ruim monetair beleid. Of wilde je beweren dat de enorme prijsstijgingen van aandelen (en commodities) op Wall Street sinds 2008 echt het gevolg zijn van de fantastische prestaties van het bedrijfsleven?”
Da’s gek, toen de crisis begon hadden we ook een ruim monetair beleid en toen daalden de prijzen van commodities gigantisch…..
Aandelen zitten niet in je inflatiecijfers, zowel niet in je core inflatie als niet in je Consumer Price Index.
Commoditieprijzen stijgen niet prestaties van het bedijfsleven. Als jij dat wel denkt, moet je maar eens uitleggen hoe dat mechanisme volgens jou werkt.
“Het blijft wel een feit dat op dit moment (2010-2011) die belastingverlagingen van Bush toch echt niet veel meer voorstellen dan 25-30% van het huidige tekort. Dit is nog steeds te zien in de 3 bronnen van jou”
Even zonder het precieze percentage vast te pinnen, ok. De andere grote klap komt door uitgavenstijging en inkomstendalingen die samenvallen met de recessie; meer sociale zekerheid, minder belasinginkomsten. Die zijn cyclisch. De tax cuts zijn wel de grootst knop waar ze aan kunnen draaien.
” sociale zekerheid voor de bevolking,
– medische zorg voor de bevolking,
– werkgelegenheid voor niet-rendable industrie,
– genoeg oorlog voor de wapen – en inlichtingenindustrie,
– belastingvoordelen voor overige grote bedrijven en rijkaards,
– gegarandeerde gokwinsten voor de bankiers.”
Tja, als ik dat rijtje langsloop. Sowieso is het zo dat in essentie toekomstige tekorten gedreven worden door oplopende zorgkosten. Zie ook mijn laatste link in de vorige bijdrage.
Dus als je iets wil doen moet je die onder controle brengen.
De Affordable Care Act doet daarvoor een paar eerste goede stappen en zou ongeveer 800 miljard moeten besparen.
De werkgelegenheid in een niet-rendabele industrie; als je daar de autoindustrie mee bedoelt; het lijkt dat de overheid een groot deel van z’n investering terug gaat krijgen. Dat kan alleen als de bedrijven weer op eigen benen staan.
Genoeg oorlog; volgens mij houdt zelfs John Boehner deficit reductie plan rekening met het einde van de oorlogen en Irak en Afghanistan.
Belastingvoordelen voor bedrijven en rijkaards; tja, het zijn de Republikeinen die dat tegenhouden…. een meerderheid van de bevolking is voor…
Gegarandeerde gokwinsten voor bankiers; de Dodd-Frank bill neemt maatregelen voor sterkere regulering van de sector. Helaas liggen ook hier de republiekeinen dwars, zodat het minder ver gaat dan je zou willen.
@11
In @5 heb ik volgens mij alles onderbouwd met bronnen, in @10 breng ik geen nieuwe feiten aan. Ik probeerde zeker niet te suggereren dat prijzen van grondstoffen uitsluitend stijgen a.g.v. het monetaire beleid, ik gaf slechts aan dat het mij onrealistisch lijkt om de grondstoffenprijzen geheel los te koppelen van monetair beleid.
@12
Dat zijn wel erg veel details. Ik probeer me te richten op de meest belangrijke punten (en corrigeer me gerust als ik iets ben vergeten):
1. Interesse van “de markt” voor Amerikaanse staatsobligaties: via het “QE2” programma is gedurende een half jaar al voor $600 miljard aan obligaties doorverkocht aan de FED. Gegeven een tekort van $1.6 biljoen per jaar op dit moment, betekent dit dat de FED veruit de grootste “markt-“partij is met interesse voor obligaties, en dat deze dus in de praktijk als hete aardappels worden doorgegeven. Het zijn dus niet de obligaties op zich die risicoloos zijn, het is het QE2 programma dat het risico (voor de bankiers dan) wegneemt. Als nu ook al voorzichtig gesproken wordt over de mogelijke noodzaak voor “QE3”, dan betekent dit toch duidelijk dat nog steeds weinig markpartijen werkelijk interesse hebben in obligaties van de V.S.? Als vele marktpartijen interesse zouden hebben voor Amerikaans schuldpapier, en dit zou weinig risico met zich meedragen, dan was er toch helemaal geen “QE” nodig geweest?
2. Het sluitend krijgen van de begroting:
Als dit allemaal zo makkelijk is als jij beschrijft, waarom gebeurt het dan niet? Waarom moet er dan steeds meer geleend worden door de overheid? Waarom moet dan elk jaar dat wettelijke schuldenplafond worden verhoogd? Je gaf in je vorige bijdrage al aan dat de politieke wil hiervoor ontbreekt, maar gaat dit dan niet op den (niet al te lange) duur leiden tot “Griekse” toestanden?
Wat betreft “politieke wil”, is hier nog een leuke quiz-vraag: van welke senator komt onderstaande speech?
@14
Hint: de speech is uit 2006, en de betreffende senator bekleedt sinds november 2008 een andere functie :D
“Het zijn dus niet de obligaties op zich die risicoloos zijn, het is het QE2 programma dat het risico (voor de bankiers dan) wegneemt.”
Als dit argument zou kloppen zou de rente op staatsobligaties gestegen zijn nadat QE2 beeindigd was. Dit is niet gebeurd.
” Als nu ook al voorzichtig gesproken wordt over de mogelijke noodzaak voor “QE3?, dan betekent dit toch duidelijk dat nog steeds weinig markpartijen werkelijk interesse hebben in obligaties van de V.S.? ”
QE doe je om de geldhoeveelheid te verruimen, omdat dat leidt tot meer groei. Niet omdat er geen interesse zou zijn in Amerikaans schuldpapier. Nogmaals, als het een probleem was, zou je de rente op staatsobligaties hebben zien stijgen.
“ik gaf slechts aan dat het mij onrealistisch lijkt om de grondstoffenprijzen geheel los te koppelen van monetair beleid.”
Nou ja, dan zal je toch moeten verklaren hoe het kan dat grondstoffenprijzen aan het begin van de crisis volledig onderuit gingen ondanks een gigantisch uitbreiding van de geldhoeveelheid.
” Je gaf in je vorige bijdrage al aan dat de politieke wil hiervoor ontbreekt, maar gaat dit dan niet op den (niet al te lange) duur leiden tot “Griekse” toestanden?”
Nogmaals, zie eerdere links. Op de middellange termijn verbetert de begrotingspositie als het Congress niets doet omdat de Bush tax cuts vervallen, de oorlogen afgewikkeld worden en de besparingen van de Affordable Care Act beginnen. Op de lange termijn hangt de solvabiliteit af van de vraag of men gezondheidszorgkosten onder controle krijgt. Maar die vraag geldt voor elk land.
“Als dit argument zou kloppen zou de rente op staatsobligaties gestegen zijn nadat QE2 beeindigd was. Dit is niet gebeurd.”
“Nou ja, dan zal je toch moeten verklaren hoe het kan dat grondstoffenprijzen aan het begin van de crisis volledig onderuit gingen ondanks een gigantisch uitbreiding van de geldhoeveelheid.”
Als deze zaken in een afgesloten laboratorium volledig gecontroleerd konden worden bestudeerd, ja. Helaas hebben we te maken met een echte wereld waarin allerlei andere factoren (o.a. de tijd) meespelen, waardoor sommige effecten moeilijker (of helemaal niet) zichtbaar zijn.
QE2 is nog niet zo lang geleden beeindigd, en er wordt al gezinspeeld op QE3, wat het effect op de rente al vertroebelt. Over de grondstoffenprijzen: die sterke daling was vooral een sterke daling op de markt voor papieren grondstoffen, a.g.v. de uitverkoop van assets door allerlei partijen die ineens cash nodig hadden voor hun reserves. Is in het najaar van 2008 soms de prijs van een brood “volledig onderuit gegaan”? Of de prijs van een liter brandstof aan de pomp?
En over die lage rente: laten we kijken naar wat er volgende week met die rente gaat gebeuren, met of zonder verhoging van de debt ceiling.
@14 Ik geef toe dat ik in dit blog nog niet zo duidelijk ben, in mijn volgende blog gaat het precies daarover: Obama wil dat echt. Die speech kende ik niet maar als ik de link had gehad tijdens het schrijven dan had ik dat zeker gebruikt. Dank voor de link dus.
Inhoudelijk over de discussie: Chris zegt het perfect.
en @17: er wordt nu al 3 jaar sinds de kredietcrisis gewaarschuwd voor (hyper)inflatie. Hoe lang ga je daar nog meer door? Of zeg je dat dat gebeurt zeg… binnen een Friedmanunit?
@17
“sterke daling op de markt voor papieren grondstoffen”
” Is in het najaar van 2008 soms de prijs van een brood “volledig onderuit gegaan”? Of de prijs van een liter brandstof aan de pomp?”
??? Papieren grondstoffen, hoe bedoellu?? Ik ken alleen maar normale grondstoffen; metalen, olie etc.
En ja, de prijs ging onderuit:
Kijk eens hier:
http://krugman.blogs.nytimes.com/2010/12/27/commodity-prices-and-inflation/
of hier: http://quotes.post1.org/historical-crude-oil-price-chart/
of hier: http://www.wtrg.com/prices.htm (let vooral op de eerste zin van het begeleidend artikel; “Crude oil prices behave much as any other commodity with wide price swings in times of shortage or oversupply.” Supply & demand bepaalt dus de prijs en niet monetair beleid.
als je een Nederlands voorbeeld wil, aan de pomp nog wel, hier:
https://sargasso.nl/archief/2011/04/13/nieuw-record-benzineprijs/
Als je met papieren grondstoffen bedoeld dat er gespeculeerd werd; die theorie is onderhand grondig debunkt.
Zie hier (leuk plaatje ter ondersteuning eerdere punt op pag 48): http://www.brookings.edu/economics/bpea/~/media/Files/Programs/ES/BPEA/2009_spring_bpea_papers/2009_spring_bpea_hamilton.pdf
“Als deze zaken in een afgesloten laboratorium volledig gecontroleerd konden worden bestudeerd, ja. Helaas hebben we te maken met een echte wereld waarin allerlei andere factoren (o.a. de tijd) meespelen, waardoor sommige effecten moeilijker (of helemaal niet) zichtbaar zijn.”
Ik stel even vast dat je argument onderhand afgezwakt is tot “we kunnen het niet waarnemen, want in de echte wereld is teveel ruis.” Heel sterk….
Nogmaals, bankiers en de FED zijn niet de enigen op de markt (even los van het feit dat je niet bent ingegaan op mijn vraag volgens welk mechanisme nou precies risico’s worden weggenomen). Een groot deel van de investeerders zijn niet eens Amerikaans. Toch betalen zij hetzelfde. Of ze zijn dus heel dom dat ze risico’s willen lopen die niet gedekt worden de het rentepercentage of de lage rente is toch gewoon de marktprijs voor Amerikaans schuldpapier. Meer smaken heb je niet.
QE3 wordt alleen maar op gezinspeeld; dat is per definitie minder zeker dan een programma in uitvoering, dus daarmee een risico. Als dat zo is zou dit risico ingeprijsd moeten worden in de huidige rente en zou deze dus omhoog gegaan zijn. Dat is niet gebeurd. Kortom, ook met deze toevoeging blijft overeind: “Als dit argument zou kloppen zou de rente op staatsobligaties gestegen zijn nadat QE2 beeindigd was. Dit is niet gebeurd.”
“En over die lage rente: laten we kijken naar wat er volgende week met die rente gaat gebeuren, met of zonder verhoging van de debt ceiling”
Zoals in een andere thread al gezegd; de debt ceiling is een politiek issue. Het heeft niets te maken met de inherente capaciteit van de VS om te betalen. Maar als ze het niet oplossen dan gaat de rente inderdaad omhoog. Niet omdat de VS niet zou kunnen betalen, maar omdat ze het niet wil. Jij leent ook liever geld uit aan iemand met een prima inkomen die altijd netjes betaalt, dan een miljonair met een slechte betalingsgeschiedenis. Ergo, die miljonair vraag je een hogere rente, ook al heeft die feitelijk een hogere betalingscapaciteit.
@19
“Nogmaals, bankiers en de FED zijn niet de enigen op de markt (even los van het feit dat je niet bent ingegaan op mijn vraag volgens welk mechanisme nou precies risico’s worden weggenomen). Een groot deel van de investeerders zijn niet eens Amerikaans. Toch betalen zij hetzelfde. Of ze zijn dus heel dom dat ze risico’s willen lopen die niet gedekt worden de het rentepercentage of de lage rente is toch gewoon de marktprijs voor Amerikaans schuldpapier. Meer smaken heb je niet.”
Dat van die 2 smaken klopt, en ik ga voor de optie “heel dom”. Dit zijn dezelfde investeerders die tot 2008 blindelings vertrouwden op de “AAA” status van de in stukjes geknipte rommelhypotheken. Hoewel, misschien zijn ze niet zo dom, omdat ze weten dat in het geval van verkeerde beslissingen en te grote risico’s de overheid een handje komt helpen en met alle plezier die rommelhypotheken op de “publieke” balans zet, en in het geval van obligaties koste wat kost eerst hun eigen bevolking zullen uitpersen voordat de investeerders de rekening gepresenteerd krijgen van hun (achteraf) te grote risico’s. Dat je dit proces blijft beschrijven als “markt” is onterecht: het is duidelijk een centraal gestuurde herverdeling van risico/inkomsten (van welke kant je het maar wil bekijken).
Ik laat de discussie over inflatie voor wat die is: je brengt redelijke tegenargumenten, en de tijd zal leren wat het effect is van het huidige monetaire beleid.
Als jij zo sterk van mening bent dat er niks aan de hand is met de huidige Amerikaanse staatsschuld en begrotingstekort, hoe plaats je dan de speech van Obama uit 2006 (zie @14)? Praat hij onzin? De “rechtse nutters” van de Tea Party gebruiken nu eigenlijk dezelfde argumenten als Obama destijds.
@20 Ja, hij praat onzin. Barack Hoover Obama. Dat probeer ik nou net uit te leggen.
@21, Om misverstanden te voorkomen: ik moet daar aan toevoegen dat ik niet wil zeggen dat schulden goed zijn, maar dat schulden op dit moment niet het grootste probleem zijn.