1984 in journalistenland

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

1984Woensdagochtend was er groot nieuws. Wishchild Inc. bracht een persbericht uit waarin het aankondigde een draagmoederbedrijf in Kameroen (mirror) te beginnen.

De Telegraaf sprong er uiteraard bovenop en sprak er schande van.

(…)

Tot zover het bericht, eigenlijk. De trouwe lezers van dit weblog weten dat de vorige zin vergezeld zou moeten gaan van een link naar het artikel op de site van De Telegraaf. Logisch, want zo kunnen onze lezers zelf ook controleren of wat wij schrijven de waarheid geen geweld aandoet, of dat we een nuanceverschil over het hoofd hebben gezien.

Maar hier doe ik dat niet. Waarom niet? Omdat het artikel niet meer bestaat. Niet meer, want het artikel heeft wél bestaan. Daarvan hieronder het bewijs:

Google vergeet iets minder snel

Nu dus niet meer. Opgelost in het grote niets, en morgen is Google het ook vergeten. Want wat bleek? Het was een hoax. Opgezet door Panorama, om te kijken hoe makkelijk het is om de mainstream media voor de gek te houden. Kinderlijk eenvoudig, naar nu blijkt.
Want op het internet is het bedrijf “Wishchild Inc.” niet bekend, het telefoonummer in het persbericht werkte niet en het emailadres was van een domeinenboer in… Laos.

Hoeveel hints heb je nodig? Blijkbaar waren het er nog een paar te weinig voor De Telegraaf. En wat doe je dan als Krant van wakker Nederland? Je updatet het artikel en verontschuldigd je voor de gemaakte fout. Je verwijdert het artikel en doet alsof het nooit heeft bestaan. Dapper hoor! En dit is niet de eerste keer, want ik heb het al eerder zien gebeuren. Het is blijkbaar de standaardpraktijk bij die krant. Heb je het mis? Vernietig het bewijsmateriaal.

En dat is alleen nog maar De Telegraaf. Elsevier maakt het bijkans nog bonter. Het originele bericht hebben ze staan, en daarnaast maken ze ook melding van de hoax. In dat laatste artikel staat de volgende passage:

“WishChild Medicals bleek voor de redactie van elsevier.nl onvindbaar op internet, en het telefoonnummer van De Bree – zoals vermeld in het persbericht – gaf geen gehoor, waarop de redactie het nieuwsbericht erover toeschreef aan De Telegraaf.”

Ah! Elsevier zegt hier dat ze er niet ingetrapt zijn! Ze konden het niet verifiëren en hebben het bericht toen overgenomen en daarbij vermeldt dat de bron de Telegraaf was. Chapeau! Hoor en wederhoor! Journalistiek! Maar goed, ik associeer “toeschrijven aan” altijd met een kop tussen aanhalingstekens; het wordt gezegd, maar we kunnen het niet onafhankelijk verifiëren.

Ik open dus het artikel en wat schetst mijn verbazing, nergens wordt gerept over het feit dat het niet te verifiëren valt. De Telegraaf wordt slechts één keer genoemd:

“Dit riekt naar kinderhandel,’ zegt Gert Willemsen, voorzitter van LAVA, de Landelijke Vereniging Adoptieouders in De Telegraaf.”

Dit ene zinnetje is voor Elsevier dus voldoende om niet te hoeven rectificeren en trots te roepen dat zij er niet zijn ingetrapt.

Mag ik een teiltje?

Een paar maanden geleden vroeg een journalist aan mij of ik mezelf als journalist zag. Ik zei van niet en zij antwoordde daar “gelukkig maar” op. Ik vond haar antwoord toen hooghartig.

Nu begin ik het steeds meer te waarderen.

Reacties (20)

#1 David

Walging om ‘babyfabriek’
door Jenny van der Zijden
AMSTERDAM/KAMEROEN – Adoptiedeskundigen hebben gisteren vol walging en onbegrip gereageerd op de opening van een ‘babyfabriek’ in Kameroen.

Bij WishChild Medicals Inc, van de Nederlandse ondernemer Martijn de Bree, kunnen stellen die om medische redenen zelf geen kinderen kunnen krijgen, homoparen met een kinderwens en vrouwen bij wie een zwangerschap niet past in hun carrière, voor 50.000 tot 70.000 euro een kindje bestellen. Zaad en eitjes worden, voor zover mogelijk, door de paren zelf geleverd. Het kindje wordt gedragen door lokale vrouwen en gaat na de geboorte met de wensouders mee naar huis.

Handel
“Dit loopt werkelijk alle spuigaten uit”, briest Gert Willemsen, voorzitter van LAVA, de Landelijke Vereniging Adoptieouders. ” Dit riekt heel erg naar kinderhandel. Ik vrees dan ook dat een groot deel van de kosten in de zakken van de organisatie verdwijnt. In Nederland kost een adoptie tussen de 20.000 en 25.000 euro en dat is al veel geld.”

Rene Hoksbergen, emeritus hoogleraar adoptie aan de Universiteit Utrecht noemt het draagmoederinstituut absoluut absurd. “Dit is kinderhandel. En nog niet eens ‘gewone’ kinderhandel. Ze maken kinderen voor de verkoop. Dit moet met zo grootst mogelijke kracht worden tegengegaan en meteen worden gestopt.”

Ook het ministerie van Justitie reageert zeer kritisch. “Wij kennen WishChild Medicals niet, maar willen absoluut voorkomen dat dit soort initiatieven verkeerde dingen uitlokt “, zegt justitiewoordvoerder Wim van der Weegen.

Martijn de Bree (35), vader van twee kinderen, ligt niet wakker van alle commotie. “Het zij zo. Alles is goed onderbouwd en het is absoluut niet zo dat wij lukraak kinderen uitbroeden om ze voor de verkoop aan te bieden.”

  • Volgende discussie
#2 Adriaan Pek

Of het de papieren krant ook heeft gehaald? Dat het op internet verschijnt is zegt alles over de angst een primeur te missen. De hele dag door worden er berichten geplempt, mijn feedreader loopt er dagelijks vol mee. En veel berichten zijn woordelijk een kopie van die door een andere aanbieder. Allemaal om de schijn te wekken er bovenop te zitten. Want een gemist bericht is vele malen erger dan een onjuist bericht…. dat is de eerste les als je op internet erbij wilt horen. En elke scheet is er één! Dat is les 2.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Joost
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Jan Jaap

Elke keer als ik die krant zie valt het me weer op… Ligt het nou aan mij of is die opmaak zo’n zooitje. Het lijkt mij veel te druk, ik weet nooit waar ik moet kijken (dat wordt natuurlijk erger gemaakt omdat ik niet wil dat mensen zien dat ik naar de Telegraaf kijk).

Also…. fell for it!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Mark

Ik wilde nog het argument inbrengen dat de internetredactie wsl. een andere is dan de dode boom redactie. Maar die verzachtende omstandigheid valt nu ook weg. Is er vandaag misschien gerectificeerd?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 JeCuS

Elke keer als ik een krant zie heb ik een gevoel van een dejavu. Ik heb elk bericht al dagen geleden gelezen, ergens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 WZNM

Mijn 1 april nekhaartjes sprongen acuut overeind toen ik het bericht las. Waarschijnlijk hebben de serieuze journalisten van de wakkerste krant van Nederland kale nekken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Teun

@7 …en rode nekken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Bart

Ik zou dit zo geloofd hebben – sterker nog, ik zou het als ‘niet-nieuws’ terzijde hebben gelegd. Wat zegt dat over mij als journalist, vraag ik me dan af…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Joost

Oh, ik geloof ook wel dat het mogelijk zou zijn. Maar als je het persbericht leest gaan er toch allerlei toeters en bellen af?

En er dan een voorpagina-item van maken!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Mark
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Mark

Het redactioneel van de T. van vandaag is getiteld:

Integriteit

“Politici behoren integere mensen te zijn en een integer verleden te hebben. Anders komt hun voorbeeldfunctie in gevaar. Ze schaden dan het politiek bedrijf dat ? vaak onterecht ? als slecht bekend staat.”

Pot, ketel, boter, hoofd?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Mark

Ah, ik heb een artikel erover gevonden:

“Opzettelijke misleiding met draagmoeders

AMSTERDAM, vrijdag
De opening van een kliniek voor draagmoeders in Kameroen, waar geschokte adoptiedeskundigen gisteren schande van spraken, blijkt een doelbewust verzonnen verhaal van een vaste medewerker van het weekblad Panorama.
Marco Barneveld, die zich gisteren in deze krant voordeed als ondernemer Martijn de Bree, zette met dit nepverhaal allerlei landelijke media opzettelijk op het verkeerde been. In opdracht van Panorama hielp hij het sprookje de wereld in. Het verzonnen verhaal werd via de door alle grote Nederlandse mediabedrijven gebruikte persdienst ANP Pers Support aangeboden.”

“Volgens Panorama-hoofdredacteur Bram Lomans moest het verhaal als voorbeeld dienen voor een artikel van volgende week. Uitgangspunt daarin is: hoe creëer je een mediahype van 24 uur. ,,We wilden gewoon zien wat er zou gebeuren wanneer we een verhaal als dit de wereld in zouden gooien?, reageert Lomans laconiek.”

“De hoofdredactie van De Telegraaf betreurt de publicatie over deze zaak, gisteren in deze krant.”

Geen officiele rectificatie dus. Ze hebben simpelweg het ANP bericht overgenomen is de boodschap, en verder maken ze van Panorama een boeman die zoiets kwetsends nooit hadden mogen doen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Joost

Simpelweg als hoofdartikel op de voorpagina. Zonder na te bellen…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Teun

Wat zeggen ze dan ook alweer bij Telegraafdochter GS: Televaag doet grote boehoe.

stelletje lutsers. Nog humorloos ook.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Mark

Mwoah, die omkering in het artikel vind ik wel duivelse humor.

Waarom moet ik toch aan Alan B’stard denken?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 mark

“Het verzonnen verhaal werd via de door alle grote Nederlandse mediabedrijven gebruikte persdienst ANP Pers Support aangeboden.”

Kinderachtig van de Telegraaf om zich te verschuilen achter ANP Press Support.
APS publiceert namelijk originele persberichten en zet daar altijd bij: “ANP Pers Support, het ANP is niet verantwoordelijk voor de inhoud van bovenstaand bericht.”

Deze rectificatie betekent zoveel als:
“Het verzonnen verhaal kwamen wij in onze inbox van het door alle grote Nederlandse mediabedrijven gebruikte email programma outlook tegen.”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Rodehond

Tja, een pijnlijk deukje in de geloofwaardigheid van de journalistiek. Begint een trend te worden, de media voor de gek houden (o.a. donorshow). Scherpere journalisten gevraagd dus…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 WZNM

SBS 6 was er na wat speurwerk binnen een uur achter dat het fake was.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Mark

Nog een mooi voorbeeld.

  • Vorige discussie