Dinsdag had iemand bij de universiteit het gore lef om een flyer aan mijn fietsstuur te hangen. Op die flyer stond minister van Onderwijs Jet Bussemaker achter tralies afgebeeld, schuldig aan ‘desastreuze bezuinigingen op studenten’. De oplossing volgens de ASVA: een grootschalige actie tegen bezuinigingen op studenten. Nadat eerdere bezuinigingsplannen op studenten naar de prullenbak werden verwezen, komt het kabinet nu met een tweeledig plan, waarin zowel gekort wordt op de OV-toelage als een sociaal leenstelsel wordt ingericht. Dit, samen met het gigantische kamertekort in Amsterdam, was voor de Algemene Studenten Vereniging Amsterdam genoeg reden om een grootschalige actie tegen bezuinigingen op studenten te organiseren. Het werd een ludieke flashmob op de Dam.
Over vreemde eend in de bijt gesproken: Mink DeVille stond op de grote podia, Werchter, Rockpalast, Montreux en Pinkpop tussen de rockacts. Stond hij daar met zijn bandleden die gekleed gingen in bloesjes met ruches, en stond hij daar met zijn dunne dandy snorretje, het goud- en zilverwerk in zijn oren, graatmager in zijn giletje en zijn kuif. Zijn kuif! Een romanticus met een latin-ziel verzeild geraakt in de pop.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Donderdag vertoonde De Balie Cinema de film The Kingdom of Survival. Ik leidde die in met deze column. Dagdromers, dat zijn we.
The Kingdom of Survival is een diep romantische film.
Romantisch niet in de zin dat het een meeslepend verhaal over sentimentele liefde vertelt. Maar romantisch als in het levensgevoel dat eind achttiende eeuw, begin negentiende eeuw ontstond, en daarna soms als bovenstroom maar voortdurend als onderstroom ons culturele en mentale leven heeft beïnvloed.
De romantiek zit in de verhalen van de hoofdpersonen, die allemaal op hun manier in de contramine zijn. Het zit hem ook in de structuur van de film. Filmmaker A. M. Littler is op zoek, hij wordt voortgedreven door een al jong ervaren gevoel van misplaatstheid. Daar past een roadmovie bij.
The Kingdom of Survival gaat uit van de gedachte dat achter de alledaagse werkelijkheid andere realiteiten schuil gaan. Onzichtbaar voor niet-ingewijden. Kennis ervan is bedreigend voor de status quo. En dus ook omringd door de geur van gevaar. Dangerous minds. Ik zal niks verklappen. Laat u verrassen.
Maar vooral los van de inhoud spreekt The Kingdom of Survival me aan: ik krijg er een kick van, een rush, als er achter het grauwe kleed van alledag een echtere, betere, waardere werkelijkheid lijkt schuil te gaan. Ik noem het een rush – want het beklemmende, angstig of meeslepende gevoel iets letterlijk te ontdekken, is niet blijvend. Ga maar na. Of die werkelijkheid blijkt er inderdaad te zijn en dan verandert hij na verloop van tijd in nieuwe grijze realiteit. Of het blijkt vals alarm, het blijkt een bekend verhaal, of een slecht verhaal, niet in staat lang te boeien of je leven te transformeren. En dan speelt direct het verlangen op, de craving naar een nieuwe rush.
Naar aanleiding van de driehonderdste verjaardag van Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) is onlangs het boek ‘Rousseau en ik – Over de erfzonde van de authenticiteit’ van Maarten Doorman verschenen over de betekenis die deze filosoof nu nog steeds heeft in het leven van ons allemaal. Die is niet gering. Rousseau bracht namelijk het verlangen naar authenticiteit en echtheid onder onze aandacht en dat is er nog steeds volop aanwezig, misschien zelfs meer dan ooit.
Rousseau ervaart de door talloze regels en voorschriften beheerste samenleving in het Frankrijk van de 18de eeuw als gecorrumpeerd en verstikkend en gaat naar authenticiteit en echtheid verlangen die hij in de natuur en in het eenvoudige leven op het platteland denkt te vinden. Een echtheid die ook kinderen nog hebben voordat zij die door hun opvoeding kwijtraken. Rousseau schrijft ook over opvoeding. Hij ziet er het nut niet van in dat schoolkinderen bijvoorbeeld geografie uit boeken moeten leren. Veel beter is dat zij een echte belangstelling voor geografie ontwikkelen door bijvoorbeeld zelf de weg terug naar het dorp te moeten vinden nadat zij in het bos zijn verdwaald.
Mij persoonlijk lijken de ideeën over authenticiteit en echtheid op een Freiheit für Wilfried-achtige overweging waarin Rousseau zegt: “Het is van mij en daarom kan het niet slecht zijn”. Daarom rijst voor mij ook de vraag of het vervolgens niet allemaal mis gaat en inderdaad, dat doet het ook. Vaak genoeg leidt het streven naar authenticiteit en echtheid naar precies het tegendeel daarvan. Doorman wordt niet moe talrijke van dergelijke paradoxen aan te halen. Het begint al bij Rousseau zelf die door zijn werk succes verwerft in de door hemzelf als zo verstikkend ervaren samenleving. Zelfs Marie-Antoinette had er oren naar. Teneinde ook een keer in het genot van het authentieke landleven te komen liet zij in Versailles een boerderij opzetten, maar dan wel met salons, een klavecimbel en met geparfumeerde schapen. Dergelijke kunstmatige constructies kennen wij tegenwoordig nog steeds. Tegenwoordig leidt ons verlangen naar de natuur en het eenvoudige leven op het platteland naar zorgvuldig in scène gezette televisieprogramma’s als Boer zoekt vrouw.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Romantische muziek, echt romantische muziek, met bijbehorend levensgevoel, bestaat die nog, wordt die nog gemaakt? Of zijn ze daarmee gestopt in de jaren vijftig?
Dat de mannen nog de flamenco dansten in strak gesneden kostuum met cape en hoed en laarzen. Dat de vrouw nog vrouw kon zijn en wulps kon kroelen in korte rokjes met ruches. En dat ze in Pin-up kostuum, met jarretels, haar acrobatische kunsten kon etaleren op een podium? Met zoete muziek die je warm maakt en waarbij je weg kunt zwijmelen? Daniel Romano is zo’n romanticus. Maar hij is wel een muzikant die per nieuwe plaat een nieuwe richting uitgaat. Dus misschien is de romantiek bij hem ook wel voorbij inmiddels. Maar wat waren die blazers dan weer mooi in dit nummer.
Als het slecht weer is heb ik tijd voor inspiratiebronnen. Op de vlooienmarkt koop ik een DVD van Neil Young and Crazy Horse: de film die Jim Jarmusch een aantal jaren geleden van de band maakte. Het is een combinatie van gesprekken en muziek: ”Ga het succes uit de weg, waar je aan ten onder gaat”, zegt Neil Young. Boeiend is het gesprek met zijn basgitarist, die zegt: ” je moet je overgeven aan de energie van Neil. Als ik zelf probeer te spelen en te reageren, wordt het niks. Maar als ik me overgeef, ontstaat er een natuurlijke eenheid”. Crazy Horse was een soort familie van broers. Jarmusch laat ze baldadig, maar ook ruziënd zien.
Zaterdag zie ik voor de tweede keer “Dances with wolves”; de eenzame soldaat John Dunbar, die een voorpost bemant van het Amerikaanse leger, ergens in het verre westen. Hij probeert harmonisch te leven met de natuur die hem omringt, raakt bevriend met een wolf, leert geleidelijk de taal van de Indianen en krijgt waardering voor hun cultuur en gevoel voor humor, vindt de liefde. Het leger verwacht niets van hem en geleidelijk wordt hij indiaan. Maar het is niet zo simpel van identiteit te veranderen, als je blank bent. Als hij “Dances with Wolves” is geworden zoekt het leger hem op en behandelt hem als een verrader. Hij is roodhuid geworden. Geweld is zijn deel. De aftiteling meldt dat enige jaren later de laatste indianenstam in een reservaat belandt. Het roept een rare vraag op: kun je in volstrekte harmonie van identiteit veranderen? De Indianen accepteren dat hij een blanke huid heeft, het leger accepteert niet dat hij zich gedraagt en kleedt als indiaan.
Je leeft maar één keer, zeg ik altijd.
Aldus Johannes, één van de tien speed dates van boerin Annemarie in de uitzending van Boer Zoekt Vrouw van afgelopen zondag. Filosofische gedachten passen natuurlijk prima bij de KRO, maar een boeren-Plato in de dop, wie had dat gedacht? Een boer met duidelijk minder platonische gedachten bleek boer Marcel. De Limburger leek bij het daten overal zaadvragende ogen te zien, gezien zijn obsessie met het krijgen van kinderen. Ook de in Duitsland wonende boer Richard deed met zijn geile praat weinig om het boerenimago op te vijzelen. De spanning tussen het zijn van een dating-programma en een langgerekte reclame voor de Nederlandse boeren kwam weer eens opborrelen. Behalve kinderen en seks, zijn er echter nog genoeg andere boerenzaken waar nauwelijks over gesproken wordt in Boer Zoekt Vrouw. Bijvoorbeeld, het gebrek aan romantiek in een boerenleven. En dan bedoel ik niet in bed.
Voormalig minister van Landbouw Veerman begreep heel goed waar Boer Zoekt Vrouw de boeren in Nederland mee helpt.
Bij het ministerie en LNV doen we er veel aan om die verbinding tussen voeding, natuur, platteland en landbouw te laten zien. Maar wie luistert er tegenwoordig nou naar een minister? Tegen de resultaten van een programma als Boer zoekt Vrouw kan ik niet op. Vorig jaar steeg de populariteit van boeren in onze samenleving. En dat was vooral te danken aan deze serie.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Een bronzen mompelende stem.
Violen!
Tompetten!
Romantiek! Kitsch!
Kom lief, smelt met me.
Poland’s ruling Law and Justice Party, which is busy purging pro-E.U. “liberal élites” from national institutions and mainstreaming homophobia and anti-Semitism, would be thrilled by Rousseau’s warnings about the “cosmopolitans who go on distant bookish quests for the duties which they disdain to fulfill in their own surroundings.”
Pitilessly ostracizing Mexicans and Muslims, Donald Trump may find much philosophical backup in “Émile; or, On Education.” “Every patriot is severe with strangers,” Rousseau wrote. “They are nothing in his eyes.” Trump, in his tussle with Megyn Kelly of Fox News, and with womankind in general, might also draw comfort from Rousseau’s view of “woman” as “specially made to please man,” who “must make herself agreeable to man rather than provoke him.”
Een stukje romantiek deze keer – nee, niet het gezwijmel met kaarslicht, maar de echte, onversneden pijnlijke romantiek van doodswensen en zelfmoordneigingen.
Meer gothic/darkwave dan Sopor Aeternus & the ensemble of shadows kunt u het niet krijgen: melancholisch, pessimistisch, een romantische hang naar dood en verderf, gekoppeld aan een instrumentarium dat uit vorige eeuwen lijkt te stammen. Het is het levensproject van Anna-Varney Cantodea. Het leven van deze getormenteerde ziel is een bron van inspiratie voor vele albums vol: doodswensen, zware depressies, een zelfgekozen sociaal isolement en een neiging tot occultisme. Daarbij is ze ook nog transsexueel, en waardt ze rond in bizarre uitdossingen.
