Zomerquote | Depressie als noodzaak

“Wie ooit een depressie heeft overleefd, kan deze episode bijschrijven als de donkerste bladzijden in zijn leven. Het is een psychische ziekte die onderhand epidemische vormen aanneemt.
De belangrijkste factoren die deze explosieve toename kunnen verklaren zijn: de mentale druk die mensen ervaren om te moeten presteren, de overweldigende hoeveelheid indrukken die mensen moeten verwerken, als ook de immense emotionele energie die nodig is om in het drukke en snelle sociale verkeer overeind te blijven. Iedereen doet zijn best om mee te komen in een wereld die steeds veeleisender is. Maar net als moeder aarde heeft ook de individuele mens geen onbeperkte voorraden energie tot zijn beschikking. Daarom is een energiecrisis in de vorm van een depressie soms pure noodzaak.”[bron]
(Jeffrey Wijnberg, psycholoog/psychotherapeut, columnist in De Telegraaf)

Oeps. Voor mij een nieuw inzicht. Maar natuurlijk, de aanleidingen zijn hetzelfde als vroeger. Vroeger gingen geliefden ook dood of verloren mensen door een ongeval het vermogen om te werken. Vroeger waren er misschien wel meer aanleidingen om een depressie te krijgen. Maar als depressie nu al epidemische vormen aanneemt en naar wordt verwacht de volksziekte van de eenentwintigste eeuw wordt – is? – dan moeten de oorzaken met het huidige tijdsgewricht te maken hebben. Vandaar die overweldigende hoeveelheid indrukken, de enorme druk om te presteren, de immense emotionele energie die nodig is om in het drukke sociale verkeer overeind te blijven – druk, druk, druk.

Maar noodzaak?
Wijnberg zegt dat bij een depressie het ‘ergste lijden een noodzakelijk lijden is’. En: ‘Het klinkt tegenstrijdig, maar een depressie is het natuurlijk medicijn die het lichaam produceert als bescherming tegen alles wat de patiënt te veel is geworden. Zo is de ziekte eigenlijk de genezing.’ Hé, dit lijkt me een holistisch idee. En een idee dat de farmaceutische industrie niet zal aanstaan, want aanvaarding van de ziekte pleit natuurlijk tegen (al teveel) gebruik van pillen.

Als lui ingesteld mens vind ik het grappig om te lezen dat Wijnberg niets ziet in hardlopen. Bij de bestrijding van een depressie zet het volgens hem weinig zoden aan de dijk. Evenmin als pillen en psychotherapie. Hij geeft weliswaar toe dat ze een snellere verlossing uit het lijden kunnen bewerkstelligen, maar vindt ze niet fundamenteel. Maar wat dan, herr doktor? ‘Door het houden van langdurige rust, het vermijden van sociale prikkels en het beoefenen van geduld, kan het gebrek aan energie langzaam maar zeker worden opgebouwd.’ Oké, ik begrijp dat niet het gebrek maar de energie langzaam maar zeker weer kan worden opgebouwd. Maar dit is toch wel een geleidelijke aardverschuiving in het denken: weg van de westerse actie in de vorm van hardlopen, pillen en therapie. Richting oosterse boeddha die ‘niet’ doet? Wijnberg sluit af met de visie dat de patiënt alleen blijvend zal kunnen herstellen als hij leert langzaam te leven. Hmm.